P R O J E K T P R A C G E O L O G I C Z N Y C H

Egz. Nr... P R O J E K T P R A C G E O L O G I C Z N Y C H dotyczący wykonania otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię 3A i likwidacji istniejącej studni 3 na terenie Specjalistycznego Szpitala im. prof. Alfreda Sokołowskiego przy ul. A. Sokołowskiego 11 w SZCZECINIE - ZDUNOWIE UŜytkownik: Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego ul: A. Sokołowskiego 11 70-891 Szczecin OPRACOWAŁY: mgr inŝ. Anna Walczak - Sy Upr. Geol. MOŚiZN Nr 51130 mgr Cecylia Kołodziej Upr. Geol MOŚZNiL Nr VI - 0339 DYREKTOR: dr hab. Marek Tarnawski Szczecin, luty 2009 Wykonawca: Przedsiębiorstwo Geologiczne Geoprojekt Szczecin ul. Tartaczna 9 70-893 Szczecin, tel. (091)466-66-70

2 TEKST Spis zawartości teczki 1. DANE OGÓLNE 2. CZĘŚĆ DOKUMENTACYJNA 2.1 Planowany sposób zaopatrzenia w wodę 2.2 Charakterystyka terenu badań 2.2.1 PołoŜenie, morfologia i hydrografia 2.2.2 Budowa geologiczna 2.2.3 Warunki hydrogeologiczne 2.2.4 Jakość wody podziemnej 2.3 Sposób rozwiązania zadania geologicznego 3. REALIZACJA PROJEKTU PRAC GEOLOGICZNYCH 3.1 ZałoŜenia projektu 3.2 Projektowane prace wiertnicze 3.2.1 Warunki bezpiecznego prowadzenia robót wiertniczych 3.2.2 Prace wiertnicze 3.3 Projektowane badania hydrogeologiczne 3.3.1 Pobieranie próbek wody i skał 3.3.2 Zamykanie wód 3.3.3 Pomiary i badania polowe 3.3.4 Badania laboratoryjne 3.3.5 Prace geodezyjne 3.3.6 Prace kameralne 4. LIKWIDACJA STUDNI GŁĘBINOWEJ 4.1 Charakterystyka studni przewidzianej do likwidacji 4.2 Sposób likwidacji studni 4.3 Prace dokumentacyjne 5. ODDZIAŁYWANIE PROJEKTOWANYCH PRAC GEOLOGICZNYCH NA ŚRODOWISKO 6. ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA POWSZECHNEGO i BEZPIECZEŃSTWA PRACY 7. HARMONOGRAM PROJEKTOWANYCH PRAC 8. ZALECENIA KOŃCOWE 9. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE - kopia wniosku o nieodpłatne udostępnienie informacji geologicznej ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. Mapa topograficzna w skali 1 : 50000 2. Mapa dokumentacyjna w skali 1 : 1000 3. Przekroje hydrogeologiczne w skali 1 : 200/1000 4. Projekt geologiczno techniczny otworu 3A 5. Zbiorcze zestawienie wyników wiercenia studni 3 6. Projekt geologiczno techniczny likwidacji studni 3

3 1. DANE OGÓLNE Zleceniodawca UŜytkownik (zwany dalej Inwestorem): Specjalistyczny Szpital im. prof. Alfreda Sokołowskiego w Szczecinie Zdunowie Miejscowość: 70 891 Szczecin ul. A. Sokołowskiego 11 Zakres projektowanych prac geologicznych: wykonanie studni 3A przeznaczonej na ujęcie wody podziemnej, likwidacja studni 3 Zapotrzebowanie na wodę: Q max = 55,0 m 3 /h Przeznaczenie wody: dla celów specjalistyczno - technologicznych i socjalno - sanitarnych Wymogi dotyczące jakości wody: powinna odpowiadać warunkom stawianym wodzie do picia określonym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r (Dz. U. Nr 61, poz. 417).

2. CZĘŚĆ DOKUMENTACYJNA 4 2.1. Planowany sposób zaopatrzenia w wodę Teren badań połoŝony jest w Szczecinie - Zdunowie przy ul. A. Sokołowskiego 11, na terenie Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Sokołowskiego. Na jego terenie przeprowadzone zostaną prace geologiczne obejmujące wykonanie otworu przeznaczonego na ujęcie wody podziemnej. Będzie ona dodatkowym źródłem wody przeznaczonym na potrzeby specjalistyczno technologiczne (sterylizatory, myjnie, destylarki w laboratoriach, blokach operacyjnych i pracowniach, pływalnia, kotłownia, oczyszczalnia ścieków, pralnia itp. oraz socjalno bytowe pacjentów, lekarzy, pielęgniarek, pracowników administracyjnych i mieszkańców internatu, budynku lekarskiego i mieszkalnego zlokalizowanego poza terenem szpitala. Lokalizację otworu pokazano na załączonej Mapie dokumentacyjnej w skali 1 : 1000 (Zał. nr 2). Otwór ten dodatkowo ma za zadanie rozpoznanie głębszego podłoŝa dla przewidywanych kolektorów ciepła. Do Projektu dołączono równieŝ 1 Mapę topograficzną w skali 1 : 50000, na której zaznaczono przybliŝoną lokalizację istniejącego ujęcia. Projekt prac geologicznych opracowano zgodnie z art.32 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r.: Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z późniejszymi zmianami), zwanej dalej Ustawą i Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie projektów prac geologicznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1777). Zgodnie z art. 103 ust.1 Ustawy organem właściwym do zatwierdzenia niniejszego Projektu jest Marszałek. 2.2. Charakterystyka terenu badań 2.2.1. PołoŜenie, morfologia i hydrografia Badania przeprowadzone zostaną na terenie naleŝącym do Specjalistycznego Szpitala przy ul. A. Sokołowskiego 11 w Szczecinie Zdunowie połoŝonym ca 20 km na wschód od centrum miasta. Pod względem geomorfologicznym omawiany rejon połoŝony jest w obrębie Równiny Goleniowskiej. Jednostka ta charakteryzuje się płaską powierzchnią o rzędnych wahających się od 17 do 21 m npm., lekko nachyloną ku północnemu zachodowi, w stronę jeziora Dąbie, gdzie uchodzi najbliŝsza rzeka Płonia. W rejonie projektowanej studni 3A rzędna terenu wynosi 18,6 m npm., a jej współrzędne to: x = 104758,76 y = 31096,96 Projektowana studnia zlokalizowana jest pomiędzy obiektami szpitala na wolnym terenie, w sąsiedztwie zlikwidowanej wcześniej studni nr 2. 1 Zgodnie z wymogami 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie projektów prac geologicznych (Dz.U Nr 153, poz. 1777).

5 W odległości ca 2,5 km na zachód od projektowanego otworu rozpoznawczego przepływa rzeka Płonia mająca źródło na południe od Barlinka w Barliniecko Gorzowskim Parku Krajobrazowym, a wpływająca w Szczecinie Dąbiu do jeziora Dąbie. 2.2.2 Budowa geologiczna Na podstawie Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski arkusz Wielgowo (oprac. Ruszała M., rok 1984) moŝna stwierdzić, Ŝe w podłoŝu Równiny Goleniowskiej najstarszymi osadami w planowanej głębokości rozpoznania wynoszącej 130 m są trzeciorzędowe iły datowane na oligocen bądź miocen (M). Obok iłów wystąpić mogą piaski mułkowate bądź mułki z przewarstwieniami węgla brunatnego. Sedymentację czwartorzędową na omawianym terenie rozpoczynają dwa poziomy glin zwałowych zlodowacenia południowopolskiego ( g Q p2 ) rozdzielone piaskami wodnolodowcowymi ( fg Q p2 ). Na południowopolskich glinach zwałowych zalega seria wodnolodowcowych piasków ( fg Q p2-3 ) zaliczona do interglacjału mazowieckiego, której miąŝszość wynosi około 20 m. Od rzędnej ca [-]65 m npm. rozpoczyna się sedymentacja osadów zlodowacenia środkowopolskiego. Są to dwa poziomy glin zwałowych ( g Q p3 ), które rozdziela 15 20 m warstwa mułków i piasków zastoiskowych ( b Q p3 ). Na nich spotkać moŝna osady zastoiskowe (iły, mułki i piaski mułkowate) zlodowacenia północnopolskiego ( b Q p4 ) lub piaski wodnolodowcowe ( fg Q p4 ) tego wieku. Sedymentację plejstoceńską kończy na omawianym terenie seria piaski równin rzeczno rozlewiskowych ( f Q p4 ), których miąŝszość na omawianym terenie dochodzi do 20 m. Ulegały one zwydmieniu, stąd na ich stropie mogą lokalnie zalegać holoceńskie osady akumulacji eolicznej ( e Q). Po przeanalizowaniu powyŝszego opisu oraz danych z profili najbliŝszych studni zakłada się następujący przewidywany profil litologiczny studni 3A: 0,0-20,0 piaski drobnoziarniste i średnioziarniste z domieszką Ŝwiru; 20,0-50,0 gliny piaszczyste, w stropie ewentualnie mułki; 50,0-65,0 mułki i piaski; 65,0-75,0 gliny piaszczyste; 75,0-95,0 piaski drobno i średnioziarniste; 90,0-100,0 gliny piaszczyste; 100,0-105,0 piaski drobnoziarniste; 105,0-120,0 gliny piaszczyste; 120,0-130,0 iły, ewentualnie piaski lub mułki z domieszką węgla brunatnego. 2.2.3. Warunki hydrogeologiczne Pierwsze badania hydrogeologiczne na terenie Specjalistycznego Szpitala przeprowadzone zostały w 1970 roku i obejmowały one odwiercenie studni nr 1. Wykonawcą ich było Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę ELWOD w Szczecinie. Udokumentowane i zatwierdzone zasoby eksploatacyjne tej studni wyniosły Q = 32 m 3 /h, przy depresji S = 6,60 m. Następne prace związane z odwierceniem studni nr 2 wykonało to samo Przedsiębiorstwo w 1972 roku, a udokumentowane i zatwierdzone zasoby eksploatacyjne tej studni wyniosły Q = 32 m 3 /h, przy depresji S = 5,0 m.

6 W związku ze spadkiem wydajności studni nr 2 w 1978 roku Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę WODROL w Szczecinie odwierciło otwór nr 3 dla którego ustalone zasoby eksploatacyjne wyniosły Q = 40 m 3 /h, przy depresji S = 5,0 m. W roku 1981 po stwierdzeniu całkowitego wyeksploatowania studni nr 1 oraz zmniejszaniu się wydajności studni nr 2 odwiercona została przez WODROL kolejna studnia nr 1A i równocześnie zlikwidowano nieczynny otwór nr 1. Udokumentowane i zatwierdzone eksploatacyjne zasoby tej studni wyniosły Q = 25 m 3 /h, przy depresji S = 3,8 m. W roku 1998 Przedsiębiorstwo WODROL wykonało kolejną studnię 2A i zlikwidowało studnię nr 2. Zatwierdzone decyzją Wydziału Ochrony Środowiska, Leśnictwa i Rolnictwa Urzędu Miejskiego w Szczecinie z dnia 12 stycznia 2000 roku zasoby eksploatacyjne całego ujęcia szpitalnego wynosiły Q = 51 m 3 /h, przy depresji S = 3,0 m. Decyzja ta jest waŝna do 31 grudnia 2009 roku. We wrześniu 2005 roku Ekologiczna Spółka z o.o. SLAVIA opracowała Operat wodnoprawny na pobór wody podziemnej z ujęcia składającego się ze studni 1A i 2A (przy wyłączonej z eksploatacji studni 3) w Specjalistycznym Szpitalu w Szczecinie Zdunowie. Zaproponowana w tym opracowaniu wydajność eksploatacyjna ujęcia wynosiła Q = 30 m 3 /h Charakterystykę omówionych wyŝej, a wykonanych w latach 1970-1988 studni podano w Tabeli 1. Ich lokalizację zawiera zał.2 Mapa dokumentacyjna. Tabela 1 CHARAKTERYSTYKA STUDNI Numer ujęcia Głębokość ujęcia /m/ Obserwacje ujętego poziomu nawiercony ustabilizowany rzędna głębokość rzędna głębokość /m /m/ /m npm/ /m/ npm./ Przelot zafiltrowanej warstwy /m/ Stratygrafia Uwagi 1 22,0 5,3 12,8 5,3 12,8 16,0-20 2 20,0 6,2 11,8 6,2 11,8 14,0 18,0 3 26,0 6,8 12,95 6,8 12,95 14,5 23,0 1A 24,0 5,5 14,06 5,5 14,06 15,5 21,0 2A 30,0 5,7 14,28 5,7 14,28 19,8 27,0 czwartorzęd studnie zlikwidowane przewidziana do likwidacji studnie czynne Na podstawie profili w/w studni opracowano przekroje hydrogeologiczne. Z przekroju hydrogeologicznego nr I wynika, Ŝe wody podziemne tego rejonu spływają w kierunku północno zachodnim do doliny rzeki Płoni, która wraz z jeziorem Dąbie stanowi zlewnię dla tego poziomu wodonośnego. Jak widać z powyŝszych przekrojów ujęcia to nie posiada Ŝadnej izolacji od powierzchni od powierzchni terenu i moŝe ulec łatwo zanieczyszczeniu. Projektowana studnia 3A ma ujmować wody podziemne z piasków wodnolodowcowych zalegających od głębokości ca 75 80 m ppt. W związku z tym, Ŝe zakładana jej głębokość wynosi 130 m, niewykluczone jest, Ŝe filtr studni zostanie zabudowany głębiej, w innej warstwie, której parametry okaŝą się korzystniejsze.

7 2.2.4. Jakość wód podziemnych W Tabeli nr 2 zestawiono wyniki analiz jakości wody ze studni 1A i 2A wykonane przez Terenową i Wojewódzką Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Szczecinie. Tabela nr 2 Jakość wód podziemnych Lp. Wskaźnik Jednostka Studnia 1A Studnia 2A 1981-10-12* 1999-11-15 1987-09-28* 1999-11-15 1. Mętność mgsio 2 /dm 3 7 2 3 2 2. Barwa mgpt/dm 3 15 7 5 10 3. Zapach Z1R Z1R Z1R Z1R 4. Odczyn ph ph 7,4 7,8 7,7 7,6 5. Twardość ogólna mgcaco 3 /dm 3 140 112 90 108 6. Utlenialność mgo 2 /dm 3 3,2 2,0 2,3 2,1 7. Amoniak mgn/dm 3 0,14 0,04 0,04 0,04 8. Azotyny mgn/dm 3 0,001 0,001 nw. 0,002 9. Azotany mgn/dm 3 0,20 0,10 nw. 0,10 10. Chlorki mgcl/dm 3 12 12,5 9,5 11,5 11. śelazo mgfe/dm 3 0,7 0,14 0,15 0,30 12. Mangan mgmn/dm 3 0,20 0,07 0,15 0,10 13. Zasadowość mgcaco 3 /dm 3 nb. 85 65 80 14. Fluorki mgf/dm 3 nb. nb. 0,14 nb. 15. Siarczany mgso 4 /dm 3 nb. nb. 16,5 nb. 16. Sucha pozostałość mg/dm 3 nb. nb. 147 nb. * próbki wody do badań pobrane w trakcie lub po zakończeniu pompowania pomiarowego Jak wynika z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz.U. Nr 61 poz. 417) w pobranej bezpośrednio po odwierceniu próbce wody ze studni 1A przekroczona była zawartość Ŝelaza (graniczna wartość 0,200 mg/l) i manganu (graniczna wartość 0,0500 mg/l). Przekroczoną zawartość manganu stwierdzono takŝe w późniejszym badaniu. W obu próbkach wody pobranych ze studni 2A obserwuje się przekroczenie zawartości manganu, a w próbce wody pobranej w 1999 roku takŝe zawartości Ŝelaza. Wartości wyŝsze od dopuszczalnych zaznaczono w tabeli pogrubioną kursywą. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe powyŝsze wskaźniki dotyczą płytszej warstwy wodonośnej. W projektowanej studni 3A zakłada się ujęcie wody podziemnej z poziomu wodonośnego zalegającego na większych głębokościach i posiadającego izolację w postaci warstw słabo przepuszczalnych mułków i glin zwałowych. 2.3. Sposób rozwiązania zadania geologicznego Projektuje się wykonanie otworu z przeznaczeniem na studnię, do głębokości 130 m. Otwór zostanie wykonany metodą obrotową na płuczkę z końcową średnicą otworu φ 280/320 mm. W otworze projektuje się zabudowę studziennego filtra szczelinowego Preussage DN 200/215 typ KV o długości części roboczej filtra l = 20,0 m.

8 W celu określenia szacunkowej dopuszczalnej wydajności projektowanego otworu, przyjmuje się następujące parametry hydrogeologiczne: współczynnik filtracji warstwy wodonośnej, jako średnią wartość według danych archiwalnych: k = 20 m/d powierzchnia części roboczej filtra: F = πdl = 3,14 x 0, 200 x 20 = 12,6 m 2 ; dopuszczalna prędkość dopływu wody do filtra, wg Sichardta: V dop = 19,6 k = 107,3 m/d = 4,47 m/h; dopuszczalna wydajność otworu: Q dop = F x V dop = 12,6 x 4,47 = 56,3 m 3 /h; dopuszczalna depresja odpowiadająca Q dop : S = Q max / q = 56,3 / 12 = 4,69 m; Przyjęte załoŝenia pozwolą uzyskać z projektowanego otworu wydajność zaspokajającą zapotrzebowanie UŜytkownika. 3. REALIZACJA PROJEKTU PRAC GEOLOGICZNYCH 3.1. ZałoŜenia projektu L.p. 1. 2. 3. 4. WYSZCZEGÓLNIENIE Warstwa wodonośna do ujęcia: - stratygrafia; - głębokość zalegania; m ZAŁOśENIA studnia 3A czwartorzęd + trzeciorzęd 110,0 130,0 Głębokość wiercenia: - projektowana; m 130,0 Zarurowanie otworu: - liczba kolumn rur; szt. - średnica i długość kolumny końcowej; Projektowany filtr: - typ, średnica w mm - długość części roboczej; m 1 320 mm do około 75 m szczelinowy Preussage DN 200/215 20,0 5. Próbne pompowanie otworu: - czas trwania; godz. - ilość stopni pompowania - obserwacje zwierciadła wody 24 + 72 3 (1/3 Q dop 24 godz, 2/3 Q dop 24 godz, Q dop 24 godz). w otworze pompowanym z częstotliwością dostosowaną do szybkości zmian połoŝenia lustra wody w otworze.

9 3.2. Projektowane prace 3.2.1 Warunki bezpiecznego prowadzenia robót wiertniczych Realizację niniejszego projektu naleŝy rozpocząć od wytyczenia miejsca wierceń zgodnie z załączonym planem w skali 1 : 1000 (Zał. nr 2) i przekazania (protokolarnego) wykonawcy placu budowy. Roboty wiertnicze w celu wykonania przedmiotowego otworu studziennego powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180 poz. 1860). Organizacja i technologia robót winny zapewnić ponadto: - prawidłową i racjonalną gospodarkę zasobami wody podziemnej, - ochronę wraz z obiektami budowlanymi, - zapobieganie szkodom i ich naprawienie. Zgodnie z art. 67a pkt.2 Ustawy wykonanie robót geologicznych, gdy projektowana głębokość wyrobiska przekracza 100 m wymaga sporządzenia planu ruchu. 3.2.2 Prace wiertnicze Projektowane otwory wykonane będą metodą obrotową, na prawy obieg, z zastosowaniem płuczki polimerowej. Planowania głębokość otworu to 130,0 m przy końcowej średnicy 320 mm. Wiercenie wykonane zostanie świdrem gryzowym φ 300 typu BM1 z poszerzeniem do średnicy φ320 mm. Od głębokości posadowienia kolumny eksploatacyjnej rur φ 320 mm do głębokości końcowej otwór nie będzie rurowany. Kolumna filtrowa rury Preussag φ 200/215 mm o długości około 26,0 m, w tym: rura nadfiltrowa o długości 3,0 m; część robocza filtra - filtr szczelinowy Preussage DN200/215 typ KV o długości 20,0 m; rura podfiltrowa o długości 3,0 m. Kolumna filtrowa posadowiona będzie w otworze na korku Ŝwirowym (ok. 1,0 m). Wokół filtra naleŝy wykonać obsypkę piaskową bądź Ŝwirową o frakcji dostosowanej do stwierdzonej granulacji warstwy wodonośnej. Powinna ona sięgać wyraźnie powyŝej górnej krawędzi części roboczej filtra, ponad spąg glin. Konstrukcję studni przedstawia Załącznik nr 4: Projekt techniczno geologiczny otworu rozpoznawczego 3A. Zakładana głębokość otworu jest większa od przewidywanej głębokości ujęcia wody podziemnej co ma jak juŝ wspomniano wyŝej związek z przewidywanymi kolektorami ciepła, przelot głębokości od dna otworu do podsypki Ŝwirowej kolumny filtracyjnej zlikwidowany zostanie urobkiem, a w przelotach warstw / soczewek piaszczystych prowadzących wodę podziemną compactonitem zmieszanym z urobkiem.

10 3.3. Projektowane badania hydrogeologiczne 3.3.1. Pobieranie próbek wody i skał Podczas wiercenia otworu naleŝy pobierać próbki skał z koryta do skrzynek. Z warstw wodonośnych naleŝy pobrać łyŝką wiertniczą próbki gruntu co ca 2,0 m celem wykonania analiz sitowych dla właściwego określenia granulacji. Łącznie naleŝy pobrać około 25 próbek gruntu ze wszystkich warstw wodonośnych. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 roku w sprawie gromadzenia i udostępniania próbek i dokumentacji geologicznych (Dz. U. Nr 153 poz. 1780) 7 pkt. 2 likwidacja próbek czasowego przechowywania nastąpi po przyjęciu dokumentacji przez właściwy organ administracji geologicznej. Próbkę wody podziemnej celem określenia jej składu fizykochemicznego i cech bakteriologicznych w końcowej fazie pompowania pomiarowego pobierze SANEPID. 3.3.2. Zamykanie wód Zamykanie przewierconych poziomów wodonośnych ma na celu nienaruszenie naturalnej izolacji poszczególnych poziomów, ochronę róŝnych poziomów przed skaŝeniem bakteriologicznym oraz ochronę przed kontaktem wód o róŝnym składzie fizykochemicznym. Przewiduje się zamykanie wszystkich napotkanych horyzontów wodonośnych powyŝej utworów ujmowanych, compactonitem. Pozostałą przestrzeń pomiędzy kolumną eksploatacyjną a ścianą otworu naleŝy wypełnić urobkiem. 3.3.3. Pomiary i badania polowe Po zafiltrowaniu otworu naleŝy wykonać pompowanie badawcze w dwóch etapach: pompowanie oczyszczające i pompowanie pomiarowe. Przed przystąpieniem do pompowania oczyszczającego naleŝy pomierzyć głębokość do zwierciadła wody. Pompowanie oczyszczające naleŝy prowadzić ze stopniowo zwiększaną wydajnością, aŝ do przekroczenia Q dop (około 1,2 Q dop ). Pompowanie to moŝe być zakończone po 8 godzinach od oczyszczenia wody z zawiesiny mechanicznej i likwidacji jej zabarwienia, jednak nie wcześniej niŝ po 24 godzinach. Po zakończeniu pompowania oczyszczającego naleŝy wykonać dezynfekcję podchlorynem sodu (lub innym środkiem do dezynfekcji urządzeń wodnych) i prowadzić pomiary stabilizacji zwierciadła wody do poziomu statycznego. Pompowanie pomiarowe naleŝy prowadzić według następującego programu: Q 1 = 1/3 Q max ; czas trwania 24 godziny Q 2 = 2/3 Q max ; czas trwania 24 godziny Q 3 = Q max ; czas trwania 24 godziny. W czasie pompowania poszczególnych studni pomiary lustra wody naleŝy wykonywać z dokładnością do 1 cm. Pomiary dynamicznego lustra wody w otworach naleŝy prowadzić co 1 minutę przez pierwsze 20 minut, co 2 minuty przez następne 20 minut, co 5 minut przez kolejne 30 40 minut, dalsze z częstotliwością co 15-30 minut.

11 JeŜeli trzy kolejne pomiary dadzą wynik nie róŝniący się więcej niŝ 1 cm, częstotliwość pomiarów naleŝy zmniejszyć do 1 godziny. Wielkość wydatku w czasie pompowania pomiarowego naleŝy utrzymywać na poszczególnych stopniach dynamicznych na stałym poziomie. Wyniki pomiarów wydajności i głębokości zwierciadła wody naleŝy notować na bieŝąco w dzienniku próbnego pompowania. Po zakończeniu pompowania naleŝy przeprowadzić 24 godzinną stabilizację lustra wody. Częstotliwość pomiarów lustra wody w czasie stabilizacji naleŝy dostosować do prędkości jej podnoszenia w otworze. 3.3.4. Badania laboratoryjne W ramach prac laboratoryjnych przewiduje się wykonanie następujących badań: analiza sitowa 25 próbek pobranych z warstw wodonośnych; badanie fizykochemiczne i bakteriologiczne wody z zafiltrowanej warstwy wodonośnej. 3.3.5. Prace geodezyjne Wykonany otwór studzienny zamierzony zostanie metodą ortogonalną w nawiązaniu do stałych punktów w terenie i zaniwelowany do sieci reperów państwowych. Wyniki geodezyjnej inwentaryzacji otworu naleŝy uwzględnić w dokumentacji hydrogeologicznej. 3.3.6. Prace kameralne Wyniki projektowanych prac naleŝy przedstawić w dokumentacji hydrogeologicznej opracowanej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005 roku w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno - inŝynierskie (Dz. U. Nr 201, poz. 1673). 4. LIKWIDACJA STUDNI GŁĘBINOWEJ NR 3 4.1 Charakterystyka studni przewidzianej do likwidacji Studnia nr 3 odwiercona została w 1978 roku przez Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę WODROL w Szczecinie. Jest to studnia o głębokości 26,0 m. Kolumna filtracyjna posadowiona jest na podsypce Ŝwirowej φ5,5 7,0 mm na głębokości 23,0 m, w stropie niŝejległej warstwy mułków. W ostatnich latach wydajność tej studni uległa znacznemu zmniejszeniu. Odnotowano takŝe niską jakość wody. W związku z tym studnia została wyłączona z eksploatacji i przeznaczona do likwidacji.

12 Ewentualna renowacja studni nie przyniosłaby zapewne oczekiwanych efektów, gdyŝ po tylu latach pracy studni przy zaŝelazionej wodzie filtr uległ znacznej kolmatacji. Bardziej ekonomiczne będzie odwiercenie nowej studni niŝ prowadzenie prac instrumentacyjnych i renowacyjnych. Zgodnie z wymogami Prawa Geologicznego oraz z uwagi na ochronę uŝytkowego poziomu wodonośnego przed ewentualnymi zanieczyszczeniami z zewnątrz studnię tę naleŝy zlikwidować. Sposób jej likwidacji przedstawiono w niniejszym Projekcie. Po zakończeniu zaprojektowanych prac opracowana zostanie dokumentacja zlikwidowanego otworu zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005 roku w sprawie określenia przypadków, w których jest konieczne sporządzenie innej dokumentacji geologicznej (Dz. U. Nr 116 poz. 983). Studnia nr 3 ujmuje wodę o zwierciadle swobodnym nawierconą w czwartorzędowych, plejstoceńskich piaskach tzw. równin rzeczno rozlewiskowych (nomenklatura ze Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski arkusz Wielgowo, oprac. Ruszała M, rok 1984). Poziom ten nie posiada od powierzchni Ŝadnej naturalnej izolacji ze słabo przepuszczalnych osadów. Dane techniczne studni 3 przedstawiają się następująco: głębokość studni 26,0 m;. Zarurowanie: - rury φ20 do głębokości 20,0 m (stalowe); Zafiltrowanie - rura podfiltrowa φ14 w przelocie głębokości 20,2 23,0 m - filtr właściwy siatkowy φ 14 siatka stylonowa nr 10, długość 5,7 m w przelocie 14,5 20,2 m - rura nadfiltrowa φ14 o długości 14,5 m wyprowadzona do powierzchni terenu. Warstwa wodonośna - czwartorzędowe piaski drobnoziarniste - statyczne zwierciadło swobodne - 5,80 m ppt. Określone w ramach Dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla Wojewódzkiego Szpitala Ftyzjo Pulmonologicznego w Szczecinie Zdunowie wynosiły Q = 40 m 3 /h przy depresji S = 5,0 m. Dokumentacja ta jednak nie została przez uŝytkownika przedstawiona do zatwierdzenia właściwemu organowi administracji. 4.2 Sposób likwidacji studni. Przed przystąpieniem do likwidacji studni 3 naleŝy dokonać sprawdzenia skuteczności odłączenia (w budynku hydroforni) zasilania energetycznego pompy głębinowej. Dalsze prace naleŝy prowadzić następująco: montaŝ wieŝy wiertniczej; demontaŝ obudowy studziennej składającej się z kręgów betonowych φ 1500 mm o długości 2,0 m i pokrywy betonowej o grubości 100 mm i średnicy 1,75 m posadowionej na zbrojonych płytach fundamentowych i armatury wodociągowej; montaŝ podnośników hydraulicznych; pomiar głębokości studni celem stwierdzenia ewentualnego zasypu w rurze podfiltrowej; oczyszczenie otworu studziennego poprzez łyŝkowania; uruchomienie kolumny filtrowej i jej stopniowe wyciąganie do całkowitego usunięcia z otworu;

13 pomiar faktycznej głębokości otworu oraz likwidacja nie zasypanego przelotu (podczas wyciągania kolumny filtracyjnej) według schematu zawartego w załączniku nr 6; demontaŝ podnośników hydraulicznych; zasypanie wykopu po demontaŝu podnośników czystym piaskiem przykrytym warstwą gleby; demontaŝ wieŝy wiertniczej i wiertnicy oraz placu budowy; w miejscu zlikwidowanej studni naleŝy pozostawić na powierzchni płytę betonową o wymiarach 500 x 500 mm z oznaczeniem numeru, głębokości i daty likwidacji studni. BliŜsze szczegóły dotyczące likwidacji studni zawiera Załącznik nr 6. 4.3 Prace dokumentacyjne Po zakończeniu likwidacji studni naleŝy sporządzić dokumentację geologiczną likwidacji otworu wiertniczego zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005 roku w sprawie określenia przypadków, w których jest konieczne sporządzenie innej dokumentacji geologicznej (Dz. U. Nr 116 poz. 983). Dokumentację naleŝy wykonać w trzech egzemplarzach, które właściciel ujęcie powinien przekazać do Urzędu Marszałkowskiego w Szczecinie. 5. ODDZIAŁYWANIE PROJEKTOWANYCH PRAC GEOLOGICZNYCH NA ŚRODOWISKO Wykonywanie prac geologicznych związanych z wierceniem studni niesie ryzyko zagroŝenia dla środowiska polegające na połączeniu się róŝnych jakościowo i ilościowo wodonośnych warstw i przewarstwień w wyniku nieumiejętnie wykonanych robót. Dlatego w celu uniknięcia powyŝszych zagroŝeń jest wykonanie prac geologicznych zgodnie z niniejszym Projektem i pod nadzorem uprawnionego geologa. 6. ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA POWSZECHNEGO I BEZPIECZEŃSTWA PRACY Projektowane prace realizowane zgodnie z Projektem prac geologicznych nie spowodują zagroŝenia środowiska przyrodniczego ani bezpieczeństwa powszechnego. Technika i technologia oraz organizacja placu budowy związana z wierceniem studni 3A i likwidacją studni 3 musi zapewniać bezpieczeństwo osób zatrudnionych przy tych pracach oraz innych osób upowaŝnionych do przebywania w jego obrębie. Miejsce prowadzenia prac naleŝy odpowiednio oznaczyć i zabezpieczyć przed dostępem osób postronnych. Prace geologiczne powinny być prowadzone pod nadzorem osób posiadających odpowiednie uprawnienia. Zabrania się prowadzenia robót przy silnym wietrze, podczas burzy, śnieŝycy lub ulewy.

14 7. HARMONOGRAM PRAC Przyjmuje się następujące okresy trwania prac obejmujące likwidację studni 3 i odwiercenie nowej studni 3A: prace polowe 1 miesiąc; prace laboratoryjne 1 tydzień; prace kameralne 3 tygodnie. PoniewaŜ zgodnie z art. 32 ust. 5. Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (op. cit.) prace polowe nie mogą być rozpoczęte wcześniej niŝ 2 tygodnie po zatwierdzeniu projektu prac geologicznych cały cykl projektowanych robót moŝna szacować na 2,5 miesiąca od zatwierdzenia niniejszego projektu. 8. ZALECENIA KOŃCOWE Realizacja projektowanych prac geologicznych musi być prowadzona pod dozorem osoby posiadającej stosowne uprawnienia geologiczne. Niniejszy projekt prac geologicznych podlega zatwierdzeniu przez właściwy organ administracji geologicznej czyli Marszałka (podstawa prawna: Ustawa z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze; Dz.U. Nr 228, rok 2005 poz.1947 z późniejszymi zmianami) w sprawie określenia organów administracji geologicznej, państwowej słuŝby geologicznej i nadzoru górniczego; art. 103). Projekt do zatwierdzenia przedkłada czterech egzemplarzach Inwestor. Wnioskuje się o waŝność decyzji zatwierdzającej realizację prac objętych Projektem do 30 czerwca 2010 roku.

15 9/ WYKORZYSTANE MATERIAŁY ARCHIWALNE 1. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla Państwowego Sanatorium Przeciwgruźliczego (studnia nr 1) w Szczecinie Zdunowie, oprac. ELWOD Szczecin, rok 1970; 2. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla Państwowego Sanatorium Przeciwgruźliczego (studnia nr 2) w Szczecinie Zdunowie, oprac. ELWOD Szczecin, rok 1972; 3. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla Wojewódzkiego Szpitala Ftyzjo - Pulmonologicznego (studnia nr 3) w Szczecinie Zdunowie, oprac. WODROL Szczecin, rok 1978; 4. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla Wojewódzkiego Szpitala Ftyzjo - Pulmonologicznego (studnia nr 1A) w Szczecinie Zdunowie, oprac. WODROL Szczecin, rok 1981; 5. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody podziemnej z utworów czwartorzędowych dla Wojewódzkiego Szpitala Ftyzjo - Pulmonologicznego (studnia nr 2A) w Szczecinie Zdunowie, oprac. WODROL Szczecin, rok 1988; 6. Operat wodnoprawny na pobór wody podziemnej z ujęcia w Specjalistycznym Szpitalu im. Alfreda Sokołowskiego w Szczecinie Zdunowie, oprac. SLAVIA Ekologiczna Sp. z o.o., rok 2005; 7. Raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia inwestycyjnego. Program rozwoju Szpitala Zdunowo w latach 2007 2013, zadania Oczyszczalnią ścieków z siecią kanalizacyjną Rozbudowa budynku głównego, oprac. Stebos mgr inŝ. Stefan Bosy, rok 2007; 8. Przeglądowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50000, arkusz Wielgowo, oprac. M. Ruszała, rok 1984