Stan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce prof. dr n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk Konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej Zakład Stomatologii Dziecięcej WUM
Próchnica zębów u dzieci i młodzieży w Polsce 2011-2015 79,9% 85,6% 90,5% 75,9% 94% 93,93% 53,8% 3 lata (2015) 5 lat (2011) 6 lat (2012) 7 lat (2011) 12 lat (2014) 15 lat (2015) 18 lat (2014)
Poziom próchnicy u dzieci i młodzieży w Polsce zęby mleczne - puwz 5,07 5,06 5,62 zęby stałe - PUWZ 5,75 7 2,2 2,81 0,18 0,56 3 lata (2015) 5 lat (2011) 6 lat (2012) 7 lat (2011) 12 lat (2014) 15 lat (2015) 18 lat (2014)
Próchnica zębów mlecznych (ECC) > 50% dzieci wieku 3 lat u 1/3 dzieci postać ciężka próchnicy (S-ECC) ECC S-ECC 56,2% 57,2% 53,5% 32,6% 30,1% 29,5% 2002 2009 2015
41,5% 57,7% Dzieci 3-letnie 2015 Frekwencja próchnicy miasto wieś Poziom próchnicy (puwz) 1,81 2,78 Wskaźnik leczenia zachowawczego próchnicy 0,07 0,05 miasto wieś miasto wieś
Młodzież 15-letnia Frekwencja próchnicy zębów Poziom próchnicy zębów (PUWZ) 94% 94% 6,12 5,95 91,8% 5,75 2008 2011 2015 2008 2011 2015
Młodzież 15-letnia (2015) Frekwencja próchnicy 95,4% PUWZ 6,15 92,3% 5,43 miasto wieś miasto wieś
Występowanie próchnicy zębów u dzieci 3-letnich 60 50 40 50,6% 53,5% 44,3% 30 25,9% 20 10 11,7% 14,5% 15% 0 Anglia Walia Włochy Litwa Polska Japonia Indie
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015 oczekiwania korzyści zdrowotnych obniżenia do 2 zębów średniej wartości wskaźnika intensywności próchnicy PUWZ u dzieci w wieku 12 lat,. obniżenia do 4 wartości istotnego wskaźnika próchnicy tzw. SiC Index u dzieci w wieku 12 lat z wysoką intensywnością próchnicy zwiększenie odsetka młodzieży w wieku 18 lat z zachowanym pełnym uzębieniem
Żaden z celów w odniesieniu do dzieci w wieku 12 lat nie został osiągnięty 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 PUWZ 2,81 PUW 8 7 6 5 4 3 2 1 5,77 SiC 4,03 7,58 0 województwo podlaskie wojewóztwo łódzkie województwo dolnosląskie
5 % osób 15-letnich z utraconym co najmniej 1 zębem stałym z powodu próchnicy (2015) 2,7% 7,8% 5% miasto wieś cała populacja W wieku 18 lat utracony co najmniej 1 ząb z powodu próchnicy ma 10,1% osób (2012) 8,83% osób (2014)
Zaspokojone potrzeby w zakresie leczenia próchnicy? 70 60 50 40 30 60% 62% 69% 20 10 6% 11% 15% 0 3-latki 5-latki 7-latki 12-latki 15-latki 18-latki 2015 2011 2011 2014 2015 2014
Sukces? w okresie 13 lat dwukrotny wzrost wskaźnika leczenia zachowawczego zębów mlecznych u dzieci w wieku 3 lat 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0 0,06 0,03 0,02 2002 2009 2015 Potrzeby w zakresie leczenia zachowawczego zębów mlecznych u dzieci 3-letnich są pokryte w 6%
Potrzeby lecznicze u dzieci w wieku 3 lat (2015) ekstrakcja zęba 1,2% leczenie miazgi wypełnienie na więcej niż 2 powierzchniach 5,9% 5% wypełnienie na 2 powierzchniach 18,4% wypełnienie na 1 powierzchni 47,3% 0 20 40 60 Koszyk świadczeń nie różnicuje rozległości wypełnień!
Potrzeby lecznicze u dzieci w wieku 5 lat (2011) ekstrakcja zęba 23,2% leczenie miazgi 10,3% wypełnienie > 2 powierzchnie Brak danych wypełnienie na 2 powierzchniach 56,6% wypełnienie na 1 powierzchni 53,4% 0 20 40 60 Koszyk świadczeń nie różnicuje rozległości wypełnień!
Odsetki osób w wieku 15 lat z potrzebami leczniczymi inne 2,7% ekstrakcja zęba 2,4% leczenie miazgi 3% wypełnienie >2 powierzchnie 3,9% wypełnienie 2 powierzchnie 23,4% wypełnienie 1 powierzchnia 57,2% brak potrzeb 8,4%
Problemy Dostępność opieki stomatologicznej Procedury specjalistyczne Możliwość leczenia dziecka w czasie hospitalizacji (przy braku gabinetu w szpitalu) Świadomość konieczności zapobiegania i leczenia próchnicy zębów, w tym zębów mlecznych Programy edukacyjne i profilaktyczne
Opieka stomatologiczna Świadczenia w placówkach prywatnych Świdczenia w ramach umowy z NFZ ogólnostomatologiczne (dla wszystkich) ogólnostomatologiczne dla dzieci i młodzieży 70 60 50 40 30 20 10 0 13,7% 14% Placówka udzielająca świadczeń bezpłatnych (na NFZ) 64,9% 64,2% Gabinet prywatny rodzice/opiekunowie dzieci 21,3% 21,8% Placówka udzielająca świadczeń bezpłatnych (na NFZ), a czasem gabinet prywatny Rodzaje placówek stomatologicznych, z których korzystają dzieci 3-letnie i ich rodzice/opiekunowie.
Świadczeniodawcy realizujący świadczenia stomatologiczne dla dzieci w ramach umowy z NFZ Świadczenia ogólnostomatologiczne 6860 Świadczenia ogólnostomatologiczne dla dzieci i młodzieży 1732 Świadczenia w znieczuleniu ogólnym 64 bez umowy na świadczenia ogólnostomatologiczne dla dzieci i młodzieży Brak w 22 powiatach 46 powiatów w 15 województwach (bez woj. Śląskiego)
Wartość świadczeń ogólnostomatologicznych udzielonych dzieciom w 2015 roku 155 149 739 PLN % wszystkich świadczeń ogólnostomatologicznych? % realizowanych w ramach świadczeń dla dzieci i młodzieży? struktura realizacji u dzieci w ramach świadczeń ogólnostomatologicznych i ogólnostomatologicznch dla dzieci i młodzieży? Nie uzyskano danych z NFZ a tylko taka analiza umożliwi prawidłową diagnozę problemu
Wypis z raportu konsultanta wojewódzkiego Wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym często jest sytuacją stresową dla wszystkich zainteresowanych, poczynając od małego pacjenta, poprzez jego rodziców lub opiekunów, na lekarzu dentyście i personelu gabinetu kończąc. Niska wycena procedur stomatologicznych u dzieci nie zachęca lekarzy dentystów do leczenia dzieci, podobnie jak nie zachęca młodych lekarzy do rozpoczęcia specjalizacji w dziedzinie stomatologii dziecięcej"
Wypełnienia w zębach stałych Punkty Wypełnienia w zębach mlecznych Całkowite opracowanie i odbudowa ubytku zęba na 1 powierzchni Całkowite opracowanie i odbudowa ubytku na 2 powierzchniach Całkowite opracowanie i odbudowa rozległego ubytku na 2 powierzchniach Całkowite opracowanie i odbudowa rozległego ubytku na 3 powierzchniach 38 Wypełnienie ubytku korony 43 zęba mlecznego 50 61 Punkty 30 Wycena procedur stomatologicznych zbyt niska, zwłaszcza dla dzieci 100 wypełnień w zębach stałych 150 w zębach mlecznych w trudniejszych warunkach klinicznych.
Wypisy z raportów konsultantów wojewódzkich Problemem, z którym często się spotykamy jest odsyłanie pacjentów z rozpoczętym leczeniem endodontycznym stałych zębów trzonowych. Jest to obecnie zjawisko powszechne. " W wielu przypadkach, szczególnie dotyczących dzieci trudnych i niewspółpracujących, poziom świadczenia tych usług jest niezadowalający. Istnieje duży problem z procedurami endodontycznymi (lekarze odsyłają pacjentów) i w przypadku stanów pourazowych KONIECZNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA
Wypis z raportu konsultanta wojewódzkiego Wojewódzka Przychodnia Stomatologiczna przy ul. Warzywnej to jedyne w województwie podkarpackim miejsce w którym udzielane są konsultacje pacjentom i lekarzom w zakresie tzw. trudnych przypadków stomatologicznych z terenu Podkarpacia. Spełnia rolę i funkcję ośrodka referencyjnego. Pacjenci z chorobami ogólnoustrojowymi. nie mają możliwości otrzymania pomocy w żadnej innej przychodni na terenie województwa. Z przykrością stwierdzam, że w/w jednostka została rozwiązana i w chwili obecnej nie ma przychodni specjalistycznej tego typu na terenie województwa podkarpackiego
7 13 30 19 29 7 47 130 33 11178 osób 18 rż 6 na 1 specjalistę 631 aktywnych stomatologów dziecięcych 35 158 24 7 20 67
Zespół ds. Organizacji Opieki Stomatologicznej nad Dziećmi
Podjęte działania brakujące procedury w Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Konieczne współczynnik korygujący i poszerzenie koszyka świadczeń wykaz właściwie wycenionych procedur podstawowych i specjalistycznych CEL SYSTEM OBEJMUJĄCY STOMATOLOGICZNĄ OPIEKĘ PODSTAWOWĄ (PROFILAKTYCZNĄ I LECZNICZĄ) ORAZ SPECJALISTYCZNĄ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY LECZNICTWO OTWARTE I ZAMKNIĘTE
Czynniki związane z ECC u dzieci 3-letnich w Polsce wieś niewystarczająca wiedza rodziców o próchnicy błędy higieniczne nieoczyszczanie zębów dziecka nieszczotkowanie zębów przez rodziców błędy dietetyczne: cukier w pierwszych 2 latach życia przed snem płyny z cukrem zasypianie z piersią/butelką po ukończeniu 12 miesięcy często herbata z cukrem, soki i napoje słodzone, chipsy, paluszki. 81,8% Dzieci, które spożywały produkty z cukrem w pierwszych 2 latach życia OR = 2.38; 95% CI = 1.54-3.68
Czynniki związane z próchnicą zębów w wieku 15 lat niski poziom wykształcenia rodziców niski poziom wiedzy osób 15- letnich o zdrowiu jamy ustnej nie stać mnie na leczenie błędy higieniczne nieszczotkowanie zębów 2 razy dziennie niestosowanie pasty do zębów z fluorem niestosowanie nitki dentystycznej błędy dietetyczne: słodzone napoje gazowane i chipsy 60,7% pasta do zębów z fluorem OR = 2.42; 95% CI = 1.11-5.49
Programy edukacyjne i profilaktyczne skierowane do: przyszłych rodziców, rodziców/opiekunów dzieci, dzieci i młodzieży prawidłowe merytorycznie duże grupy docelowe długoczasowe motywujące do dbałości o zdrowie jamy ustnej
Więcej takich DZIECIŃSTWO BEZ PRÓCHNICY PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIE W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ WSPÓŁFINANSOWANIE KRAJOWE DLA PROJEKTU ZAPEWNIA MINISTER ZDROWIA CHROŃ DZIECIĘCE UŚMIECHY Polski Czerwony Krzyż i Wrigley Poland,Polskie Towarzystwo Stomatologiczne, Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej, Grupa LUX MED. GlaxoSmithKlin econsumer Healthcare Sp. z o.o. PTSD / ACFF POLSKI ODDZIAŁ SOJUSZU DLA PRZYSZŁOŚCI WOLNEJ OD PRÓCHNICY PRZEGLĄDY DENTYSTYCZNE INSTYTUTU BLEND-A-MED ORAL B.
Zwiększenie odsetka dzieci i młodzieży leczonych w ramach kontraktów ogólnostomatologicznych Specjalistyczne kontrakty Edukacja i motywacja do utrzymania zdrowia jamy ustnej Dziękuje za uwagę