Wymagania edukacyjne z chemii na podstawie programów nauczania chemii w gimnazjum Chemia Nowej Ery autorstwa Marii Litwin i Teresy Kulawik oraz Ciekawa chemia autorstwa Hanny Gulińskiej i Janiny Smolińskiej CELE OCENIANIA. 1. Sprawdzanie umiejętności posługiwania się wiedzą chemiczną w życiu codziennym w sytuacjach typowych i problemowych. 2. Sprawdzanie wiadomości i umiejętności praktycznych. 3. Kształtowanie postaw ucznia. 4. Kształtowanie umiejętności logicznego samodzielnego myślenia. 5. Wskazanie uczniowi, nauczycielowi i rodzicom stanu umiejętności uczniów i pomoc w wyborze formy wyrównania braków lub pokonaniu trudności. Sposoby sprawdzania postępów ucznia: 1. Sprawdziany pisemne: - sprawdzian zapowiadany będzie z tygodniowym wyprzedzeniem, - obejmuje większą partię materiału, np. dział chemii, - uczeń ma prawo jeden raz do poprawy oceny z danej pracy klasowej, w terminie wyznaczonym przez nauczyciela, nie później niż dwa tygodnie po przedstawieniu klasie wyników sprawdzianu, ocena z popraw zostaje wpisana do dziennika jako kolejna z ocen, - poprawa odbywa się po lekcjach, - uczeń może przystępować do poprawy danego sprawdzianu tylko jeden raz, - termin poprawy wyznacza nauczyciel (poprawa odbywa się w ciągu 2 tygodni od przedstawienia klasie wyników sprawdzianu). 2. Kartkówki: - krótkie (niezapowiedziane) formy, równoznaczne z odpowiedziami ustnymi, - czas trwania - 5-10 min. - obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji, - nie przewiduje się ich poprawiania, 3. Kartkówki wejściówki: - czas trwania - 2-5 min. - mogą odbywać się na każdej lekcji, - sprawdzają znajomość materiału z poprzedniej lekcji - oceniane na +/- ( z 5 + powstaje ocena bardzo dobry, z 4 + powstaje ocena dobry, z 3 + powstaje ocena dostateczny, z 2 + powstaje ocena dopuszczający + z 1 + powstaje ocena niedostateczny) 1
4. Wypowiedzi ustne: - Uczeń jest oceniany z trzech ostatnich tematów - Kryteria oceny ustnej są następujące: a) bezbłędna, samodzielna, wykraczająca poza program - ocena celująca b) bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca - ocena bardzo dobra c) bezbłędna, samodzielna, niepełna - ocena dobra d) z błędami, samodzielna, niepełna - ocena dostateczna e) z błędami, z pomocą nauczyciela, niepełna - ocena dopuszczająca f) nie udzielenie prawidłowej odpowiedzi - ocena niedostateczna Nie każda odpowiedź musi być oceniana. 5. Prace domowe - mogą być: indywidualne krótkoterminowe z lekcji na lekcję (wykonywanie samodzielnie zadań i ćwiczeń) lub długoterminowe (np. referat, opracowanie zagadnienia, wykonanie pomocy dydaktycznej, projektu). - z pracy domowej, pracy samodzielnej uczeń otrzymuje ocenę w zależności od jej typu i rodzaju oraz toku i poprawności wykonania zadania w ocenie uwzględniany jest wybór poprawnej metody rozwiązania, konsekwencje w jej realizacji oraz poprawność wyniku - w przypadku otrzymania oceny niedostatecznej za brak pracy domowej, uczeń ma prawo do poprawy oceny niedostatecznej za brak zadania domowego jeżeli w zamian wykona zadanie domowe w dwukrotnie większym zakresie. Obok oceny niedostatecznej w dzienniku wstawiona jest ocena poprawiona. Referaty niesamodzielne oraz bez podania źródeł nie będą sprawdzane, a w przypadku skopiowania cudzej pracy uczeń może otrzymać ocenę niedostateczną 6. Ćwiczenia praktyczne - umiejętność wykonywania przewidzianych eksperymentów chemicznych, pomiarów 7. Aktywność ucznia oceniana znakiem + i - + uczeń może uzyskać za: - zaangażowanie w pracę na lekcji - udział w dyskusji - wypowiedź w trakcie rozwiązywania nowych problemów - eksperymentowanie w toku lekcji - pomysłu, inicjatywy - rozwiązanie problemu o niewielkiej skali trudności - rozwiązanie typowego zadania domowego, 2
- aktywny udział w pracy grupy rozwiązującej problem, zadanie, - uczeń może uzyskać za: - brak zadania domowego lub brak zeszytu, zgłoszony na początku lekcji, - brak koniecznych (wcześniej zapowiadanych) materiałów niezbędnych podczas lekcji, - brak oznak pracy w grupie, - niewykonywanie prostych czynności w toku lekcji (nie są one związane z wolnym tempem pracy ucznia) Ocena za aktywność wystawiana jest na podstawie ilości zdobytych plusów. Kryterium oceny liczone wg prawidłowości z 5 + powstaje ocena bardzo dobry, z 4 + powstaje ocena dobry, z 3 + powstaje ocena dostateczny, z 2 + powstaje ocena dopuszczający + z 1 + powstaje ocena niedostateczny) Natomiast 3 znaki - ocena niedostateczna. 8. Zeszyt przedmiotowy - uczeń ma obowiązek prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym powinny znajdować się zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń prac domowych. Zeszyt powinien być prowadzony systematycznie, nauczyciel może to ocenić. W przypadku nieobecności w szkole uczeń ma obowiązek uzupełnić zeszyt. - obecność wszystkich tematów, notatek, prac - ocena dostateczna, - wyróżnienie kolorem wszystkich pojęć, wzorów i jednostek, obecność numerów lekcji i dat, podkreślone tematy ocena dobra - estetyka zeszytu ocena bardzo dobra - spełnienie wszystkich powyższych wymagań oraz dodatkowe prace domowe, notatki, rysunki, ciekawostki ocena celująca. Zasady oceniania 1. Uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami oceniania wewnątrzszkolnego 2. Prace klasowe i odpowiedzi ustne są obowiązkowe, 3. Prace klasowe są zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem, podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy, 4. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% lekcji może być nieklasyfikowany. 5. Po usprawiedliwionej nieobecności na zajęciach trwającej, co najmniej tydzień uczeń ma prawo w pierwszym dniu po nieobecności nie odrobić pisemnych prac domowych zadanych w okresie nieobecności, a przez trzy kolejne dni nauki nadrabiać zaległości i uzupełniać materiał (wiadomości, zeszyty, itp.), w tym czasie jest zwolniony z odpowiedzi ustnych i pisemnych form sprawdzania wiadomości 6. Uczeń ma prawo zgłosić (bez konsekwencji) nieprzygotowanie do lekcji, np. brak zadania, brak zeszytu, nieprzygotowanie do odpowiedzi, 2 razy w semestrze. Brak zgłoszenia nieprzygotowania skutkuje oceną niedostateczną. 7. Uczeń obecny na lekcji odmawiający odpowiedzi ustnej, pisania kartkówki (a przed lekcją nie zgłosił nieprzygotowania), zapowiedzianej pracy pisemnej lub sprawdzianu otrzymuje ocenę niedostateczną. 8. Udział z powodzeniem w olimpiadach i konkursach to podstawa do oceny celującej.. 3
9. Nauczyciel 2 tygodnie przed klasyfikacją śródroczną/roczną wystawia przewidywane śródroczne/roczne oceny klasyfikacyjne, wpisując je do dziennika lekcyjnego w osobnej kolumnie przewidywana ocena oraz zapoznaje z nimi uczniów i ich rodziców. 10. Ocenę śródroczną/roczną wystawia nauczyciel na tydzień przed śródrocznym/rocznym klasyfikacyjnym posiedzeniem zebraniem Rady Pedagogicznej. 11. Ocena śródroczna ustalana jest na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w ciągu pierwszego okresu. 12. Ocena roczna ustalana jest na podstawie oceny śródrocznej i ocen cząstkowych uzyskanych w II okresie. 13. Uzyskane stopnie w poszczególnych formach aktywności ucznia stanowią podstawę stopnia śródrocznego. Stopnie mają różne wagi. Ocena śródroczna (roczna) nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana oceny klasyfikacyjnej zgodnie z zapisami w statucie szkoły. 4
Wymagania edukacyjne z chemii w klasie II gimnazjum niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych wg kolejnych działów: Dział 1. WODA I ROZTWORY WODNE dopuszczającą [1] wymienia rodzaje wód; wie, jaką funkcję pełni woda w budowie organizmów; podaje przykłady roztworów i zawiesin spotykanych w życiu codziennym; wymienia czynniki przyśpieszające rozpuszczanie ciał stałych; wie, co to jest stężenie procentowe roztworu; zna wzór na stężenie procentowe roztworu; wskazuje znane z życia codziennego przykłady roztworów o określonych stężeniach procentowych; wie, co to jest rozcieńczanie roztworu; wie, co to jest zatężanie roztworu; podaje źródła zanieczyszczeń wody; zna podstawowe skutki zanieczyszczeń wód. dostateczną [1 + 2] tłumaczy obieg wody w przyrodzie; tłumaczy znaczenie wody w funkcjonowaniu organizmów; wyjaśnia znaczenie wody w gospodarce człowieka; podaje, na czym polega proces rozpuszczania się substancji w wodzie; bada rozpuszczanie się substancji stałych i ciekłych w wodzie; bada szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie; podaje różnicę między roztworem nasyconym i nienasyconym; przygotowuje roztwór nasycony; podaje, na czym polega różnica między roztworem rozcieńczonym a stężonym; potrafi stosować wzór na stężenie procentowe roztworu do prostych obliczeń; przygotowuje roztwory o określonym stężeniu procentowym; wie, na czym polega rozcieńczanie roztworu; podaje sposoby zatężania roztworów; tłumaczy, w jaki sposób można poznać, że woda jest zanieczyszczona. Wymagania na ocenę dobrą [1 + 2 + 3] wyjaśnia, jakie znaczenie dla przyrody ma nietypowa gęstość wody; wykrywa wodę w produktach pochodzenia roślinnego i w niektórych minerałach; tłumaczy, jaki wpływ na rozpuszczanie substancji stałych ma polarna budowa wody; wskazuje różnice we właściwościach roztworów i zawiesin; wyjaśnia, na czym polega różnica między roztworem właściwym a roztworem koloidalnym; tłumaczy, co to jest rozpuszczalność substancji; odczytuje wartość rozpuszczalności substancji z wykresu rozpuszczalności; oblicza stężenie procentowe roztworu, znając masę substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika (lub roztworu); oblicza masę substancji rozpuszczonej w określonej masie roztworu o znanym stężeniu procentowym; oblicza masę rozpuszczalnika potrzebną do przygotowania roztworu określonym stężeniu procentowym; bardzo dobrą [1 + 2 + 3 + 4] uzasadnia potrzebę oszczędnego gospodarowania wodą i proponuje sposoby oszczędzania; oblicza procentową zawartość wody w produktach spożywczych na podstawie przeprowadzonych samodzielnie badań; wyjaśnia, co to jest emulsja; otrzymuje emulsję i podaje przykłady emulsji spotykanych w życiu codziennym; wyjaśnia, co to jest koloid; podaje przykłady roztworów koloidalnych spotykanych w życiu codziennym; korzystając z wykresu rozpuszczalności, oblicza rozpuszczalność substancji w określonej masie wody; wyjaśnia, od czego zależy rozpuszczalność gazów w wodzie; omawia znaczenie rozpuszczania się gazów w wodzie dla organizmów; oblicza stężenie procentowe roztworu, znając masę lub objętość i gęstość substancji rozpuszczonej i masę rozpuszczalnika (lub roztworu); oblicza masę lub objętość substancji 5
wyjaśnia, co to jest mgła i piana; tłumaczy efekt Tyndalla; prezentuje swoje poglądy na temat ekologii wód w Polsce i na świecie; zna i rozumie definicję stężenia molowego; wykonuje proste obliczenia związane ze stężeniem molowym roztworów.; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. Przykłady wymagań nadobowiązkowych oblicza, ile wody należy dodać do danego roztworu w celu rozcieńczenia go do wymaganego stężenia procentowego; oblicza masę substancji, którą należy dodać do danego roztworu w celu zatężenia go do określonego stężenia procentowego; oblicza, ile wody należy odparować z danego roztworu w celu zatężenia go do określonego stężenia procentowego; omawia zagrożenia środowiska przyrodniczego spowodowane skażeniem wód; omawia sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom wód. rozpuszczonej w określonej masie lub objętości roztworu o znanym stężeniu procentowym; oblicza objętość rozpuszczalnika (o znanej gęstości) potrzebną do przygotowania roztworu określonym stężeniu procentowym; przygotowuje roztwór o określonym stężeniu procentowym przez zmieszanie dwóch roztworów o danych stężeniach; oblicza masy lub objętości roztworów o znanych stężeniach procentowych potrzebne do przygotowania określonej masy roztworu o wymaganym stężeniu; wyjaśnia, jak działa oczyszczalnia ścieków; tłumaczy, w jaki sposób uzdatnia się wodę. 6
Dział 2. KWASY dopuszczającą [1 ] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady wskaźników opisuje zastosowania wskaźników odróżnia kwasy od innych substancji chemicznych za pomocą wskaźników definiuje pojęcie kwasy opisuje budowę kwasów beztlenowych i tlenowych odróżnia kwasy tlenowe od beztlenowych wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu wyznacza wartościowość reszty kwasowej zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4 podaje nazwy poznanych kwasów opisuje właściwości kwasów: chlorowodorowego, azotowego(v) i siarkowego(vi) opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(v) i siarkowego(vi) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja dostateczną [1 + 2] wymienia wspólne właściwości kwasów wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy wskazuje przykłady tlenków kwasowych wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów opisuje właściwości poznanych kwasów opisuje zastosowania poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów definiuje pojęcie odczyn kwasowy zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doświadczeń Wymagania na ocenę dobrą [1 + 2 + 3] wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność wymienia poznane tlenki kwasowe zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu wykazuje doświadczalnie żrące właściwości kwasu siarkowego(vi) podaje zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) wyjaśnia, dlaczego kwas siarkowy(vi) pozostawiony w otwartym naczyniu zwiększa swą objętość planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (w serze, mleku, jajku) opisuje reakcję ksantoproteinową zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów określa odczyn roztworu kwasowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze analizuje proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania rozwiązuje chemografy opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) bardzo dobrą [1 + 2 + 3 + 4] zapisuje wzór strukturalny dowolnego kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym projektuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymywać kwasy identyfikuje kwasy, na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych potrafi rozwiązywać trudniejsze chemografy proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów 7
jonowa (elektrolityczna) kwasów definiuje pojęcia jon, kation i anion zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady) wyjaśnia pojęcie kwaśne opady omawia przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego(v), definiuje pojęcie stopień dysocjacji, dzieli elektrolity ze względu na stopień dysocjacji. Przykłady wymagań nadobowiązkowych Dział 3. WODOROTLENKI dopuszczającą [1] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z zasadami odróżnia zasady od innych substancji chemicznych za pomocą wskaźników definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada opisuje budowę wodorotlenków podaje wartościowość grupy wodorotlenowej zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3 opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia dostateczną [1 + 2] wymienia wspólne właściwości zasad wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości zasad definiuje pojęcie tlenek zasadowy podaje przykłady tlenków zasadowych wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone określa rozpuszczalność wodorotlenków na podstawie tabeli rozpuszczalności odczytuje proste równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) zasad Wymagania na ocenę dobrą [1 + 2 + 3] rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada wymienia przykłady wodorotlenków i zasad wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność wymienia poznane tlenki zasadowe zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku planuje doświadczenia, w których wyniku, można otrzymać wodorotlenek: sodu, potasu lub wapnia planuje sposób otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych zapisuje i odczytuje równania dysocjacji bardzo dobrą [1 + 2 + 3 + 4] zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także trudno rozpuszczalne zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych rozwiązuje chemografy o większym stopniu trudności wyjaśnia pojęcie skala ph 8
wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) zasad zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady) podaje nazwy jonów powstałych w wyniku odróżnia zasady od kwasów za pomocą wskaźników wymienia rodzaje odczynu roztworów określa zakres ph i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów opisuje i bada właściwości wodorotlenków amfoterycznych. definiuje pojęcie odczyn zasadowy omawia skalę ph bada odczyn i ph roztworu zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doświadczeń Przykłady wymagań nadobowiązkowych jonowej (elektrolitycznej) zasad określa odczyn roztworu zasadowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze rozwiązuje chemografy opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) wymienia przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego, obojętnego roztworów interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny) opisuje zastosowania wskaźników planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie wartości ph produktów używanych w życiu codziennym Dział 4. SOLE dopuszczającą [1] opisuje budowę soli wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli zapisuje wzory sumaryczne soli dostateczną [1 + 2] wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady) Wymagania na ocenę: dobrą [1 + 2 + 3] podaje nazwy i wzory dowolnych soli zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli stosuje metody otrzymywania soli bardzo dobrą [1 + 2 + 3 + 4] wskazuje substancje, które mogą ze sobą reagować, tworząc sól podaje metody otrzymywania soli identyfikuje sole na podstawie podanych 9
(chlorków, siarczków) tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw, np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia wskazuje wzory soli wśród zapisanych wzorów związków chemicznych opisuje, w jaki sposób dysocjują sole zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej soli (proste przykłady) dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie określa rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli podaje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas) zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (najprostsze) definiuje pojęcia reakcje zobojętniania i reakcje strąceniowe odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej wymienia zastosowania najważniejszych soli, np. chlorku sodu wyjaśnia pojęcie hydroliza, zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja zobojętniania) w postaci cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej odczytuje równania reakcji otrzymywania soli wyjaśnia pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w postaci cząsteczkowej korzysta z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali) wymienia sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź lub magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym) zapisuje obserwacje z przeprowadzanych na lekcji doświadczeń Przykłady wymagań nadobowiązkowych wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania zapisuje równania reakcji otrzymywania soli w postaci cząsteczkowej i jonowej określa, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas sól + wodór wymienia przykłady soli występujących w przyrodzie projektuje doświadczenia umożliwiające otrzymywanie soli w reakcjach strąceniowych formułuje wniosek dotyczący wyniku reakcji strąceniowej na podstawie analizy tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków podaje zastosowania soli opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) informacji wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej określa zastosowanie reakcji strąceniowej zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli w postaci cząsteczkowej i jonowej projektuje doświadczenia otrzymywania soli przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń formułuje wniosek do zaprojektowanych doświadczeń 10
wyjaśnia pojęcie hydrat, wymienia przykłady hydratów, wyjaśnia pojęcia: sól podwójna, sól potrójna, wodorosól i hydroksosól. DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA Z DYSLEKSJĄ: Zakres dostosowywania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia z dysleksją. - Brać pod uwagę wolniejsze tempo pracy, trudności w pisaniu i czytaniu - Utrwalać znajomość zasad ortograficznych oraz umiejętność stosowania reguł w praktyce; - Umożliwić korzystanie ze słownika ortograficznego - Wdrażać do samokontroli i czujności ortograficznej - Zmniejszenie stopnia trudności i obszerności zadań - Dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie - Formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady - Częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień - Należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach, zadawać do domu na miarę możliwości ucznia - Dyktanda przeprowadzać indywidualnie w wolniejszym tempie i na wyrazach wyraźnie zapowiedzianych, sprawdzać reguły pisowni, - Zapewnienie większej ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału, - Docenianie każdego sukcesu Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych ucznia z dysleksją: naukę definicji, reguł wzorów, symboli chemicznych rozłożyć w czasie, często przypominać i utrwalać, nie wyrywać do natychmiastowej odpowiedzi, przygotować wcześniej zapowiedzią, że uczeń będzie pytany, w trakcie rozwiązywania zadań tekstowych sprawdzać, czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, w razie potrzeby udzielać dodatkowych wskazówek, w czasie sprawdzianów zwiększyć ilość czasu na rozwiązanie zadań, można też dać uczniowi do rozwiązania w domu podobne zadania, uwzględniać trudności związane z myleniem znaków działań, przestawianiem cyfr, zapisywaniem reakcji chemicznych itp., materiał sprawiający trudność dłużej utrwalać, dzielić na mniejsze porcje, oceniać tok rozumowania, nawet gdyby ostateczny wynik zadania był błędny, co wynikać może z pomyłek rachunkowych, DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA, U KTÓREGO STWIERDZONO TRUDNOŚCI DYDAKTYCZNE: Zakres dostosowywania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia u którego stwierdzono trudności dydaktyczne. Brać pod uwagę wolniejsze tempo pracy, ewentualne trudności w pisaniu i czytaniu Udzielać dodatkowych wskazówek, naprowadzać na prawidłowy tok rozumowania Wracać do podstaw programowych z lat wcześniejszych, aby lepiej je utrwalić Zmniejszyć stopień trudności i obszerności zadań 11
Dzielić materiał na mniejsze partie, wyznaczać więcej czasu na ich opanowanie i odpytywanie Formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady Częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień Należy zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach, zadawać do domu na miarę możliwości ucznia Można wyznaczać dodatkowe/zamienne zadania, na miarę możliwości ucznia w celu poprawy ocen Pomoc w odczytywaniu tekstów ze zrozumieniem oraz prowadzeniu notatek (np. karty pracy), dzielenie tekstu dłuższego i bardziej złożonego na części szczegółowa analiza tekstu, stosowanie pytań pomocniczych, wypisywanie elementów ważnych w zadaniu, wypisywanie danych, powtarzanie przez ucznia tekstu własnymi słowami, praca etapami, Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych ucznia u którego stwierdzono trudności dydaktyczne: naukę definicji, reguł wzorów, symboli chemicznych rozłożyć w czasie, często przypominać i utrwalać, w trakcie rozwiązywania zadań tekstowych sprawdzać, czy uczeń przeczytał treść zadania i czy prawidłowo ją zrozumiał, w razie potrzeby udzielać dodatkowych wskazówek, w czasie sprawdzianów zwiększyć ilość czasu na rozwiązanie zadań, można też dać uczniowi do rozwiązania w domu podobne zadania, materiał sprawiający trudność dłużej utrwalać, dzielić na mniejsze porcje, podawać polecenia w prostszej formie (dzielić złożone treści na proste, bardziej zrozumiałe części) kierować do ucznia krótkich komunikatów ogniskujących jego uwagę na toku lekcji unikać trudnych, czy bardzo abstrakcyjnych pojęć, unikać pytań problemowych, przekrojowych, odrębnie instruować, zadawać do domu tyle, ile uczeń jest w stanie wykonać samodzielnie, jak najczęściej podchodzić do ucznia podczas samodzielnej pracy, w celu udzielenia dodatkowej pomocy, wyjaśnień, wydłużyć termin poprawy ocen DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA ZDOLNEGO: Zakres dostosowywania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia zdolnego: Indywidualne formy pracy na lekcji, zadań domowych, kryteriów oceniania Umożliwienie poszerzania wiedzy o treści wykraczające poza podstawę programową, Umożliwienie korzystania z różnych form rozwoju zainteresowań Przygotowanie do konfrontacji posiadanej wiedzy z wymaganiami konkursowymi Różnicowanie obszerności i terminowości prac Poszerzanie treści programowych z przedmiotów Zwiększenie wymagań edukacyjnych Przydzielanie trudniejszych zadań podczas pracy grupowej lub indywidualnej, Stwarzanie sytuacji wyboru zadań, ćwiczeń o większej skali trudności, lub prac dodatkowych, Różnicowanie stopnia trudności prac klasowych i domowych, 12
Przydzielanie specjalnych ról np. asystenta, lidera, Organizacja konkursów szkolnych, Przygotowanie projektu, czyli dłuższej formy umożliwiającej przeprowadzenie badan i analizy ciekawego zadania, Przydzielenie tzw. ligi zadaniowej, czyli cotygodniowej listy zadań do samodzielnego rozwiązania, DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH DO MOŻLIWOŚCI UCZNIA Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIIĄ UMYSŁOWĄ W STOPNIU LEKKIM: Wskazania nakierowane na niwelowanie trudności rozwojowych i edukacyjnych: Dostosowanie wymagań programowych do możliwości ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim Zadawanie pytań pomocniczych, ukierunkowanie na problem, istotę sprawy, Kontrolowanie toku myślenia podczas wykonywania zadań Stosowanie poleceń prostych, Dzielenie materiału do nauki na mniejsze części Przykłady ilustrować, odwoływać się do konkretów Wracać do podstaw programowych z lat wcześniejszych, aby lepiej je utrwalić Pomoc w rozwiązywaniu zadań tekstowych szczegółowa analiza tekstu, stosowanie pytań pomocniczych, wypisywanie elementów ważnych w zadaniu, wypisywanie danych, powtarzanie przez ucznia tekstu własnymi słowami, praca etapami, Pomoc w nabywaniu umiejętności matematycznych i wyobraźni matematycznej działania na konkretach, stosowanie grafów i innych pomocy, stosowanie prostych przykładów działań, wykorzystanie np. liczydeł, stosowanie rysunków Pomoc w odczytywaniu tekstów ze zrozumieniem oraz prowadzeniu notatek (np. karty pracy), dzielenie tekstu dłuższego i bardziej złożonego na części, Uczeń powinien zajmować miejsce w pierwszych ławkach Wydłużenie czasu pracy; Dostosować wielkość czcionki prac pisemnych do potrzeb ucznia Warunki zapobiegania wtórnym skutkom niepełnosprawności: korygowanie, usprawnianie i kompensowanie zaburzonych funkcji rozwijanie umiejętności poznawczych, potrzebnych do należytej orientacji w otoczeniu. stopniowanie trudności i indywidualizacja w procesie kształcenia. kształtowanie równowagi emocjonalnej i pozytywnej motywacji do pracy. rozwijanie zainteresowań, predyspozycji oraz naturalnej aktywności. wdrażanie do zdobycia niezależności i zaradności życiowej. docenianie za postępy dydaktyczne i pozytywne zachowania wdrożenie do uczestniczenia w różnych formach życia społecznego na równi z innymi 13
Zakres dostosowania wymagań edukacyjnych: Uczniowie realizują treści podstawy programowej kształcenia ogólnego. Zaleca się: dostosowanie ilości materiału przeznaczonego do opanowania do możliwości dziecka, wydłużenie czasu pracy, zwiększenie ilości powtórzeń, udzielanie dodatkowych wyjaśnień, wskazówek. Stosowanie wzmocnień pozytywnych poprzez pochwałę, nagrodę za niewielkie postępy ucznia. Dostosowanie sposobu sprawdzania wiadomości i oceniania: umożliwienie zdawania części materiału ustnie, oceniać wartość merytoryczną prac, nie biorąc pod uwagę błędów, nie wyrywać ucznia do odpowiedzi na forum klasy, brać pod uwagę wysiłek i zaangażowanie ucznia, udział w zajęciach, aktywność, zainteresowanie tematyką, a także stopień przygotowania do zajęć, odrabianie prac domowych, Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez uczniów śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z fizyki opracowane zgodnie z zapisami art. 44b ust.8 ustawy z dnia 7 września 1991r o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Opracowała: Katarzyna Krasucka 14