II Festiwal Sztuki Młodych Przeciąg w Szczecinie

Zachęta Sztuki Współczesnej w Szczecinie Szczecin 2009

S Z T U K A N A S P A D II Festiwal Sztuki Młodych Przeciąg w Szczecinie Kuratorka: Agata Zbylut Jury: Piotr Bernatowicz Grzegorz Borkowski Łukasz Guzek Mariusz Knorowski przewodniczący Krzysztof Ked Olszewski Kamil Kuskowski Agata Zbylut Projekt graficzny: Agnieszka Rek Edycja: Iza Krupa Skład i druk: Agencja Reklamowa Madison s.j. Szczecin 2009 ORGANIZATORZY: samorządowa wojewódzka instytucja kultury MINISTERSTWO KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO nowa sztuka w polsce new art in poland

Blaski i cienie niedojrzałości Witold Gombrowicz w Ferdydurke pisze: ostatnie zęby, zęby mądrości, mi wyrosły, należało sądzić rozwój został dokonany, nadszedł czas nieuniknionego mordu, mężczyzna winien zabić nieutulone z żalu chłopię, jak motyl wyfrunąć, pozostawiając trupa poczwarki, która się skończyła. Z tumanu, z chaosu, z mętnych rozlewisk, wirów, szumów, nurtów, ze trzcin i szuwarów, z rechotu żabiego miałem się przenieść pomiędzy formy klarowne, skrystalizowane przyczesać się, uporządkować, wejść w życie społeczne dorosłych i rajcować z nimi. Ten niejednokrotnie przytaczany cytat mówi o niedojrzałości, pojmowanej przez autora jako permanentna cecha człowieka. Wydaje się adekwatnym początkiem i przydatną metodą analizy twórczości młodych polskich twórców, którzy coraz aktywniej uczestniczą w obiegu sztuki i którym stwarza się coraz więcej możliwości rozwoju i konfrontacji. Jedną z nich jest druga już edycja Festiwalu Sztuki Młodych Przeciąg w Szczecinie, będąca kolejną inicjatywą dążącą z jednej strony do poszukiwania i pokazania nowej sztuki, z drugiej do próby przewartościowania układów i schematów polskiej geografii sztuki, skupionej od lat wokół tych samych centrów decyzyjnych. Zainteresowanie młodymi twórcami określanymi jako druga fala Young Polish Artists nie słabnie od paru lat. Przeglądy młodej sztuki połączone często z konkursami organizuje CSW Zamek Ujazdowski. Tam co roku odbywa się wystawa pokonkursowa Samsunga, a w 2008 roku kuratorzy Stach Szabłowski i Marcin Krasny przedstawili projekt Establishment (jako źródło cierpień), w którym pokazano prace 16 młodych twórców. Galeria Narodowa Zachęta również co roku jesienią prezentuje projekty twórców do 35. roku życia biorące udział w konkursie Deutsche Banku. W promocję młodych włącza się Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku i liczne inne polskie galerie rozsiane po całym kraju. Młodzi twórcy debiutują w zupełnie innych warunkach niż ich starsi koledzy. Wzrosła liczba komercyjnych galerii, zwiększyło się pole krytycznego dyskursu dzięki wejściu do obiegu młodych krytyków sztuki, nastąpiło powiązanie sceny lokalnej z międzynarodową i coraz więcej polskich artystów jest reprezentowanych przez zagraniczne galerie. Wzrasta także liczba instytucji zainteresowanych świeżo upieczonymi absolwentami szkół artystycznych. Jednocześnie Stach Szabłowski zauważa, że poprzednie pokolenie dość wysoko ustawiło poprzeczkę. Czy młodzi twórcy są w stanie zaproponować nowe jakości i strategie, czy są w stanie jak sugeruje tytuł szczecińskiego festiwalu przewietrzyć sztukę? Chciałabym wrócić do słów Gombrowicza, który pisze: Dążymy do dojrzałości, siły i mądrości wieku dorosłego, a równocześnie nieodparcie pociąga nas młodość. Ale młodość to niższość. Być młodym to być 4

mniej silnym, mniej dojrzałym, mniej mądrym. I oto zadziwiająca sprzeczność. Z jednej strony człowiek chce być doskonały, chce być Bogiem. Z drugiej, chce być młody, chce być niedoskonały. Człowiek dorosły znajduje się więc pomiędzy Bogiem a Młodym. Juan Carlos Gomez, analizując spuściznę literacką Gombrowicza, umieszcza niedojrzałość poza sferą działania formy i uważa, że jest ona niewysławialna. Człowiekiem targają zatem forma i niedojrzałość, nosi w środku dwie sprzeczne natury: jedna mierzy w stronę tego, co wysokie, nadrzędne i dojrzałe, druga z kolei ku temu, co niskie, podrzędne i niedojrzałe. Fakt, że człowiek ma podwójną naturę, oznacza dramat, gdyż to, co u góry, poniża to, co u dołu, co nie może tamtemu dorównać i upada raz po raz w niedojrzałość, która chce być tym, czym jest: niedojrzałością. [ ] oto dojrzałość pragnie być niedojrzała, a niedojrzałość dojrzała, to znaczy upokorzenie, poniżenie i podporządkowanie mają podwójne źródło, działają w jedną i w drugą 1 stronę. Powyższe cytaty jednoznacznie wskazują, że młodym trudno znaleźć adekwatną do przekazu formę, że są raczej niepełni, nieukształtowani i niedoskonali. Z jednej strony są potencjalnością rozwoju naszej kultury, z drugiej ciągle nieopierzeni (mimo iż wielu z nich już przekroczyło magiczną barierę trzydziestu lat). Szczeciński festiwal daje możliwość obejrzenia różnorodnych projektów stworzonych w rozmaitych mediach. Wśród zakwalifikowanych przez Jury pod przewodnictwem Mariusza Knorowskiego 41 propozycji artystów znalazło się malarstwo, fotografia, sztuka wideo, instalacja, obiekty. Czym zajmują się młodzi i co ich interesuje? Spośród tematycznej mozaiki wyłania się kilka problemów społecznych i politycznych, jak problematyka gender, religijność Polaków, wojna i przemoc, feminizm, mass media, niedogodności rozwoju cywilizacyjnego czy mit nowoczesności. Były one podejmowane zarówno przez starszą generację z lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, jak i przez uczestników ostatniego Przeciągu. Wydają się nadal interesować młodych artystów, którzy są krytyczni wobec zastanej rzeczywistości, świata zbudowanego przez dojrzałych, ale nie nawiązują bezpośrednio do wielkich narracji kultury. Młodzi raczej sygnalizują, zauważają, nieśmiało ujawniają, tak jakby stracili wiarę w możliwość zmiany świata poprzez sztukę i odwrócili się od utopijnych mrzonek swoich rewolucyjnych i prowokacyjnych poprzedników. Już kuratorzy Establishmentu podkreślali zmęczenie młodych rzeczywistością, choć wielu artystów ciągle do niej nawiązuje i traktuje jako bazę swoich projektów. Wielu jednak stosuje utarte już kody, jak np. wykorzystanie pończoch w projektach feminizujących, gra z mikrozbliżeniami fotograficznymi w celu podważenia oczywistości wizualnego przekazu czy wykorzystanie haseł i przekazów medialnych w celu obnażenia ich zakłamania bądź produkcji mitów. 5

Niewielu twórców dorosło i znalazło swoją formę. Część ciągle pozostaje w sferze potencjalności. Toteż już samo zaproszenie do wystawy w Zamku Książąt Pomorskich jest dla niektórych znaczącym osiągnięciem. Jury Festiwalu słusznie nagrodziło artystów, których prace wydawały się najbardziej dojrzałe pod względem warsztatu i przesłania. Grand Prix zdobyła Anna Orlikowska, o której Karol Sienkiewicz pisał, iż: jej twórczość opiera się na kreowaniu nietypowych i zaskakujących sytuacji, tworzeniu niespodziewanych zestawień, wydobywaniu z potocznej rzeczywistości [ ] zastanawia- 2 jących elementów. Wiele jej prac nawiązuje do procesu przemijania i zawiera symbole wanitatywne. Rodzinnym miastem Orlikowskiej jest Łódź, industrialne miejsce, które próbuje się obecnie rewitalizować po załamaniu przemysłu tekstylnego w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Łódź pomiędzy stagnacją a przemianą, pełna starych fabryk, dziewiętnastowiecznych pałaców, willi i hardcorowej muzyki stanowi inspirację projektów autorki wyrażonych w różnorodnych mediach: instalacji, fotografii, filmach wideo. Zdjęcia do jej nieco surrealistycznego filmu Gatunek synantropijny, który zdobył główną nagrodę, wykonywała w historycznych muzealnych wnętrzach Łodzi. Oglądamy piękne przestrzenie, obrazy, meble i jednocześnie słuchamy zabawnej i nieco tajemniczej opowieści o pewnym gatunku zwierzęcia: który jest często (choć nie zawsze) uważany za szkodnika lub pasożyta, a który żyje w pobliżu ludzkich domostw i ludzi zapewniających mu źródło pożywienia i schro- 3 nienie. Akcja rozgrywa się w pełnym przepychu pałacu, a tekst opowiada o karaluchach. Jednak ich nazwa nie zostaje w filmie wymieniona. Narracja pojawia się dwuznacznie na tle obrazów i figurynek, do których też może pasować. Widz może się tylko domyślać prawdziwego tematu opowieści. Autorka, zderzając dwie nieprzystające do siebie rzeczy, tworzy nieco absurdalną, lekko humorystyczną i perwersyjną opowieść; tworzy autonomiczny świat sztuki, choć ze znanych nam elementów. Ewokuje dziwną, niemal metafizyczną atmosferę rodem z tekstów Brunona Schulza. Film choć nakręcony w autentycznych pomieszczeniach staje się mistyfikacją. Kadry są niezwykle malownicze i estetyzujące, a opowieść wciąga widza. Niedopowiedzenia i niejasności tworzą bardzo atrakcyjną całość. Nagrodzona przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego praca Piotra Adamskiego Bez tytułu (projekcja, lustra) to starannie opracowane technicznie projekcje wideo. Stwarzają iluzję luster, w których odbijają się fragmenty pomieszczenia. Pojawia się tam jakaś akcja, wernisażowi goście przechodzą, stoją, dyskutują, popijając wino. Wydaje się, że lustra odbijają to, co właśnie dzieje się za naszymi plecami. Powinny odbijać również nasz wizerunek, ale tego nie czynią. Instynktownie szukamy własnej twarzy, chcąc pooglądać swoją 6

postać jak w kamerach sklepowych czy w metrze. Nie odnajdując wizerunku, zdajemy sobie sprawę, że oglądamy filmy wcześniej nagrane w innych sytuacjach. Tak oto artysta igra z naszym poczuciem rzeczywistości i voyeryzmem, proponując rozwiązywanie wizualnych rebusów zamiast narcystycznego podglądactwa. Jak pisał jeden z krytyków: ten Adamskiego wideokonceptualizm jest czymś niezwykle pociągającym i obiecującym na przyszłość. Podobnie jak zabawny, społeczny pomysł nazwany przez niego Audioarchitekturą. Jak wyjaśnia autor: jest to utopijna wizja miasta, którego nie słychać. Niewidzialne audiobudynki, rozciągnięte w przestrzeni miasta, izolują jego mieszkańców od nieznośnego urbanistycznego hałasu, dając mu alternatywnie w zamian muzykę klasyczną bądź szum kropli deszczu. Autor otrzymał nagrodę specjalną i będzie mógł pokazać swój projekt w Galerii Zona w Łodzi. Nagrodzono również Łapacza kurzu Ivo Nikića, pokazywanego już w Galerii Okna w Zamku Ujazdowskim w Warszawie. Łapaczem kurzu nazywany jest ironicznie przedmiot w zasadzie bezużyteczny, który chroni jakieś przedmioty i musi być, np. w domu lub na wystawie. Jego kształt jest polem gry dla widza, który próbuje odgadnąć, co może kryć futerał wykonany często ze skóropodobnej tkaniny. Nikić zdobył dyplom w pracowni malarstwa Jarosława Modzelewskiego i wraz z Piotrem Kopikiem i Dawidem Radziszewskim tworzą grupę Szu Szu. Nagrodę specjalną otrzymał też Tomasz Musiał za obraz American Dream & Russian Roulette i będzie mógł pokazać swoją indywidualną wystawę w Klubie 13 Muz w Szczecinie. Sądzę, że młodzi polscy artyści pracują pod presją, bo z jednej strony są porównywani z poprzednikami, z drugiej muszą zdążyć wziąć udział w wyścigu szczurów, wykorzystać swoje pięć minut bumu na młodą sztukę, bo później może już nie być tak łatwo. Wystawa w Szczecinie jest w każdym razie w tym roku znaczenie lepsza od przeglądów warszawskich kolejnej edycji konkursu Samsunga, a zwłaszcza od kompletnie rozczarowującej wystawy nominowanych do nagrody Deutsche Banku pokazywanej w warszawskiej Zachęcie. Pomimo kilku interesujących projektów tegoroczne dokonania młodego pokolenia nie zachwycają. Może to tylko kiepski rok, a może należałoby przeprowadzić głębszą analizę dlaczego na przykład ich szwedzcy czy angielscy koledzy lepiej sobie radzą na polu sztuki zaraz po ukończeniu studiów? Czy odpowiedzialna jest tu polska przypadłość niedojrzałości, zdiagnozowana już przez Gombrowicza, czy może to tylko kwestia statystyki mówiąca, że dobrzy artyści nie rodzą się pęczkami. Eulalia Domanowska 1 http://www.teatry.art.pl/portrety/gombrowicz/ ferdydurkef.htm 2 http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_orlikowska_ anna 3 Anna Orlikowska, tekst autorski opisu w formularzu zgłoszeniowym. 7

Anna Orlikowska Grand Prix Gatunek synantropijny Wideo DVD PAL, 4:3, 6 30 2008 Gatunek synantropijny to gatunek zwierzęcia, który jest często (choć nie zawsze) uważany za szkodnika lub pasożyta, a który żyje w pobliżu ludzkich domostw i ludzi zapewniających mu źródło pożywienia i schronienie. Kadry nakręcone w pełnym przepychu magnackim pałacu zostały zestawione z tekstem, który opisuje życie pospolitych przedstawicieli gatunku synantropijnego karaluchów. W pracy ich nazwa gatunkowa nie zostaje wymieniona. Kreuje to dwuznaczną, niedopowiedzianą sytuację, w której odbiorca może się jedynie domyślać, o jakie stworzenie chodzi. Anna Orlikowska 8

9

Anna Orlikowska Grand Prix 10

11

Nagroda Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Nagroda specjalna wystawa indywidualna w Galerii Zona Sztuki w Łodzi Bez tytułu (projekcja, lustra) 4-kanałowa instalacja wideo, bez dźwięku, site-specific, wymiary zmienne 2008 Galeria. Wernisaż. Cztery projekcje przedstawiają ujęte w ramy lustrzane odbicia przestrzeni tejże galerii. Projekcje tworzą iluzję luster. Uczestnicy wernisażu odnoszą wrażenie, że projekcje transmitują aktualne wydarzenie. Jednak postacie po drugiej stronie luster to uczestnicy innego wernisażu w tejże przestrzeni, lecz w nieokreślonej przeszłości. Widz intuicyjnie poszukuje własnego odbicia, ale odnalezienie go w tej sytuacji staje się niemożliwe. Piotr Adamski 12 fot. Piotr Adamski

13

Łapacz kurzu instalacja, skaj, nubuk, suwaki, poroża jelenia, fotografia na dibondzie, obrazy akryl na płótnie, wideo w oku 54 2007 2009 Punktem wyjścia tego projektu jest dziwne odwołanie się do dekoracyjnych poroży, jakie kiedyś były wyposażeniem tradycyjnego salonu. Stają się one obecnie przez swoją anachroniczność modne, ale Ivo Nikić poszedł dalej, nadał im bowiem dizajnerską oprawę: otrzymały precyzyjne, pracowicie i perfekcyjnie wykonane przez cierpliwego krawca pokrowce zamykane na eleganckie zamki błyskawiczne. Takie pokrowce owszem, chronią poroża przed kurzem (bo teoretycznie to podstawowa ich funkcja), ale wyglądają niespodziewanie estetycznie i erotycznie niczym wystylizowana odzież. I jak odzież komunikują daleko więcej niż to, że służą do okrycia. Temu, co okryte, nadają nową postać i dodają nową warstwę znaczeń (na której za chwilę też nieuchronnie zacznie osiadać kurz). [ ] Łapaczem kurzu nazywany jest ironicznie przedmiot w zasadzie bezużyteczny, ale który musi być, np. w domu lub na wystawie, bo trafił tam z jakichś powodów i lepiej tego nie zmieniać. Teoretycznie powinien coś komunikować, a w praktyce tylko zbiera kurz (na sobie). Ale taki obiekt może stać się interesujący, jeśli zostanie jawnie podporządkowany nowej funkcji. Grzegorz Borkowski fot. Mikołaj Długosz 14

15

16

17

Nagroda specjalna wystawa indywidualna w Galerii 13 Muz w Szczecinie American Dream & Russian Roulette akryl na płótnie, 130 x 190 cm 2008 Praca należy do cyklu obrazów, w których zestawiam ze sobą różne postaci oraz pojęcia ze świata sztuki, filmu, sportu czy biznesu. American Dream amerykańskie marzenie (senne), popularny slogan, hasło wyrażające ideały demokracji, równości i wolności, na których budowano USA. Często używa się go do określenia błyskotliwej amerykańskiej kariery od pucybuta do milionera, której uosobieniem stał się artysta pop-artu Andy Warhol. Russian Roulette rosyjska ruletka, gra hazardowa polegająca na przyłożeniu lufy rewolweru do własnej głowy i naciskaniu spustu broni, po wcześniejszym zakręceniu obrotowym magazynkiem (bębenkiem) broni, na zmianę z przeciwnikiem. Od samobójstwa grę tę odróżnia prawdopodobieństwo śmierci. Prawdopodobieństwo śmierci przy jednym naboju w bębenku i każdorazowym zakręceniu wynosi przy założeniu, że standardowy magazynek mieści 6 naboi, co jest najczęstszym rozwiązaniem konstrukcyjnym rewolwerów 16,6%. Istnieje odmiana ruletki polegająca na jednokrotnym zakręceniu bębenkiem i oddawaniu strzałów, kończąca się zgonem najpóźniej w szóstej partii. Grę prawdopodobnie wymyślili carscy oficerowie (stąd nazwa). Tomasz Musiał 18 fot. Tomasz Musiał

D R 19

20 Audioarchitektura konstrukcja architektoniczna materiały różne 2008 Audioarchitektura to utopijna wizja miasta, którego nie słychać. Nowatorski system emisji dźwięku izoluje jego mieszkańców od nieznośnej audiosfery zatłoczonej ulicy, ruchu drogowego, hałasu, który nienaturalnie stał się codziennym elementem naszego życia. Niewidzialne audiobudynki, rozciągnięte wzdłuż chodników, w parkach i nad bulwarami emitują kierunkowo fale dźwiękowe, które wygłuszają hałas miasta. Przechodnie podróżujący w ich

zasięgu otoczeni są hipnotyczną kompozycją koncertu Steve a Reicha, transmitowanego na żywo z filharmonii, lub muzyką kropel deszczu rozbijających się o blaszane dachy miejskich budynków. To dziś technologiczna utopia. Jednak Audioarchitektura to również panel dyskusyjny o braku alternatywnych dla centrów komercyjnych przestrzeni, gdzie można wspólnie z innymi spędzać czas w nieco bardziej naturalnym dla człowieka otoczeniu, w którym brak reklam i szału konsumpcji. Piotr Adamski fot. Studio Mode: lina 21

Michał Barański (współautor) To, co nie było możliwe wczoraj, dzieje się dziś i nie jest barierą dla jutra wideoinstalacja (wideo, T-shirt) 2007 Projekt był krytycznym komentarzem do wyborów parlamentarnych z 2007 roku, ale nie stracił na aktualności. Nasza rzeczywistość jawi się tu jako świat, który nas przytłacza, zawstydza, wpędza w sytuacje zażenowania, absurdu, nonsensu, a nawet i groteski. Element składowy, czyli biało- -czerwona świeca, początkowo pali się równym, bezpiecznym płomieniem, ale wraz z pojawieniem się politycznego języka, który powoli przechodzi we wzajemne oskarżenia i wreszcie polityczny bełkot, płomień staje się niestabilny, aż wreszcie gaśnie, a całość zakończona jest słowami: w chorym systemie ciemny lud wszystko kupi (czyli słowa z napisu na ścianie). Słowo kłamstwo (widoczne z bliska), z którego zbudowany jest napis, to wyraz swoistego buntu wobec słowotoku naszych polityków, ich bredni i kłamstw. Anna Barańska fot. Michał Barański 22

23

Nietykalni performance W performance chcę narzucić myślenie o śladach, pamięci i symbolach. Wykorzystuję w nim włosy różnych ludzi. Włosy są obciążone wieloznaczną symboliką. To cząstka, która niezwykle dużo mówi o człowieku, na jej podstawie możemy zbadać informację genetyczną poznać całą historię jej właściciela. Kiedy rosną, są pielęgnowane i poświęca się im wiele uwagi, są symbolem piękna, zdrowia itd. W momencie, w którym oddzielają się od ciała, wypadają, zostają obcięte, podejście człowieka diametralnie się zmienia. Stają się czymś obrzydliwym. Wkładam je do ust. Przeżuwam. Włosy ponownie zostają zaabsorbowane przez ciało. Dokonuję przetworzenia tej wypartej materii... Marta Bosowska fot. Maciej Zaniewski 24

25

Ideal Logic wideo, 9 42 2008 Ideal Logic to utopijny portret zbiorowy Izraela, dla którego inspiracją było zdanie jednego z palestyńskich aktywistów: Spróbuj wyobrazić sobie Izrael bez konfliktów. Praca powstała na bazie powstającego równolegle eksperymentalnego filmu paradokumentalnego: I am not a Painter of Prison Walls. Więzienne ściany, które przybierają kształty muru oddzielającego Palestynę od Izraela, są w rzeczywistości ścianami dyskursów, w których zostały osadzone obie strony globalnego konfliktu. Utrzymanie tego podziału jest częścią walki cywilizacyjnej, toczonej między potęgami finansowymi świata zachodniego a światem islamu. Obie strony konfliktu nie pragną tak naprawdę rozwiązania, lecz utrzymania podziału i jedynie przesunięcia barier wojny mentalnej i ekonomicznej. Nie jest to więc konflikt lokalny, ale konflikt dwóch kultur przeżywających kryzys wynikający z globalizacji. Z perspektywy kultury europejskiej ocena wydarzeń jest nieskończenie trudna, tym bardziej, że konflikt ten przenosi się na grunt europejski, powodując rewizję wciąż żywej historii i podsycając wciąż drzemiące w niej radykalizmy. Michał Brzeziński fot. Michał Brzeziński 26

L 27

WAGINATYZM od profanum do sacrum technika własna, mix-media, klęcznik, poducha 2009 W obecnej kulturze wagina kojarzona jest wyłącznie w kontekście seksualnym. Jest tematem wstydliwym. W chrześcijańskim kręgu otaczanie kultem waginy to wręcz bluźnierstwo. Trudno się jednak temu dziwić, skoro jeden z przedstawicieli kościoła katolickiego św. Augustyn głosił, że narząd umieszczony między fekaliami a moczem musi być nieczysty. Nie zdajemy sobie jednak zupełnie sprawy z tego, że kiedyś ludzie całkowicie inaczej postrzegali ten kobiecy narząd płciowy. Wagina była bramą, którą każdy z nas przekracza, była początkiem świata. Była symbolem płodności, szczęścia i zdrowia. Mogła zapobiec nieszczęściu odpędzić złe duchy, powstrzymać huragan, odstraszyć drapieżnika czy wrogich wojowników. Akt obnażenia sromu mógł wzmóc urodzajność, powodować wzrost roślin i żyzność gleby. A także stanowił środek dyscyplinarny był aktem upokorzenia dla sprawców przemocy lub hańbiących czy obraźliwych czynów. Historia pełna jest rozlicznych przykładów kultu waginy. Jednak znaczenie kobiecych narządów płciowych zdewaluowało się i w głównej mierze za sprawą pruderyjnej moralności chrześcijańskiej zawiodło waginę od sacrum do profanum Iwona Demko fot. Iwona Demko 28

29

30

31

Monika Drożyńska Pomnik projekt site-specific, instalacja dźwiękowa 2009 Instalacja jest wyrazem bezsilności artystki przy pracy nad kolejnym projektem. Została zrealizowana w miejscu, gdzie stała fontanna z rzeźbą greckiej bogini Pallas Ateny, która nie zachowała się do naszych czasów. Drożyńska zaczęła się koncentrować na nieobecnej Atenie, chcąc ją na powrót Pawilonowi przywrócić w formie współczesnego pomnika. Sięgnęła do jej życiorysu, w którym trafiła na informację o pojedynku tkackim z boginią Arachne. Arachne wyobraziła na swym dziele miłostki bogów, które tak rozzłościły Atenę, że podarła tkaninę przeciwniczki na strzępy. Arachne powiesiła się z rozpaczy, ale bogini zamieniła ją w pająka, a sznur w pajęczynę. Imię Arachne pochodzi od greckiego słowa Αράχνη, oznaczającego pająka, od tego słowa pochodzi arachnofobia. Mnożąc wyobrażenia tkackich potyczek, pająków, przerażenia, krzyków, artystka zaplątała się w labiryncie swoich poszukiwań. Zaczęła się śmiać: z siebie, festiwali, przeglądów, koncepcji pomnika, pomników w ogóle, z Arachne, Ateny; słowem: ze wszystkiego, co do tej pory przepracowała, nie tylko przy Pomniku, lecz także w swoich działaniach ze sztuką w ogóle. Czuła nonsens pracy nad kolejnym projektem, nonsens namnażania narracji, wizerunków. Chciała uciec od produkowania kolejnych problemów, znaleźć dla nich najlepsze rozwiązanie, a najlepiej unicestwić je. Pomnik to rzeźba dźwiękowa, zbudowana ze śmiechu artystki, śmiechu z samej siebie. Rzeźba, która powstaje w wyobrażeniu odbiorcy. Współczesny pomnik Ateny. Grzegorz Bińczycki fot. arch. Przeglądu Sztuki Survival 32

Pomnik 33

Cztery fazy życia instalacja (4 pary rajstop, hula-hoop) 2007 Cztery fazy życia to próba przedstawienia podmiotowości człowieka, w różnych etapach życia od procesu wychowywania przez młodość, dojrzałość po starość. Barwa wykorzystanego materiału sugeruje cielesność, lecz forma tej cielesności została pozbawiona. Instalacja jest pełna ukrytych napięć naciągnięta w ramy okienne zmaga się z nimi, przechodzi z wnętrza pomieszczenia na zewnątrz, ale zdaje się niesłychanie swobodna. To cztery pokratkowane kadry z życia przechodzenie przez etapy, w którym koniec jednego daje początek drugiemu. Forma odradza się na nowo, lecz w innej postaci. Joanna Dudziec fot. Joanna Dudziec 34

Cztery fazy życia 35

Czarny rynek sztuki kolaż, 10 x 15 cm 2009 Żartobliwy cykl kolaży o sytuacji, w której sztuka zostaje sprowadzona do rangi towaru i proces twórczy oraz artysta stają sie całkowicie nieistotni. Odnalezione w niezgłębionych złożach, poddane wydobyciu i obróbce dzieło trafia na targ między inne osobliwości. Bez końca reprodukowane odrywa się wreszcie od znaczenia, zaspokajając głód nabywców. Jan Dziaczkowski 36

37

Tulipany projekcja wideo współpraca operatorska Maciej Cioch 2008/2009 Pewnego razu z kolegą ułożyliśmy obok siebie dwie reprodukcje jednej z wersji Pokoju artysty van Gogha. Okazało się, że różnica pomiędzy kopiami jest znaczna, głównie w kolorze. Dotarliśmy do następnych reprodukcji i rozdźwięk się pogłębiał. Mutacje koloru pomiędzy kolejnymi zdjęciami wytworzyły nowe wersje obrazu, różnicując je dodatkowo pojawianiem się bądź zanikaniem szczegółu, rasteryzacją bądź pikselizacją, miniaturyzacją i maksymalizacją. Poprzez technologię powielania (a tym samym pozbawienia dzieła jego aury w rozumieniu Waltera Benjamina) dochodzi do powstania klonu, który swoją genezę czerpie z oryginału, zapożycza się w nim, ale stanowi zjawisko odrębne. Zakładam, że każda forma obcowania z dziełem sztuki odbywa się na żywo, tzn. in mente angażuje świadomość odbiorcy w takim stopniu, w jakim sobie na to pozwoli, niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z oryginałem, czy też z reprodukcją. Nieskończone powielanie utworu technicznie i technologicznie, odbierając mu aurę, nadaje kolejny poziom istnienia. Piotr Filipiuk 38

39

Process in Progress dyskietki, sztuczna trawa, styropian 2008 Filozofia Procesu identyfikuje rzeczywistość metafizyczną ze zmianą i dynamizmem. Zgodnie z Heraklitem, uznawanym za jednego z pierwszych filozofów procesu, wszelkie zdarzenia wynikają z napięcia powstającego między przeciwieństwami, a ciągłe stawanie się i przemijanie jest najważniejszą cechą bytu. Skutkiem procesu może być scalanie bądź niszczenie. Jednakże bardzo często trudno jest jednoznacznie określić nie tylko skutek, lecz także czy proces dobiegł końca, czy też nadal trwa. Tak jest w przypadku przedstawionej instalacji nie sposób stwierdzić, czy każdy kolejny etap to krok ku zniszczeniu, czy integracji. Coś Staje się w wyniku nieprzerwanego ścierania się przeciwieństw, w tym wypadku technologii symbolizowanej przez dyskietkę i natury symbolizowanej przez trawę. Co więcej, użycie dyskietki nie jest przypadkowe symbolizuje ona nie tylko technologię, lecz także Przemijanie. Dyskietka, element nowoczesnej technologii, w krótkim czasie stała się rzeczą bezwartościową z punktu widzenia jej pierwotnego przeznaczenia. Nastąpiła Zmiana, zgodnie z filozofią procesu będąca podstawą rzeczywistości dyskietka stanowić może obecnie element dekoracyjny, można użyć jej do celów artystycznych. Marzena, Paweł Garwol fot. Paweł Garwol 40

41

Analisis IV monotypia i akwarela na papierze seria Two Roses: portrety 70 x 49,5 cm pozostałe: 49 x 34 cm seria Anguis in Herba: 34 x 49 cm lub 49 x 34 cm 2009 Zestawienie spatynowanych przez artystkę zdjęć Róży Luksemburg i Karola Marksa przywodzi na myśl portrety z sypialni rodziców kochanków dawno przegranej (?) sprawy. Jednocześnie dla mnie pamiętającą wizerunkową kliszę św. Trójcy epoki realnego socjalizmu: Marksa, Engelsa, Lenina stanowi zaskakujący, uwspółcześniony powrót do dawnych pytań wąsaty wizjonerski patriarcha (wciąż przecież pamiętany i ważny) i kobieta o pięknych rysach (zapomniana), ofiara marksowskiego wizjonerstwa i męskiego paternalizmu zarazem? Eva Zamojska fot. Honza Zamojski 42

H IV 43

Liż dupę, będziesz wielki wideo + sitodruk 100 x 140 cm 2007 Praca składa się z dwu części. Właściwej, czyli sitodruku, propagującej hasło Liż dupę, będziesz wielki i jej komentarza w postaci filmu z ukrytej kamery, rejestrującego przebieg egzaminu z sitodruku kończącego ostatni semestr w Akademii. Hasło Liż dupę jest manifestem i swoistą prowokacją, mającą na celu komentować świat koneksji. Całość ma ukazywać absurdalność edukacji na poziomie akademickim. Karolina Grzyb-Górniakowska fot. Konrad Grzyb 44

45

Summer Beach fotografie barwne, 60 x 30 cm 2009 Summer Beach to próba dialogu z konwencją fotograficznego dokumentu. Tematycznie projekt skupia się na sytuacjach plażowania i wypoczynku. Zdjęcia pozornie dokumentalne są całkowicie inscenizowane. Subtelne szczegóły wskazują na to, iż miejsce lub czas wykonania fotografii dalekie były od sytuacji wakacyjnego lenistwa. Anna Kędziora B 46

47

Wojaczki 1, Wojaczki 2, Wojaczki 3 technika C-print, na PCV 195 x 45 cm, 118 x 45 cm, 88 x 45 cm 2009 Prace te są częścią większego cyklu prezentującego kobiety na frontach II wojny światowej. Punktem wyjściowym cyklu są stare, czarno-białe fotografie. Bohaterki zostały skonfigurowane w układy plastyczne i przetransformowane na kolor utrzymany w stylistyce pop. Kolor użyty do deformacji pierwotnej warstwy znaczeniowej zdjęcia służy pokolorowaniu wojny i stworzeniu fetysza działającego na tej samej zasadzie jak np. koszulki z wizerunkiem Ernesto Che Guevary czy epatowaniu symbolem sowieckiej gwiazdy. Ukazuje trywialne i bezduszne spojrzenie na przeszłość, tak charakterystyczne dla dzisiejszego człowieka, który pamięć tragedii traktuje z emocją podobną do zabawy. Kobiety-Wojaczki zadają pytanie o działanie uniformu, munduru, a także o kobietę postawioną w sytuacji niekobiecej (a może właśnie kobiecej?). Nazywam te prace Obrazami stworzonymi w technice C-Print, zbyteczne jest wyrażanie tej treści poprzez całe bogactwo faktury, koloru, zbyteczne są wartości ściśle malarskie. Wydruk ma walor reklamowy, konsumpcyjny, tworzy estetykę bajeru, opowiadając w ten sposób o naszej wrażliwości. Paweł Kleszczewski 48

49

Cykl 2, bez tytułu 2 obrazy, technika własna (wydruk, olej, akryl, małe obiekty) 20 x 40 cm, 40 x 20 cm 2009 Cykl 2 jest kontynuacją pierwszego cyklu. Obrazy, łamigłówki, zabaweczki są lekkie w estetycznym obrazie, ale czy są łatwą, przyjemną zabawą? Czy light time nadal trwa? Obrazki te są pomiędzy, obrazem a zabawką, rebusem labiryntem z dziecięcej kolorowanki a miniobiektem, guzikiem, figurką, ozdobą, gadżetem, produktem Kwitnący świat reklamy, mediów to lansowanie kiczu, imagu, trywialności, ironizacja wartości, prosty, szybki, przyjemny, słodki light, ale i nienaturalny, dosadny, banalny, gorzki i płytki, pozbawiający szkiełka i oka, nadający fikcyjne emocje, myślenie (łatwe i przyjemne). Baudelaire napisał w eseju poświęconym filozofii zabawki, że jest ona naszą pierwszą inicjacją w świat sztuki, pierwszym dziełem, a przy tym nieprzejednanym pożądaniem każdego dziecka jest dostanie się do i zobaczenie jej duszy Oby każdy miał taką zabawkę, zabawkę z duszą Magdalena Komborska fot. Magdalena Komborska 50

51

Projekcja instalacja przestrzenna (szkło, metal, woda, światło) 4 zdjęcia, 4 x 4 m 2008 Maja Krupińska zmontowała dwa identyczne urządzenia, w których spadające krople poruszają powierzchnię wody, projektując na ścianie za pomocą odbitego światła obraz. Jako że zdarzenie dokonuje się równolegle w symetrycznym układzie dwóch zestawów, z których powstają dwa obrazy, pojawia się najważniejszy problem dotyczący tożsamości i synchronizacji tych niezależnych od siebie układów. W każdym z nich krople spadające z kolby kroplówki wymierzają inny czas. Różne częstotliwości prowadzą do ciekawych zestawień, stając się źródłem napięć. [ ] Kompozycja jest surowa w swej lapidarności, oszczędna w środkach. Zachowany jest układ geometryczny w symetrycznym odzwierciedleniu podkreślający wzajemną relację, milczący dialog dwóch układów. Całość pogrążona w półmroku przypominać może tajemniczy, alchemiczny eksperyment, którego celowość nie jest jasna, dokonujący się w jakimś chłodnym w swej sterylności laboratorium. Szybko można się zorientować, że autorka nie zatrzymuje się na samym procesie kapania wody i iluminacyjnej jego projekcji na ścianie. Tu raczej chodzi o przekaz pewnej myśli artystycznej, trudnej do zwerbalizowania, o projekcję autorskiego przeżycia emocjonalnego i intelektualnego na nasze doświadczenie i odwrotnie. Krzysztof Mazur fot. Maja Krupińska 52

53

Freedom wideo, HD, 2 08 2008 Film powstał jako komentarz do wydarzeń w Tybecie (2008) i relacji telewizyjnej, podczas której padło stwierdzenie: Wojsko stoi na straży wolności. Freedom ma formę animacji poklatkowej. Dynamicznie zmieniające się kadry ukazują plastikową armię, która trzyma w oblężeniu wolność. Wolność pod postacią nadludzkiej istoty (robot) wydostaje się spod opieki żołnierzy i zaczyna rozprzestrzeniać się, porządkując Świat. Piotr Krzysztoforski 54

55

Dziewczyny technika własna, 133 x 133 cm 2008/2009 Moje prace są wynikiem pewnej obserwacji rzeczywistości, świata konsumpcji, pewnej choroby wynikającej z kompleksów skrzętnie zasianych każdego sezonu, dla potrzeb ciągle napędzanej machiny zysku. Mówią o deformacji psychofizycznej, o procesie, który zachodzi w wielu z nas, wobec którego pozostajemy bierni, mówią też o braku tożsamości. Również materiały, z których powstają prace, np. kolorowe pończochy, rajstopy, pozwalają mi wejść do świata kobiecości, form cielesnych, często z pewną dozą erotyzmu. Jest to swego rodzaju doświadczenie własnej cielesności, kobiecości. Kamila Mankus fot. Kamila Mankus 56

Dziewczyny 57

Bez tytułu fotografia, 35 zdjęć 27 x 20,5 cm 2008 Jabłko zabarwia się pejoratywnymi i wstydliwymi konotacjami cechującymi pornografię. Sposób jego ukazania kieruje nas w kierunku obsceny. Dwuznaczność przedstawienia przemyca treści zabarwione pornografią. Zakazany owoc zaczyna ukazywać owoc zakazany. Dorota Maroń 58 fot. Artur Chrzanowski

59

Kompozycja przestrzenna I, II, III (Piwnica Fritzla) 40 x 141 x 8 cm, 60 x 90 x 8 cm, 50 x 100 x 8 cm 2008 Trzy estetyczne, białe kompozycje przestrzenne przypominające w warstwie wizualnej prace Katarzyny Kobro. W rzeczywistości obiekty powstały na podstawie znalezionych w internecie planów pomieszczeń piwnicznych, w których pedofil Joseph Fritzl więził swoją córkę. Każdy z rysunków, mimo że ma obrazować tę samą przestrzeń, jest inny. Dlatego też i obiekty różnią się między sobą nie wiemy w końcu, jak wygląda rzeczywista piwnica pedofila. Anna Orlikowska fot. Anna Orlikowska 60

61

62

63

Drzewko szczęścia materiał tekstylny, dewocjonalia styropian 32 x 36 cm 2008 Niewątpliwie mam, jak prawie każdy z nas, własny schemat szczęścia, ale z czego je buduję? Kolejne układy ze świadomością, spiski codziennych przyzwyczajeń, pożywki zakorzenienia, czerpanie soku, ale gdy wątek się rwie, co pozostaje. Wieszam kolejne świątki, stawiam okazjonalne stroiki i niby jest lepiej, ten ducha spokój. Ksiądz, jak co roku, położył kropidłem warstwę werniksu na dobre samopoczucie, pokój temu domowi, a spokój ducha usycha jak bożonarodzeniowe drzewko. Karolina Poczęta Niebo to balony z helem materiał tekstylny, dewocjonalia tektura, wata elastyczna, 30 x 27 cm 2008 A gdyby tak kupić balon wypełniony helem i polecieć do nieba wprost, nie przez bramę, gdzie mają za czas jakiś rewidować mnie? Moje małe niebo to balony wypełnione helem, a chmury układają się wciąż w kształty, które nie pomagają odpowiedzieć na pytanie skąd przychodzę i dokąd zmierzam. Karolina Poczęta 64 fot. Karolina Poczęta

65

Happy End neon, 120 x 50 cm 2008 W neonowej instalacji Happy End Agnieszka Rek szczególne działanie wizualne łączy z wydźwiękiem filozoficznym. Świecący napis zwielokrotniony odbiciami w szklanym tle to jakby nieskończoność i ponawiane pytanie. Happy i End są dwoma osobnymi członami, z których pierwszy niepewnie migocze, drugi zaś świeci światłem stałym. Koniec jest zawsze pewny jako schyłek, ale jako schyłek czegoś czy kiedykolwiek będzie szczęśliwy? Na przykład koniec życia Odpowiedź pozostawia autorka odbiorcy. Joanna Tokarczyk fot. Agata Zbylut 66

67

Portret matki ready-made, 29 x 8 x 8 cm 2009 Figura zwrócona tyłem do widza uderza obojętnością. Ten sposób przedstawienia kłóci się z istotą wizerunku Maryi. Odczuwalnym staje się pragnienie ustawienia figurki w sposób właściwy frontem do widza. Sam tytuł sugeruje natomiast konotacje rodzinne. Oczywistość tych relacji konstytuuje się w odczytaniu tej pracy jako tytułowego portretu matki artysty, owładniętej ślepą religijnością. Instalację można także rozpatrywać w szerszym kontekście. Dla wielu gorszący zwrot figury Świętej ku ścianie jest tym samym obnażeniem rzeczywistego stanu duchowego katolickiej części społeczeństwa. Logicznym wydaje się w tym miejscu wniosek o pewnej oczywistości, czy też dokonaniu dokonanego. W pracy tej została jednak podkreślona rola wizualnej namacalności elementu kluczowego zarówno dla religii (kościoła katolickiego), jak i sztuki. Pomimo konceptualnego charakteru instalacji istotnym staje się medium. Ograniczenie się do tak prostych środków wyrazu stanowi o czytelności Portretu matki. Odnosi się on krytycznie do pewnych postaw, w tym fanatyzmu, nie degradując religii katolickiej jako takiej. Maria Gąsiorowska Portret matki 68 fot. Michał Ruciński

69

Bez tytułu projekcja wideo w loopie, format 16:9, kolor, bez dźwięku, 1 56 2008 Charakterystyczne w twórczości Sadowskiego jest napięcie między doświadczeniem sensualnym a intelektualną konstrukcją; trudno jednoznacznie określić, czy Mateusz jest artystą gorącym, czy chłodnym. Z pewnością jest bardzo skoncentrowany i otwarty na podszepty intuicji. Jego prace wideo, rysunki i obiekty cechuje magnetyzm, prostota, zwięzłość i dowcip. Sadowski często odwołuje się do krajobrazu przyrodniczego i wywodzi z niego swoją poetykę. Las jako prosta metafora, obszar dzikości, w którym racjonalność zostaje zawieszona, i obecny w nim jak obcy element, błądzący samotny człowiek to powtarzający się motyw różnych prac. Sadowski penetruje las jako obszar archetypiczny, odwiedza go we śnie, przekształca obrazy natury w mentalny kod, tworząc własne, kontemplacyjne, intensywne obrazy. W najnowszych realizacjach zdaje się igrać również z wcześniejszymi przedstawieniami ciemny i groźny las jest bowiem papierowy, tajemniczy i groteskowy zarazem. Sadowski zdaje się celować w pobudzeniu lawiny skojarzeń, gąszcz znaków, który spiętrza, nie wymaga dedukcji, ma natomiast prowokować wyobraźnię. Michał Lasota i Zuzanna Hadryś 70

71

Moja przyszłość maluje się na różowo obiekt, drewno, cekiny, różowe tkaniny, różowe futerko, tasiemki, koronki 200 x 60 x 40 cm 2009 Pomysł obiektu artystycznego powstał ponad dwa lata temu, jednak samo dzieło dopiero we wrześniu 2009 na wystawie Sweet Art w Legnicy. Obiekty to trumna pokryta różowym futerkiem, wysadzana cekinami, w środku poduchami z atłasu. Jednak najważniejszy jest tytuł. Przewrotny, jednocześnie pewny jak nic innego w życiu. Jedyne, co jest pewne, to śmierć, która nie kojarzy się wesoło, kiczowato, zabawnie. A moja trumna taka jest. Zatem dzieło zapowiada to, co nieuniknione, za to będzie różowo. Karolina Stępniowska fot. Wojciech Zaleski 72

73

Sunday fotografia, druk wielkoformatowy, dibond, 80 x 60 cm 2008 Zdecydowałem się na pokaz serii fotografii przedstawiających ludzi wpatrujących się w słońce, ponieważ przypomina mi to pewną historię z mojego dzieciństwa. Kiedy byłem małym chłopcem, bardzo często podczas brania kąpieli wstrzymywałem oddech pod wodą, żeby sprawdzić, jak długo jestem w stanie to wytrzymać. Z każdą próbą granica przesuwa się coraz dalej i dalej. Ludzie narażeni na silne źródło światła doświadczają podobnej sytuacji, która jest rodzajem transgresji. Wydają się zawieszeni pomiędzy błogim oczekiwaniem a niezrozumiałym cierpieniem. Próbowałem złapać ten moment przejścia. Jan Szewczyk Sunday 74

75

Szyba XI (Dziadek) olej na płótnie, 150 x 150 cm 2009 Szyba XI (Dziadek) należy do cyklu 13 obrazów, dla którego inspiracją były widoki pojawiające się w kwadratowych okienkach, w drzwiach. Tematem obrazów jest portret, a osoby na nim przedstawione to moja rodzina i przyjaciele. Wzór, który tworzy strukturę szyby, zniekształca wizerunek twarzy postaci znajdującej się po drugiej stronie. Ten mozaikowy efekt, który powstaje na szklanej płaszczyźnie, zawsze mnie intrygował. Jestem przyzwyczajona do takiej przestrzeni mieszkalnej, w której nieodłącznym elementem architektury wnętrza jest właśnie kwadratowa szybka w drzwiach i jej widok towarzyszy mi na co dzień. Cykl Szyby jest zatem wynikiem moich obserwacji najbliższego otoczenia oraz efektem twórczych działań, jakie poczyniłam, zainteresowawszy się zjawiskiem deformacji. Jagoda Szymańska fot. Jagoda Szymańska 76

77

Dzieci i zwierzęta cykl 12 par dziecięco-zwierzęcych, masa solna, plastelina wysokość od 20 cm do 1 m 2008 Cykl składa się z dziecięco-zwierzęcych duetów pozostających w bardzo bliskiej relacji. Rzeźby nawiązują ze sobą kontakt poprzez bezpośrednie zetknięcie lub patrząc na siebie wzajemnie. Na białej solnej powierzchni każdorazowo pojawia się plastelinowy krwisty znak. Ta kompozycja pokazuje egzystencjalne podobieństwo dzieci i zwierząt, ich specyficzny sposób istnienia na poziomie podstawowych instynktów. Okrucieństwo, zabawa i niewinność towarzyszą sobie niezmiennie. Iza Tarasewicz 78 fot. Bartek Górka

79

80

81

Pizza end Würstel wideo, muzyka dzięki uprzejmości Wojciecha Ziniewicza i zespołu Sami Muzycy, 7 20 2008 Historia o konieczności ludzkiego losu związanego z emigracją, kiedy chęć polepszenia życia popycha w nieciekawe rejony egzystencji smutnego Eldorado. Utrzymany w konwencji dokumentu film przeplatany jest wątkami fabularyzowanymi, które w absurdalny sposób obnażają przedmiotowość człowieka. Teżewe 82

83

84

85

Życie jest gdzie indziej instalacja, neon (napis Ale wiocha! ), drewno z materiałów odpadowych, blachy, eternit, komin, sztuczny dym wys. 200 250 cm, 150 x 250 cm 2009 Przy wejściu do CSW artyści wybudowali szopkę (szajerek). Przytulona do fasady budynku świątyni sztuki dobudówka nosi znamiona zniszczenia i biedy. Takie miejsca służą gromadzeniu rzeczy pozornie czy potencjalnie przydatnych. [ ] Wieś staje się niezauważalnie takim zapleczem dobudówką dla miast, jako: źródło podstawowych surowców konsumowanych przez ludność miejską, miejsce do lokalizacji urządzeń służących spędzaniu wolnego czasu i rekreacji, i wysypiska dla odpadków życia miejskiego odpadków nuklearnych, śmieci, przestępców i ludzi starych (William P. Kuvlesky, James H. Coop, Rozwój wiejskiej części Ameryki). Czy my potrafimy jeszcze wykorzystać wcześniejsze doświadczenia wsi, czy tylko pozwalamy im zarastać pajęczynami, ukrytym w szajerkach? Wypieramy je i wstydząc się, kwitujemy jednoznacznie pejoratywnym powiedzonkiem: ale wiocha fot. Andrzej Wasilewski Monika Weychert-Waluszko 86

87

Zaproszenie + Przeciąg performance, materiały do wykonania dzieła: 4 projektory multimedialne, przestrzeń bez okien lub wyciemnione pomieszczenie 2009 Uwalnianie i przekształcanie energii jest ważnym elementem akcji Kamila Wnuka. Energia rodzi się natomiast podczas interakcji z publicznością. [ ] Odwrócił klasyczną sytuację, podczas której artysta performance rozbiera się, obnaża przed publicznością tu artysta zasłaniał swoją nagość ubraniami widzów, a oni byli obnażani. Początkowo w miarę delikatne gesty pozbawiania ludzi ubrań, a więc elementarnej osłony ich ciał, zastąpiła natarczywość. Zastanawiające było jednak, że przez długi czas nikt nie przeciwstawił się artyście, który naruszał granice intymności. Zadziałał syndrom bazyliszka, kiedy agresja wywołuje nieme posłuszeństwo i pozbawia zdolności reakcji. Dodatkowo wzmocniła go umowna sytuacja, w której znaleźli się ludzie, z własnej przecież woli. W momencie, kiedy akcja nabrała tempa, część osób wyszła z sali, co było równoznaczne z odmową wzięcia w niej udziału. Te, które zostały, decydowały się na dalszy udział w grze, ze wszystkimi jej konsekwencjami. Artysta mówi, że interesuje go mechanizm psychologiczny, podczas którego osoba wchodzi w konwencję, poddaje się czyjemuś działaniu, tresowaniu itd. Marta Ryczkowska fot. Maciej Zaniewski 88

89

90 Wobec kolekcji fotografia, wydruki cyfrowe 100 x 70 cm 2008 Zdobywając się na odrobinę uważności, dostrzegamy piękno pęknięcia w ścianie, to kwestia wrażliwości, jednak by nie pogubić się w szumie, zmuszeni jesteśmy nakładać na rzeczywistość filtry, wyznaczać hierarchie. Możliwe, że dokumentowanie drobnych elementów jest efektem niemożności ogarnięcia nazbyt skomplikowanej już całości. Możliwe, że jest to kolejny etap emancypacji subiektywności, ciążenia w stronę tego, co jednostkowe, końca Wielkich Narracji, przejścia od Historii do historii, a więc tego, co małe i osobiste. Możliwe, jednak zauważalna tendencja do prezentowania zdjęć opartych o zasadę kolekcji jest dla mnie nużąca. Tego rodzaju fotografia, istotna dla autora w procesie realizacji, pomija widza, nie będąc dla niego zazwyczaj atrakcyjną ni wizualnie, ni merytorycznie. Subiektywna dokumentacja, niewznosząca się na poziom ogólnej refleksji nad własnym przedmiotem, jest niczym więcej jak tautologią. Ślepy zaułek fotografii. Prezentowany cykl możemy potraktować jako krytyczną analizę wyżej omawianego rodzaju fotografii. Reductio ad absurdum. Kolekcja gili z nosa. Obiekty tak osobiste, tak pozbawione znaczenia, iż nie mają go nawet dla mnie. Tło i oświetlenie starannie zaaranżowane, niewspółmiernie do rangi fotografowanego obiektu. Pozbawione towarzyszącego im tekstu fotografie te nic jednak nie znaczą, stają się jedną z wielu, niczemu niesłużących kolekcji. Klaudia Wojciechowicz

91

Autonomia przedmiotów fotografia cyfrowa (druk cyfrowy) obiekty, technika własna (elementy szyte, dziergane, filcowane, druk na tkaninie) 2009 Człowiek rozwija się w relacjach z rzeczami, które stanowią nieodłączną część jego otoczenia. Jednostkowe doświadczenia w związkach z przedmiotami budują skomplikowane relacje między nimi a ludźmi. Tym samym można by uznać, że rzeczy niejako nas stwarzają. Jednocześnie same ulegają wielokrotnym przemianom znaczeń, co warunkuje nieskończoną liczbę interpretacji kodu estetycznego. Rozpoznanie zmysłowe jest bowiem mocno naznaczone jednostkowym doświadczeniem. Dzięki fotografii możliwe jest zaglądanie w przestrzeń intymną człowieka oraz obserwowanie jej z innej perspektywy. Wniknięcie w obszar pozornie nam nieznany okazuje się jednak niesamowitą podróżą w świat osobistych skojarzeń i własnych interpretacji. Półki oraz Poduszki są nie tylko przedstawieniami czy wizualizacjami konkretnych, znanych nam dobrze przedmiotów oraz miejsc, w których zostały ustawione w charakterystycznych konfiguracjach, lecz także stają się na oczach widza autonomicznymi obiektami pozwalającymi wniknąć w prywatną przestrzeń. A chodzi tutaj o przestrzeń umysłu odbiorcy. Joanna Wróblewska fot. Joanna Wróblewska 92

93

94

95

Bez tytułu obiekt, 68 x 48 cm 2009 Puzzle Bez tytułu składają się z 1000 elementów. Należy je składać według wzoru zamieszczonego na pudełku. Po prawidłowym złożeniu wszystkich elementów otrzymamy obraz rozsypanych puzzli. Ten konkretny wzór został przygotowany na podstawie puzzli składających się z takiej samej liczby elementów, przedstawiających Wieżę Babel Bruegla Starszego. Tylko nieliczne fragmenty oryginału dają się tu rozpoznać; większość po przemieszaniu stała się trudna do zidentyfikowania. Analiza fragmentów oraz porównania z obrazem Breugla stają się tu czymś naturalnym, jednak bardziej intrygujący wydaje się sam moment ułożenia-nieułożenia. Tomasz Zalejski-Smoleń fot. Tomasz Zalejski-Smoleń 96

97

Justyna Żychalska Bez tytułu obiekt, poduszka 40 x 40 cm, nadruk, dźwięk (odtwarzacz mp3) 2007 Obiektem jest poduszka, na powierzchni której widnieje obraz głowy autorki ujętej z profilu. Kształt jest rozmyty, miękko wtapia się w biel podłoża. Jedynie ucho jest wyraźnie zarysowane. Element ten stanowi punkt centralny obiektu. Kolejnym komponentem pracy, prócz strony wizualnej, jest dźwięk lekko wydobywający się z wnętrza poduszki. To głos autorki czytającej artykuły z gazety. Szeptane do ucha nabierają absurdalnego charakteru. Dźwięk przypomina opowiadane do snu bajki. Justyna Żychalska fot. Justyna Żychalska 98

99

Pamiątka z j. polskiego wideo 2007 Pamiątka z j. polskiego to wideo, w którym recytuję wiersz napisany przez studentkę filologii polskiej określającej siebie jako studenta co jest subtelnym nakreśleniem braku świadomości myśli feministycznej. Fakt stania pod ścianą sugeruje tu przymus, jakiemu poddawani zostawaliśmy w szkole podstawowej. Patriotyczne wiersze budować miały naszą tożsamość jako obywatela, jednak obowiązek nauczenia się na pamięć utworu i wydukanie go przed nauczycielem w dużej mierze niweczy owe wartości, aniżeli powadzi do zbudowania własnej relacji wobec ojczyzny. Piotr Żyliński 100

101

Piotr Adamski ur. 1982, absolwent ASP w Poznaniu. Wystawy: 2008 Arte de la Memoria, Sala de san Leonardo, Wenecja (Włochy) 2008 V Triennale Młodych, Muzeum Rzeźby Współczesnej CRP, Orońsko 2007 Directors Lounge, Berlin (Niemcy) 2007 Kino, Galeria Klimy Bocheńskiej, Warszawa 2007 Lustrzana rzeczywistość, wystawa dyplomowa, Inner Spaces, Poznań 2007 Wystawa finału konkursu im. Marii Dokowicz, Centrum Kultury Zamek, Poznań 2006 Ayermanana, Bellas Artes Faculitat, Cuenca (Hiszpania) 2006 Bulwar Sztuki, Toruń 2006 Międzynarodowa Noc Dziecka, Galeria Nowych Mediów, Gorzów Wlkp. 2006 Vidioci, Stary Browar, Poznań 2005 Audio Bath Performance, BWA, Zielona Góra; Inner Spaces, Poznań 2005 Warsztaty sztuki interaktywnej, Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk 2004 Videoprzestrzenie, Fabryka Trzciny, Warszawa Nagrody i wyróżnienia: 2009 Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2007 Nagroda w konkursie TVP Dolina Kreatywna, Warszawa 102 Anna Barańska ur. 1981, absolwentka Instytutu Sztuk Pięknych na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie (2006). Wybrane wystawy: 2009 Technopolis Municipality of Athens (100, Pireos, Gazi, Metro Station Kerameikos ), Athens Video Art Festival, Ateny (Grecja) 2009 Nauczyciel i uczniowie, Galeria ES, Międzyrzec Podlaski 2009 ESSENCE / BORDERS Kurye International Video Festival Istanbul (Turcja) 2008 XV międzynarodowy konkurs fotografii zestaw Świdnica 2008 Wystawa pokonkursowa, Miejska Biblioteka Publiczna, Świdnica 2007 To, co nie było możliwe wczoraj, dzieje się dziś i nie jest barierą dla jutra, wystawa i sesja Transgresja wyobraźni, Stara Akademia, Lublin 2007 I Festiwal Sztuki Młodych Przeciąg, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin 2007 Targi Młodej Sztuki Most, Youngs Gallery, Warszawa 2006 Pozaginania rysunkowe Gra o wszystko, Mistrzowie pustego słowa, akcja, pl. Litewski, Korytarz ACK, Lublin 2006 Utracony raj, wystawa podyplomowa, Centrum Kultury, Lublin 2006 Biała strefa, Galeria Austriacka, Warszawa 2005 17 intymnych zwierzeń, Korytarz ACK, Lublin 2005 Nova Biała Będąc tam akcja, Galeria Biała, Lublin 2005 Performance-esse, Jestem1981, Galeria Sztuki Wozownia, Toruń 2004 Cotton I, Korytarz Akademii Centrum Kultury, Lublin Nagrody i wyróżnienia: 2009 Człowiek należy do Ziemi Grand Prix Żywieckiego Festiwalu Filmów Ekologicznych, Żywiec 2008 The passing of time I nagroda w konkursie WYKLUCZONE! (kategoria film), Radom 2008 Człowiek należy do Ziemi nagroda w konkursie filmowym Green Heart Awards Poznań