ZARZĄDZENIE NR 196/2012 WÓJTA GMINY WALIM. z dnia 27 września 2012 r.

ZARZĄDZENIE NR 196/2012 WÓJTA GMINY WALIM z dnia 27 września 2012 r. w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy Na podstawie art. 69 ust. 1, pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (DZ. U z 2009 r., Nr 157, poz. 1240 ze zmianami) Wójt Gminy zarządza, co następuje: 1. Wprowadza się w życie zasady funkcjonowania kontroli zarządczej w Urzędzie Gminy a w szczególności: 1) Zbiór zasad, procedur i dokumentów składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy, w ujęciu tabelarycznym - stanowiący załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia. 2) Procedurę wyznaczania celów, określania mierników, ustalania ryzyka i określania reakcji na ryzyko - stanowiąca załącznik nr 2 do niniejszego zarządzenia. 3) Procedurę przeprowadzania samooceny stanowiącą załącznik nr 3 do niniejszego zarządzenia. 2. Nadzór nad funkcjonowaniem kontroli zarządczej, w tym za: a) respektowanie ustalonych zasad i procedur; b) aktualność dokumentów i ich skuteczną dystrybucję; c) podnoszenie świadomości pracowników; powierzam pracownikowi na stanowisku ds. kontroli zarządzczej. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podjęcia. Wójt Gminy Adam Hausman Strona 1

Uzasadnienie W związku z zapisami ustawy o finansach publicznych /art. 69, ust. 1, pkt. 2/ Wójt ma obowiązek zapewnienia funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej, co powoduje wejście w życie przedmiotowego zarządzenia. Sporządziła: Aleksandra Ignaszak Otrzymują: - Referat Organizacyjny x 2, - Referat Finansowy, - Referat Infrastruktury Technicznej, - Referat Rolnictwa i Gospodarki Gruntami, - Samodzielne stanowiska x 4. Strona 1

Załącznik nr 1 do Zarządzenia Nr 196/2012 Wójta Gminy z dnia 27 września 2012r. Zbiór zasad, procedur i dokumentów składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy NR STANDARDU TREŚĆ STANDARDU OPIS SPEŁNIENIA STANDARDU A1 PRZESTRZEGANIE WARTOŚCI ETYCZNYCH A2 KOMPETENCJE ZAWODOWE A3 STRUKTURA ORGANIZACYJNA A4 DELEGOWANIE UPRAWNIEŃ Osoby zarządzające i pracownicy powinni być świadomi wartości etycznych przyjętych w jednostce i przestrzegać ich przy wykonywaniu powierzonych zadań. Osoby zarządzające powinny wspierać i promować przestrzeganie wartości etycznych dając dobry przykład codziennym postępowaniem i podejmowanymi decyzjami. NaleŜy zadbać, aby osoby zarządzające i pracownicy posiadali wiedzę, umiejętności i doświadczenie pozwalające skutecznie i efektywnie wypełniać powierzone zadania. Proces zatrudnienia powinien być prowadzony w sposób zapewniający wybór najlepszego kandydata na dane stanowisko pracy. NaleŜy zapewnić rozwój kompetencji zawodowych pracowników jednostki i osób zarządzających. Struktura organizacyjna jednostki powinna być dostosowana do jej aktualnych celów i zadań. Zakres zadań, uprawnień i odpowiedzialności jednostek, poszczególnych komórek organizacyjnych jednostki oraz zakres podległości pracowników powinien być określony w formie pisemnej w sposób przejrzysty i spójny. Aktualny zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności powinien być określony dla kaŝdego pracownika. NaleŜy precyzyjnie określić zakres uprawnień delegowanych poszczególnym osobom zarządzającym lub pracownikom. Zakres delegowanych uprawnień powinien być odpowiedni do wagi podejmowanych decyzji, stopnia ich skomplikowania i ryzyka z nim związanego. Zaleca się delegowanie uprawnień do podejmowania decyzji, zwłaszcza tych o bieŝącym charakterze. Przyjęcie delegowania uprawnień powinno być potwierdzone podpisem. - obowiązujące przepisy prawne - art. 24 ustawy o pracownikach samorządowych - Zarządzenie 179/2008 Wójta Gminy z 20.05.2008 w sprawie wprowadzenia Regulaminu Pracy Urzędu Gminy w iu 3 i 6 - zakresy czynności pracowników - Zarządzenie 237/2009 Wójta Gminy z 16.01.2009 w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzania słuŝby przygotowawczej i organizowania egzaminu kończącego tą słuŝbę - Zarządzenie 296/2009 Wójta Gminy z 4.08.2009 w sprawie dokonywania okresowych ocen pracowników samorządowych zatrudnionych w Urzędzie Gminy w iu i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych Gminy zał. 1, Regulamin - Zarządzenie 143/2004 Wójta Gminy z 17.08.2004 w sprawie regulaminu Organizacyjnego Urzędu Gminy w iu, Rozdział V 18-23 z późniejszymi zmianami - zakresy czynności pracowników - Zarządzenie 143/2004 Wójta Gminy z 17.08.2004 w sprawie regulaminu Organizacyjnego Urzędu Gminy w iu 19-21 z późniejszymi zmianami - zakresy czynności pracowników - rejestr/spis/wykaz upowaŝnień i pełnomocnictw (nowa instrukcja Dz. U. z 2011 Nr 14, poz. 67 nie przewiduje rejestrów, symbol klasyfikacyjny: 0052) - Uchwała XI/60/2007 Rady Gminy w iu z 29.06.2007 w sprawie dokonywania przez Przewodniczącego Rady Gminy czynności z zakresu prawa pracy wobec Wójta Gminy - art. 8 ustawy o pracownikach samorządowych - zakresy czynności pracowników - Zarządzenie 172/2012 Wójta Gminy z 18.07.2012 w sprawie powierzenia przez Wójta Gminy określonych spraw gminy do prowadzenia w swoim imieniu Sekretarzowi Gminy Strona 3

B5 MISJA B 6 OKREŚLENIE CELÓW I ZADAŃ, MONITOROWANIE I OCENA ICH REALIZACJI B7 IDENTYFIKACJA RYZYKA B8 ANALIZA RYZYKA B9 REAKCJA NA RYZYKO C10 DOKUMENTOWANI E SYSTEMU KONTROLI ZARZĄDCZEJ C11 NADZÓR NaleŜy rozwaŝyć moŝliwość wskazania celu istnienia jednostki w postaci krótkiego i syntetycznego opisu misji. Cele i zadania naleŝy określać jasno i w co najmniej rocznej perspektywie. Ich wykonanie naleŝy monitorować za pomocą wyznaczonych mierników. Zaleca się przeprowadzanie oceny realizacji celów i zadań uwzględniając kryterium oszczędności, efektywności i skuteczności. NaleŜy zadbać, aby określając cele i zadania wskazać takŝe jednostki, komórki organizacyjne lub osoby odpowiedzialne bezpośrednio za ich wykonanie oraz zasoby przeznaczone do ich realizacji. Nie rzadziej niŝ raz w roku naleŝy dokonać identyfikacji ryzyka w odniesieniu do celów i zadań. W przypadku istotnej zmiany warunków, w których funkcjonuje jednostka naleŝy dokonać ponownej identyfikacji ryzyka. Zidentyfikowane ryzyka naleŝy poddać analizie mającej na celu określenie prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka i moŝliwych jego skutków. NaleŜy określić akceptowany poziom ryzyka. W stosunku do kaŝdego istotnego ryzyka powinno się określić rodzaj reakcji (tolerowanie, przeniesienie, wycofanie się, działanie). NaleŜy określić działania, które naleŝy podjąć w celu zmniejszenia danego ryzyka do akceptowanego poziomu. Procedury wewnętrzne, instrukcje, wytyczne, dokumenty określające zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników i inne dokumenty wewnętrzne stanowią dokumentację systemu kontroli zarządczej. Dokumentacja powinna być spójna i dostępna dla wszystkich osób, dla których jest niezbędna. NaleŜy prowadzić nadzór nad wykonaniem zadań w celu ich oszczędnej, efektywnej i skutecznej realizacji. - art. 7 ustawy o samorządzie gminnym - Strategia Rozwoju Gminy na lata 2012-2020, str. 23 - Procedura wyznaczania celów, określania mierników, ustalania ryzyka i określania reakcji na ryzyko zał. 2 do Zarządzenia 196/2012 Wójta Gminy z 27.09.2012 w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy - Procedura wyznaczania celów, określania mierników, ustalania ryzyka i określania reakcji na ryzyko zał. 2 do Zarządzenia 196/2012 Wójta Gminy z 27.09.2012 w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy - Procedura wyznaczania celów, określania mierników, ustalania ryzyka i określania reakcji na ryzyko zał. 2 do Zarządzenia 196/2012 Wójta Gminy z 27.09.2012 w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy - Procedura wyznaczania celów, określania mierników, ustalania ryzyka i określania reakcji na ryzyko zał. 2 do Zarządzenia 196/2012 Wójta Gminy z 27.09.2012 w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy - Zarządzenie 31/2011 Wójta Gminy z dnia z 10.03.2011 w sprawie ustalenia procedur przeprowadzania kontroli finansowo-podatkowej w zakresie podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od środków transportowych. - Zarządzenie 66/2007 Wójta Gminy z 26.06.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości zał. 1 Instrukcja ewidencji i poboru podatków, opłat i nieopodatkowanych naleŝności budŝetowych oraz naleŝności cywilno-prawnych w Urzędzie Gminy - Zarządzenie 179/2008 Wójta Gminy z 20.05.2008 w sprawie wprowadzenia Regulaminu Pracy Urzędu Gminy w iu - rozdział III załącznika 1 - Zarządzenie 143/2004 Wójta Gminy z 17.08.2004 w sprawie regulaminu Organizacyjnego Urzędu Gminy w iu - Zarządzenie 296/2009 Wójta Gminy z 4.08.2009 w sprawie dokonywania okresowych ocen pracowników samorządowych zatrudnionych w Urzędzie Gminy w iu i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych Gminy Strona 4

C12 CIĄGŁOŚĆ DZIAŁALNOŚCI C13 OCHRONA ZASOBÓW NaleŜy zapewnić istnienie mechanizmów słuŝących utrzymaniu ciągłości działalności jednostki sektora finansów publicznych wykorzystując, między innymi, analizę ryzyka. NaleŜy zadbać, aby dostęp do zasobów jednostki miały wyłącznie upowaŝnione osoby. Osobom zarządzającym i pracownikom naleŝy powierzyć odpowiedzialność za zapewnienie ochrony i właściwe wykorzystanie zasobów jednostki. - zakresy czynności pracowników - Zarządzenie 267/2006 Wójta Gminy z 15.03.2006 w sprawie ustalenia regulaminu naboru na wolne stanowiska urzędnicze w Urzędzie Gminy w iu - UpowaŜnienia - rejestr upowaŝnień - Zarządzenie 36/2007 Wójta Gminy z 19.03.2007 w sprawie wprowadzenia do uŝytku słuŝbowego instrukcji dotyczących ochrony danych osobowych w Urzędzie Gminy - 3 wyznaczenie administratora bezpieczeństwa informacji - Postanowienie 13/2003 Wójta Gminy z 17.10.2003 w sprawie instrukcji archiwalnej Urzędu Gminy - Zarządzenie 36/2007 Wójta Gminy z 19.03.2007 w sprawie wprowadzenia do uŝytku słuŝbowego instrukcji dotyczących ochrony danych osobowych w Urzędzie Gminy - Zarządzenie 47/2007 Wójta Gminy z 17.04.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości zał. 2: Instrukcja obiegu i kontroli dokumentów - Zarządzenie 125/2007 Wójta Gminy z 6.12.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości - 2 - Zarządzenie 9/2010 Wójta Gminy z 29.12.2010 w sprawie wprowadzenia zasad (polityki) rachunkowości wprowadzające między innymi System ochrony danych księgowych w jednostce - Zarządzeniem 36/2007 Wójta Gminy z 19.03.2007 w sprawie wprowadzenia do uŝytku słuŝbowego instrukcji dotyczących ochrony danych osobowych w Urzędzie Gminy - 3 wyznaczenie administratora bezpieczeństwa informacji - Zarządzenie 37/2011 Wójta Gminy z 30.03,2011 w sprawie wskazania systemu wykonania czynności kancelaryjnych - Zarządzenie 38/2011 Wójta Gminy z 30.03,2011 w sprawie wyznaczenia koordynatora czynności kancelaryjnych - Zarządzenie 39/2011 Wójta Gminy z 30.03.2011 w sprawie określenia rodzajów przesyłek wpływających nieotwieranych przez punkt kancelaryjny - Zarządzenie 49/2011 Wójta Gminy z 9.05.2011 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości 1, - Zarządzenie 75/2011Wójta Gminy z 1.09.2011 w sprawie wprowadzenia zasad (polityki) rachunkowości 3 - Plan Operacyjny Funkcjonowania Gminy w warunkach zewnętrznego zagroŝenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny z 7.11.2011 - Plan operacyjny ochrony przed powodzią Gminnego Zespołu Zarządzania w Gminie 2011 - Plan Zarządzania Kryzysowego Urzędu Gminy w iu 2010 Strona 5

C14 SZCZEGÓŁOWE MECHANIZMY KONTROLI DOTYCZĄCE OPERACJI FINANSOWYCH C15 MECHANIZMY KONTROLI DOTYCZĄCE SYSTEMÓW INFORMATYCZNYC H D16 BIEśĄCA INFORMACJA D17 KOMUNIKACJA WEWNĘTRZNA Powinny istnieć przynajmniej następujące mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych: a) rzetelne i pełne dokumentowanie i rejestrowanie operacji finansowych i gospodarczych, b) zatwierdzanie (autoryzacja) operacji finansowych przez kierownika jednostki lub osoby przez niego upowaŝnione, c) podział kluczowych obowiązków, d) weryfikacja operacji finansowych i gospodarczych przed i po realizacji. NaleŜy określić mechanizmy słuŝące zapewnieniu bezpieczeństwa danych i systemów informatycznych. Osobom zarządzającym i pracownikom naleŝy zapewnić, w odpowiedniej formie i czasie, właściwe oraz rzetelne informacje potrzebne do realizacji zadań. NaleŜy zapewnić efektywne mechanizmy przekazywania waŝnych informacji w obrębie struktury organizacyjnej jednostki oraz w obrębie działu administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego. - Zarządzenie 47/2007 Wójta Gminy z 17.04.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości: zał. 2: Instrukcja obiegu i kontroli dokumentów, - zał. 3: Instrukcja kasowa - Zarządzenie 66/2007 Wójta Gminy z 26.06.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości zał.1 Instrukcja ewidencji i poboru podatków, opłat i nieopodatkowanych naleŝności budŝetowych oraz naleŝności cywilnoprawnych w Urzędzie Gminy - rozdział IX prowadzenie ewidencji druków ścisłego zarachowania - Zarządzenie 9/2010 Wójta Gminy z 29.12.2010 w sprawie wprowadzenia zasad (polityki) rachunkowości oraz wprowadzające między innymi Zasady prowadzenia rachunkowości dotyczące ewidencji środków europejskich - Zarządzenie 125/2007 Wójta Gminy z 6.12.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości: 2 i 3 - Zarządzenie 20/2011 Wójta Gminy z 27.01.2011 w sprawie ogólnej organizacji systemu kontroli zarządczej w Urzędzie Gminy zał. 1 i 2 - Zarządzenie 49/2011 Wójta Gminy z 9.05.2011 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości: 1 i 2 - Zarządzenie 75/2011Wójta Gminy z 1.09.2011 w sprawie wprowadzenia zasad (polityki) rachunkowości 3 - Zarządzenie 36/2007 Wójta Gminy z 19.03.2007 w sprawie wprowadzenia do uŝytku słuŝbowego instrukcji dotyczących ochrony danych osobowych w Urzędzie Gminy - 3 wyznaczenie administratora bezpieczeństwa informacji - wewnętrzna sieć telefoniczna - poczta elektroniczna - intranet - narady najwyŝszego kierownictwa - spotkania najwyŝszego kierownictwa z pracownikami - Zarządzenie 47/2007 Wójta Gminy z 17.04.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości zał. 2: Instrukcja obiegu i kontroli dokumentów - Zarządzenie 125/2007 Wójta Gminy z 6.12.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości - 2 - Zarządzenie 49/2011 Wójta Gminy z 9.05.2011 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości 1 - Zarządzenie 75/2011Wójta Gminy z 1.09.2011 w sprawie wprowadzenia zasad (polityki) rachunkowości 3 Strona 6

D18 KOMUNIKACJA ZEWNĘTRZNA E19 MONITOROWANIE SYSTEMU KONTROLI ZARZĄDCZEJ E20 SAMOOCENA E21 AUDYT WEWNĘTRZNY E22 UZYSKANIE ZAPEWNIENIA O STANIE KONTROLI ZARZĄDCZEJ NaleŜy zapewnić efektywny system wymiany waŝnych informacji z podmiotami zewnętrznymi mającymi wpływ na osiąganie celów i realizację zadań. NaleŜy monitorować skuteczność poszczególnych elementów systemu kontroli zarządczej, co umoŝliwi bieŝące rozwiązywanie zidentyfikowanych problemów. Zaleca się przeprowadzenie, co najmniej raz w roku samooceny systemu kontroli zarządczej przez osoby zarządzające i pracowników jednostki. Samoocena powinna być ujęta w ramy procesu odrębnego od bieŝącej działalności i udokumentowana. W przypadkach i na warunkach określonych w ustawie audytor wewnętrzny prowadzi obiektywną i niezaleŝną ocenę kontroli zarządczej. Źródłem uzyskania zapewnienia o stanie kontroli zarządczej przez kierownika jednostki powinny być w szczególności wyniki: monitorowania, samooceny oraz przeprowadzonych audytów i kontroli. Zaleca się coroczne potwierdzenie uzyskania powyŝszego zapewnienia w formie oświadczenia o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok. - strona internetowa Urzędu Gminy +BIP - tablice ogłoszeń w Urzędzie i na terenie kaŝdej ze wsi - przyjęcie klientów przez najwyŝsze kierownictwo w określonych terminach Zarządzenie 143/2004 Wójta Gminy z 17.08.2004 w sprawie Regulaminu organizacyjnego zał. 3: organizacja, przyjmowanie rozpatrywanie i załatwianie indywidualnych spraw obywateli w Urzędzie Gminy - Zarządzenie 47/2007 Wójta Gminy z 17.04.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości zał. 2: Instrukcja obiegu i kontroli dokumentów - Zarządzenie 125/2007 Wójta Gminy z 6.12.2007 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości - 2 - Zarządzenie 49/2011 Wójta Gminy z 9.05.2011 w sprawie dokumentacji zasad rachunkowości 1 - Zarządzenie 75/2011Wójta Gminy z 1.09.2011 w sprawie wprowadzenia zasad (polityki) rachunkowości 3 - stanowisko ds. promocji udzielanie informacji mediom - Procedura wyznaczania celów, określania mierników, ustalania ryzyka i określania reakcji na ryzyko zał. 2 do Zarządzenia 196/2012 Wójta Gminy z 27.09.2012 w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy - Zarządzenie 164/2012 Wójta Gminy z 27.06.2012 w sprawie funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych Gminy - zał. 1: oświadczenie o stanie kontroli zarządczej za kolejny rok - Procedurę przeprowadzania samooceny zał. 3 do Zarządzenia 196/2012 Wójta Gminy z 27.09.2012 w sprawie usystematyzowania zasad i procedur składających się na kontrolę zarządczą w Urzędzie Gminy Nie ma zastosowania Nie ma zastosowania - zapewnienie o stanie kontroli zarządczej składają Wójtowi jedynie kierownicy jednostek organizacyjnych (będących jsfp) - Zarządzenie 164/2012 Wójta Gminy z 27.06.2012 w sprawie funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostkach organizacyjnych Gminy - zał. 1: oświadczenie o stanie kontroli zarządczej za kolejny rok Strona 7

Załącznik nr 2 do Zarządzenia Nr 196/2012 Wójta Gminy z dnia 27 września 2012r PROCEDURA WYZNACZANIA CELÓW, OKREŚLANIA MIERNIKÓW, USTALANIA RYZYKA I OKREŚLANIA REAKCJI NA RYZYKO 1 Zgłaszanie propozycji celów, wstępna weryfikacja, wybór celów do realizacji w roku następnym 1. Cele są określane w rocznej perspektywie. 2. Propozycję celów do realizacji w kolejnym roku kalendarzowym zgłaszają: 1) Wójt Gminy, 2) Sekretarz Gminy, 3) Skarbnik Gminy, 4) Kierownicy Referatów. 3. Prawo zgłoszenia propozycji celów do realizacji w kolejnym roku kalendarzowym przysługuje równieŝ: 1) Samodzielnym stanowiskom, 2) pracownikom. 4. Propozycje mogą dotyczyć dowolnego aspektu funkcjonowania Urzędu Gminy a w szczególności: 1) planowanych zakupów, 2) remontów, 3) spraw kadrowych, 4) wprowadzania innowacji w sprawach funkcjonowania Urzędu Gminy, 5) kontroli poprawności procedur finansowych. 5. Propozycje celów do realizacji składać naleŝy w terminie do 1 listopada Wójtowi Gminy. 6. Propozycje celów złoŝone Wójtowi Gminy są weryfikowane pod kątem zasadności ich realizacji w roku następnym. Weryfikacji dokonuje Zespół w składzie: Wójt, Sekretarz i Skarbnik Gminy. 7. Termin zwołania pierwszego zebrania Zespołu, o którym mowa w ust. 6 ustala Wójt Gminy na dzień przypadający w 7 dniu roboczym, licząc od terminu, o którym mowa w ust. 5. 8. Przed przystąpieniem do prac Zespół wyznacza przewodniczącego. Zadaniem przewodniczącego jest prowadzenie i protokołowanie obrad Zespołu oraz wyznaczanie terminów kolejnych zebrań. 9. Zespół wybiera spośród propozycji cele do realizacji, dołączając uzasadnienie konieczności realizacji celu. 2 Mierniki realizacji celów 1. W odniesieniu do celów wybranych w trybie 1 ust. 9 ustala się mierniki realizacji. 2. Mierniki realizacji celów określa Zespół, o którym mowa w 1 ust. 6. 3 Zarządzanie ryzykiem 1. Odpowiedzialność za zarządzanie ryzykiem ponosi Zespół oraz osoby podejmujące decyzje, wynikające z zakresu obowiązków lub posiadanego pełnomocnictwa. 2. Zarządzanie ryzykiem odbywa się poprzez: 1) identyfikację ryzyka, 2) monitorowanie realizacji celów, 3) analizę ryzyka i podejmowanie działań zaradczych. Strona 8

4 Identyfikacja ryzyka 1. Identyfikacji ryzyka w odniesieniu do celów wyznaczonych w trybie 1 ust. 9 oraz zadań Urzędu Gminy dokonuje się raz w roku, w terminie ustalonym przez Wójta Gminy. 2. W przypadku istotnej zmiany warunków, w których funkcjonuje Urząd Gminy, naleŝy dokonać ponownej identyfikacji ryzyka w odniesieniu do celów i zadań. 3. Identyfikacji ryzyka dokonuje Zespół, o którym mowa w 1 ust. 6. 4. W celu identyfikacji ryzyka Zespół bierze pod uwagę wyniki przeprowadzonych kontroli, mierniki realizacji celów, o których mowa w 2 oraz wszelkie informacje mające znaczenie dla funkcjonowania jednostki. 5 Analiza i reakcja na ryzyko 1. Zidentyfikowane w trybie określonym w 4 ryzyko jest poddawane analizie pod kątem poziomu jego zagroŝenia dla realizacji celów. Ustala się skalę poziomu ryzyka: 1) 5 bardzo wysoki poziom ryzyka, 2) 4 wysoki poziom ryzyka, 3) 3 średni poziom ryzyka, 4) 2 niski poziom ryzyka 2. W odniesieniu do ryzyka zidentyfikowanego dla celu lub zadania na poziomie 5 lub 4 ustala się sposób reakcji. 3. Przewiduje się cztery moŝliwe sposoby reakcji: 1) tolerowanie, 2) przeniesienie, 3) wycofanie się, 4) działanie. 4. W odniesieniu do ryzyka, dla którego reakcja została określona, jako działanie, Zespół, o którym mowa w 1 ust. 6 określa sposób działania, pozwalający na wyeliminowanie ryzyka lub zmniejszenia go do poziomu niestanowiącego zagroŝenia dla realizacji celów lub zadań. 7 Cele, mierniki realizacji celów, zidentyfikowane ryzyko oraz opisy sposobów reakcji na ryzyko wpisuje się w rejestrze celów i ryzyk, określonym w 8 niniejszej procedury. 8 Rejestr celów, mierników, ryzyk i działań Lp. 1. Cel do realizacji Mierniki realizacji celu Zidentyfikowa ne ryzyko realizacji celu Prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka: - bardzo wysokie, - wysokie, - średnie, - niskie MoŜliwe skutki wystąpienia ryzyka Reakcja na ryzyko - tolerowanie, - przeniesienie, - wycofanie się, - działanie (opis działania) 2. Strona 9

Załącznik nr 3 do Zarządzenia Nr 196/2012 Wójta Gminy z dnia 27 września 2012r. PROCEDURA PRZEPROWADZANIA SAMOOCENY I. Opis postępowania 1. Samoocena kontroli zarządczej, zwana dalej "samooceną", to proces, w którym dokonywana jest ocena funkcjonowania kontroli zarządczej przez pracowników i kierownictwo Urzędu Gminy. 2. Samoocena kontroli zarządczej obejmuje całą jednostkę w tym wszystkie stanowiska pracy z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi. 3. Inspektor ds. kontroli ma obowiązek zapewnić odpowiedni poziom wiedzy i świadomości pracowników ankietowanych, aby wyniki samooceny były praktycznie przydatne do oceny i doskonalenia KZ. 4. Samoocenę przeprowadza się na formularzu stanowiącym Załącznik Nr 1 do niniejszej procedury. Za treść i aktualizację formularza odpowiada inspektor ds. kontroli. 6. Samoocenę przeprowadza się w II dekadzie stycznia kaŝdego roku oceniając poprzedni rok kalendarzowy. 7. Skala ocen wynosi 1-10. Ustala się dla poszczególnych standardów następujące progi oceny zbiorczej: średnia ocena 5 - wymaga podjęcia działań zapobiegawczych 5<średnia ocena 7 - wymaga rozwaŝenia potrzeby podjęcia działań zapobiegawczych średnia ocena >7 - nie wymaga Ŝadnej reakcji 8. Analizy ankiet dokonuje inspektor ds. kontroli a zbiorcze wyniki analizy samooceny w formie pisemnego raportu przedkłada Wójtowi do końca stycznia wraz z propozycjami działań zapobiegawczych adekwatnie do poziomu ocen wyspecyfikowanych w pkt. 7 9. Zidentyfikowane w wyniku analizy ankiet samooceny słabości i ryzyka w zakresie kontroli zarządczej oraz propozycje działań zapobiegawczych podlegają przeglądowi, ocenie i zatwierdzeniu przez Wójta do 20 lutego. 10. Informację o realizacji działań zapobiegawczych inspektor ds. kontroli przedstawia, jako element danych wejściowych na przegląd zarządzania SZJ. 11. Informacja składana w trybie opisanym pkt. 8,10 ma zawierać takŝe ocenę skuteczności podjętych działań zapobiegawczych w poprzednim okresie rozliczeniowym, w oparciu o porównanie trendów ocen w poszczególnych obszarach KZ, które były objęte takimi działaniami. II. Dokumenty i zapisy - Załącznik Nr 1 wzór ankiety samooceny Strona 10

Załącznik nr 1 do Procedury przeprowadzania samooceny ANKIETA SAMOOCENY KONTROLI ZARZĄDCZEJ W URZĘDZIE GMINY WALIM W ROKU skala ocen: 0-10 PYTANIE Ocena UWAGI I. Środowisko wewnętrzne 1. Przestrzeganie wartości etycznych Jak osoby zarządzające wspierają i promują przestrzeganie wartości etycznych dając dobry przykład codziennym postępowaniem i podejmowanymi decyzjami? Jak pracownicy przestrzegają wartości etycznych przy wykonywaniu powierzonych zadań? 2. Kompetencje zawodowe Jak dba się o to, aby pracownicy posiadali wiedzę, umiejętności i doświadczenie pozwalające skutecznie i efektywnie wypełniać powierzone zadania? Czy proces zatrudnienia jest prowadzony w sposób zapewniający wybór najlepszego kandydata na dane stanowisko pracy? 3. Struktura organizacyjna Jak struktura organizacyjna jest dostosowana do aktualnych celów i zadań? Jak oceniasz aktualność zakresów obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności określonych dla kaŝdego pracownika? 4. Delegowanie uprawnień Czy w wystarczającym stopniu uprawnienia są delegowane w dół? II. Cele i zarządzanie ryzykiem 5. Misja Czy znana i jasna jest misja Urzędu? Jak oceniasz swoją wiedzę na temat istoty kontroli zarządczej? 6. Określanie celów i zadań, monitorowanie i ocena ich realizacji Jak określono główne cele, zadania? Jak wykonanie celów i zadań monitorowane jest za pomocą wyznaczonych mierników? Jak przeprowadzając ocenę realizacji celów i zadań uwzględnia się kryterium efektywności i oszczędności? Jak przeprowadzając ocenę realizacji celów i zadań uwzględnia się kryterium skuteczności? Jak zrozumiały jest system wyznaczania i monitorowania celów? 7. Identyfikacja ryzyka Jak zrozumiała jest metoda identyfikacji ryzyka? Jak oceniasz swoją wiedzę i umiejętność identyfikacji ryzyka dla swoich celów? 8. Analiza ryzyka Jak zrozumiała jest metoda analizy ryzyka? Jak oceniasz swoją wiedzę i umiejętność analizy ryzyka swoich celów? 9. Reakcja na ryzyko W jakim stopniu rozumiesz swoje zadania w zakresie reakcji na ryzyko w zakresie Twoich zadań i celów? Jak oceniasz merytoryczność Twoich reakcji na ryzyko? Strona 11

III. Mechanizmy kontroli 10. Dokumentowanie systemu kontroli zarządczej Jak oceniasz dostępność do potrzebnych Ci dokumentów i aktów prawnych wewnętrznych i zewnętrznych? Jak oceniasz skuteczność systemu aktualizacji dokumentów wewnętrznych? 11. Nadzór Jak oceniasz sprawność systemu weryfikacji, kontroli i przeglądów w trakcie realizacji zadań (procesów)? Jak oceniasz rzetelność praktykowanej w urzędzie sprawozdawczości? 12. Ciągłość działania Jak oceniasz sprawność systemu zastępstw? Jak oceniasz bezpieczeństwo danych i systemów informatycznych w kontekście zagroŝenia dla ciągłości działalności? 13. Ochrona zasobów Jak oceniasz zabezpieczenie miejsc newralgicznych dla bezpieczeństwa funkcjonowania urzędu? W jakim stopniu doprecyzowano odpowiedzialność pracowników za powierzone im mienie i zasoby? 14. Szczegółowe mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych Jak oceniasz sprawność mechanizmów kontroli dotyczących operacji finansowych i gospodarczych, które mają zapewnić rzetelne i pełne dokumentowanie i rejestrowanie operacji finansowych i gospodarczych? Na ile jasny jest podział kluczowych obowiązków w tym zakresie? Jak oceniasz sprawność finansowej kontroli wewnętrznej? 15. Mechanizmy kontroli dotyczące systemów informatycznych? Jak oceniasz poziom zabezpieczenia danych, w tym danych osobowych i systemu informatycznego? IV. Informacja i Komunikacja 16. BieŜąca informacja Jak oceniasz dostępność ( forma, czas, rzetelność, merytoryczność) informacji potrzebnych Ci do realizacji zadań? 17. Komunikacja wewnętrzna Jak oceniasz sprawność systemu przekazywania waŝnych informacji w obrębie struktury organizacyjnej jednostki? 18. Komunikacja zewnętrzna Jak oceniasz sprawność systemu przekazywania informacji na zewnątrz dla klientów urzędu? V. Monitorowanie i ocena 19. Monitorowanie systemu kontroli zarządczej Jak oceniasz sprawność mechanizmów monitorowania działalności urzędu nadzoru przez przełoŝonego, sprawozdawczości, analiz, kontroli wewnętrznych i zewnętrznych? 20. Samoocena Jak oceniasz (rozumiesz) przydatność ustalonej w urzędzie metody samooceny dla doskonalenia jego działalności? 22. Uzyskanie zapewnienia o stanie kontroli zarządczej Na ile, w Twojej ocenie, uzasadniona jest dobra ocena funkcjonowania kontroli zarządczej w naszej jednostce? Data: Uwagi dodatkowe: Strona 12