Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat

Transkrypt

1 Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat 1. Podstawy prawne działań Gminy w obszarze zdrowia publicznego 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Rozdział 2. art Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy ochrony zdrowia. 2. Narodowy Program Zdrowia na lata (przyjęty Uchwałą Nr. 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r. ) Cel operacyjny 11 Intensyfikacja zapobiegania próchnicy u dzieci i młodzieży. 3. Strategia Wrocław w perspektywie 2020 plus (przyjęta UCHWAŁĄ NR LIV/3250/06 RADY MIEJSKIEJ WROCŁAWIA z dnia 6 lipca 2006 roku) Pkt 4 LUDZIE, Zdrowie Promowanie odpowiedzialnego stylu życia i uświadamianie negatywnych konsekwencji życia nieodpowiedzialnego. 2. Partnerzy programu Inicjatorem i koordynatorem programu jest Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego Wrocławia (UMW). Program realizowany jest w partnerstwie z: - Katedrą i Zakładem Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, - Komisją Stomatologiczną Dolnośląskiej Rady Lekarskiej, - placówkami medycznymi, - Wydziałem Edukacji UMW, - wrocławskimi przedszkolami, - rodzicami dzieci, - Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, - Wrocławskim Teatrem Lalek, - wrocławskimi mediami lokalnym - gazety lokalne, radio i telewizja. 3. Diagnoza problemu Wyniki badań epidemiologicznych wskazują, że zachorowalność dzieci na próchnicę zębów utrzymuje się w Polsce na wysokim poziomie i jest jedną z najwyższych w Europie i na świecie. We Wrocławiu podobnie jak w całym kraju choroba próchnicowa zębów należy do najbardziej rozpowszechnionych w populacji dzieci i młodzieży. Wydział Zdrowia Urzędu Miejskiego Wrocławia we współpracy z Wrocławską Akademią Medyczną, Katedrą i Zakładem Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej oraz gabinetami stomatologicznymi wybranymi w drodze konkursu ofert, w latach 2008 do 2009r.

2 realizował program pn. Poprawa jakości opieki stomatologicznej dla uczniów wrocławskich szkół podstawowych. Z badań populacji uczniów z 73 wrocławskich szkół podstawowych wynika, iż 83% uczniów ma próchnicę zębów, 14% uczniów ma zęby zdrowe w tym, 9% zęby zdrowe leczone a 5% zęby zdrowe nie leczone. Zdiagnozowaną u uczniów próchnicę zębów, określono wg następujących zmian: pierwotna plama (próchnica początkowa, nie ma ubytków, można zatrzymać związkami fluoru np. lakierowaniem), występuje u 12,11% badanych, w obrębie szkliwa (występuje minimalny ubytek szkliwa, konieczne jest leczenie inwazyjne przy użyciu wierteł), występuje u 36,27% badanych, w obrębie zębiny próchnica średnio zaawansowana, konieczne leczenie inwazyjne przy użyciu wierteł, występuje u 60,99 % badanych, sięgająca miazgi próchnica zaawansowana, głęboka, konieczne leczenie kanałowe (ząb martwy) lub usunięcie zęba, występuje u 31,68% badanych. Z ogólnopolskiego programu Monitoring zdrowia jamy ustnej, wynika że: - 56% dzieci w wieku 3 lat ma zęby zaatakowane próchnicą, - 50% dzieci spożywa codziennie słodycze, - 61,5% dzieci w wieku 3 lat nigdy nie było u stomatologa, - 37% dzieci w wieku 3 lat myje zęby 2 razy dziennie, - 31% dzieci w wieku 3 lat myje zęby bez pomocy rodziców, Ubytki próchnicowe są wynikiem choroby infekcyjnej czyli próchnicy zębów, wywołanej przez bakterie próchnicotwórcze, główne Streptococcus mutans i Lactobacilli. Główne czynniki próchnicotwórcze to: bakterie kwasotwórcze, które znajdują się na zębach tworząc tzw. płytkę nazębną czyli płytkę bakteryjną, dostarczane z pożywieniem węglowodany (cukry) stanowiące pożywkę dla bakterii, które tworzą z nich kwasy, czynniki gospodarza (np. mała ilość wydzielanej śliny, nieużywanie past do zębów z fluorem) współdziałanie wymienionych trzech czynników przez odpowiednio długi okres czasu. Choroba próchnicowa jest źródłem infekcji i wpływa niekorzystnie na funkcjonowanie całego organizmu. Zniszczone próchnicowo zęby powodują obumarcie miazgi zęba i w konsekwencji procesy ropne wpływające niekorzystnie na rozwijające się w kości zęby stałe oraz na ogólny stan zdrowia dziecka. Nieleczona próchnica zębów mlecznych może powodować: zaburzenia mowy, zaburzenia ze strony układu pokarmowego spowodowane źle rozdrobnionym pokarmem i połykaniem dużych kawałków, powstawanie zmian ropnych w jamie ustnej, uszkodzenie zawiązków zębów stałych, obrzęki twarzy, zakażenie całego organizmu, próchnicę w zębach stałych, nieprzyjemny zapach z ust, brak akceptacji ze strony rówieśników i niską samoocenę. Aby uchronić dzieci przed próchnicą zębów, powinno się jednocześnie podejmować działania w zakresie: edukacji zdrowotnej dotyczącej prawidłowego odżywiania, higieny jamy ustnej stosowania profilaktyki fluorowej

3 uszczelniania (lakowania) bruzd zębów trzonowych i przedtrzonowych regularnych wizyt kontrolnych u stomatologa leczenia próchnicy zębów. 4. Opis programu Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci integruje i koordynuje działania edukacyjne, profilaktyczno-lecznicze realizowane w przedszkolu, gabinecie dentystycznym oraz w domu. Jednym z zadań programu jest budowanie partnerstwa wielu podmiotów odpowiedzialnych za zdrowie dzieci. Współpraca środowisk naukowo-medycznych, oświatowych, artystycznych w realizacji programu sprzyja poszukiwaniu i wdrażaniu innowacyjnych metod nauczania o zdrowiu i angażowaniu się rodziców w proces kształtowania u dzieci prawidłowych nawyków higienicznych i dietetycznych. W przedszkolach lekarz stomatolog i nauczyciel prowadzą zajęcia edukacyjne dla dzieci i ich rodziców nt. profilaktyki próchnicy zębów a aktorzy Wrocławskiego Teatru Lalek przedstawiają spektakl teatralny pt. Mc Baton i Szeryf Grzanka. Dzieci uczą się prawidłowego oczyszczania zębów, zdrowego odżywiania się i pokonywania lęku przed wizytą u stomatologa. W edukacji zdrowotnej wykorzystuje się pacynki Zuzię i Felka, które doradzają dzieciom jak dbać o zdrowie i przypominają hasło przewodnie programu: "Niech wiedzą mali i duzi, że zdrowie zaczyna się w buzi W rodzinie, w której wzrasta dziecko kształtują się postawy, utrwalają nawyki, przekazywane są wartości. Zatem współpraca rodziców z nauczycielem przedszkola i lekarzem musi być prowadzona systematycznie a przekazywane treści o zdrowiu wspólnie przyjęte przez realizatorów. Stąd drugim hasłem programu jest: Rodzice myją zęby dzieciom Przedszkola realizujące program objęte są patronatem lekarzy stomatologów, którzy prowadzą zajęcia dla rodziców i dzieci, a następnie w gabinecie stomatologicznym wykonują badanie jamy ustnej i zabiegi lecznicze. 4.1 Cel główny programu Zmniejszenie występowania choroby próchnicowej u dzieci w wieku 3-5 lat poprzez zintegrowane działania edukacyjne i profilaktyczno-lecznicze. - podnoszenie poziomu wiedzy rodziców z zakresu profilaktyki próchnicy zębów, w tym higieny jamy ustnej oraz zdrowego żywienia. - motywowanie rodziców do regularnych wizyt dziecka w gabinecie stomatologicznym celem wykonania przeglądów jamy ustnej oraz zalecanych zabiegów profilaktyczno- leczniczych finansowanych, z NFZ lub odpłatnych. - rozwijanie prawidłowych nawyków higienicznych i żywieniowych u dzieci oraz kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne zdrowie. - utrwalanie zachowań służących zdrowiu. 4.2 Zadania organizatora i koordynatora programu: 1. Tworzenie platformy współpracy środowisk odpowiedzialnych za zdrowie jamy ustnej u dzieci w wieku przedszkolnym.

4 2. Przeprowadzenie procedury konkursowej dla gabinetów stomatologicznych. 3. Organizowanie konferencji, spotkań dla realizatorów profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat. 4. Zlecenie przygotowania spektaklu teatralnego dla dzieci, konkursów dla nauczycieli pn. Zdrowotne inspiracje 5. Opracowanie, wydrukowanie i przekazanie przedszkolom materiałów dydaktycznych. 6. Monitorowanie i ewaluacja końcowa programu. 4.3 Zadania lekarzy stomatologów w programie: 1. Przeprowadzenie szkolenia dla rodziców dzieci w wieku 3-5 lat z zakresu profilaktyki choroby próchnicowej zębów. 2. Przeprowadzenie w przedszkolu dwóch 30 minutowych spotkań dla każdej grupy przedszkolnej z udziałem personelu pedagogicznego. W przypadku grup przedszkolnych 5-latków oraz przystępujących we wrześniu br. 3-latków będzie to tylko jedno spotkanie 30-minutowe. Celem spotkań jest motywowanie dzieci do przestrzegania zaleceń higienicznych i dietetycznych. Zajęcia powinny być prowadzone metodami aktywnymi z wykorzystaniem środków dydaktycznych. 3. Motywowanie rodziców do regularnych wizyt dziecka u lekarza stomatologa celem oceny stanu uzębienia oraz wykonywania zalecanych zabiegów profilaktycznoleczniczych. 4.4 Zadania środowiska przedszkolnego 1. Udział przedstawicieli grona pedagogicznego w konferencjach, spotkaniach realizatorów programu oraz konkursach. 2. Współpraca przedszkola z lekarzem stomatologiem wspierającym realizację programu. 3. Organizowanie spotkań lekarza stomatologa z rodzicami i dziećmi. 4. Realizacja zajęć edukacyjnych dla dzieci z wykorzystaniem przygotowanych scenariuszy i środków dydaktycznych. 5. Udział dzieci w spektaklu teatralnym dotyczącym zdrowia. 6. Całoroczny nadzór nad szczotkowaniem zębów przez dzieci i przyborami do higieny jamy ustnej. 7. Zmodyfikowanie sposobu żywienia dzieci z ograniczeniem ilości cukru. 5. Odbiorcy programu w 2013 roku planuje się udział w programie co najmniej 7000 dzieci w wieku 3-5 lat, uczęszczających do 60 wrocławskich przedszkoli 6. Czas realizacji programu od dnia podpisania umowy do Formy i metody konferencje, spektakl dla dzieci, wykład multimedialny dla rodziców, zajęcia edukacyjne dla dzieci.

5 8. Wskaźniki liczba przedszkoli uczestnicząca w programie, liczba rodziców i dzieci objętych programem edukacyjnym, liczba wykonanych przeglądów stomatologicznych, liczba przeprowadzonych rozmów motywujących dziecko i rodziców do przestrzegania zaleceń higienicznych i dietetycznych, liczba wykonanych zabiegów profilaktyczno leczniczych. 9. Efekty programu udział w programie co najmniej 60 przedszkoli, podniesienie poziomu wiedzy prozdrowotnej rodziców i dzieci w zakresie zdrowia jamy ustnej, ocena stanu zdrowia jamy ustnej z określeniem liczby dzieci zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyczno-leczniczych, wykonanie zabiegów profilaktyczno-leczniczych finansowanych z NFZ lub odpłatnie.