Przedmowa... XI Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Rozdział I. Zasady ustrojowe sądownictwa... 1 1. Rozumienie konstytucyjnych zasad prawnych... 1 2. Zasada demokratycznego państwa prawnego... 4 3. Zasada podziału władzy. Władza sądownicza jako trzecia władza... 8 4. Zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości... 15 5. Prawo do sądu w kontekście krajowym i unijnym... 18 I. Właściwość sądów... 29 II. Niezależność, niezawisłość i bezstronność... 29 III. Sprawiedliwe rozpatrzenie sprawy... 29 IV. Jawność... 30 V. Rozpoznanie sprawy bez zbędnej zwłoki... 34 VI. Prawo do sądu a standardy unijne... 37 6. Zasada instancyjności... 40 7. Zasada niezawisłości sędziowskiej... 47 8. Zasady nieusuwalności i nieprzenoszalności sędziów... 55 I. Uwagi ogólne... 55 II. Nieusuwalność sędziów... 56 III. Nieprzenoszalność sędziów... 58 9. Zasada apolityczności i niepołączalności stanowiska sędziowskiego... 59 10. Zasada odrębności Sądu Najwyższego w strukturze sądownictwa... 62 11. Zasada udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości... 64 Rozdział II. Sądy w Polsce... 69 1. Organizacja sądów... 69 I. Uwagi ogólne... 69 II. Sądownictwo powszechne... 70 1. Zagadnienia wstępne... 70 2. Tworzenie i wewnętrzna struktura sądów powszechnych... 72 III. Sądownictwo administracyjne... 80 1. Zagadnienia wstępne... 80 2. Tworzenie i organizacja sądów administracyjnych... 82 IV. Sądownictwo wojskowe... 84 V. Sąd Najwyższy... 85
2. Organy sądów... 87 I. Organy w sądach powszechnych... 87 1. Zagadnienia ogólne... 87 2. Prezesi sądów... 89 2.1. Kompetencje prezesów sądów... 89 2.2. Powoływanie prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych... 91 2.3. Kadencje prezesów... 93 2.4. Odwoływanie prezesów... 93 3. Kolegium sądu... 95 4. Dyrektorzy sądów... 99 II. Organy sądów administracyjnych... 100 1. Organy wojewódzkich sądów administracyjnych... 100 1.1. Uwagi ogólne... 100 1.2. Prezes WSA... 101 1.2.1. Powoływanie i odwoływanie prezesa oraz wiceprezesa WSA... 101 1.2.2. Zadania i kompetencje prezesa... 103 1.3. Zgromadzenie ogólne sędziów WSA... 104 1.4. Kolegium WSA... 106 2. Organy Naczelnego Sądu Administracyjnego... 107 2.1. Uwagi ogólne... 107 2.2. Prezes NSA... 107 2.2.1. Powoływanie i odwoływanie Prezesa NSA oraz wiceprezesów... 107 2.2.2. Zadania i kompetencje Prezesa NSA... 109 2.3. Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA... 113 2.4. Kolegium NSA... 114 III. Organy sądów wojskowych... 115 IV. Organy Sądu Najwyższego... 117 3. Samorząd sędziowski... 119 I. Uwagi ogólne... 119 II. Organy samorządu sędziowskiego w sądach powszechnych... 120 III. Organy samorządu sędziowskiego w sądach administracyjnych... 125 IV. Organy samorządu sędziowskiego w sądach wojskowych... 125 V. Organy samorządu sędziowskiego w Sądzie Najwyższym... 126 4. Nadzór nad działalnością sądów... 126 I. Uwagi ogólne... 126 II. Nadzór orzeczniczy nad działalnością sądów... 127 III. Nadzór administracyjny nad działalnością sądów... 128 1. Nadzór administracyjny nad działalnością sądów powszechnych.. 128 2. Nadzór administracyjny nad działalnością sądów administracyjnych... 138 3. Nadzór administracyjny nad działalnością sądów wojskowych... 142 4. Nadzór administracyjny w Sądzie Najwyższym... 142 VI
5. Czynności sądów... 142 I. Wyroki... 142 II. Jawność postępowania... 144 III. Miejsce pełnienia czynności sądowych... 144 IV. Pomoc sądowa... 145 V. Zastępowanie sędziego... 146 VI. Ograniczenia delegacji... 147 VII. Sędziowie dodatkowi... 148 VIII. Czynności dyscyplinujące... 149 IX. Kary porządkowe... 150 X. Wyłączenia stosowania zarządzeń i kar porządkowych... 151 XI. Zakładanie akt spraw... 152 XII. Bezpieczeństwo w sądach... 152 Rozdział III. Sędziowie, referendarze, asystenci, pracownicy sądów i inne podmioty... 153 1. Powoływanie sędziów... 153 I. Powoływanie sędziów sądów powszechnych... 153 1. Uwagi ogólne... 153 2. Wymagania szczegółowe dotyczące kandydatów na stanowiska sędziowskie w sądach powszechnych... 159 3. Szczegółowa procedura kwalifikacyjna dotycząca powołania na stanowisko sędziego sądu powszechnego... 170 II. Powoływanie sędziów sądów administracyjnych... 176 1. Kryteria dla kandydatów na stanowiska sędziowskie w wojewódzkich sądach administracyjnych... 176 2. Kryteria dla kandydatów na stanowiska sędziowskie w Naczelnym Sądzie Administracyjnym... 184 III. Powoływanie sędziów sądów wojskowych... 185 IV. Powoływanie sędziów SN... 186 2. Status sędziego... 187 I. Objęcie pierwszego stanowiska sędziowskiego... 188 II. Znaczenie ślubowania sędziowskiego... 188 III. Wykazy służbowe... 189 IV. Ustanie stosunku służbowego sędziego... 189 V. Stan spoczynku sędziów... 190 VI. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe... 198 VII. Delegowanie sędziów... 200 VIII. Obowiązki wykonywania poleceń z zakresu czynności administracyjnych... 205 3. Prawa i obowiązki sędziów... 206 I. Obowiązek postępowania zgodnie ze ślubowaniem... 206 II. Podnoszenie kwalifikacji... 207 III. Patronaty... 207 IV. Czas pracy sędziego... 207 VII
V. Strój urzędowy... 209 VI. Tajemnica... 210 VII. Postępowania sprawdzające... 211 VIII. Zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia... 211 IX. Zakazy działalności pozazawodowej... 213 X. Oświadczenia majątkowe... 214 XI. Droga służbowa... 215 XII. Informowanie o sprawach sądowych... 216 XIII. Wynagrodzenia sędziowskie... 216 XIV. Urlop dodatkowy... 217 XV. Gratyfikacja jubileuszowa... 218 XVI. Urlop dla poratowania zdrowia... 218 XVII. Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy... 219 XVIII. Odszkodowanie za wypadek... 220 XIX. Miejsce zamieszkania sędziego i zwrot kosztów dojazdu... 221 XX. Pomoc finansowa... 222 XXI. Służba wojskowa sędziego... 222 XXII. Urlop na czas kampanii wyborczej i zrzeczenie się urzędu... 223 XXIII. Tytuł sędziego w stanie spoczynku i jego uposażenie... 225 XXIV. Świadczenia w razie śmierci sędziego... 225 XXV. Uposażenie rodzinne... 226 4. System oceny pracy i planowania rozwoju zawodowego sędziego... 226 5. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów... 231 I. Uwagi ogólne... 231 II. Podstawy odpowiedzialności dyscyplinarnej... 231 III. Kary dyscyplinarne... 233 IV. Dodatkowe skutki orzeczeń dyscyplinarnych... 235 V. Przedawnienie przewinień dyscyplinarnych... 236 VI. Sądy dyscyplinarne oraz rzecznicy dyscyplinarni... 237 VII. Postępowanie przed sądem dyscyplinarnym I instancji zagadnienia szczegółowe... 238 VIII. Dyscyplinarne postępowanie odwoławcze i wykonawcze... 243 IX. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów sądów administracyjnych 245 X. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów sądów wojskowych... 246 XI. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów SN... 246 XII. Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów w stanie spoczynku... 247 6. Immunitet sędziowski... 248 7. Referendarze sądowi, pracownicy sądów, kuratorzy sądowi, organy pomocnicze sądów... 255 I. Uwagi ogólne... 255 II. Referendarze sądowi... 255 III. Kuratorzy sądowi... 260 IV. Asystenci sędziów... 260 V. Urzędnicy i inni pracownicy sądowi... 262 VI. Biegli sądowi... 263 VIII
Rozdział IV. Inne zagadnienia... 265 1. Działalność Krajowej Rady Sądownictwa... 265 2. Działalność Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury... 269 I. Uwagi wstępne... 269 II. Organy Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury... 270 III. Aplikacje... 272 3. Rozpoznawanie spraw administracyjnych przez sądy powszechne... 275 I. Uwagi wstępne... 275 II. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów... 276 III. Rozpoznawanie spraw ubezpieczeniowych przez sądy powszechne... 278 4. Etyka sędziowska... 280 I. Uwagi wstępne... 280 II. Pojmowanie etyki zawodowej... 281 III. Kodeksy etyki zawodowej... 281 1. Zagadnienia ogólne... 281 2. Zbiór zasad etyki zawodowej sędziów przyjęty przez Krajową Radę Sądownictwa... 285 IV. Etyka zawodowa w opiniach polskich sędziów... 287 5. Symbole sprawiedliwości... 290 Wnioski... 293 Indeks rzeczowy... 303 IX