Wykład: Polityka a przestępczość
Zabójstwo Ramzesa III, 1155 r. p.n.e. Ramzes III został zamordowany. Zdjęcia z tomografii komputerowej mumii faraona wykazały obecność nacięcia na gardle. Było ono na tyle głębokie, że mogło doprowadzić do zgonu. Choć o przyczynie zgonu Ramzesa III dyskutowano od dawna, nikt chyba nie zdawał sobie sprawy, że tak poszukiwany dowód w sprawie kryje się pod zwojami bandaży. W starożytnych dokumentach wspominano co prawda o tzw. spisku haremowym - w 1155 r. p.n.e. żony chciały zabić faraona w ramach przewrotu pałacowego - nie było jednak wiadomo, czy próba zabójstwa się powiodła.
Zabójstwo Juliusza Cezara, 44 r. p.n.e. 15 marca 44 roku p.n.e., w dniu idów marcowych, w teatrze Pompejusza spiskowcy zamordowali Juliusza Cezara. Otrzymał on 23 ciosy sztyletami, a ostatni cios zadany przez Brutusa, okazał się śmiertelny.
Zabójstwo Abrahama Lincolna, 1865 Zamachu na prezydenta dokonał John Wilkes Booth - sympatyk Konfederacji.
Zabójstwo Johna Kennedy ego, 1963 Trwające dziesięć miesięcy dochodzenie komisji Warrena (1963 1964) stwierdziło, że prezydent został zamordowany przez Lee Harveya Oswalda i że Jack Ruby również działał sam, gdy zastrzelił Oswalda, zanim ten mógł stanąć przed sądem. Badania prowadzone od 1966 do 2004 wykazały, że aż 80% Amerykanów podejrzewa, że doszło do zorganizowanego zamachu i zatuszowania dowodów.
Próba otrucia Wiktora Juszczenki, 2004 Juszczenko ciężko zachorował po kolacji w Kijowie we wrześniu 2004 roku, w czasie prezydenckiej kampanii wyborczej, w której jako kandydat ówczesnej opozycji rywalizował o stanowisko szefa państwa z kandydatem obozu władzy, późniejszym prezydentem Wiktorem Janukowyczem. Badający wtedy Juszczenkę lekarze ustalili, że choroba jest wynikiem zatrucia dioksynami. Ich poziom we krwi polityka przekraczał normę aż 50 tys. razy. W 2009 roku czasopismo medyczne "Lancet" opublikowało opracowanie, z którego wynika, że dioksyny w organizmie Juszczenki były tak czyste, że bez najmniejszych wątpliwości powstały w laboratorium.
Zamach terrorystyczny w Oklahoma City, 1995 Zamach, który miał miejsce w środę, 19 kwietnia 1995 roku przed budynkiem federalnym im. Alfreda P. Murraha w Oklahoma City w stanie Oklahoma o godz. 9:02 czasu lokalnego. Eksplodowała wypełniona materiałami wybuchowymi ciężarówka, powodując zawalenie się znacznej części siedmiopiętrowego budynku. W wyniku ataku zginęło 168 osób, w tym 19 dzieci, a ponad 680 osób zostało rannych. O zamach byli oskarżeni Timothy McVeigh (skazany na śmierć i stracony w czerwcu 2001) i Terry Nichols (skazany na dożywotnie pozbawienie wolności).
Zamach terrorystyczny na World Trade Center, 11.09.2001 Sprawcami byli przedstawiciele organizacji Al-Kaida, którzy po opanowaniu samolotów skierowali je na obiekty dwóch wież World Trade Center oraz budynku Pentagonu. Łącznie w zamachu zginęły 2973 osoby.
Anders Breivik 22 lipca 2011 roku dokonał dwóch zamachów: na siedzibę premiera Norwegii, w którym zginęło 8 osób, oraz na uczestników obozu młodzieżówki norweskiej Partii Pracy, w którym zginęło 69 osób, a 33 zostały ranne. Został skazany na 21 lat więzienia, z możliwością nieograniczonego przedłużenia wyroku, jeśli nadal będzie uznawany za zagrożenie dla społeczeństwa.
Zamach terrorystyczny na redakcję tygodnika satyrycznego "Charlie Hebdo, 07.01.2015 W ataku na redakcję tygodnika satyrycznego "Charlie Hebdo" w Paryżu zginęło 12 osób, a 11 zostało rannych. Zamaskowani napastnicy wdarli się do biura i zastrzelili uczestników kolegium redakcyjnego, po czym zbiegli.
Zamach nad Lockerbie, 1988 21 grudnia 1988 roku dokonano zamachu terrorystycznego na samolot pasażerski linii Pan American World Airways nad Lockerbie w Szkocji. W wyniku podłożenia na pokładzie bomby, eksplodował amerykański samolot Boeing 747 (lot 103) lecący z Londynu do Nowego Jorku z 259 pasażerami na pokładzie. Wszyscy zginęli, a spadające szczątki samolotu zabiły także 11 mieszkańców miasta.
Kara za zamach nad Lockerbie Odpowiedzialnością za zamach obciążono dwóch agentów libijskiego wywiadu - Abdelbaseta Ali Mohmeda Al Megrahiego (zmarł w 2012) i Al Amina Khalifa Fhimaha, którzy mieli go dokonać w odwecie za zbombardowanie przez Amerykanów Trypolisu i Bengazi w 1986 r., W wyniku rozprawy przed sądem w holenderskiej bazie wojskowej USA Camp Zeist 31 stycznia 2001 Al Megrahi został skazany na dożywocie (wyszedł z więzienia w sierpniu 2009 r. po 8 latach odbywania kary), natomiast Fhimaha uniewinniono z powodu braku dowodów.
Lockerbie rekonstrukcja samolotu
Afera FOZZ FOZZ, czyli Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, był instytucją powołaną jeszcze przez Sejm PRL w 1989 r. Jego ustawowym zadaniem była spłata polskiego zadłużenia zagranicznego oraz gromadzenie i gospodarowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel. Sprawa FOZZ była jedną z największych defraudacji środków publicznych w historii III RP. Według aktu oskarżenia, Skarb Państwa stracił na aferze FOZZ co najmniej 119,5 milionów dolarów amerykańskich, 9,6 milionów marek niemieckich, 16,8 milionów franków francuskich, 125 milionów franków belgijskich i 35,9 miliardów starych złotych polskich. Aferze przypisuje się jednak o wiele większe straty, niż zostało to ujęte w oskarżeniu.
Grzegorz Żemek Grzegorz Żemek, główny bohater afery FOZZ, na przełomie lat 80-tych i 90-tych zajmował stanowisko dyrektora generalnego Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. W 2005 roku po długim procesie został skazany na karę 9 lat pozbawienia wolności za defraudację publicznych pieniędzy przeznaczonych na spłatę długu zagranicznego. W marcu 2013 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie zgodził się na przedterminowe, warunkowe zwolnienie Grzegorza Żemka z więzienia.
Michał Falzmann (1963-1991) Michał Falzmann - polski urzędnik państwowy, inspektor Najwyższej Izby Kontroli, wykrył nieprawidłowości w Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego i doprowadził do ich ujawnienia. Wynikiem tego była tzw. afera FOZZ. Odsunięty od sprawy pod pretekstem udostępnienia ustaleń NIK osobom nieuprawnionym. Dwa dni później zmarł na zawał serca. Był w sile wieku, miał 38 lat. Jak twierdzi jego żona, nigdy wcześniej nie uskarżał się na problemy z sercem. Osierocił piątkę dzieci.
prof. Walerian Pańko (1941-1991) prezes NIK Walerian Pańko poniósł śmierć na cztery dni przed przedstawieniem Sejmowi RP wyników kontroli związanej z aferą FOZZ.
Wymiana handlowa Polski z wybranymi krajami, 2012 I-IX 2014: import 56,6 mld PLN, eksport 22,3 mld PLN, saldo -34,3 mld PLN
Ceny rosyjskiego gazu, 2011-2012 Łączny eksport z Polski do Rosji w 2013 r. 8,1 mld euro, import z Rosji 19,1 mld euro; saldo bilansu handlowego -11,0 mld euro /w PLN -45,5 mld/ Źródło: GUS
Produkcja gazu w Polsce W Polsce w 2012 r. zużycie krajowe gazu ziemnego wyniosło 15,8 mld m 3. W tym okresie wydobycie krajowe w przeliczeniu na gaz ziemny wysokometanowy osiągnęło 4,4 mld m 3. Gaz ziemny do Polski trafia z Rosji, Azerbejdżanu i krajów Azji Środkowej (9 mld m 3 ). W ramach umów rynku unijnego surowiec ten trafia do nas z Niemiec (1,7 mld m 3 ) i Republiki Czeskiej (555,7 mln m 3 ). Polska i Rosja podpisały kontrakt gazowy, który będzie obowiązywał do 2022 r. Zwiększa on dostawy gazu do Polski o 2 mld metrów sześciennych rocznie. Kontrakt będzie obowiązywał do 2022 roku, wcześniej ustalono 2037 rok.
Gaz łupkowy w Polsce Pierwszy "polski" gaz łupkowy zaczął być wydobywany 21 lipca 2013 r. z odwiertu Łebień LE-2H w pobliżu Lęborka, wykonanego przez firmę Lane Energy Poland, kontrolowaną przez amerykański koncern ConocoPhilips. Z otworu w ramach testu produkcyjnego wydobywa się ok. 8 tysięcy metrów sześciennych gazu na dobę. W 2012 Państwowy Instytut Geologiczny wydał raport, w którym oszacował, że wielkość polskich złóż z największym prawdopodobieństwem mieści się w przedziale 346 768 miliardów m³, przy szacunku minimalnym 38 mld m³ i maksymalnym rzędu 1,92 bln m³. Dla porównania szacowane zasoby gazu ze złóż konwencjonalnych są oceniane na 145 mld m³.
Udokumentowane zasoby ropy naftowej, 2014 Kraj Udokumentowane zasoby ropy (w mld baryłek) Wenezuela 297,7 Arabia Saudyjska 268,4 Kanada 173,2 Iran 157,3 Irak 140,3 Kuwejt 104,0 Zjednoczone Emiraty Arabskie 97,8 Rosja 80,0 Libia 48,5 Nigeria 37,1 Źródło: EIA, 2014. Norwegia 5,8; Polska 0,16
Produkcja ropy naftowej, 2013 Kraj Produkcja w 2013 (w tys. baryłek dziennie) Zmiana w ciągu ostatniego roku (w %) Udział w produkcji światowej (w %) Świat 86754 0,6% 100,0% Arabia Saudyjska 11525-1,1% 13,1% Rosja 10788 1,3% 12,9% USA 10003 13,5% 10,8% Chiny 4180 0,6% 5,0% Kanada 3948 6,0% 4,7% Iran 3558-6,0% 4,0% ZEA 3646 7,4% 4,0% Kuwejt 3126-1,3% 3,7% Irak 3141 0,8% 3,7% Meksyk 2875-1,1% 3,4% Źródło: BP Statistical Review of World Energy, 2014. Norwegia 1837
Rosja Stwierdzone zasoby ropy naftowej 93,0 mld baryłek (8. m. na świecie). Produkcja 10,8 mln baryłek dziennie (2013) [BP Energy 2014].
Ceny ropy a PKB w Rosji 09.01.2015 WTI 49,33 $ Brent 51,33 $ PKB Rosji: 1997: 404,9 mld USD 1998: 271,0 mld USD 1999: 195,9 mld USD PKB Rosji: 2008: 1660,8 mld USD 2009: 1222,6 mld USD 2013: 2096,8 mld USD
Ceny ropy a indeks giełdowy RTS 09.01.2015 WTI 49,33 $ Brent 51,33 $ 09.01.2015 RTS 783
Ceny ropy a kurs rubla 09.01.2015 Brent 51,33 $ 09.01.2015 USD-RUB 60,94
Eksport ropy, Rosja 2000-2013 Rok Ilość (mln ton) Wartość (mln USD) Średnia cena (USD/baryłka) 2000 144.4 25272 23,94 2001 164.5 24990 20,78 2002 189.5 29113 21,02 2003 228.0 39679 23,81 2004 260.3 59045 31,02 2005 252.5 83438 45,21 2006 248.4 102283 56,32 2007 258.6 121503 64,28 2008 243.1 161147 90,68 2009 247.5 100593 55,61 2010 250.7 135799 74,11 2011 244.5 181812 101,74 2012 240.0 180930 103,14 2013 236.6 173670 100,41 Eksport w 2 kw. 2014 r.: 57,2 mln t, 42,3 mld USD, cena 101,13 USD/b Źródło: CBR.
Rok Eksport gazu, Rosja 2000-2013 Ilość (mld m 3) Wartość (mln USD) Średnia cena (USD/1000 m 3) 2000 193.9 16644 85,84 2001 180.9 17770 98,25 2002 185.5 15897 85,69 2003 189.4 19981 105,51 2004 200.4 21853 109,05 2005 209.2 31671 151,36 2006 202.8 43806 216,00 2007 191.9 44837 233,66 2008 195.4 69107 353,69 2009 168.4 41971 249,27 2010 177.8 47739 268,48 2011 189.7 64290 338,88 2012 178.7 62253 348,33 2013 196.4 67232 342,29 Eksport w 2 kw. 2014 r.: 46,9 mld m3, 16,2 mld USD, cena 345,73 USD/1000 m3
Irak Stwierdzone zasoby ropy naftowej 150,0 mld baryłek (4. m. na świecie). Produkcja 3,1 mln baryłek dziennie (2013) [BP Energy 2014].
Colin Powell, sekretarz stanu USA, 2001-2004 Występując na forum Rady Bezpieczeństwa, Powell podkreślił, że Irak dysponuje bronią masowego rażenia i jest zdecydowany kontynuować prace nad tą bronią. Powell podkreślił, że nie wolno do tego dopuścić. Colin Powell stwierdził, że istnieją powiązania między Saddamem Husajnem a al-qaedą.
Wojna w Zatoce Perskiej, 2003-2005 Konflikt zbrojny, który rozpoczął się 20 marca 2003 między koalicją sił międzynarodowych głównie USA i Wielkiej Brytanii, a armią Iraku. Po ok. trzech tygodniach walk siły międzynarodowe objęły kontrolę nad większością terytorium Iraku, obalając rząd tworzony przez partię Baas i Saddama Husajna i rozpoczynając okupację tego kraju, trwającą formalnie do 2005 r. Brytyjski magazyn medyczny The Lancet" opublikował szacunkową liczbę ofiar po stronie irackiej od marca 2003 do czerwca 2006. Wynosi ona ok. 655 tys. osób, w większości cywilów. PKB Iraku: 2004: 36,6 mld USD 2008: 131,6 mld USD 2013: 229,3 mld USD
Broń masowego rażenia w Iraku W 2003 roku sekretarz stanu Colin Powell nawet demonstrował w Radzie Bezpieczeństwa białą trującą substancję w próbówce, rzekomo znalezioną przez CIA w Iraku. W 2011 roku w wywiadzie dla londyńskiego Guardiana sam Powell przyznał, że to było kłamstwo i że Centralna Agencja Wywiadowcza i Pentagon przekazywały niesprawdzone informacje. Człowiek, którego informacje USA wykorzystały do uzasadnienia ataku na Irak w 2003 otwarcie przyznaje, że je wymyślił - podaje "Guardian". - Miałem szansę sfałszować coś, co mogło obalić reżim. Skorzystałem z tej możliwości - mówi Rafid Ahmed Alwan al-janabi. Wcześniej w swoich wspomnieniach sekretarz obrony Donalda Rumsfelda napisał, że Saddam Hussein nie miał broni masowego rażenia.
Libia Największe stwierdzone zasoby ropy naftowej w Afryce 48,5 mld baryłek. Produkcja 1,0 mln baryłek dziennie (2013); w 2008 1,8 mln b/d [BP Energy 2014].
Muammar Kaddafi, 1942-2011 W 2008 r. LIA i libijski bank centralny uratowały chwiejący się bank Unicredit, kupując 7 proc. jego udziałów. Libia zainwestowała też w inne banki, a poza tym w koncern Fiata, koncern zbrojeniowy Finmeccanica oraz klub piłkarski Juventus Turyn.
Muammar Kaddafi, 1942-2011 Krótko po zwycięstwie w wyborach Sarkozy zaprosił Libijczyka do Paryża i nazwał bratnim liderem. Pozwolił mu nawet rozbić jego słynny beduiński namiot przed Pałacem Elizejskim.
Iran PKB Iranu: 2002: 116,4 mld USD 2011: 528,4 mld USD 2013: 368,9 mld USD Stwierdzone zasoby ropy naftowej 157,0 mld baryłek (3. m. na świecie). Produkcja 3,6 mln baryłek dziennie (2013); w 2011 4,4 mln b/d [BP Energy 2014].
Produkcja gazu w USA Date U.S. Shale Production (Billion Cubic Feet) 2007 1293 2008 2116 2009 3110 2010 5336 2011 7994 2012 10371 2013 11415 2013: 323,2 mld m3
Średnia cena gazu w USA, 2008-2012 Średnia cena gazu w USA, IX 2014 U.S. Natural Gas Pipeline Imports Price Price of U.S. Natural Gas LNG Imports U.S. Natural Gas Citygate Price U.S. Price of Natural Gas Delivered to Residential Consumers U.S. Price of Natural Gas Sold to Commercial Consumers United States Natural Gas Industrial Price U.S. Natural Gas Electric Power Price 109,0 247,2 152,9 461,3 266,5 140,2 122,6