Program Gmina OK SENIOR

Program Gmina OK SENIOR Wrzesień 2016

Spis treści Czym jest Program Gmina OK SENIOR Geneza Programu Odpowiedź na nowe wyzwania dla samorządów Proces Realizacji Programu Gmina OK SENIOR Podstawowe kroki Korzyści Partnerzy Inicjatorzy Programu Partnerzy i patronat 2

Czym jest Program Gmina OK SENIOR

Program Gmina OK SENIOR Czym jest Program Gmina OK SENIOR? Krajowy program wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego Idea Programu wpisuje się w najważniejsze strategie polityki senioralnej Polski oraz Unii Europejskiej Jaki jest główny cel Programu? Dostarczenie praktycznych narzędzi, dobrych praktyk oraz rekomendacji dostosowanych do specyfiki poszczególnych samorządów Pomoc w rozwoju optymalnych usług dla seniorów Organizatorzy programu: Partner merytoryczny: 4

Geneza Programu Gmina OK SENIOR Program Gmina OK SENIOR jest praktyczną odpowiedzią na zmiany demograficzne w polskim społeczeństwie 1 Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej oraz Stowarzyszenie MANKO Głos Seniora i Fundacja Zaczyn na co dzień współpracują z samorządami, wspierając je w diagnozowaniu i reagowaniu na potrzeby gwałtownie rosnącej liczby mieszkańców w wieku senioralnym. 2 Założyciele Instytutu opracowywali założenia dla Programu Specjalnej Strefy Demograficznej w województwie opolskim do 2020 roku, który pokazał, że wyzwania związane ze starzejącym się społeczeństwem mogą być katalizatorem zmian przynoszących rozwój ekonomiczny i społeczny JST. 3 Z niezliczonych rozmów z samorządowcami wyniknęła potrzeba stworzenia programu wsparcia dla samorządów, które są żywo zainteresowane losem starszej części populacji. 5

Nowe wyzwania dla samorządów Według normy określonej przez Organizację Narodów Zjednoczonych, próg starości demograficznej oznacza udział ponad 7% osób w wieku 65 lat i starszych w ogólnej strukturze ludności. Wskaźnik ten dla Polski w roku 2015 osiągnął poziom 15%. Polska jest więc już społeczeństwem bardzo starym w ujęciu demograficznym. Jesteśmy obecnie najszybciej starzejącym się krajem Unii Europejskiej. Warto sobie uzmysłowić, co to oznacza dla nas wszystkich, także dla lokalnych społeczności i włodarzy samorządów. Jak stawić czoła presji demograficznej w 2035 roku przy ograniczonych zasobach? Wydatki gmin na finansowanie pobytu w domach pomocy społecznej (w mln zł) 6 Źródło: Dane GUS, Zielona Księga Opieki Długoterminowej, dane Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

Odpowiedź na wiele wyzwań jednocześnie Interdyscyplinarne kompetencje współpracujących Partnerów umożliwiają kompleksowe podejście do wyzwań, jakie niesie za sobą starzenie się społeczeństwa. Program Gmina OK SENIOR oferuje pełne wsparcie dla samorządów w diagnozowaniu potrzeb seniorów i realizacji ustalonego planu działań. Program daje też dostęp do praktycznych narzędzi pomagających zaspokoić potrzeby bytowe osób starszych i wdrożyć innowacje społeczne. Program tworzy platformę do zintegrowania zarządzania rozproszonymi usługami senioralnymi oraz poprawiającą przepływ informacji w gminie i między gminami. 7

Kompleksowe działanie nie musi być trudne Problemy i obawy starszego mieszkańca dotyczą wielu aspektów jego życia w gminie. Działania pro-seniorskie aby miały praktyczny skutek powinny koncentrować się na ekosystemie wzajemnie powiązanych obszarów. Program Gmina OK SENIOR pomaga samorządom: zaprojektować i wdrożyć działania podnoszące jakość usług w wielu obszarach przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu i konsumenckiemu osób starszych wspierać rewitalizację wybranych obszarów 8 Źródło: Wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia Miasta Przyjazne Starzeniu.

Dlaczego warto? Gmina przyjazna seniorom to gmina przyjazna wszystkim mieszkańcom Realizacja dobrze zaplanowanej polityki senioralnej poprzez wspieranie działań umożliwiających aktywność i integrację społeczną osób starszych oraz transformację infrastruktury: 1. zapobiega wykluczeniu społecznemu, 2. pomaga realizować lokalne programy rewitalizacji. 9

Proces realizacji programu Gmina OK SENIOR

Wieloletni Program współpracy z gminą Inicjatorzy i partnerzy Programu Gmina OK SENIOR oferują praktyczne i merytoryczne wsparcie na wszystkich etapach uczestnictwa w Programie Szybka diagnoza i pierwsze działania ( quick wins ) 1-3 miesiące (szczegóły na kolejnej stronie) CERTYFIKAT UCZESTNICTWA Etap 1 Etap 2 Etap 3 Działania średniookresowe 1-2 lata Pomoc w realizacji strategii polityki i gospodarki senioralnej, monitoring działań i ich okresowe dopasowanie do zmieniających się potrzeb Działania długookresowe 2-5 lat (i więcej) Ocena efektów działań, aktualizacja celów strategicznych, pomoc w identyfikacji i wdrażaniu innowacji społecznych w miarę pojawiania się nowych trendów i potrzeb oraz zmiany uwarunkowań zewnętrznych 11

Pierwszy etap Programu: działania przynoszące natychmiastowe efekty 1 2 3 Diagnoza potrzeb i plan działań Praktyczne działania na rzecz seniorów Szkolenia Opracowanie założeń lokalnej polityki i gospodarki senioralnej: Diagnoza potrzeb (obecnie i w przyszłości) Analiza dostępnych zasobów Opracowanie planu efektywnych kosztowo działań Zaprojektowanie narzędzi do monitoringu, ewaluacji i aktualizacji działań Wspieranie rozwoju lokalnej Rady Seniorów oraz innych organizacji seniorskich Wspieranie lokalnych firm dostarczających usługi dla seniorów (klastry usług, inwestorzy, certyfikaty OK SENIOR) Zapewnienie seniorom dostępu do informacji o inicjatywach lokalnych i do ogólnopolskiej prasy seniorskiej Przystąpienie do Programu Ogólnopolska Karty Seniora Szkolenie dla urzędników z zakresu obsługi i wsparcia petenta-seniora Szkolenia dla Rad Seniorów z zakresu współpracy z otoczeniem społecznym Warsztaty dla przedsiębiorców Szkolenie z zakresu pozyskiwania finansowania zewnętrznego na projekty związane z polityką senioralną 12

Co daje Program Gmina OK Senior Promocja gminy Już w momencie przystąpienia do Programu gmina zyskuje dostęp do narzędzi ułatwiających prowadzenie efektywnej polityki senioralnej. Dostęp do sprawdzonych narzędzi i szkoleń Dostęp do bazy dobrych praktyk i innowacji społecznych Z biegiem czasu liczba dostępnych narzędzi powiększa się, oferując coraz to nowe możliwości poprawy lokalnych usług dla seniorów. Dostęp do ekspertów oraz do potencjalnych inwestorów Włączenie do samorządowej platformy wymiany wiedzy i doświadczeń CERTYFIKAT UCZESTNICTWA Doradztwo w zakresie pozyskiwania finansowania 13

Korzyści z wdrożenia Programu Gmina OK Senior 1 2 3 4 ZADOWOLENIE MIESZKANCÓW: Program przynosi wymierne korzyści dla seniorów i wszystkich mieszkańców (np. w postaci istotnej poprawy jakości i dostępności usług, lepszej obsługi w urzędach czy dostępu do zniżek dla posiadaczy Ogólnopolskiej Karty Seniora). Trwałe zadowolenie lokalnej społeczności przekłada się na poparcie dla działań władz gminy oraz wzajemne rozumienie potrzeb. OPTYMALNE I EFEKTYWNE KOSZTOWO USŁUGI Racjonalne zaprojektowanie działań polityki i gospodarki senioralnej oraz dopasowane do lokalnych potrzeb i zasobów pozwala na optymalne wykorzystanie budżetu. BUDOWANIE WIZERUNKU LIDERA W OBSZARZE POLITYKI I GOSPODARKI SENIORALNEJ Certyfikat uczestnictwa pozwoli wyróżnić się spośród innych samorządów i potwierdzić zaangażowanie władz gminy w rozwój społeczności oraz biznesu w kontekście zmian demograficznych. Konsekwentne budowanie pozytywnego wizerunku Gminy OK SENIOR zachęci inwestorów oferujących usługi dla seniorów do lokowania biznesu. SZERSZE KORZYŚCI EKONOMICZNE Stworzenie bazy dla rozwoju lokalnych usług senioralnych zaowocuje przyciągnięciem inwestorów, aktywizacją usług w sektorze MSP i stworzeniem nowych miejsc pracy. 14

Certyfikat uczestnictwa Gmina OK SENIOR Gminy, które przystępują do Programu oraz podejmują działania mające na celu poprawę infrastruktury i usług senioralnych otrzymują Certyfikat Uczestnictwa Gmina OK Senior. Certyfikat wyróżnia samorządy aktywnie działające na rzecz poprawy funkcjonowania osób starszych oraz wzmacnia ich wizerunek wśród inwestorów z branży srebrnej gospodarki. 15

Organizator Programu CE Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej (KIGS) ma na celu wspieranie działań na rzecz gospodarki senioralnej. Instytut integruje przedsiębiorców, fundusze inwestycyjne, organy administracji rządowej i samorządowej, ośrodki badań społecznych i organizacje seniorów, aby rozwijać współpracę między interesariuszami na rzecz rozwoju usług na rzecz osób starszych. Działalność Instytutu ma na celu wypracowanie takich rozwiązań i wdrożenie takich realnych narzędzi, które pozwolą na poradzenie sobie z wyzwaniami, jakie niesie starzenie się naszego społeczeństwa. Poza wzrostem liczby miejsc pracy w sektorze usług i wsparcia dla osób starszych, realną szansą rozwoju dla MŚP jest tworzenie takich lokalnych ekosystemów gospodarczych, które pozwolą na dostarczenie najlepszej i najtańszej usługi. Doświadczenia Instytutu stanowią unikalne źródło interdyscyplinarnej wiedzy eksperckiej i praktycznej w dziedzinie gospodarki senioralnej w Polsce i w Europie. www.kigs.org.pl 16

Organizator Programu CE Stowarzyszenie Manko Głos Seniora od 16 lat zajmuje się marketingiem społecznym i edukacyjnymi kampaniami społecznymi (tj. Lokal BEZ papierosa, Polska BEZ dymu, RyzyKOchania, Nie pal przy dziecku, Palenie jest słabe, Życie zaczyna się po 60-tce). Od 6 lat Manko zajmuje się polityką senioralną oraz edukacją, aktywizacją i integracją osób 60+. Jest wydawcą Ogólnopolskiego Magazynu Głos Seniora oraz Ogólnopolskiej Karty Seniora. Jest także organizatorem Dni Seniora i szkoleń z zakresu mediów, zdrowia, prawa i ekonomii. We współpracujących gminach wspiera rozwój organizacji seniorskich i edukuje lokalnych przedsiębiorców w obszarze srebrnej gospodarki. Powyższe działania realizuje pod patronatem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Rozwoju. 17

Organizator Programu CE Fundacja Zaczyn pracuje na rzecz włączania osób 60+ w aktywność społeczną. Prowadzi lokalne programy partycypacji obywatelskiej, tworzy i profesjonalizuje Rady Seniorów, realizuje projekty edukacji cyfrowej. Fundacja jest organizatorem największego senioralnego wydarzenia w Polsce, tj. Parady Seniorów "Dojrzali Wspaniali". Wydaje również jedyne w naszym kraju eksperckie pismo poświęcone społecznym wyzwaniom starzenia "Polityka Senioralna", a także obywatelski magazyn "Zdaniem Seniora". Organizacja prowadzi lokalne świetlice międzypokoleniowe, doradza samorządom w kilku województwach. Jest też pomysłodawcą największej w Polsce akcji społecznej dotyczącej osób starszych "Zauważeni!". 18

Partner merytoryczny CE Public Consulting Group (PCG) to globalna firma oferująca doradztwo, szkolenia i nowoczesne rozwiązania informatyczne dla jednostek sektora publicznego. Naszymi klientami są głównie podmioty funkcjonujące w obszarach edukacji, zdrowia i opieki społecznej oraz liczne jednostki samorządu terytorialnego różnych szczebli. W Polsce firma PCG ma obecnie cztery biura: w Warszawie, Łodzi, Katowicach i Rzeszowie. PCG Polska w zakresie usług dla JST specjalizuje się we wsparciu w budowaniu oraz wdrażaniu strategii oraz planów regionalnej i lokalnej polityki senioralnej, umożliwiających podejmowanie działań wobec osób starszych w sposób spójny i skoordynowany. Dobrze zaprojektowana strategia pomoże stawić czoła wyzwaniom takim jak depopulacja, zwiększony popyt na lokalne usługi opieki społecznej, aktywizacja osób starszych czy integracja międzypokoleniowa. PCG pomaga samorządom przeprowadzić diagnozę lokalnych potrzeb, opracować interdyscyplinarny plan działań na przyszłość oraz koordynować działania podmiotów z sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarządowych. Pomagamy także oszacować wpływ planowanych działań na budżet i zadłużenie jednostki samorządu terytorialnego oraz uwzględnić je w wieloletniej prognozie finansowej. www.pcgpolska.pl 19

Znak Jakości OK SENIOR w programie GMINA OK SENIOR Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej opracował Znak Jakości OK SENIOR program certyfikacji dóbr i usług skierowanych do osób starszych i użyczył znaku oraz kryteriów pomiaru jakości dla Programu Gmina OK SENIOR. Idea Certyfikatu OK SENIOR wpisuje się w najważniejsze strategie polityki senioralnej i srebrnej gospodarki Polski oraz krajów Unii Europejskiej. Procesem certyfikacji oraz nadaniem Znaku Jakości OK SENIOR może pochwalić się podmiot, który świadczy właściwe usługi lub produkuje dobra przeznaczone dla Klienta Seniora. Wprowadzenie znaku OK SENIOR pozwala Seniorom i ich rodzinom na szybką identyfikację tych ofert, które zostały dokładnie zbadane i podlegają nadzorowi, jak również widnieją w ogólnopolskim wykazie certyfikowanych dóbr i usług. 20

Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej ul. Wilanowska 14 lok. 51, 00-422 Warszawa, tel.: +48 786 200 301, email biuro@kigs.org.pl Treść niniejszego dokumentu jest objęta tajemnicą przedsiębiorstwa i chroniona prawem autorskim. Zawarte w nim informacje stanowią własność intelektualną Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej oraz jego Partnerów i bez uprzedniej pisemnej zgody uprawnionego przedstawiciela Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej nie mogą być w całości ani w części wykorzystywane. Niniejszy dokument nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego.