UZASADNIENIE Zarządzenie Ministra Środowiska w sprawie zadań ochronnych jest wykonaniem upowaŝnienia zawartego w art. 22 ust. 2, pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem dla parków narodowych, dla których nie sporządzono planów ochrony, minister właściwy do spraw środowiska ustanawia w drodze zarządzenia zadania ochronne. Identyfikacja istniejących i potencjalnych zagroŝeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz zakres zadań ochronnych zostały opracowane w formie tabelarycznych zestawień. W zestawieniach określono zagroŝenia oraz sposoby i zakres prowadzenia zabiegów w ramach ochrony ścisłej, czynnej i krajobrazowej z podaniem lokalizacji, ich rozmiarem (metry, hektary, kilometry, itp.) oraz określeniem ekosystemów, w których mają być wykonane. Dla wybranych gatunków roślin, zwierząt i grzybów określono rodzaj zadań ochronnych oraz sposób prowadzenia zabiegów w ramach ochrony czynnej i krajobrazowej. Wprowadzony podział obszaru Parku na rodzaje ochrony oraz sposoby udostępniania obszaru Parku dla celów naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych opracowano w formie tabelarycznej. Określono równieŝ maksymalną liczbę osób mogących przebywać jednocześnie w danym obszarze Parku, udostępnionego dla realizacji wskazanego celu. W związku z występującymi zagroŝeniami zabiegi wykonywane w ramach ochrony czynnej i krajobrazowej, zostały dostosowane do wymogu utrzymania trwałości ekosystemów, zachowania i odbudowy ich wzajemnych zaleŝności w ramach biotopu. Zadania ochronne zaplanowane w ekosystemach leśnych, a zdefiniowane w załącznikach do niniejszego zarządzenia, są oparte wyłącznie na potrzebach hodowlanych (cel -przebudowa i stabilność ekosystemów) i ochronnych (cel - czas potrzebny do przebudowy) o zakresie zadań nie decydują względy ekonomiczne. Program przebudowy i renaturalizacji drzewostanów Parku realizowany jest praktycznie od momentu jego powstania tj. od 1993 r. Lite świerczyny stanowiące ok. 83% drzewostanów Parku, zastępowane są lasami o zróŝnicowanym składzie gatunkowym, dostosowanym do warunków siedliskowych. W odniesieniu do załącznika nr 2, część II na obszarach objętych ochroną czynną oraz część III na obszarach objętych ochroną krajobrazową, rozdział A w ekosystemach leśnych uzasadnienie uszczegółowiono. Pkt. 1 Zabiegi pielęgnacyjno hodowlane planowane w młodszych klasach wieku, obejmujące tzw. czyszczenia wczesne i późne oraz cięcia w II i III kl. wieku, mają one na celu poprawę struktury gatunkowej drzew w ekosystemie, ich stabilizację poprzez rozluźnienie zwarcia. Zaplanowano pozyskanie 939m 3 drewna materiał ten (Ŝerdzie, słupy) wykorzystywany jest, w duŝej części, przez park do budowy i remontów ogrodzeń. Oddział Klasa wieku masa /gatunek masa ogółem Powierzchnia (ha) Typ siedlisko -wy lasu Zapas/ ha Zapas na całej powierzchni Rodzaj cięć 121a I 0,98 BMG Czyszczenia późne 45p I 4,51 LMG Czyszczenia późne 41m I 1,54 LMG Czyszczenia późne 41k I 0,76 LMG Czyszczenia późne 75n I 1,94 BMG Czyszczenia wczesne 72t I 11,1 LMG Czyszczenia wczesne 41i I 0,54 LMG Czyszczenia wczesne
18f I 3 LMG Czyszczenia wczesne 37n I 0,38 LMG Czyszczenia wczesne 12i I 0,02 LG Czyszczenia wczesne 12s I 0,3 LG Czyszczenia wczesne 40a I 1 LMG Czyszczenia wczesne 117f II Św/4 Brz/1 5 0,71 BMG 25 20 Cięcia rozluźniające 80k II Św/150 150 1,64 LG 100 160 Odsłonięcie odnowień jesionowych - usunięcie okapu świerka 145b III Św/65 108 0,6 LMG 300 180 Cięcia rozluźniające Brz/43 145d III Md/74 179 1,46 LMG 220 315 Cięcia rozluźniające Św/47 Brz/58 4s III Św/38 38 0,72 LMG 225 160 Cięcia rozluźniające 6p III Św/128 128 2,3 LMG 190 440 Cięcia rozluźniające 4w III Św/79 79 1,18 LMG 15 250 Cięcia rozluźniające 11c III Md/9 Św/57 91f III Md/21 Św/165 66 2,2 LG 190 425 Cięcia rozluźniające 186 11,38 LMG 298 3390 Cięcia rozluźniające 939 48,26 Pkt. 2; 1). Zabiegi obejmują selektywne usunięcie na zaplanowanych powierzchniach części drzew: - w formie gniazd w celu zainicjowana naturalnych obsiewów wokół istniejących drzew gat. poŝądanych tj. : buk, jodła, jawor, jesion itd. lub w celu wyprzedzającego podsadzenia jodły w drzewostanach, w których brak szans na obsiew naturalny. - na całej powierzchni w celu poprawy warunków wzrostu i rozwoju istniejącego młodego. Oddział Klasa wieku masa / gatunek (m 3 ) Planowa na masa ogółem (m 3 ) Powierzc hnia (ha) Typ siedlisko wy lasu Zapas/ ha Zapas na całej powierzch ni (m 3 ) Rodzaj cięć 1d IV Św/256 256 9,08 LG 415 3770 Wyprzedzające / 10a IV Md/44 Św/48 92 0,7 LMG 450 310 Wyprzedzające /
126h V 149j V Md/21 Św/114 Md/75 Św/250 4p V Św/57 Brz/8 4l V Św/94 Brz/6 1g V Md/23 Św/54 1f V Md/61 Św/42 12i V Md/21 Św/50 173 1,56 LG 440 690 Poprawa warunków bukowego 325 1,45 LMG 525 750 Poprawa warunków bukowego 65 1,26 BMG 320 400 Poprawa warunków świerkowego 100 1,5 BMG 270 800 Poprawa warunków bukowo/świerkowego 77 0,93 LG 610 570 Wyprzedzające / 103 1,09 LG 310 335 Wyprzedzające / 71 0,93 LG 540 505 Poprawa warunków 89h V Św/79 79 10,21 LMG 257 2620 Wyprzedzające / 89i V Św/96 96 9,48 LMG 353 3350 Wyprzedzające / 67k VII Św/346 346 5,84 LMG 349 2040 Poprawa warunków bukowo/ 26b VII Md/194 Św/495 Dg/206 895 6,75 LMG 445 3000 Poprawa warunków / inicjacja odnowienia naturalnego / usunięcie gat. drzew obcego pochodzenia 2678 50,78 Zaplanowano pozyskanie 2678 m 3 drewna, głównie świerkowego 2019 m 3. Pkt. 2;
2). Zabiegi dotyczą tylko powierzchni na których brak odnowienia naturalnego i nie rokują one, Ŝe pojawi się ono w składzie gatunkowo poŝądanym. Pkt. 2; 3), 4), 5). Zaplanowane zabiegi pielęgnacyjno - hodowlane umoŝliwiają prowadzenie przebudowy ekosystemów leśnych. Pkt. 3. W zadaniach rocznych w 2009 r. przyjęto zasadę, Ŝe oprócz ochrony ścisłej i ochrony czynnej zachowawczej (13% pow. leśnej Parku) zaniechano cięć pozaplanowych (cięć przygodnych) w drzewostanach w wieku do 40 lat oraz drzewostanach z małym udziałem świerka, a takŝe tam gdzie istnieje cenne, przyszłościowe naturalne lub sztuczne odnowienie. W związku z zewnętrznymi i wewnętrznymi uwarunkowaniami w jakich funkcjonuje Park: - 83% to ekosystemy gdzie gatunkiem dominującym jest świerk, w większości sztuczne monokultury, - wysoka średnia wieku drzewostanów, - znaczny udział drzewostanów porolnych, - w 30 % granica parku jest granicą państwa, - obszar parku i otuliny mocno zurbanizowany (presja społeczna), - na długich odcinkach granica leśna Parku tworzy wspólne kompleksy z lasami innych właścicieli głównie lasów państwowych, a priorytetowym celem funkcjonowania, jakim jest ochrona przyrody, wypracowano następujący sposób postępowania z drzewami opanowanymi przez kornika drukarza lub inne owady oraz poklęskowe wywroty i złomy. Przyjęto, Ŝe zabiegi dopuszcza się na powierzchni 3200 ha. Na tym obszarze prace prowadzone będą w dwojaki sposób: - w wytypowanych obszarach korowane drewno zasiedlone przez korniki pozostanie do deprecjacji w ekosystemie. Obszary wytypowano opierając się na Zrządzeniu nr 2 z 2006r. dyrektora Parku w sprawie wytycznych dotyczących zasad ograniczenia negatywnego wpływu prac związanych z utrzymaniem stabilnego stanu sanitarnego zagroŝonych rozpadem świerczyn jednak jest ono zdeaktualizowane i w chwili obecnej trwają prace nad jego modyfikacją (w roku 2009 planowane są prace urządzeniowe oceniające stan ekosystemów leśnych). - na pozostałym terenie drewno zasiedlone będzie usuwane z lasu. Największy nacisk, w obszarach szczególnie zagroŝonym gdzie dopuszcza się wycinanie drzew, połoŝony zostanie na efektywne wyznaczania tzw. trocinkowych, w optymalnej fazie rozwoju kornika i zabezpieczenie drewna, w reŝimie czasowym gwarantującym ograniczenie gradacji. Drzewa tzw. spóźnione, juŝ obite przez dzięcioły, często częściowo opuszczone przez korniki, a nadal zasiedlone przez drapieŝców, parazytoidy i patogeny kornika drukarza zwiększające opór środowiska, presję czynników naturalnego hamowania rozwoju gradacji, nie będą wycinane. Pozostaną one w ekosystemie pozwalając na utrzymanie bioróŝnorodności zróŝnicowanie biotopu poprzez stwarzanie wielu nowych mikrosiedlisk. Pkt. 5. Zaplanowane czynności są niezbędne do zachowania zainicjowanej przebudowy, głównie podokapowych odnowień jodłowych. Wykonanie zadań ochronnych przyczyni się nie tylko do zachowania walorów przyrodniczokrajobrazowych, odtworzenia zniekształconych i zanikłych ogniw rodzimej przyrody, ale równieŝ do utrzymania w naleŝytym stanie infrastruktury, jaką dysponuje Park.
Projekt zadań ochronnych uzyskał pozytywną opinię Rady Naukowej Parku. Poszczególne zadania ochronne realizowane będą przez miejscową ludność, co przyczyni się do ograniczenia lokalnego bezrobocia. Wejście w Ŝycie zarządzenia nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budŝetu państwa oraz nie będzie miało bezpośredniego wpływu na budŝety lokalnych samorządów. W sposób pośredni będzie miało natomiast wpływ na promocje gmin, na obszarze których park narodowy został utworzony, powodując zwiększenie ruchu turystycznego, a tym samym dodatkowe dochody ze świadczonych usług turystycznych. Przepisy zarządzenia nie mają wpływu na konkurencyjność wewnętrzną i zewnętrzną gospodarki, jak równieŝ na sytuację i rozwój regionalny.