3. Rezerwy i zasoby kopalnych surowców energetycznych Soliński J.: Światowe rezerwy surowców energetycznych na podstawie przeglądu przedstawionego podczas 18. Kongresu Energetycznego. Energetyka, nr 2, 2002, ss. 59 63 (18. Światowy Kongres Energetyczny: 21. 25.10.2001, Buenos Aires) Klasyfikacja surowców energetycznych ze względu na ich dostępność i moŝliwości wykorzystania: zasoby (całkowita ilość danego surowca w skorupie ziemskiej): zasoby udokumentowane i rozpoznane jako moŝliwe do pozyskania w przyszłości przy obecnych i przewidywanych warunkach technicznych i ekonomicznych, zasoby dodatkowe wstępnie rozpoznane na podstawie informacji geologicznych, jako moŝliwe do eksploatacji w przyszłości. rezerwy (część zasobów udokumentowanych nadających się do eksploatacji w obecnych warunkach technicznych i ekonomicznych). 1
Wg szacunków Autorów raportu, zasoby nieodnawialnych surowców energetycznych są większe: w zakresie węgla co najmniej ośmiokrotnie, w zakresie ropy naftowej, z uwzględnieniem łupków i piasków bitumicznych, ponad trzykrotnie, w zakresie gazu ziemnego blisko trzykrotnie. 2
Największe rezerwy węgla kamiennego posiadają USA, Federacja Rosyjska, Chiny, Indie, Afryka Południowa, Australia, Ukraina, Kazachstan, Niemcy i Polska. Największe węgla brunatnego posiadają Niemcy, Australia, USA, Chiny i Rosja. 3
2/3 rezerw ropy naftowej posiadają kraje Bliskiego Wschodu (Arabia Saudyjska, Irak, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Iran). Znaczące rezerwy znajdują się poza tym w Wenezueli, Federacji Rosyjskiej, Chinach, Libii, Meksyku, USA, Nigerii i Norwegii Zasoby łupków i piasków bitumicznych występują w USA, Kanadzie, Australii, Federacji Rosyjskiej, Maroku, Jordanii, Wenezueli i Tajlandii. Obecnie pozyskiwanie oleju z bituminów jest nieopłacalne 4
1/3 światowych rezerw gazu ziemnego posiada Federacja Rosyjska. Drugą potęgą w zakresie rezerw gazu ziemnego jest Iran posiadający ich ok. 17%. Pozostałe rezerwy (50%) znajdują się głównie w krajach Półwyspu Arabskiego, USA, Algierii, Wenezueli, Nigerii, Iraku, Norwegii i Holandii. 5
Największe rezerwy uranu posiadają: Australia, Kazachstan, USA, Kanada, Południowa Afryka, Namibia, Brazylia, Federacja Rosyjska, Uzbekistan i Ukraina. Szacuje się, Ŝe rezerw wystarczy na ok. 80 lat. 6
Wnioski: w bieŝącym stuleciu światu nie grozi niedobór kopalnych surowców energetycznych, ale ich rozmieszczenie jest bardzo nierównomierne; rezerwy i zasoby paliw organicznych i jądrowych są ograniczone, istnieje więc konieczność racjonalnego gospodarowania nimi, a takŝe sięgania po OZE; Zasoby odnawialnych źródeł energii są potencjalnie ogromnie, ale ich wykorzystanie ograniczają obecnie względy ekonomiczne i techniczne. dywersyfikacja paliw i kierunków ich dostaw jest najlepszym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego poszczególnych krajów; nadal bardzo istotnym zadaniem w skali świata jest poprawa efektywności wykorzystania energii (racjonalizacja uŝytkowania energii), poniewaŝ jest to najszybszy i najtańszy sposób ograniczenia zuŝycia zasobów energii pierwotnej i degradacji środowiska naturalnego. 7
Racjonalizacja uŝytkowania energii racjonalizacja strukturalna polega na zmniejszeniu udziału produkcji energochłonnej w gospodarce narodowej i zwiększeniu produkcji o niskiej energochłonności skumulowanej, racjonalizacja techniczna obejmuje zmiany w technologii, poprawę sprawności energetycznych urządzeń, zmniejszenie strat ciepła i wykorzystanie energii odpadowej, racjonalizacja organizacyjna dotyczy poprawy organizacji i eksploatacji urządzeń energetycznych i energotechnologicznych oraz poprawy organizacji przewozów. 8