Laureaci konkursu fotograficznego! str. 19

b i u l e t y n i n f o r m a c y j n y ISSN 1428-3328 www.komunikacja.elbudowa.com.pl sierpieƒ paêdziernik 2010 nr 4/91 Laureaci konkursu fotograficznego! str. 19

wrzesieƒ-paêdziernik 2010 nr 4/91 ISSN 1428-3328 www.komunikacja.elbudowa.com.pl b i u l e t y n i n f o r m a c y j n y Laureaci konkursu fotograficznego! str. 19 REDAKTOR NACZELNA Aleksandra Krzemieƒ tel.: 32/ 25 90 313 fax: 32/ 25 90 216 tel. kom.: 601 388 428 e-mail: komunikacja@elbudowa.com.pl ELEKTROBUDOWA SA Katowice, ul. Porcelanowa 12 Sk ad i amanie: IDO sc Chorzów, ul. WolnoÊci 101 tel./fax 32/ 771 84 01 Nak ad: 1500 egz. Spis treêci Zaimpregnowani na trudnoêci 3-4 Informacje bie àce 5 Sutra ujutro 6 ELEKTROBUDOWA Polska i Ukraina 7 Rynek energii: Ukraina 8-9 Jesienne atrakcje w trakcji 10-11 Nagrody ENERGETABU dla najlepszych ELEKTROBUDOWA SA, ENERGOTEST 12-13 Nowoczesne rozdzielnice 6 KV w ZG Sobieski 14 Puchar Polskiego Stowarzyszenia Elektroinstalacyjnego dla Pana Jacka Szpotaƒskiego 15 Cykl hydrologiczny Water cycle 16-17 Przedstawianie 18 Laureaci konkursu fotograficznego 19 W tym roku odeszli od nas Grzegorz Dobroszewski i Stefan Porczek Âpieszmy si kochaç ludzi, tak szybko odchodzà ks. Twardowski Od Redakcji, Miło mi móc Paƒstwu zakomunikowaç, e 18 paêdziernika 2010 r. rozstrzygni ty został konkurs fotograficzny dla naszych pracowników. W konkursie ogłoszonym w 89. numerze Eleksa udział wzi ło 31 osób z firmy, a zdj cia oceniła specjalna komisja, w skład której weszli: Robert Kwiatek fotograf z firmy IDO Bartek Barczyk fotoreporter Gazety Wyborczej oraz Magdalena Wojtyła artystka plastyk z firmy IDO autorka kalendarza trójdzielnego. Laureaci na stronie 19 zapraszam do lektury! Aleksandra Krzemieƒ Naczelna PS. Na okładce certyfikaty OHSAS 18001:2007 oraz PN-N 18001-2004 w j zyku polskim, angielskim, niemieckim i rosyjskim. Zapalmy Im znicze 2 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

Zaimpregnowani na trudnoêci Akademia Audytorów W szkoleniu pod Krakowem w dniach 13-15 paêdziernika wzi li udział audytorzy systemów zarzàdzania, Audytor Wewn trzny, pracownicy, którzy, wyró nili si we wdra aniu systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem i doskonaleniu ZSZ oraz pracownicy odpowiedzialni za nadzór nad systemami zarzàdzania w jednostkach organizacyjnych. Akademia Audytorów rozpocz ła si od ciekawego wykładu dr. Jerzego Karczewskiego, Dyrektora Akademii Bezpieczeƒstwa DNV, o nowoczesnych systemach zarzàdzania bezpieczeƒstwem pracy. Efektywne zarzàdzanie prowadzàce do redukcji strat i zwi kszajàce bezpieczeƒstwo pracowników i procesów to zagadnienie, na którym oparły si wspólne dyskusje. Spodziewamy si, e wdro one systemy, zwłaszcza zarzàdzania bezpieczeƒstwem i higienà pracy, zapewnià bezpieczne warunki pracy wszystkim pracownikom i podwykonawcom, a lepsza organizacja pracy spowoduje zmniejszenie strat z tytułu wypadków i awarii. Po cz Êci szkoleniowej głos zabrał prezes Jacek Faltynowicz, który na wst pie przekazał panu Józefowi Pud o certyfikaty systemów zarzàdzania z ostatnich audytów certyfikujàcych, przesłane przez firm certyfikujàcà. Pan Prezes w swojej prezentacji i wypowiedzi przekonywał uczestników szkolenia, jak wa ne sà procesy i wdra ane certyfikaty dla naszej firmy, zwłaszcza w dobie rozwoju eksportu i zdobywania kontraktów w coraz bardziej odległych zakàtkach Europy i Êwiata. Spodziewamy si mówił prezes e wdro one systemy, zwłaszcza zarzàdzania bezpieczeƒstwem Barbara Rakoczy-Indraszak odbiera dyplom i gratulacje z ràk prezesa Jacka Faltynowicza oraz Dyrektora HR Piotra Janczyka. Foto: Hubert Kraczla biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-3

i higienà pracy, zapewnià bezpieczne warunki pracy wszystkim pracownikom i podwykonawcom, a lepsza organizacja pracy spowoduje zmniejszenie strat z tytułu wypadków i awarii. Klientom natomiast zapewnià bezpieczne u ytkowanie urzàdzeƒ i instalacji elektroenergetycznych. Po prezentacji nastàpił uroczysty moment wr czenia dyplomów szczególnie zaanga owanym pracownikom. Pierwszy dzieƒ zakoƒczył si uroczystà kolacjà. Drugi dzieƒ rozpoczàł si od wycieczki integracyjnej. MyÊl, e wi kszoêci uczestników zapadła w pami ç bardzo fajna wycieczka integracyjna do podkrakowskich dolinek i najbardziej malowniczych w tym rejonie ogólnodost pnych jaskiƒ Wierzchowskiej i Nietoperzowej. Potem ju tylko çwiczenia i praktyka, a wi c szkolenia Doskonalenie systemu zarzàdzania bezpieczeƒstwem (rejestracja i analiza zdarzeƒ potencjalnie wypadkowych, analiza wypadków przy pracy, zmiany w dokumentacji systemowej) które prowadzili T. Âli, R. N dza i J. Pudło. Kolejny dzieƒ szkolenia i çwiczeƒ to Doskonalenie procesu audytowania (uwagi, spostrze enia z audytów, odpowiedzialnoêç audytorów w procesie audytowania) oraz tematyka bardzo wa na OdpowiedzialnoÊç za jakoêç produktu które prowadzili J. Pudło i R. N dza. W trakcie Akademii prezentacj na temat komunikacji w naszej firmie wygłosiła autorka Aleksandra Krzemieƒ doskonale wpisujàc si w słowa Dr Karczewskiego komunikacja jest krwiobiegiem zarzàdzania systemami. Aleksandra Krzemieƒ Józef Pudło Nagrodzeni i wyró nieni pracownicy (w kolejnoêci alfabetycznej): Bralich Marta Cyba Marcin Drygała Wojciech Januszewski Andrzej Heyda Joanna Krosny Piotr Krzemieƒ Aleksandra N dza Rafał Nowakowski Michał Pajàk Piotr Pietrusiƒski Paweł PoÊpiech Michał Pudło Józef Radoch Leszek Rakoczy-Indraszak Barbara Tylczyƒska Renata Wronowski Maciej Wujcik Mariusz Âli Tadeusz POZYTYWNY EFEKT WDRO ENIA SYSTEMÓW JEST WYNIKIEM PRACY I ZAANGA OWANIA CAŁEJ ZAŁOGI ELEKTROBUDOWY SA. Tadeusz Âli Prezes Faltynowicz otrzyma w prezencie od uczestników kijki do nordic walking w podzi kowaniu za 10-letnià prac w naszej firmie. W jaskiniach panuje stala temperatura ok. 5-7 C. To cieplej ni w hotelu, w którym nocowaliêmy. Foto: Hubert Kraczla Foto: Aleksandra Krzemieƒ 4 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

Informacje bie àce AREVA Day Jesienna konferencja AREVY 29 wrzeênia br. w warszawskim Hotelu Polonia odbyła si konferencja francuskiego koncernu energetycznego AREVA, podczas której zaprezentowano najnowsze technologie i rozwiàzania w energetyce jàdrowej, w tym reaktor EPR. Europejski koncern energetyczny AREVA, który ubiega si o kontrakt na dostaw technologii dla pierwszej w Polsce elektrowni jàdrowej, zaprezentował swój potencjał, który w chwili obecnej wykorzystuje w trakcie Koszalin. ELEKTROBUDOWA SA w sierpniu przej ła od miasta plac budowy filharmonii. Na poczàtku sierpnia br. władze Koszalina (Zachodniopomorskie) przekazały ELEKTROBUDOWIE SA teren, na którym ma stanàç nowa siedziba miejscowej filharmonii. Inwestycj b dzie realizowaç gdaƒski oddział, czyli GWI. Pierwszy zast pca prezydenta miasta Piotr Jedliƒski powiedział, e prace budowlane powinny zakoƒczyç si do 30 kwietnia 2013 r. Kierownik kontraktu Grzegorz Linkner z ELEKTROBUDOWY SA dodał, e w 2010 r. zaplanowano wykonanie cz Êci inwestycji o wartoêci 2,5 mln zł. Cały projekt wart jest 31,16 mln zł. Prace budowlane wyceniono na 29,14 mln zł. Inwestycj w 47 proc. dofinansowuje Unia Europejska w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Wo- Puls Biznesu 13 paêdziernika 2010 r. ELEKTROBUDOWA SA ponad plan Âlàskiej firmie uda si w tym roku przekroczyç 700 mln zł przychodów na poziomie jednostkowym. Zarzàd katowickiej spółki, specjalizujàcej sià w pracach elektromonta owych i produkcji rozdzielnic pràdu, jest spokojny o realizacj bud etu na 2010 r. Na poziomie jednostkowym zakładał uzyskanie 648,3 mln zł i 44,4 mln zł zysku. Na pewno znaczàco przekroczymy prognoz przychodów jednostkowych ELEKTROBUDOWY SA. PowinniÊmy przekroczyç 700 mln zł. Minimalnie realizacji podobnych inwestycji w Europie (Olkiluoto Finlandia, Flamanville Francja), Stanach Zjednoczonych i Azji. WÊród poruszonych tematów znalazły si takie zagadnienia jak: bezpieczeƒstwo reaktorów, parametry operacyjne, konkurencyjnoêç w stosunku do firm o podobnym profilu oraz zagospodarowanie wypalonego paliwa jàdrowego. Dokonano przeglàdu obecnie dost pnych rozwiàzaƒ energetycznych w kontekêcie Polski, a tak e przedstawiono projekty realizowane w Finlandii i we Francji. Na konferencji prezes ELEKTROBU- DOWY SA Jacek Faltynowicz zaprezentował profil naszej firmy, która jewództwa Zachodniopomorskiego. Filharmonia, którà zaprojektowała Autorska Pracownia Architektoniczna Jacka Bułata z Poznania, stanie nad rzekà Dzier cinkà, w znajdujàcym si w ÊródmieÊciu zabytkowym Parku Ksià àt Pomorskich, obok Centrum Kultury CK 105 tymczasowej siedziby koszaliƒskiej orkiestry symfonicznej. Ma to byç czterokondygnacyjny budynek na planie nieforemnego czworokàta o powierzchni prawie 5,5 tys. m kw., z salà koncertowà i zapleczem. Âciany zachodnia i wschodnia majà byç w pełni przeszklone, by mo na było oglàdaç park. Północna Êciana frontowa ma byç pokryta blachà cynowo-tytanowà, zaê południowa tynkiem. Na widowni o amfiteatralnym układzie przewidziano 518 miejsc. Estrad zaprojektowano tak, by mogła si na niej zmieêciç 70-osobowa orkiestra i 40 chórzystów. wy szy od prognozy b dzie tak e skonsolidowany zysk netto ujawnia Jacek Faltynowicz, prezes ELEKTRO- BUDOWY SA. W portfelu zamówieƒ spółka ma zlecenia na ponad 650 mln zł. Z tego ok. 300 mln zł przypadnie do realizacji w przyszłym roku. Mam nadziej, e jeszcze w tym roku zdob dziemy co najmniej jeden znaczàcy kontrakt mówi Jacek Faltynowicz. Szczegółów jednak nie podaje. Na pewno nie b dà to prace elektromonta owe przy budowie drugiej nitki warszawskiego metra. Spodziewam si, e to zamówienie przecie ÊciÊle współpracuje z firmà AREVA m.in. przy budowie elektrowni jàdrowej w Olkiluoto. Tematyka konferencji spotkała si z szerokim zainteresowaniem goêci, wêród których znaleêli si reprezentanci placówek naukowo-badawczych, firm energetycznych, budowlanych oraz politycy, zainteresowani zagadnieniem energetyki jàdrowej i jej przyszłoêci w Polsce. Po konferencji Dominique Mockly, wicedyrektor firmy AREVA, wyraził swoje zadowolenie z mo liwoêci spotkania i dyskusji z przedstawicielami polskich firm i placówek zaanga owanych w polityk energetycznà. 7 czerwca 2010 r. został sfinalizowany proces przej cia AREVA T&D przez nowych właêcicieli. Dzia alnoêç AREVA T&D została podzielona na 2 cz Êci. Cz Êç Transmission b dzie włàczona do ALSTOM i b dzie działaç jako sektor ALSTOM Grid, a cz Êç Distribution zostanie włàczona do Schneider Electric i b dzie prowadziç dzia alnoêç jako Schneider Electric Energy Business". W zwiàzku z powy szym zakłady produkcyjne, jakimi sà Zakład Automatyki i Systemów Elektroenergetycznych w Âwiebodzicach oraz Zakład Transformatorów w Mikołowie stajà si w całoêci cz Êcià Schneider Electric Energy Business. Z kolei jednostka Systemy Elektroenergetyczne oraz Krajowa Organizacja Sprzeda y (ISO) z siedzibà w Katowicach b dà kontynuowaç działalnoêç jako ALSTOM Grid. b dzie mo na zdobyç dopiero w 2011 roku. Dla odmiany, nasze zało enia co do przetargów eksportowych w Finlandii spełniajà si z nawiàzkà. Negocjujemy kolejne umowy na kontynuacj prac dodaje prezes ELEK- TROBUDOWY SA Jacek Faltynowicz zwraca uwag na o ywienie rynku rosyjskiego, gdzie działa KRUELTA, spółka zale na ELEKTROBUDOWY SA. W tym roku jej przychody b dà jednak ni sze od rekordów uzyskiwanych na tym rynku, gdy si gały 20 mln USD. Wià emy nadziej tak e z rynkiem niemieckim. W tym roku eksport powinien przekroczyç 15% w sprzeda y grupy podsumowuje Jacek Faltynowicz. biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-5

Sutra ujutro czyli dzieƒ powszedni monta u w elektrowni TE KAKANJ Po 4 latach ELEKTRO- BUDOWA SA powróciła na boêniackà elektrowni w małym miasteczku Kakanj, poło onym 40 km od Sarajewa, stolicy muzułmaƒskiej cz Êci BoÊni. W lipcu br. odbył si monta szynoprzewodów ELPO-12/2,5 na terenie rozdzielni bloku 7. Pierwszy etap modernizacji starych szynoprzewodów zasilajàcych cz Êç rozdzielni SN przeprowadzony był 4 lata temu. Monta szynoprzewodów drugiego etapu modernizacji przeprowadziła miejscowa firma pod czujnym okiem supervisora z ZPW Mikołów. Prace monta owe były utrudnione ze wzgl du na du e zag szczenie zainstalowanych wczeêniej urzàdzeƒ rozdzielni oraz panujàce wysokie temperatury. A tegoroczne lato w BoÊni było naprawd wyjàtkowo upalne Ulubionym zwrotem boêniackich pracowników było sutra ujutro, co w bezpoêrednim tłumaczeniu znaczy jutro rano. W praktyce jednak e oznaczało rano, po południu lub jeszcze póêniej Po tygodniu wspólnej pracy jedynym dozwolonym i akceptowanym przez supervisora zwrotem był danas, czyli dziê Od tego momentu monta szynoprzewodów nabrał rozp du. Po miesiàcu wspólnej, ci kiej pracy cel został osiàgni ty zostało zainstalowane blisko 100 m.b. szynoprzewodów. Po zakoƒczeniu zadania nie zabrakło równie wieczoru poêwi conego na wspólne Êwi towanie sukcesu. Do zakoƒczenia pełnej modernizacji szynoprzewodów na bloku nr 7 pozostała wymiana całego układu zasilania wzbudzenia generatora. Po zrealizowaniu dwóch etapów modernizacji ELEKTROBUDOWA SA zyskała jak najlepsze referencje i z nadziejà czekamy na dalsze kontrakty dla TE KAKANJ. Marek Lasek Supervisor 6 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

ELEKTROBUDOWA Polska i Ukraina Od czerwca 2010 roku rozwija si nowa spółka ELEKTRO- BUDOWA Ukraina z siedzibà w Sewastopolu. Spółka od- Foto: Wanda Gruszczyƒska niosła ju pierwsze sukcesy na rynku ukraiƒskim. Dla zacieênienia współpracy w dniach 16 19 sierpnia 2010 roku przyleciała do RDE Konin na rozmowy techniczne delegacja ukraiƒska. W skład delegacji weszli: dyrektor Elektra Sp. z o.o. z Zaporo a Oleksandr Zaveryko, dyrektor ELEKTROBUDOWY Ukraina Sp. z o.o. Oleksandr Karnaushenko, kierownictwo biura projektowego Donpromenergo Sp. z o.o.: dyrektorzy Oleksy Demczenko, Konstantin Lebiediev i Oleksy Kindyeyev oraz 3 pracowników nadzoru technicznego Zakładu Energetycznego Dnieprooblenergo SA: Siergiej Bublikov (dyrektor techniczny), Andrii Garkusha i Sergii Krupski. Wizyta miała na celu zaznajomienie goêci z wyrobami ELEKTROBUDOWY SA w zakładzie w Koninie i na obiektach. Odbyły si równie bezpoêrednie rozmowy techniczne pomi dzy projektantami i technologami koniƒskiego zakładu a projektantami Donpromenergo Sp. z o.o. GoÊcie zostali osobiêcie przyj ci przez dyrektora Ariusza Bobera, a odpowiedzialnym za przebieg wizyty był dyrektor Marketingu Rynki Wschodnie Jacek Bartosiewicz. Zakład Energetyczny Dnieprooblenergo SA zajmuje si sprzeda à energii elektrycznej i kontroluje 15% rynku ukraiƒskiego. Zaopatruje w energi elektrycznà 36 tysi cy przedsi biorstw i 1,5 miliona odbiorców bytowych. Najwi ksi klienci to kombinat metalurgiczny Mittal Steel Krzywy Róg, Nikopolska Huta elaza, firmy bran y chemicznej i samochodowej. Obecnie załoga Zakładu Energetycznego Dnieprooblenergo SA liczy 8 000 pracowników, którzy pracujà nad rozwojem spółki, rekonstrukcjà i modernizacjà, realizujàc coroczny program inwestycyjny. W 2010 roku Dnieprooblenergo planuje przeznaczyç na swój rozwój 261 milionów hrywien. WłaÊnie w sierpniu 2010 roku firma ta obchodziła 15-lecie istnienia. 75% akcji spółki nale y do paƒstwa. Przedstawicieli Dnieprooblenergo szczególnie interesowały rozdzielnice Êredniego i niskiego napi cia z pełnym sterowaniem. Wiele pytaƒ z ich strony dotyczyło niezawodnoêci, funkcjonalnoêci i wielkoêci zatrudnienia. Podczas wizyty goêcie obejrzeli zakład w Koninie, gdzie dyrektor Jacek Goêdzikiewicz przedstawił zalety rozdzielnic i stacji. Na odkrywce Kazimierz GoÊcie z Ukrainy zwiedzajà koniƒskà fabryk. Północ zapoznali si z zastosowaniem stacji kontenerowych, pracujàcych na niestabilnym gruncie i na maszynach samobie nych. W Warszawie obejrzeli 4-sekcyjnà rozdzielnic typu D-12PL w rozdzielni przy ul. Sierpiƒskiego. Informacji technicznych udzielili in. Maciej Skowroƒski i in. Maciej Lechman z RWE Warszawa, którzy cierpliwie odpowiadali na liczne pytania. Po zwiedzeniu Warszawy nasi goêcie odlecieli na goràcà Ukrain. Wanda Gruszczyƒska Specjalista Promocji i Informacji Technicznej biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-7

Rynek energii: Ukraina Mimo znacznych nadwy ek mocy elektroenergetyka ukraiƒska boryka si z problemami, przede wszystkim wiekowà infrastrukturà. Nie jest te w stanie wykorzystaç potencjału eksportowego. Konsumpcja elektrycznoêci na osob na Ukrainie jest podobna jak nad Wisłà, jednak jest to paƒstwo znacznie ubo sze. Nasz wschodni sàsiad boleênie odczuł Êwiatowy kryzys gospodarczy: PKB w 2009 r. spadło o ok. 15 proc. Ta sytuacja odbiła si tak e na elektroenergetyce, która wytworzyła o prawie 10 proc. mniej energii elektrycznej ni w 2009 r. Po pierwszej połowie 2010 r. sytuacja zaczyna si poprawiaç, a produkcja i zu ycie znów rosnà. Zainstalowana moc êródeł wytwarzania energii elektrycznej na Ukrainie przekracza 52 GW. To o połow wi cej ni w polskim systemie elektroenergetycznym. Z formalnego punktu widzenia sà to pokaêne nadwy ki mocy, jednak archaiczna infrastruktura i wiekowe elektrownie powodujà, e du a cz Êç bloków energetycznych nie jest wykorzystywana i wymaga remontów. Wytwarzanie Na ponad 52 GW mocy składajà si przede wszystkim elektrownie cieplne i elektrociepłownie, zasilane gazem ziemnym lub w glem. To ok. 64 proc. całoêci. 26 proc. przypada na elektrownie atomowe, a ok. 9 proc. na wodne. Prawie połow energii elektrycznej dostarcza jednak energetyka jàdrowa. Elektrownie w wi kszoêci nale à do paƒstwa w r kach prywatnych znajduje si ok. 11 proc. zainstalowanych mocy. Pi ç najwa niejszych spółek dysponujàcych elektrowniami cieplnymi to Centrenergo, Donbasenergo, Dniproenergo, Skhidenergo i Zahidenergo. Ich majàtek to 14 jednostek o mocy przekraczajàcej 27 GW. W paƒstwowych r kach jest cała energetyka jàdrowa: cztery elektrownie o mocy 13,8 GW. Dwie spółki, Ukrhydroenergo i Dniester HPSP, zarzàdzajà elektrowniami wodnymi o mocy ok. 5 GW. System uzupełnia zbiór elektrociepłowni. Energetyka odnawialna ma marginalny wkład w wytwarzanie. Sprowadza si praktycznie do farm wiatrowych, których moc na razie nie przekracza 100 MW. Potencjalnie na Ukrainie mogłoby powstaç nawet 16 tys. MW zainstalowanych w siłowniach wiatrowych. Mo liwoêci energetyki słonecznej okreêla si na ok. 16 TWh rocznie, a wykorzystanie biomasy mogłoby przynieêç rocznie 82 TWh energii elektrycznej. Ukraina nie jest jednak zobligowana do wdra ania takich rozwiàzaƒ i trudno przesàdzaç o ich przyszłoêci. W ubiegłym roku wszystkie elektrownie Ukrainy wyprodukowały prawie 173 TWh energii elektrycznej. Rok wczeêniej było to prawie 192 TWh. Według danych ukraiƒskiego Ministerstwa Paliw i Energetyki, w pierwszym półroczu tego roku wytworzono ponad 93 TWh, czyli o 11,1 proc. wi cej ni w tym czasie rok wczeêniej. Wiekowa infrastruktura Głównym problemem elektroenergetyki jest wiek bloków energetycznych w elektrowniach cieplnych. 80 proc. dawno przekroczyło 30 lat u ytkowania. Ponad połowa przepracowała ju 200 tys. godzin, a 95 0,1 MOC ZAINSTALOWANA NA UKRAINIE (TYS. MW) UDZIA èróde WYTWARZANIA W MOCY ZAINSTALOWANEJ (PROC.) 51,8 12,1 9,7 26,3 proc. 100 tys. Du a cz Êç elektrowni za ok. pi ç lat powinna zakoƒczyç działalnoêç. W przypadku elektrowni atomowych okres zakoƒczenia działalnoêci rozło y si w czasie na lata 2011-2030. Plany modernizacji i odbudowy mocy uj to w trzech dokumentach w koƒczàcym si Narodowym Programie Energetycznym, w planie renowacji elektrowni cieplnych i Strategii Energetycznej Ukrainy do 2030 r. Brakuje w nich okreêlenia sposobów modernizacji systemu i wskazania êródeł finansowania. Receptà majà byç podwy ki taryf i dalsza prywatyzacja, jednak problemy finansowe sà wcià powa nym zagro eniem dla przyszłoêci elektroenergetyki. Energorynok, paƒstwowy operator rynku hurtowego, jest powa nie zadłu ony, niebezpiecznie wysoki jest te poziom nieregulowanych rachunków przez odbiorców indywidualnych. Mimo wzrostu taryf w ostatnich latach w przypadku gospodarstw domowych, wcià nie pokrywajà one kosztów wytwarzania i dostawy. Przesył i dystrybucja System przesyłowy Ukrainy liczy w sumie ponad 22 tys. km. W jego skład wchodzi 4115 km linii 750 kv, 375 km linii 500 kv, 340 km linii 400 kv, 13 tys. km linii 330 kv i 4170 km linii 220 kv. 1990 53400 2003 50930 Elektrownie cieplne Elektrociepłownie Elektrownie jądrowe Elektrownie wodne Elektrownie wiatrowe 2008 52591 Źródło: Dmytro Glazkov, World Bank 8 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

296 Operatorem sieci przesyłowej i połàczeƒ transgranicznych jest paƒstwowa spółka NEC Ukrenergo. Dystrybucjà energii elektrycznej zajmuje si 27 spółek obejmujàcych 24 firmy regionalne, dwie miejskie obsługujàce Kijów i Sewastopol oraz jedna dostarczajàca elektrycznoêç Autonomicznej Republice Krymskiej. Dodatkowo istnieje grupa dostawców niezale nych dla odbiorców niepodlegajàcych taryfom regulowanym. Przede wszystkim sà to podmioty przemysłowe kupujàce energi elektrycznà na własne potrzeby. Dostawcy niezale ni mogà korzystaç z krajowych sieci dystrybucyjnych. W r kach prywatnych jest 40 proc. spółek dystrybucyjnych, a dodatkowo niektóre paƒstwowe sieci rozdzielcze majà prywatnych operatorów. Straty przesyłowe na Ukrainie wynoszà 14-15 proc. Ich ograniczenie wymaga kosztownych inwestycji w sieci przesyłowe i dystrybucyjne. Ukraina posiada połàczenie transgraniczne ze wszystkimi sàsiadami (Rosjà, Mołdawià, Białorusià, Polskà, Słowacjà, W grami i Rumunià), jednak przesył elektrycznoêci do europejskiego systemu UCTE mo e si odbywaç wyłàcznie z elektrowni zlokalizowanych w zachodniej Ukrainie. ZdolnoÊç przesyłowa wynosi 550 MW. Ukraiƒski eksport spada w 2008 r. wyniósł 7,7 194 1990 1995 2000 PRODUKCJA ENERGII ELEKTRYCZNEJ (TWH) 170,74 185,19 2005 2006 192,13 195,13 2007 2008 191,68 2009 172,91 TWh, w ubiegłym roku tylko ok. 4 TWh. W pierwszym półroczu tego roku wyeksportowano 2,1 TWh, a trzy czwarte energii elektrycznej trafiło na BiałoruÊ. Rynek energii Regulacjà rynku energii elektrycznej zajmuje si Narodowy Urzàd Regulacji Elektroenergetyki (NERC), powstały w 1994 r., kiedy rozpocz ła si restrukturyzacja całego sektora. NERC ustala i wdra a taryfy przesyłowe i dystrybucyjne oraz ceny energii produkowane we wszystkich êródłach wytwarzania. Nadzoruje rynek i wprowadzanie paƒstwowej polityki energetycznej. OkreÊlaniem tej polityki i reformà systemu elektroenergetycznego zajmuje si Ministerstwo Paliw i Energetyki. Nadzoruje te działalnoêç swoich spółek: Energoatomu (elektrownie atomowe), NEC Ukrenergo i Ukraiƒskiej Kompanii Energetycznej (elektrownie cieplne). Konkurencyjny, hurtowy rynek energii (WEM) powstał w 1996 r., kiedy powołano do ycia spółk Energorynok. Sam rynek zorganizowano według modelu pojedynczego nabywcy. Energorynok kupuje całoêç energii elektrycznej wytwarzanej przez elektrownie, uêrednia ceny i sprzedaje elektrycznoêç spółkom dystrybucyjnym oraz niezale nym dostawcom. Ka dy członek WEM ma obowiàzek sprzeda y energii STRUKTURA KONSUMPCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ (PROC.) Źródło: Ministerstwo P Energetyki Przemysł 53 Rolnictwo i transport Gospodarstwa domowe 33 i podmioty nieprzemysłowe Eksport 6 8 Źródło: Dmytro Glazkov, World Bank z wyjàtkiem elektrycznoêci wytwarzanej na u ytek producenta, dostarczanej lokalnie przez êródła kogeneracyjne, a tak e wytwarzanej w jednostkach o mocy mniejszej ni 20 MW (lub wytwarzajàcych mniej ni 100 GWh rocznie). WEM jest podzielony na dwa segmenty: konkurencyjny, zło ony z elektrowni cieplnych i du ych elektrociepłowni, oraz segment z ustalonymi taryfami, obejmujàcy pozostałe êródła elektrownie jàdrowe, wodne, kogeneracj i energetyk wiatrowà. W listopadzie 2008 r. NERC zapowiedział reform WEM prowadzàcà do rozwiàzaƒ proinwestycyjnych. Działania majà potrwaç do 2015 r. i składajà si z czterech faz. Pierwsza ma si zakoƒczyç w tym roku. Polega na zezwoleniu okreêlonej grupie wytwórców na zawieranie kontraktów dwustronnych z dystrybutorami i odbiorcami. IloÊç produkowanej i konsumowanej elektrycznoêci pozostaje w tej fazie regulowana zgodnie z dotychczasowym modelem funkcjonowania rynku hurtowego. Kolejny krok to uruchomienie rynku dnia nast pnego i wprowadzenie mechanizmów bilansowania, które zmuszà graczy do przewidywania zu ycia i wytwarzania elektrycznoêci. W latach 2012-2014 dotychczasowy rynek hurtowy ma byç zastàpiony systemem kontraktów bilateralnych i wolnego handlu energià. Wszyscy uczestnicy rynku b dà musieli planowaç swoje zapotrzebowanie. Zwieƒczeniem reformy ma byç usuni cie wszystkich mechanizmów przejêciowych, a handel energi elektrycznà ma staç si dobrowolny i transparentny. èródło: Polska Energia nr 9 (23) wrzesieƒ 2010 Dzi ki uprzejmoêci Redaktora Naczelnego Marcina Lauera Wojciech Kwinta publicysta Businessman.pl biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-9

10 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010 Foto: Âlàskie Tramwaje

Jesienne atrakcje w trakcji Wrzesieƒ, paêdziernik i listopad to kolejne miesiàce intensywnej pracy Biura Trakcji w Dziale Marketingu RDE, które obfitowały w bardzo (a)trakcyjne spotkania bran owe. Wrzesieƒ 90 lat nauczania Trakcji Elektrycznej w Politechnice Warszawskiej Od tramwajów do metra i szybkiej kolei ELEKTROBUDOWA SA anga uje si w wi kszoêç projektów dotyczàcych trakcji, a co za tym idzie bierze równie udział w akcjach promocyjnych. Z okazji 90. rocznicy wyodr bnienia jako specjalnoêci trakcji elektrycznej w Politechnice Warszawskiej, Instytut Maszyn Elektrycznych, w którego strukturze znajduje si Zakład Trakcji Elektrycznej, zorganizował Konferencj 90 lat nauczania Trakcji Elektrycznej w Politechnice Warszawskiej Od tramwajów do metra i szybkiej kolei. ELEKTROBUDOWA SA znalazła si zarówno wêród sponsorów, jak i w komitecie honorowym. W dniu 24 wrzeênia br. Jacek Faltynowicz zasiadał obok Andrzeja Wacha, Prezesa PKP S.A. i Tadeusza Skobla, Prezesa PKP Energetyka S.A. Podczas konferencji zabrała głos równie Joanna Janus-Jurczyk Dyrektor Biura Trakcji, wygłaszajàc stosowny referat o historii trakcji w ELEK- TROBUDOWIE SA, zaczynajàcej si w 1999 roku, po czym straciła głos na dobre. Prezes Faltynowicz oraz inni nasi pracownicy, w tym Joanna Janus- -Jurczyk otrzymali pamiàtkowe medale od organizatorów. Dzieƒ Otwarty Zajezdni połàczony z jubileuszem 80-lecia Warsztatów Tramwajowych w Chorzowie Par dni wczeêniej, 18 wrzeênia br., tym razem na Âlàsku, ELEKTROBU- DOWA SA jako sponsor uczestniczyła w jubileuszu 80-lecia Warsztatów Tramwajowych w Chorzowie. Na uroczystoêciach ELEKTROBUDOW SA reprezentowała Joanna Janus-Jurczyk. Przez chorzowskà zajezdni przewin ło si mnóstwo osób. Niejednokrotnie przyszły całe rodziny. GoÊci przywoziły historyczne tramwaje jubileuszowej linii 80. Ka dy, kto przyszedł, mógł znaleêç dla siebie coê interesujàcego. Mo na było zwiedziç zajezdni od Êrodka, porównaç poszczególne typy wagonów, spróbowaç jak prowadzi si tramwaj, rozwiàzaç krzy ówk tramwajowà, obejrzeç sprz t wojskowy, wziàç udział w konkursie z nagrodami czy wybiç okolicznoêciowy znaczek. Specjalnà wystaw przygotowało te Muzeum Âlàskie. Paêdziernik SEMTRAK 2010 XIV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej i VI Szkoła KompatybilnoÊci Elektromagnetycznej w Transporcie Organizatorem konferencji organizowanej w Zakopanem 14 16 paêdziernika br. był Wydział In ynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej oraz krakowski Oddział Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Konferencja ta stanowi kontynuacj spotkaƒ specjalistów teoretyków i praktyków z zakresu trakcji elektrycznej. Tradycja seminariów i konferencji z tego zakresu tematycznego, organizowanych przez Politechnik Krakowskà, si ga roku 1977. ELEKTROBUDOWA SA uczestniczy w konferencjach SEMTRAK od 1998 roku. W tym roku obok tradycyjnego sponsoringu uczestnictwo zostało wzbogacone o referat napisany i zaprezentowany przez Joann Janus- -Jurczyk. Zamieszczony w materiałach konferencyjnych referat dotyczył Innowacyjnych rozwiàzaƒ stacji prostownikowych dla trakcji trolejbusowych. Dodam tylko, e referat naszej kole anki wywołał o ywionà dyskusj na temat jednozespołowych stacji prostownikowych. Listopad Komisja Zasilania Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej dwa razy w roku wiosnà i jesienià organizuje spotkania bran owe przedsi biorstw komunikacyjnych, zarzàdów posiadajàcych infrastruktur sieciowà oraz firm reprezentujàcych producentów urzàdzeƒ i osprz tu, a tak e usługodawców w zakresie zasilania trakcji elektrycznej w komunikacji tramwajowej, trolejbusowej, metra i kolei. Kolejna Komisja Zasilania, której współorganizatorem b dzie ELEKTROBU- DOWA SA, odb dzie si w dniach 4-5 listopada w Licheniu i b dzie okazjà do zaprezentowania naszej Spółki jako nowego członka Izby oraz do zaprezentowania naszego Zakładu Produkcyjnego w Koninie. Jesienne posiedzenie Komisji Zasilania odb dzie si pod hasłem: Nowoczesne rozwiàzania rozdzielnic pràdu stałego i Êredniego napi cia dla elektrycznej trakcji miejskiej. Aleksandra Krzemieƒ biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-11

ENERGETAB 2010 12 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

Nagrody ENERGETABU dla najlepszych ELEKTROBUDOWA SA, ENERGOTEST Foto: Archiwum ZIAD-u Stanisław Wapniarski z Jackiem Faltynowiczem odbierajà medal SEP, obok Jerzy Barglik. Foto: Aleksandra Krzemieƒ Prawie co roku produkty ELEKTRO- BUDOWY SA sà nagradzane podczas jesiennych Mi dzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB. W ubiegłym roku uhonorowane zostały rozdzielnice pràdu stałego typu RT-1 z nowoczesnymi rozwiàzaniami do zasilania trakcji trolejbusowej, tramwajowej i metra. Marzena Patek-Gołàb i Anna Hachuła przy sztandarowym produkcie. W tym roku mo emy pochwaliç si podwójnie. Medal Stowarzyszenia Elektryków Polskich otrzymał modernistyczny produkt z fabryki w Koninie Modułowy System Rozdziału Energii PONTIS. PONTIS to rodzina przewodów szynowych przeznaczona do instalacji o napi ciu znamionowym do 1 kv i pràdach do 6000 A. W ofercie dost pne sà nast pujàce podsystemy: oêwietleniowy PO, małej mocy PM, Êredniej mocy PS oraz du ej mocy w izolacji warstwowej PD. Modułowy System Rozdziału Energii PONTIS to przede wszystkim nowoczesna i bezpieczna, a jednoczeênie taƒsza w odniesieniu do porównywalnej instalacji kablowej oraz wyrobów konkurencji instalacja elektryczna, o przyjemnej dla oka linii stylistycznej. Ponadto firma ENERGOTEST sp. z o.o. z naszej grupy kapitałowej otrzymała wyró nienie 23. Mi dzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2010 za sztandarowy produkt: Êwiatłowodowe zabezpieczenie łukoochronne ZŁ-4. Produkt ten jest urzàdzeniem przeznaczonym do ograniczenia skutków oddziaływania łuku elektrycznego powstajàcego w przypadku zwarç w rozdzielnicach Êredniego i niskiego napi cia. Tegoroczne targi najwi ksza branêowa impreza w kraju zgromadziły 620 wystawców na 25 tys. m kw. NowoÊcià jest nowa, pi kna Hala Widowiskowo-Sportowa z najlepszymi miejscami wystawienniczymi. Zdecydowanie usprawniony został równie ruch w okolicach ZIAD-u. Inwestycje drogowe poczynione w ciàgu ostatnich dwóch lat umoêliwiajà dotarcie na targi i do obszernych parkingów usytuowanych na dwóch przeciwległych stronach. Targi, które w tym roku odbyły si w dniach 14 16 wrzeênia, odwiedziło około 15 tys. osób. PONTIS to rodzina przewodów szynowych przeznaczona do instalacji o napi ciu znamionowym do 1 kv i pràdach do 6000 A. Aleksandra Krzemieƒ biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-13

Nowoczesne rozdzielnice 6 KV w ZG Sobieski ZG Sobieski dostosowujàc sieç elektroenergetycznà do obowiàzujàcych przepisów oraz uwzgl dniajàc aktualne trendy rozwoju technicznego, wprowadza nowoczesne rozdzielnice w układach zasilania kompleksów Êcianowych i przodkowych oraz podstawowych obiektów na powierzchni i na dole. W latach 2000-2007 zabudowano w wyrobiskach podziemnych cztery rozdzielnice typu PREM, a na powierzchni w latach 2007-2010 zmodernizowano sekcj głównej rozdzielni oraz rozdzielnic wentylatorów głównych. W zastosowanych rozdzielnicach zabudowane sà wyłàczniki 6 kv LF firmy Schneider oraz cyfrowe zabezpieczenia MiCOM firmy Areva. Nadzór nad ruchem rozdzielnicy odbywa si poprzez system EMAC firmy ELEK- TROBUDOWA SA, słu àcy do wizualizacji parametrów i stanów ruchowych. Nadzór nad eksploatacjà i konserwacjà rozdzielnic 6 kv zabudowanych w wyrobiskach dołowych i na powierzchni prowadzi dozór i pracownicy Działu Głównego Elektryka. PewnoÊç zasilania dla urzàdzeƒ na dole i na powierzchni, w tym obiektów podstawowych zakładu, oraz zwi kszenie bezpieczeƒstwa obsługujàcych urzàdzenia gwarantuje rozwój Zakładu Górniczego Sobieski. ELEKTROBUDOWA SA RDE Biuro Marketingu Region Południowy w latach 2000 2007 dostarczyła i zabudowała dla Południowego Koncernu W glowego S.A. Zakładu Górniczego Sobieski cztery rozdzielnice dołowe typu PREM-G1d, a w latach 2007-2010 zmodernizowała na powierzchni rozdzielnic podstawowà zakładu górniczego dwusystemowà rozdzielnic SN typu D-12-2S zasilajàcà rozdzielnice 6 kv na powierzchni i na dole kopalni oraz stacje transformatorowe. W ramach modernizacji zabudowano równie rozdzielnice 500 V i 400 V oraz 220 V dla potrzeb własnych pràdu stałego. W ubiegłym roku ELEKTROBU- DOWA SA dostarczyła i zamontowała rozdzielnic 6 kv R-4 S typu D-12P w ramach modernizacji sieci zasilajàcej SN. Marzena Patek-Gołàb Rozdzielnica do owa PREM-G1d. Foto: Archiwum ELEKTROBUDOWY SA èródło: Polska Energia nr 9 (23)/wrzesieƒ 2010 (MirS) Dwusystemowa rozdzielnica SN typu D-12-2S. 14 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

PSE Puchar Polskiego Stowarzyszenia Elektroinstalacyjnego dla Pana Jacka Szpotaƒskiego Sà osoby, które swym całym yciem pracujà dla dobra ogółu. Takim człowiekiem jest Pan Jacek Szpotaƒski, dla wielu z nas po prostu Jacek. W przypadku Jacka jest to o tyle wa ne, gdy jest kontynuatorem działaƒ swego ojca Kazimierza Szpotaƒskiego. Pan Jacek Szpotaƒski. Członkowie PSE Andrzej Diakun, Roman Przybył, Piotr Gondek. Doceniajàc zasługi rodziny Szpotaƒskich dla polskiej elektryki, w maju 2010 roku Polskie Stowarzyszenie Elektroinstalacyjne postanowiło przyznaç Panu Jackowi Szpotaƒskiemu swój Puchar. Uroczyste wr czenie Pucharu miało nastàpiç w dniu 18 maja 2010 roku podczas Targów EXPOPOWER 2010 w Poznaniu, które Polskie Stowarzyszenie Elektroinstalacyjne obj ło swym patronatem. Wr czenia mia y dokonaç władze PSE w osobach Prezesa Romana Przybyła i Wiceprezesa Andrzeja Diakuna. Ze wzgl du na stan zdrowia do Poznania nie przyjecha Pan Jacek Szpotaƒski. Dlatego wr czenie nastàpi o par dni póêniej w domu Pana Jacka Prezes Polskiego Stowarzyszenia Elektroinstalacyjnego Pan Roman Przybył. Spotkanie odbyło si w bardzo miłej atmosferze, obaj Panowie mieli wiele informacji do przekazania. Dla tych, którzy nie wiedzà, krótka informacja: Rodzina Szpotaƒskich zwiàzana jest z polskà elektrykà od poczàtku XX wieku. Podczas spotkania Pan Jacek Szpotaƒski pokazał wiele dokumentów dotyczàcych produkowanych wyrobów i historii fabryki, która była własnoêcià jego rodziny a do momentu przej cia przez skarb paƒstwa. Wieloletnim Prezesem Stowarzyszenia Elektryków Polskich był Pan Kazimierz Szpotaƒski (ojciec Jacka Szpotaƒskiego), którego na tym stanowisku zastàpił z powodzeniem syn. Hasło, jakie wniósł wtedy do Stowarzyszenia, to Stowarzyszenie Przyjaciół, które wcielił w ycie i podczas swej prezesury rozwijał. Było to mo liwe dzi ki du ej kulturze osobistej i ciepłu, jakie od Pana Jacka zawsze płyn ło. Te kilka godzin, jakie sp dziliêmy w domu człowieka, którego rodzina działała zawodowo w elektryce, najpierw w produkcji wyrobów, a nast pnie w działalnoêci społecznej, pozwoliło nam nieco bli ej poznç Jego samego i histori Rodziny Szpotaƒskich. Par myêli, jakie Pan Jacek Szpotaƒski nam przekazał, b dziemy starali si wykorzystaç w dzia aniu w Polskim Stowarzyszeniu Elektroinstalacyjnym. Piotr Gondek Sekretarz Polskiego Stowarzyszenia Elektroinstalacyjnego Wyra ane oceny i opinie na temat stanu polskiej energetyki i obecnej sytuacji wykazywały du e zaanga owanie i wiedz na ten temat. biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-15

Cykl hydrologiczny Cykl wodny, znany równie jako cykl hydrologiczny lub cykl H 2 O, opisuje istnienie i ruch wody na Ziemi w Êrodku i ponad powierzchnià. Woda na Ziemi jest w ciàgłym ruchu i zmienia swoje formy, od stanu ciekłego, poprzez gazowy do stałego. Chocia iloêç wody na Ziemi pozostaje stosunkowo niezmienna, pojedyncze jej czàsteczki zmieniajà swojà postaç i miejsce przebywania. Woda przemieszcza si z jednego zbiornika do kolejnego, na przykład z rzeki do oceanu, lub z oceanu do atmosfery, poprzez fizyczne procesy parowania, kondensacji, infiltracji, spływu i przepływu w górotworze. W ten sposób woda przechodzi przez ró ne etapy w postaci ciekłej, stałej i gazowej. W skład cyklu hydrologicznego wchodzi równie wymiana energii cieplnej, co prowadzi do zmian w temperaturze. Na przykład, w procesie parowania woda pobiera energi z otoczenia i schładza Êrodowisko. W przeciwnym przypadku, w procesie kondensacji, woda uwalnia energi do otoczenia, ocieplajàc Êrodowisko. Obieg wodny jest wa nym ogniwem utrzymania ycia i ekosystemów na Ziemi. Woda w ka dym zbiorniku odgrywa wa nà rol i w tym samym stopniu cykl wodny zwi ksza znaczenie obecnoêci wody na naszej planecie. Poprzez przenoszenie wody z jednego zbiornika do kolejnego, cykl wodny oczyszcza wod, uzupełnia grunt wodà słodkà i przenosi minerały w ró ne cz Êci globu. Bierze równie udział w zmienianiu cech geologicznych Ziemi, poprzez takie procesy jak erozja lub sedymentacja. Ponadto, jako e obieg wody bierze udział w wymianie ciepła, wywiera wpływ równie na klimat. èródło: INTERNET Ênieg snow sublimacja sublimation lód ice opad precipitation parowanie evaporation sp yw powierzchniowy surface runoff infiltracja infiltration 16 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

Water cycle The water cycle, also known as the hydrologic cycle or H 2 O cycle, describes the continuous movement of water on, above and below the surface of the Earth. Water can change states among liquid, vapour, and ice at various places in the water cycle. Although the balance of water on Earth remains fairly constant over time, individual water molecules can come and go. The water moves from one reservoir to another, such as from river to ocean, or from the ocean to the atmosphere, by the physical processes of evaporation, condensation, precipitation, infiltration, runoff, and subsurface flow. In so doing, the water goes through different phases: liquid, solid, and gas. The hydrologic cycle also involves the exchange of heat energy, which leads to temperature changes. For instance, in the process of evaporation, water takes up energy from the surroundings and cools the environment. Conversely, in the process of condensation, water releases energy to its surroundings, warming the environment. The water cycle figures significantly in the maintenance of life and ecosystems on Earth. Even as water in each reservoir plays an important role, the water cycle brings added significance to the presence of water on our planet. By transferring water from one reservoir to another, the water cycle purifies water, replenishes the land with freshwater, and transports minerals to different parts of the globe. It is also involved in reshaping the geological features of the Earth, through such processes as erosion and sedimentation. In addition, as the water cycle involves heat exchange, it exerts an influence on climate as well. Tłumaczenie: PROFILINGUA wp yw wiatru action of wind kondensacja condensation opad precipitation parowanie evaporation transpiracja transpiration przep yw podziemny underground flow ocean ocean biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-17

Dobre maniery w miejscu pracy Przedstawianie C h o c i a zasady dokonywania prezentacji sà mniej rygorystyczne ni w przeszłoêci efekt bezpoêrednioêci, która przenikn ła do wszystkich dziedzin amerykaƒskiego ycia sama czynnoêç pozostaje równie wa na jak dawniej. Prawid owe przedstawianie sprawia, ze ludzie czujà si swobodniej i wciàgajà nowych znajomych do gładko toczàcej si, spójnej rozmowy. Wiedza na temat skutecznej prezentacji i dokonywania jej w błyskotliwy sposób sprawia, i współpracownicy, szefowie i klienci dostrzegajà Twojà pewnoêç siebie i profesjonalizm. Z drugiej strony nieprzedstawienie nowo przybyłego lub nieznajomego partnera biznesowego na zebraniu, osoby odwiedzajàcej biuro, czy goêcia na przyj ciu, jest powa nym bł dem towarzyskim. Bardzo wa ny uêcisk dłoni Wi kszoêç ludzi ocenia Ci, gdy wymienia z tobà uêcisk dłoni. Mimo e ten zwyczajny gest wydaje si bezpoêredni, zapami taj poni sze uwagi: Kiedy go wykonywaç? Nie tylko przy przedstawianiu, lecz tak e gdy witasz kogoê w biurze, spotykasz przypadkiem znajomego, kiedy egnasz si lub jeêli ktoê podaje Ci r k. Kwestia płci. Do niedawna uwa ano, e m czyzna powinien zaczekaç, a kobieta pierwsza poda mu r k, lecz obecnie nie ma tego zwyczaju szczególnie w biznesie. Ponadto, kobiety powinny wymieniaç uêcisk dłoni z innymi kobietami, nawet je eli nie majà pewnoêci, czy tak postàpiç. W dzisiejszych czasach oczekuje si tego bez wzgl du na płeç. Odpowiedni uêcisk. Twój uêcisk wiele mówi słaby sugeruje wahanie lub nieêmiałoêç, mia d àcy koêci mo e si wydaç nadto entuzjastyczny lub władczy, o bólu nie wspominajàc. UÊcisk Êredniej mocy Êwiadczy o pewnoêci siebie i autorytecie. Pami taj, aby Êciskaç dłoƒ (nie palce) i ustawiç jà równolegle do podło a. Odwrócona do góry dłoƒ mo e sygnalizowaç uległoêç, do dołu dominacj. UÊcisk dwoma r kami. Polega na przyciêni ciu r ki innej osoby swojà wolnà r kà. O ile taki uêcisk sygnalizuje serdecznoêç, mo e wydaç si arogancki i nieszczery podczas pierwszego spotkania. Niektórzy ludzie uwa ajà uêcisk dwoma r kami za zbyt intymny w biznesie, natomiast inni postrzegajà go jako gest siły, którego celem jest subtelne onieêmielenie drugiej osoby. UÊcisk dłoni w r kawiczce. Je eli zimà nosisz r kawiczki, zdrowy rozsàdek bierze gór nie musisz ich zdejmowaç, by uêcisnàç komuê dłoƒ. Kobieta uczestniczàca w imprezie, na której wymagany jest oficjalny strój, nie zdejmuje r kawiczek, gdy podaje komuê r k ; zdejmuje je tylko wtedy, kiedy przychodzi pora posiłku. Cztery zasadnicze sprawy JeÊli przedstawiasz si lub jesteê przedstawiany, uêmiechaj si i zachowuj swobodnie. I zawsze stosuj poni sze zasady: Wstaƒ. W dzisiejszych czasach zasada ta obowiàzuje zarówno m czyzn, jak i kobiety. JeÊli nie ma miejsca, by wstaç, bo siedzisz na przykład przy stole w restauracji podnieêç si lekko z krzesła, wyciàgnij r k i powiedz: Prosz mi wybaczyç, e nie wstaj. Miło mi pana/ panià poznaç. UÊmiechnij si i nawià kontakt wzrokowy. Twój uêmiech przekazuje yczliwoêç, otwartoêç i zainteresowanie osobà, którà poznajesz. Nawiàzanie kontaktu wzrokowego Êwiadczy o zainteresowaniu wyłàcznie tà osobà. Przywitaj si. BezpoÊrednie Miło mi, CzeÊç lub Miło Ci poznaç to doskonałe powitanie. Gdy powtórzysz imi danej osoby Bardzo mi miło pani Nowak nie tylko ma to pochlebne zabarwienie, ale pomaga Ci tak e zapami taç jej nazwisko. Wymieƒ uêcisk dłoni. Odpowiedni uêcisk dłoni powinien trwaç trzy sekundy, potrzàsasz dłonià dwu- lub trzykrotnie, nast pnie wypuszczasz i cofasz si. Na podstawie VADEMECUM DOBRYCH OBYCZAJÓW W BIZNESIE Peter Post &Peggy Post 18 - biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010

Konkurs fotograficzny Kiedy zostałem poproszony o wybór najlepszych zdj ç do kalendarza firmy ELEK- TROBUDOWA SA, nie spodziewałem si, e pracownicy podejdà do sprawy z tak du ym zapałem. Jeszcze bardziej zaskoczył mnie zawodowego fotografa poziom zdj ç, wêród których szukałem najlepszych. Nie było łatwo. Wielokrotnie czułem jakbym osobiêcie kilka godzin sp dził wêród traw, oczekujàc przylotu czapli lub momentu, gdy barwny motyl usiàdzie na liêciu i da uchwyciç si w kadrze. W koƒcu fotografie majà taki cel. Wprowadziç odbiorc w Êwiat nadawcy czyli autora zdj cia. I to Wam si udało. Gratuluj pomysłów, kadrów i bohaterów zdj ç. ycz dalszego rozwijania swoich pasji i radoêci z nagrody, jakà jest ujrzenie swojej fotografii w presti owym miejscu na karcie firmowego kalendarza. Dzi kuj za zaufanie i danie mi mo liwo- Êci wyra enia swojej opinii. Bartek Barczyk Gazeta Wyborcza Wi cej o konkursie i laureatach w Êwiàtecznym numerze Eleksu. Miejsce I Miejsce II Miejsce III Wyró nienienia Pawe Smolik Bartosz Wysocki S awomir ak Alina Dec Janusz Ochojski W konkursie udzia wzi li Adam Adamczyk Adam Siekierda Adrian Stolarczyk Alina Dec Andrzej ak Bartosz Wysocki Barbara Rakoczy-Indraszak Dariusz Drezewski Dariusz urawski Iwona Słowiƒska Janusz Ochojski Jarosław Przyborowski Józef Pudło Jan Ryszard Kurylczyk Katarzyna Krupiƒska Karolina Pionka Krzysztof Dyl Krzysztof Grabiec Krystyna Łechtaƒska Magdalena Stalewska Magdalena Wilk Małgorzata Posmyk Mariusz Bobiƒski Mariusz Wujcik Michał Wawrzak Ola Krzemieƒ Paweł Smolik Paweł Baczyƒski Piotr Pajàk Sławomir Bajor Wanda Gruszczyƒska biuletyn informacyjny sierpieƒ - paêdziernik 2010-19

Rozdzielnica pràdu stałego typu RT-1 i RT-3 Rozdzielnica wyró niona podczas Mi dzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2009 nowoczesne rozwiàzanie do zasilania trakcji trolejbusowej, tramwajowej, metra i kolejowej