ŁADOWARKA MIKROPROCESOROWA VOLTCRAFT CHARGE MANAGER 2015 INSTRUKCJA OBSŁUGI Nr artykułu: 201501 Wersja 10/08 Strona 1 z 12
INFORMACJE OGÓLNE Akumulatory składają się z dwóch elektrod umieszczonych w elektrolicie; w związku z tym akumulator jest ogniwem chemicznym. W jego wnętrzu zachodzą procesy chemiczne. Ponieważ procesy te są odwracalne, akumulatory można ładować. Do ładowania akumulatora niezbędne jest tzw. napięcie ładowania, które musi być wyższe niż napięcie ogniwa. Dodatkowo podczas procesu ładowania należy dostarczyć więcej energii (mah) niż można później odzyskać. Stosunek energii doprowadzonej do energii uzyskanej określany jest jako współczynnik sprawności. Dająca się wykorzystać pojemność, która jest uzależniona głównie od prądu rozładowania, decyduje o stanie akumulatora. Doprowadzony ładunek nie może być traktowany jako miara, ponieważ jego część podlega utracie (np. zostaje zamieniona w ciepło). Dane dotyczące pojemności podane przez producenta oznaczają maksymalną teoretyczną wielkość ładunku, którą może oddać akumulator. Oznacza to na przykład, że akumulator o pojemności 2000 mah może teoretyczne dostarczać prąd o natężeniu 1000 ma (=1 A) przez dwie godziny. Wartość ta zależy w dużym stopniu od wielu czynników (stan akumulatora, prąd rozładowania, temperatura, itd.). Powszechnie w przypadku ładowarek podawana jest wartość współczynnika C. Współczynnik ten określa wartości prądu ładowania i rozładowania, jakie się zwykle stosuje. Wartość ta podana jest w amperach i odpowiada pojemności znamionowej podanej w amperogodzinach. Oznacza to, że 1 C = 2,0 A dla akumulatora o pojemności 2000 mah. Należy pamiętać, że uzyskiwana pojemność akumulatora zależy w dużym stopniu od prądu rozładowania: im niższe jego natężenie, tym większa pojemność uzyskiwana. Po rozpoczęciu procesu rozładowywania przez ładowarkę płynie prąd rozładowania o wartości 850 ma: dla akumulatora o pojemności 850 mah prąd o natężeniu 850 ma oznacza 1C, podczas gdy dla akumulatora o pojemności 1700 mah tylko C/2. Z tego powodu akumulator o pojemności 1700 mah łatwiej uzyska swoje 1700 mah, niż akumulator o pojemności 850 mah swoje 850 mah. Obecnie renomowani producenci oznaczają pojemność swoich akumulatorów przez C/5. Oznacza to, że np. akumulator 4000 mah osiąga te 4000 mah przy prądzie rozładowania o natężeniu 850 ma (= ok. C/5). Jeżeli jednak producent podaje dla akumulatora o pojemności 4000 mah prąd rozładowania C/10 (= 400 ma), można z całą pewnością założyć, że ten akumulator przy rozładowaniu prądem o natężeniu 850 ma nie dostarczy 4000 mah. Wynika z tego, że akumulator z oznaczeniem C/10 jest gorszy. Strona 2 z 12
Akumulatory rozładowują się samoistnie wraz z upływem czasu. Tę właściwość określa się jako wyładowanie samoistne. WŁAŚCIWOŚCI URZĄDZENIA Niniejsze urządzenie jest ładowarką do szybkiego ładowania akumulatorów niklowo- kadmowych oraz akumulatorów niklowo- metalowo- wodorkowych. Sterowany przez mikrokomputer proces ładowania ładuje akumulatory do 100% ich pojemności, przy czym 100% oznacza maksymalnie 115% podawanej pojemności nowych akumulatorów i poniżej 100% podawanej pojemności starszych akumulatorów. W przypadku akumulatorów o pojemności mniejszej niż 800 mah pojemność rozładowania (D) może nie osiągnąć 100%, jednak wartość rozładowania musi przekraczać 80%. W przeciwnym wypadku akumulator jest uszkodzony (najlepiej sprawdzić to programem ALIVE). Ładowarka nie wymaga rozładowania akumulatorów przed rozpoczęciem procesu ładowania. Bazując na aktualnym stanie naładowania akumulatora, jest on ładowany do swoich aktualnie osiągalnych 100%. Cykl ładowania i rozładowania jest sterowany niezależnie od stanu naładowania akumulatora. Natężenie prądu ładowania i rozładowania jest sterowane przez mikrokomputer. Prąd rozładowania jest dobierany w zależności od praktycznego zapotrzebowania w zakresie od 16 ma do 850 ma. Ładowarka wyposażona jest w funkcję automatycznego ładowania konserwacyjnego. Ładowarka wyposażona jest w automatyczny system monitorowania akumulatorów (prąd ładowania i ładunek). Funkcja automatycznego wykrywania akumulatorów pozwala na wykrycie, czy podłączono lub wyjęto akumulator. Brak efektu pamięci (prądy ładowania i rozładowania są impulsowane). Poprzez to zostaje obniżony wysoki wewnętrzny opór akumulatora i w ten sposób wzrasta jego obciążalność. Współczynnik sprawności akumulatora ulega poprawie (stosunek wymaganej ilości ładunku do oddawanej pojemności). Strona 3 z 12
Ładowarka jest wyposażona w funkcję pamięci ( memory backup ). W przypadku przerwy w dostawie prądu, dane dotyczące akumulatora i aktualnych funkcji są przechowywane w pamięci do dwóch dni. Jeżeli ładowarka jest ponownie podłączona do systemu zasilania, powoduje to kontynuację programu. W tym celu należy wcześniej podłączyć ładowarkę do sieci i pozostawić włączoną przez co najmniej dwie godziny. Wyświetlacz LCD (alfanumeryczny) podaje dane dotyczące: - programu (CHA, DIS, CHK, CYC, ALV) - typu akumulatora (BABY/MONO, MIGNON, MICRO, 9V BLOCK) - przebieg procesu ładowania (symbol baterii) - aktualne napięcie akumulatora (U) - aktualny prąd ładowania i rozładowania (I) - aktualne lub zapisane dane ładowania (C) i rozładowania (D) podane w mah lub Ah - wymagany czas w godzinach i minutach (hh:mm) Urządzenie posiada 3 przyciski funkcyjne służące do wyboru programów i ustawień. Menu główne W przypadku, gdy w urządzeniu nie znajduje się żaden akumulator i nie został naciśnięty żaden przycisk, na wyświetlaczu pojawia się wiadomość Insert battery ( Włóż baterię ). Programy ładowania - CHA (CHARGE) pojedyncze ładowanie CHARGE oznacza, że podłączony akumulator zostanie naładowany. - DIS (DISCHARGE)= pojedyncze rozładowanie DISCHARGE oznacza, że podłączony akumulator zostanie rozładowany. - CHK (CHECK) = pojedyncze rozładowanie i ładowanie CHECK oznacza, że podłączony akumulator zostanie rozładowany i naładowany. - CYC (CYCLE) = ładowanie/rozładowanie/ładowanie Strona 4 z 12
CYCLE oznacza, że podłączony akumulator jest najpierw ładowany, potem rozładowany i ostatecznie ponownie naładowany. - ALV (ALIVE) = ładowanie/rozładowanie/ładowanie/rozładowanie/ładowanie Program ALIVE używany jest w celu przygotowania do eksploatacji nowych akumulatorów oraz przywracania sprawności akumulatorów, które nie były użytkowane przez dłuższy okres czasu. Jeżeli w komorze nr 1 ładowana/rozładowywana jest już bateria, urządzenie wybiera ten sam program, który używany jest w komorze nr 1 (SAME AS SLOT 1). W przeciwnym wypadku wybierany jest program CHARGE. Należy pamiętać, że nowe oraz nieprawidłowo użytkowane akumulatory mogą początkowo przyjąć ładunek wynoszący tylko 30% ich pojemności. Niski współczynnik sprawności objawia się dużą pojemnością ładowania (C) oraz bardzo niską pojemnością rozładowania (D). Do ładowania takich akumulatorów zaleca się program ALIVE. Po kilku cyklach nastąpi wzrost oddawanej pojemności (D). Akumulatory niklowo- kadmowe oraz niklowo- metalowo- wodorkowe powinny być ładowane w zakresie od C/3 do 1C. Napięcie baterii Napięcie baterii obliczane jest w stanie nieobciążonym (i dlatego nie może być mierzone podczas pracy). Jeżeli nie jest podana wartość napięcia U, nie zostało ono jeszcze zmierzone przez urządzenie. Stan akumulatora W celu uzyskania ogólnych informacji o stanie baterii, która ma zostać naładowana lub rozładowana, na wyświetlaczu urządzenia wyświetla się symbol baterii. Symbol ten służy tylko do szybkiej identyfikacji postępu procesu ładowania. Podczas ładowania symbol baterii wypełnia się od dołu do góry, a podczas procesu rozładowywania od góry do dołu. Dlatego też nie jest możliwe podanie przewidywanego czasu do zakończenia programu. Jeżeli stan naładowania baterii nie został zbadany, zamiast symbolu baterii pojawia się znak zapytania (w niniejszej instrukcji obsługi symbol baterii przedstawiany jest za pomocą znaku zapytania? ). Prąd ładowania i rozładowania Podczas ładowania i rozładowywania wyświetlany jest prąd I płynący przez baterię. Jeżeli w momencie rozpoczęcia programu nie podana jest jeszcze żadna wartość prądu lub jeżeli Strona 5 z 12
żaden prąd nie przepływa po zakończeniu programu (READY/ERROR), na wyświetlaczu pojawia się informacja I= 0,000A. Czas Podawany jest całkowity czas, w godzinach i minutach (hh:mm), który był konieczny do ładowania lub rozładowania akumulatora. Czas ładowania konserwującego nie jest dodawany. Kiedy podczas procesu ładowania akumulator osiągnie ok. 80% swojej pojemności, część prądu ładowania konwertowana jest na energię cieplną. Może to spowodować nagrzanie akumulatora. Sposób ładowania Istnieje tylko jeden sposób ładowania. Prąd ładowania wynosi ok. 300 do 2000 ma dla ogniw okrągłych. Dla obu akumulatorów blokowych 9V prąd ładowania wynosi 18 ma. Prąd rozładowania wykorzystywany w ładowarce wynosi maksymalnie 850 ma dla ogniw okrągłych, a dla obu komór na baterie 9V 16 ma. Typ akumulatora MONO/BABY: MIGNON: MICRO: Prąd ładowania 2,000 ma 1,000 ma 320 ma 9V: 18 ma Prąd ładowania i rozładowania Pojemność ładowania (C) akumulatora i pojemność rozładowania (D) podawana jest w miliamperogodzinach (mah) lub amperogodzinach (Ah). W przypadku programów CYCLE oraz ALIVE dane archiwalne są usuwane przed ponownym ładowaniem lub rozładowaniem. Pojemność ładowania konserwującego nie jest obliczana, wyświetlana ani dodawana. ROZPOCZĘCIE PRACY Z URZĄDZENIEM Jeżeli jest to konieczne, wyjmij wszystkie podłączone akumulatory, podłącz ładowarkę do zasilania i włącz ją naciskając przycisk POWER znajdujący się na tylnej ścianie urządzenia. Na wyświetlaczu pojawia się przez ok. 2 sekundy następujące wskazanie: Strona 6 z 12
W tym czasie ładowarka przeprowadza autotest i sprawdza, czy podłączone są jakieś akumulatory. Jest to konieczne dla utrzymywania pamięci wszystkich danych w przypadku wyłączenia zasilania ( memory backup ). Następnie zostaw ładowarkę włączoną przez co najmniej 2 godziny, aby wbudowany kondensator podtrzymania napięcia (Goldcap) mógł się maksymalnie naładować. Kondensator służy do przechowywania wszystkich danych przez co najmniej 48 godzin w przypadku wyłączenia ładowarki lub w razie przerwy w zasilaniu. W tym czasie urządzenie jest oczywiście w pełni zdolne do użytku. Przed włożeniem akumulatorów na wyświetlaczu pojawia się informacja: Linie - - - oznaczają, że do tych komór nie jest włożony żaden akumulator. Numery od 1 do 4 oznaczają 4 komory, do których można włożyć akumulatory Mono, Baby, Mignon lub Micro. Układ na wyświetlaczu odpowiada układowi komór ładowarki. Litera A odpowiada lewej komorze na akumulator blokowy 9V, a litera B prawej komorze 9V. Jeżeli nie jest podłączony żaden akumulator i nie został naciśnięty żaden przycisk, na wyświetlaczu pojawia się przez 2 sekundy wiadomość Insert battery ( Włóż baterię ). Teraz włóż akumulator MONO, BABY, MIGNON lub MICRO do jednej z 4 komór. Zachowaj biegunowość. Biegun dodatni akumulatora musi być zwrócony w kierunku tyłu ładowarki, a biegun ujemny powinien być zwrócony w kierunku komór A- B. Ładowarka identyfikuje akumulator i rozpoczyna kwerendę ustawień programowych. Strona 7 z 12
Teraz należy wybrać tylko odpowiedni program ładowania za pomocą przycisków SELECT (UP do góry /DOWN na dół ). Można wybrać pomiędzy pięcioma różnymi programami. Powyższe programy spełniają następujące zadania: CHA (CHARGE) oznacza, że podłączony akumulator zostanie naładowany. DIS (DISCHARGE) oznacza, że podłączony akumulator zostanie rozładowany. CHK (CHECK) oznacza, ze podłączony akumulator zostanie rozładowany i ponownie naładowany. CYC (CYCLE) oznacza, że podłączony akumulator zostanie najpierw naładowany, potem rozładowany i ostatecznie ponownie naładowany. ALV (ALIVE) oznacza, że akumulator zostanie naładowany i rozładowany, potem ponownie naładowany i rozładowany, i ostatecznie ponownie naładowany. Zaleca się używanie programu ALIVE dla przygotowania nowych akumulatorów do eksploatacji oraz poprawy sprawności akumulatorów, które nie były użytkowane przez dłuższy okres czasu. CHA DIS CHK CYC (CYCLE) ALV = jednokrotne ładowanie = jednokrotne rozładowanie = rozładowanie ładowanie = ładowanie rozładowanie ładowanie = ładowanie rozładowanie ładowanie rozładowanie ładowanie Teraz masz 5 sekund na wybór programu. Po każdorazowym naciśnięciu przycisku w celu zmiany programu ładowania masz kolejne 5 sekund. Dopiero po upłynięciu tych 5 sekund ustawienia są akceptowane i program jest aktywowany. Strona 8 z 12
Można jednak również nacisnąć przycisk OK, aby potwierdzić wybór. Jeżeli nie zostanie wybrany żaden program, automatycznie rozpocznie się program CHARGE. Jeżeli w komorze 1 rozpoczęty jest już jakiś program, wyświetla się następująca informacja: Oznacza to, że akumulator, dla którego nie wybrano żadnego programu jest objęty takim samym programem jak akumulator w komorze 1 (SAME AS S1). W przypadku, gdy chcesz ładować kilka akumulatorów przy użyciu tego samego programu, najpierw włóż akumulator do komory 1 i wybierz odpowiedni program. Następnie włóż pozostałe akumulatory: będą one ładowane przy użyciu tego samego programu, bez konieczności naciskania jakiegokolwiek przycisku. Programy CHA, CYC, ALV rozpoczynają się ładowaniem, podczas gdy programy DIS i CHK rozpoczynają się rozładowywaniem. Wszystkie dostępne dane dotyczące akumulatora pojawiają się na wyświetlaczu. Przy pomocy dwóch przycisków wyboru SELECT (UP do góry /DOWN na dół ) można wyświetlić dane dla wszystkich komór, w których znajdują się akumulatory. Po wyświetlenia wszystkich danych dla komór, w których znajdują się akumulatory, można ponownie wywołać ich podgląd przez naciśnięcie przycisku. Podczas wyświetlania danych dla poszczególnych akumulatorów, można wywołać podgląd ogólny przez naciśnięcie przycisku OK. Podgląd: Tutaj wyświetlane są dane dotyczące wszystkich podłączonych akumulatorów wraz z odpowiednimi programami i przebiegiem procesu ładowania (symbol baterii). Jeżeli stan naładowania akumulatora nie został jeszcze ustalony, pojawia się znak zapytania (? ). W przypadku gdy akumulator jest ładowany/rozładowywany, wyświetla się na przemian symbol Strona 9 z 12
baterii i strzałka: jeżeli proces ładowania jest w toku, strzałka skierowana jest w górę, a jeżeli akumulator jest rozładowywany, strzałka wskazuje w dół. Wyświetlanie danych akumulatora: W pierwszym wierszu wyświetlany jest symbol programu ładowania (np. CHA dla CHARGE) oraz pojemność ładowania (C). W drugim wierszu wyświetlany jest symbol baterii (?), który podaje przybliżony stan naładowania baterii; wyświetlana jest również pojemność rozładowania (D). Jeżeli ładowanie jest aktualnie w toku, przed C miga symbol strzałki, a jeżeli przeprowadzane jest rozładowywanie akumulatora, strzałka miga przed D. W trzecim wierszu podany jest typ baterii oraz mierzone napięcie baterii. W przypadku ogniw Mono i Baby, wyświetlane są na przemian symbole MONO oraz BABY. Dla akumulatorów Mignon pojawia się symbol MIGN, a dla akumulatorów Micro MICRO. Czwarty i zarazem ostatni wiersz podaje w godzinach i minutach (hh:mm) czas ładowania/rozładowywania, który już upłynął. Wyświetlany jest także prąd ładowania i rozładowania. UWAGA Jeżeli typ akumulatora (MONO/BABY, MIGNON lub MICRO) nie jest wyświetlany poprawnie, należy natychmiast wyjąć akumulator. Podczas wkładania akumulatora upewnij się, że jest prawidłowo umieszczony w komorze. W przypadku, gdy urządzenie nie ustaliło jeszcze wartości napięcia, na wyświetlaczu pojawia się następująca informacja: Przerwać rozpoczęty program można jedynie przez wyjęcie akumulatora. Jeżeli akumulator jest wyjęty podczas procesu ładowania lub rozładowywania, możliwe jest, że na Strona 10 z 12
wyświetlaczu pojawi się przez krótki czas wiadomość ERR (błąd) lub EDY (gotowe), ponieważ urządzenie wykrywa, że zasilanie nie jest dłużej dostarczane. Po prawidłowym przeprowadzeniu programu, na wyświetlaczu pojawia się symbol RDY (READY) a strzałka przestaje migać. Teraz można wyjąć akumulator. Jeżeli akumulator zostanie pozostawiony w ładowarce i jeżeli jest to konieczne, automatycznie włącza się program konserwacyjny TRICKLE (TRI), co oznacza, że bateria jest ładowana ponownie (nie dotyczy to sytuacji, kiedy bateria była tylko rozładowywania przy pomocy programu DISCHARGE). Pojemność (C) ładowania konserwacyjnego (Trickle) i czas wymagany dla tego procesu (hh:mm) nie są podawane ani sumowane. Wyłącznie napięcie i prąd są zawsze aktualizowane. Dlatego też pojemność ładowania, pojemność rozładowania i czas dotyczą tylko przeprowadzanego wcześniej programu. Jeżeli proces ładowania nie powiódł się, pojawia się wiadomość o błędzie ERR (ERROR), a ładowarka nie ładuje dalej akumulatora. Ładowarka wyposażona jest w funkcję pamięci ( memory backup ). Oznacza to, że program i skumulowane wartości pojemności akumulatora są przechowywane w przypadku wyłączenia zasilania. Dlatego też nigdy ponownie nie podłączaj nowego akumulatora jeżeli urządzenie jest wyłączone, ponieważ może ono wtedy wykorzystać dane, które nie są aktualne i ustalić nieprawidłowe wartości dla nowego akumulatora. Strona 11 z 12
Jeżeli urządzenie jest wyłączone podczas wybierania programu, wybór ustawień rozpoczyna się od nowa. Programy mogą być kontynuowane tylko w przypadku, gdy wbudowany kondensator podtrzymujący (Goldcap) został wcześniej naładowany. W tym celu ładowarka musi być włączoną przez co najmniej 2 godziny. Strona 12 z 12