Bogdan Grzechnik Agencja Geodezyjno-Prawna GRUNT DOKUMENTACJA GEODEZYJNA, SZACOWANIE ORAZ NABYWANIE NIERUCHOMOŚCI POD DROGI

Bogdan Grzechnik Agencja Geodezyjno-Prawna GRUNT DOKUMENTACJA GEODEZYJNA, SZACOWANIE ORAZ NABYWANIE NIERUCHOMOŚCI POD DROGI

II. ETAPY POSTĘPOWANIA PRZY PRACACH PRZYGOTOWAWCZYCH 1. Mapy do celów planistycznych i koncepcyjnych. 2. Koncepcja przebiegu drogi (wariantowa). 3. Studium uwarunkowań oraz decyzja środowiskowa. 4. Mapa do celów projektowych i model terenu 5. Opracowanie ostatecznego przebiegu granic pasa drogowego. 6. Mapa do celów prawnych (podziały). 7. Sporządzenie dokumentacji oraz uzyskanie praw do niezbędnego terenu poza pasem drogowym oraz nabycie tzw. działek resztujących. 8. Projekt budowlano - wykonawczy drogi. 9. Analiza formalno-prawna dla decyzji odszkodowawczych. 10. Wniosek wraz z załącznikami o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, która powinna być wydana w ciągu 60 dni. 11. W ciągu 30 dni od daty uprawomocnienia się decyzji wojewoda (starosta) musi wycenić poszczególne nieruchomości oraz wydać decyzje odszkodowawcze. 12. Niezwłocznie po wydaniu w/w decyzji inwestor powinien wypłacić odszkodowanie albo przekazać je do depozytu sądowego. 13. JuŜ po rozpoczęciu prac budowlanych będzie się odbywać porządkowanie stanu prawnego wszystkich nieruchomości drogowych. 14. Natomiast w trakcie budowy będzie prowadzona bieŝąca obsługa geodezyjna a na zakończenie geodezyjna inwentaryzacja zrealizowanej drogi (ale tematu tego nie będziemy dzisiaj omawiać).

III. OMÓWIENIE PRAC GEODEZYJNYCH W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH DZIAŁANIA Ad 1. Jak wiadomo, w pierwszej kolejności niezbędne są mapy drobnoskalowe dla opracowania wariantowej koncepcji przebiegu drogi. Do celów tych obecnie głównie są wykorzystywane: - mapy topograficzne (w skali 1:10 000, 1:25 000), - mapy ewidencji gruntów i budynków (w skali 1:5 000), - ortofotomapy (najczęściej zlecane tuŝ przed rozpoczęciem prac). W moim przekonaniu opracowania te o pełnej wartości powinna wyprzedzająco przygotowywać państwowa słuŝba geodezyjna i kartograficzna. Ad. 4. Po wydaniu decyzji środowiskowej konieczne jest pilne opracowanie mapy do celów projektowych wraz z numerycznym modelem terenu. Główne problemy to: - pokazywanie granic władania (własności) nieruchomości na tych mapach, - brak standardów technicznych Co trzeba zrobić? Konieczne są wystarczą następujące decyzje na szczeblu rządowym. a) Przeznaczenie dla starostów na modernizację ewidencji gruntów odpowiednich środków, co pozwoli na wyprzedzające odnawianie ewidencji, b) Uproszczenie trybu ustalenia granic nieruchomości w/g stanu prawnego (np. w formie ugody zawieranej pomiędzy sąsiadami tylko z udziałem geodety bez procedur administracyjnych), c) Ustalenie jednolitych dla całego kraju standardów wykonywania map do celów projektowych i numerycznych modeli terenu. Ad. 5. Opracowanie ostatecznego przebiegu granic pasa drogowego odbywa się obecnie w zasadzie tylko przez projektantów, bez udziału geodetów. Jest to bardzo waŝna sprawa przy której udział geodetów jest niezbędny.

Ad. 6. Po ustaleniu ostatecznego przebiegu linii rozgraniczających pasa drogowego projektanci przystępują do opracowania projektu drogi, a równolegle geodeci mogą przygotowywać mapę do celów prawnych (z projektami podziału). Mapa ta będzie załącznikiem do decyzji wojewody (starosty) o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, którą między innymi obecnym właścicielom odjęte zostanie, z mocy ustawy, prawo własności. Niestety dla tego typu map, podobnie jak dla map do celów projektowych, nie ma ustalonych standardów technicznych. Wracamy tutaj, jeszcze z większą mocą do granic nieruchomości ustalonych w/g stanu prawnego. Wznawia się i przyjmuje granice w/g stanu prawnego tam gdzie były ustalone i zastabilizowane, a pozostałe granice (władania) poddaje się swego rodzaju kontroli i aktualizacji. Przy okazji tej procedury, ujawniają się rozbieŝności pomiędzy granicami władania przyjętymi do mapy d/c projektowych a granicami częściowo poprawionymi (ale teŝ władania) przyjętymi przed podziałem. Art. 26 ustawy o gospodarce nieruchomościami 1. Granice między nieruchomościami nabywanymi na własność Skarbu Państwa lub na własność jednostki samorządu terytorialnego przyjmuje się według istniejącego stanu prawnego, a jeŝeli stanu takiego nie moŝna stwierdzić, według stanu uwidocznionego w katastrze nieruchomości. 2. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, o których mowa w ust. 1 nie wstrzymuje się czynności związanych z nabyciem nieruchomości, co nie wyłącza roszczeń pomiędzy właścicielami nieruchomości, których granice zostały ustalone w sposób, o którym mowa w ust. 1.

NiezaleŜnie od problemów związanych z granicami nieruchomości, istnieje jeszcze kilka innych waŝnych spraw, które mimo wielu wniosków z lat poprzednich, w dalszym ciągu funkcjonują w specyfikacjach technicznych, wbrew logice, przepisom i kosztom. A są to: * Wykonywanie map jednostkowych dla kaŝdej nieruchomości a nie map zbiorczych (obrębowych) wzdłuŝ całej trasy. Obecnie wykonywanie pojedynczych map jest kompletnym nieporozumieniem. * Istnieje takŝe tendencja, nawet na mapach zbiorczych pomijania działek nie dzielonych (przejmowanych w całości). Jest to absolutny błąd, bo nie ma przeciwwskazań aby na takiej mapie pokazać wszystkie działki w pasie drogowym (dzielone i nie dzielone). * Następna sprawa, to stabilizacja granic pasa drogowego co kilka metrów na przecięciach ze wszystkimi granicami ewidencyjnymi (władania) kaŝdej prywatnej działki. Jest to sprzeczne z obowiązującymi przepisami, bo wolno stabilizować znaki graniczne tylko na granicach prawnych, (co 200 m na liniach prostych i na kaŝdym załamaniu). Mam nadzieję, Ŝe juŝ nigdzie w całej Polsce nikt nie zaleca aby na mapach z projektowanym podziałem pisać nazwiska właścicieli lub władających. Ad.7. Sporządzenie dokumentacji oraz uzyskanie praw do niezbędnego terenu poza pasem drogowym oraz nabycie tzw. działek resztujących, to kolejny temat do załatwienia. 1) W pierwszej kolejności trzeba uzyskać prawo do terenu (tzw. słuŝebności przesyłu) dla przebudowy infrastruktury technicznej poza pasem drogowym. 2) Następna sprawa to wykupienie tzw. działek resztujących. Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami Art. 113. ust.3 wywłaszczeniem moŝe być objęta cała nieruchomość lub jej część. JeŜeli wywłaszczeniem jest objęta część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, na Ŝądanie właściciela lub uŝytkownika wieczystego nieruchomości nabywa się tę część w drodze umowy na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, w zaleŝności od tego, na czyją rzecz następuje wywłaszczenie.

Ad. 9. Analiza formalno-prawna dla decyzji odszkodowawczych jest to nowy temat, który powstał z chwilą kiedy w spec ustawie uchwalono zasadę przejmowania gruntów pod drogi z mocy ustawy. Wojewoda (starosta) powinien otrzymać od inwestora, wraz z wnioskiem o wydanie decyzji odszkodowawczej, komplet poświadczonych i zweryfikowanych dokumentów. Jakie to są dane i dokumenty? a) Dane osobowe, b) Odpisy z ksiąg wieczystych, c) Dla słuŝebników akty zgonu (jak nie Ŝyją), d) Dla nieruchomości obciąŝonych hipoteką ustalenie danych banku i uzgodnienie sposobu zwolnienia przejmowanych nieruchomości z obciąŝenia, e) Jeśli prawo własności uzyskano w wyniku spadku, zasiedzenia lub działu spadku, konieczne jest uzyskanie od właściciela zaświadczenia z US o zapłaconym podatku spadkowym, f) Dla nieruchomości, dla których nie ma załoŝonych ksiąg wieczystych konieczne jest uzyskanie wypisów z katastru nieruchomości oraz zaświadczeń z sądu wieczysto-księgowego o braku księgi wieczystej oraz poświadczonych tytułów własności. Będą to: - Akty Własności Ziemi, - Akty notarialne, - Akty nadania, - Postanowienia sądowe, - Wyroki sądów rodzinnych o pełnomocnikach dla osób nieletnich, - Umowy najmu, dzierŝawy, uŝyczenia. g) Dla nieruchomości, które nie mają uregulowanego stanu prawnego lub nie załatwiono dla nich postępowań spadkowych konieczne jest uzyskanie dokumentów potwierdzających taki stan tj.: - Wypisów z katastru nieruchomości, - Odpisów z KW, - Zaświadczeń z sądu wieczysto-księgowego o braku ksiąg wieczystych, - Aktów zgonu z USC dla byłych właścicieli lub u.w. h) W ramach w/w prac, dla wszystkich nieruchomości, konieczne jest sporządzenie opisów ich stanu na dzień wydania decyzji.

Ad.11. Wycena nieruchomości oraz decyzje odszkodowawcze A. Skala problemów 1) Według mojej oceny, opartej na 30-tu zrealizowanych kontraktach, około 85% właścicieli godziło się na dobrowolne zbycie nieruchomości a więc na wysokość odszkodowania (z tego 99% dotyczy działek rolnych) 2) Z około 15% działek, które przekazywane były na wywłaszczenie: a) Około 9% to działki nie mające uregulowanego stanu prawnego i dlatego musiały być wywłaszczane, b) Około 1% (a nawet mniej) to pieniacze, którzy dla zasady nie godzili się na budowę drogi, c) Pozostałe 5% (na terenach rolnych około 2%) to działki właścicieli, którzy domagali się słusznego czyli sprawiedliwego odszkodowania. Niestety po kilkuletniej procedurze wywłaszczeniowej i odwoławczej w większości przypadków nic nie uzyskali, gdyŝ nasze obecne przepisy nie dają im Ŝadnych szans, ale niestety ich protesty opóźniały budowę dróg. B. Czy właściciele tych 2-5% nieruchomości protestując mają rację? 1. Czy słusznym odszkodowaniem jest wartość rynkowa nieruchomości rolnej niezabudowanej na której nie jest prowadzona działalność gospodarcza? W/g wolnego rynku nieruchomości rolnych 1 m² takich gruntów kosztuje 3-5 zł W/g rynku drogowego (nie mającego nic wspólnego z wolnym rynkiem) 1 m² takich gruntów kosztuje 10-14 zł/m² a więc 3 razy więcej. Nic więc dziwnego, Ŝe właściciele nieruchomości rolnych godzą się na te ceny i uznają te odszkodowania za słuszne 2. Jeśli podobne pytania zadamy odnośnie gruntów budowlanych lub przeznaczonych w planach zagospodarowania pod budownictwo i usługi to sytuacja będzie odwrotna. W/g wolnego rynku nieruchomości budowlanych np. w rejonie średniej wielkości miasta 1 m² takich gruntów kosztuje 100-120 zł/m², a jeśli wycenimy te grunty jak nakazują nasze przepisy w/g rynku drogowego, to będzie to porównywalna wartość z gruntami rolnymi czyli 14-20zł/m² a więc 6 razy mniej. Dlatego właściciele tych gruntów czują się pokrzywdzeni i protestują. 3. Jeszcze bardziej skomplikowana sytuacja występuje przy wycenie budynków. Jest to głównie wycena podejściem kosztowym (bo inna nie jest moŝliwa). Np. budynek w stanie nowym wyceniony jest na 400 000zł, stopień zuŝycia wynosi 40%. Właściciel otrzyma 240 000zł (60%). W rejonie w którym mieszka budynków podobnych najczęściej nie ma, a za proponowane pieniądze działki nie kupi i nowego domu nie wybuduje. I to jest ta grupa właścicieli, (pkt. 2 i 3) którzy protestują.

C. Nowy temat w Polsce ale podnoszony przez nas od wielu lat to tzw utracone korzyści W grupie osób opisanych w p-kcie B. (chociaŝ nie tylko) znajdują się właściciele, którzy ponoszą dodatkowe straty wynikające z powstania drogi i w związku z tym domagają się z tego tytułu odrębnych odszkodowań. W większości krajów oprócz wypłaty odszkodowania odpowiadającego wartości rynkowej nieruchomości istnieje lista strat i szkód, które powinny być właścicielowi zrekompensowane. Najtrafniej straty te podaje lista Organizacji Narodów Zjednoczonych d/s WyŜywienia i Rolnictwa (FAO), gdzie wymieniono aŝ 11 punktów, które naleŝy brać pod uwagę. Są to: 1) grunt wraz z częściami składowymi, zasiewami i uprawami, 2) wartość wszystkich finansowych korzyści właściciela innych niŝ wartość rynkowa nieruchomości, 3) odsetki od niewypłaconego odszkodowania w wyznaczonym terminie, 4) rozsądne (umiarkowane) wydatki będące bezpośrednio konsekwencją wywłaszczenia, 5) utrata wartości pozostałych gruntów spowodowana celem wywłaszczenia (projektem), 6) koszty związane z korzystaniem przez właściciela z porad prawnych i specjalistycznych, 7) koszty przeprowadzki i koszty nabycia alternatywnego lokalu lub domu mieszkalnego, 8) koszty związane z reorganizacją działalności gospodarstwa rolnego, jeśli wywłaszczono część gruntów, 9) tymczasowa utrata zarobków, 10) trudności osobiste (choroba, załamanie psychiczne), 11) inne poniesione straty i odniesione szkody.

Wszystkie one występują takŝe w Polsce ale właściciele nie są świadomi, Ŝe mogą domagać się tego typu odszkodowań. Z naszych kontaktów z właścicielami mogę podać następujące zgłaszane utracone korzyści: * ograniczenie lub likwidacja działalności gospodarczej przez przejęcie całej lub odcięcie części nieruchomości albo zlikwidowanie drogi dojazdowej (bardzo często było to pozbawienie środków do Ŝycia całej rodziny), * przecięcie pasem drogowym gospodarstwa rolnego i wydłuŝenie dojazdu do części gruntów o kilkanaście kilometrów, * pozostawienie właścicielom po odcięciu działek pod drogę niekształtnych wydłuŝonych trójkątów o znacznie mniejszej wartości, * przeniesienie mieszkańców z ich środowiska w zupełni inne obce miejsce, * koszty przeprowadzki i koszty nabycia innego lokalu lub domu, * stresy i choroby osób starszych, które się przesiedla z miejsca ich urodzenia. D. Z tego wynika, Ŝe w dalszym ciągu nie rozwiązano w art. 18 spec ustawy problemu słusznego konstytucyjnego odszkodowania. Nagroda dla właścicieli za terminowe wydanie nieruchomości w wysokości 5% jest pewnym gestem, podobnie 10 000 zł dla osób które posiadają budynki mieszkalne, ale kwoty te nie zapewniają słusznego odszkodowania dla osób którym takie odszkodowanie się naleŝy. E. Bardzo źle się stało, Ŝe w ostatecznym tekście ustawy nie znalazł się zapis (który był w projekcie), Ŝe decyzje ustalające wysokość odszkodowania dla dróg krajowych wydaje Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. Mógłby on zlecić te sprawy wyspecjalizowanym firmom i szybko je rozstrzygać. Pozostawienie przygotowania tysięcy decyzji wojewodom i ustalenie, Ŝe decyzja odszkodowawcza ma być wydana w ciągu 1 m-ca od uprawomocnienia się decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jest utopią. Np. w województwie mazowieckim takich decyzji rocznie trzeba będzie wydać około dwunastu tysięcy, wcześniej zlecając i nadzorując wycenę wszystkich nieruchomości. Ośmiu urzędników nie załatwi tych spraw nawet w ciągu roku, bo musi załatwić aŝ 125 spraw w kaŝdym miesiącu. Kto i na jakich zasadach zgromadzi i sprawdzi dokumenty (takie jak do aktu notarialnego), które będą podstawą do wydania decyzji odszkodowawczych i wypłaty odszkodowań. F. W dalszym ciągu nie uregulowano jednoznacznie spraw związanych z lokalami zamiennymi. Kiedy i komu przysługuje taki lokal i na jakich zasadach. Przepisy lokalowe mówią o lokalach zamiennych dla najemców, a co z właścicielami lub współwłaścicielami jeśli odszkodowanie, które otrzymują wystarczy na zakup tylko kilku metrów kwadratowych mieszkania.

Ad. 13. Ostateczne porządkowanie stanu prawnego wszystkich nieruchomości. 1) Wpisy do KW, 2) Zmiany w katastrze, 3) Odszkodowania za zarząd, uŝytkowanie wieczyste, dzierŝawę i uŝyczenie, 4) Ogrody działkowe 5) Lokale zamienne

IV. WNIOSKI Jak z treści niniejszego referatu wynika istnieje sporo spraw, które wymagają uporządkowania i uproszczenia. Moim zdaniem powinny zostać zrealizowane następujące wnioski: A. GEODEZJA 1. W pierwszej kolejności powinny zostać pilnie opracowane nowe specyfikacje techniczne do bieŝących przetargów, ustalające jednolite zasady wykonywania map i innych dokumentów do celów koncepcyjnych, projektowych i prawnych (podziały) przy budowie dróg wszystkich kategorii. W specyfikacjach tych powinny być skasowane wszystkie patologie funkcjonujące obecnie, wymienione w dziale III niniejszego referatu. 2. Równolegle powinny zostać przygotowane, pod patronatem GUGiK i przy współpracy z GDDKiA, standardy techniczne dotyczące w/w map i innych dokumentów uwzględniające wszystkie sugestie i wnioski środowisk zajmujących się tematyką drogową. Zawarte są one między innymi we wnioskach uchwalonych na konferencji w 2007 roku w Nowym Sączu pod hasłem Polskie drogi od pomysłu do pozwolenia na budowę (www.sgp.geodezja.org.pl). 3. Mapy do celów koncepcyjnych dla inwestycji liniowych powinny być wyprzedzająco przygotowywane przez państwową słuŝbę geodezyjną i kartograficzną. 4. Niezbędne jest uproszczenie (w sprawach bezspornych) trybu ustalania granic w/g stanu prawnego nieruchomości z pominięciem obecnych procedur administracyjnych a jedynie przy udziale geodety uprawnionego. 5. Konieczne jest przeznaczenie dla starostów środków na wyprzedzającą modernizację ewidencji gruntów w przyszłych korytarzach inwestycji liniowych. 6. Konieczna jest takŝe nowelizacja przepisów upraszczająca podziały nieruchomości dla celów publicznych, a takŝe przyspieszająca procedury administracyjne związane z przyjmowaniem map do zasobu, wydawaniem dokumentów z zasobu i z katastru oraz działalnością ZUD-ów. 7. Pilnej zmiany wymaga art. 113 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w którym naleŝy sprecyzować jakie to są działki nie nadające się do prawidłowego wykorzystania, kto przesądza o tym fakcie i jakie odszkodowanie naleŝy za nie płacić.

B. SZACOWANIE NIERUCHOMOŚCI I DECYZJE ODSZKOWOWAWCZE 8. W ustawie o gospodarce nieruchomościami konieczne jest zdefiniowanie słusznego odszkodowania przyjmując, Ŝe słusznym odszkodowaniem jest wartość przejmowanej nieruchomości powiększona o utracone korzyści. 9. NaleŜy takŝe w w/w ustawie ustalić i zapisać co to są utracone korzyści i w jakich sytuacjach naleŝy je uwzględniać. 10. W przepisach wykonawczych muszą być ustalone zasady wyceny utraconych korzyści. 11. Trzeba takŝe zweryfikować dotychczasowe zasady wyceny nieruchomości pod drogi w następujących zakresach: a) tereny budowlane przejmowane pod drogi, powinno się wyceniać w/g cen na rynku budowlanym a nie drogowym, b) zapis o stosowaniu współczynnika zwiększającego o 50% wartość gruntów przyległych ( 36 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wycen ) naleŝy wykreślić bo jest przepisem martwym. c) naleŝy zdefiniować pojęcie rynku nieruchomości drogowych jako nie mający nic wspólnego z wolnym rynkiem nieruchomości. 12. Trzeba pilnie opracować nowy standard zawodowy dotyczący wyceny nieruchomości drogowych w tym utraconych korzyści. 13. Konieczne jest rozwiązanie problemu lokali lub nieruchomości zamiennych jeŝeli wysokość odszkodowania, ze względu na znaczne zuŝycie techniczne budynków lub budowli, jest zbyt niska i uniemoŝliwia zakup lub odtworzenie lokalu. 14. Konieczna jest nowelizacja spec ustawy w taki sposób aby wycenę nieruchomości zlecał oraz decyzje odszkodowawcze dla dróg krajowych wydawał Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. W przeciwnym razie mimo przejmowania gruntów pod drogi z mocy prawa, budowę dróg zablokują właściciele, którzy nie otrzymają w ciągu 1 m-ca odszkodowań. Moim zdaniem przy obecnych moŝliwościach wojewodów odszkodowań nie otrzymają oni nawet w ciągu roku.

Bogdan Grzechnik Agencja Geodezyjno-Prawna GRUNT Zał. Nr 1 PRACE PRZYGOTOWAWCZE PRZY BUDOWIE DRÓG L.p. A) Terminy przy realizacji 20 km odcinka drogi (do chwili ogłoszenia przetargu na budowę) Temat Obecny zał. spr Przyspieszony zał. spr. Uwagi 1 2 3 4 5 1 Przetarg. 3 0,5 uprościć procedury 2 Wykonanie mapy, co najmniej w skali 1:5000 do celów koncepcyjnych i planistycznych. 5 3 3 Sprawdzenie i przyjęcie tych map do p. z. g i k. 0,7 0,1 opracować standardy wyk. tych map zlikwidować kontrolę w ośrodkach dokumentacji terminy optymalne 4 Na ww. mapach opracowanie kilku terminy optymalne wariantów przebiegu drogi. 4 3 5 Raporty o oddziaływaniu planowanej drogi terminy optymalne na środowisko (dla dwóch wariantów). 4 3 6 Konsultacje i decyzja środowiskowa (dla uprościć procedury i wybranego wariantu). 6 3 zdyscyplinować urzędy 7 Odwołania, decyzje II instancji, skargi, zdyscyplinować postanowienia WSA, ewentualnie NSA. 6 3 administrację i sądy 8 Wypisy z ewidencji gruntów dla działek zdyscyplinować przed podziałem. 0,5 0,2 urzędy 9 Przetarg na wykonanie projektu technicznego drogi (w tym map d/c projektowych, map podziału i dokumentacji 3 0,5 uprościć procedury formalno-prawnej dla wydania decyzji odszkodowawczych). 10 Wykonanie map do celów projektowych. 6 4 opracować standardy techniczne 11 Sprawdzenie i przyjęcie w/w map do p. z. g i k. 0,7 0,1 zlikwidować kontrolę w ośrodkach dokumentacji 12 Wykonanie map podziału nieruchomości. 9 6 opracować standardy i uprościć procedury

L.p. Temat Obecny zał. spr Przyspieszony zał. spr. 13 Sprawdzenie i przyjęcie w/w map i dokumentów do p. z. g i k. 0,7 0,1 14 Opracowanie projektu technicznego drogi oraz projektu przebudowy urządzeń infrastruktury technicznej (takŝe poza pasem drogowym). 8 6 Uwagi zlikwidować kontrolę w ośrodkach dokumentacji opracować nowe uproszczone standardy techniczne 15 Uzgodnienia w ramach Z U D ów. 2 1 uprościć procedury i zdyscyplinować urzędy 16 Wszelkie inne uzgodnienia. 2 1 zdyscyplinować uzgadniających 17 Wykonanie dokumentacji formalno-prawnej (własnościowej) pozwalającej na pilne wydanie decyzji odszkodowawczych. 4 3 uprościć procedury 18 Wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. 3 3 termin 3-mcy wynika z ustawy 19 Odwołania, decyzje II instancji, skargi, termin 3 m-cy postanowienia WSA, ewentualnie NSA. 5 3 wynika z ustawy 20 Opatrzenie klauzulami mapy podziału. 0,5 0,1 zdyscyplinować urzędy 21 Trwała stabilizacja granic linii rozgraniczających pasa drogowego. 2 2 termin optymalny Σ 75,1 m-cy 45,6 m-cy B) Dalsze prace (b. waŝne), ale droga w zasadzie moŝe juŝ być budowana, pod warunkiem, Ŝe właściciele, którzy nie otrzymają odszkodowań, jej nie zablokują. L.p. Temat Obecny zał. spr Przyspieszony zał. spr. Uwagi 22 Przetarg. 3 0,5 uprościć procedury 23 Wykonanie wyceny kaŝdej nieruchomości i wydanie decyzji odszkodowawczych. 6 1? 24 Odwołania, decyzje II instancji, skargi, postanowienia WSA, ewentualnie NSA. 5 3 termin 1 m-ca (nierealny) wynika z ustawy. Trzeba zmienić procedury. zdyscyplinować administrację i sądy

L.p. Temat 25 Decyzje wojewody o ustanowieniu trwałego zarządu dla działek, które przed podziałem były własnością Skarbu Państwa. 26 Wprowadzenie zmian w ewidencji gruntów i na mapie zasadniczej wynikających z Obecny zał. spr Przyspieszony zał. spr. 4 2 Uwagi uprościć procedury i zdyscyplinować urzędy uprościć procedury i zdyscyplinować urzędy decyzji poz. 17 i poz. 24. 3 1,5 27 Wycena, nabycie lub uzyskanie słuŝebności przesyłu dla działek poza pasem drogowym oraz wycena i nabycie działek resztujących. 3 2 uprościć procedury 28 Wydanie wypisów z ewidencji gruntów po wprowadzeniu zmian przedmiotowych i podmiotowych. 1 0,5 zdyscyplinować urzędy 29 Wpisanie działek drogowych do ksiąg wieczystych. 3 1 zdyscyplinować sądy Σ 28-mcy 11,5 m-ca Z podsumowania kolumny 3 i 4 wynika ile czasu obecnie poświęcamy na poszczególne etapy prac a ile powinniśmy poświęcać aby okres przygotowawczy skrócić: A) z 6,3 lat (obecnie) do 3,8 lat (w najbliŝszym czasie), B) z 2,3 lat (obecnie) do 1 roku (w najbliŝszym czasie). Z tym, Ŝe niektóre prace mogą być wykonywane równocześnie np. poz. (12, 13, 17) i poz. (14, 15, 16). Podobnie poz. 24 i poz. (25 i 26). Dzięki temu okresy te zmniejszą się do: A) z 5,3 lat (obecnie) do 3,0 lat (w najbliŝszym czasie), B) z 2 lat (obecnie) do 0,8 lat (w najbliŝszym czasie).