USŁUGI GEOLOGICZNE inż. Zygfryd Barełkowski Szczecin, ul. Klemensiewicza 17 m 47 tel./fax , tel. kom.

Transkrypt

1 USŁUGI GEOLOGICZNE inż. Zygfryd Barełkowski Szczecin, ul. Klemensiewicza 17 m 47 tel./fax , tel. kom PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH dla wykonania otworów rozpoznawczych przeznaczonych na studnie zastępcze nr SD-1/2, SD-2/2, SD-3/2, C-8/3, C-12/2, D-4/2, D-5/2 oraz likwidacji studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D-5 na terenie ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych GRANICA w miejscowości: ŚWINOUJŚCIE gmina: Świnoujście powiat: świnoujski województwo: zachodniopomorskie użytkownik: Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Świnoujściu Opracował: inż. Zygfryd Barełkowski Upr. CUG Nr Szczecin, listopad 2014 r.

2 SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I tekstowa 1. Dane ogólne 2. Omówienie wyników dotychczasowych prac geologicznych w rejonie projektowanych robót geologicznych oraz określenie projektowanego zadania geologicznego 3. Charakterystyka terenu badań 3.1. Morfologia i hydrografia 3.2. Budowa geologiczna 3.3. Warunki hydrogeologiczne 3.4. Ocena jakości wody podziemnej 4. Sposób rozwiązania zadania geologicznego 5. Realizacja projektu robót geologicznych 5.1. Założenia projektu robót geologicznych 5.2. Prace wiertnicze 5.3. Bezpieczeństwo prowadzenia robót geologicznych 6. Projektowane badania geologiczne 6.1. Pobieranie próbek skał i wody 6.2. Pomiary i badania hydrogeologiczne 6.3. Badania laboratoryjne 6.4. Prace geodezyjne 6.5. Prace kameralne 7. Projekt likwidacji studzien nr: SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D Przyczyny likwidacji studzien 7.2. Sposób likwidacji studzien 7.3. Zestawienie materiałów do likwidacji studzien 8. Harmonogram projektowanych robót geologicznych 9. Oddziaływanie projektowanych robót na środowisko naturalne 10. Zlecenie końcowe 11. Wykaz wykorzystanych materiałów 2

3 CZĘŚĆ II graficzna 1. Mapa przeglądowa w skali 1: Wycinek Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1 : arkusz Świnoujście (112) 3. Wycinek Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1 : arkusz Świnoujście (112) 4. Wycinek Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : arkusz Świnoujście (112) 5. Lokalizacja studni zastępczej nr SD-1/2 w skali 1 : Lokalizacja studni zastępczej SD-2/2 w skali 1 : Lokalizacja studni zastępczej SD-3/2 w skali 1 : Lokalizacja studni zastępczej C-8/3 w skali 1 : Lokalizacja studni zastępczej C-12/2 w skali 1 : Lokalizacja studni zastępczej D-4/2 w skali 1 : Lokalizacja studni zastępczej D-5/2 w skali 1 : Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr SD-1/2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 13. Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr SD-2/2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 14. Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr SD-3/2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 15. Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr D-4/2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 16. Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr D-5/2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 17. Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr C-8/3 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 18. Projekt geologiczno-techniczny otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr C-12/2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 19. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr SD-1 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 20. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr SD-2 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 3

4 21. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr SD-3 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 22. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr C-8 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 23. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr C-12 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 24. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr D-4 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 25. Projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr D-5 na terenie ujęcia GRANICA w Świnoujściu 4

5 CZĘŚĆ I tekstowa 1. Dane ogólne Zleceniodawca-użytkownik: Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Świnoujściu Obiekt: ujęcie wód podziemnych Granica w Świnoujściu Zakres projektowanych robót geologicznych obejmuje: wykonanie otworów rozpoznawczych przeznaczonych na studnie zastępcze nr SD-1/2, SD-2/2, SD-3/2, D-4/2, D-5/2, C-8/3, C-12/2 likwidacja studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, D-4, D-5, C-8, C-12 Zakres projektowanych prac geologicznych obejmuje: sporządzenie dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej sporządzenie dokumentacji geologicznej likwidacji studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, D-4, D-5, C-8, C-12 Współrzędne geograficzne projektowanych otworów rozpoznawczych w układzie WGS 84: otwór nr SD-1/2: φ = ,38 N; λ = ,94 E otwór nr SD-2/2: φ = ,70 N; λ = ,87 E otwór nr SD-3/3: φ = ,57 N; λ = ,15 E otwór nr D-4/2: φ = ,56 N; λ = ,36 E otwór nr D-5/2: φ = ,48 N; λ = ,34 E otwór nr C-8/3: φ = ,97 N; λ = ,03 E otwór nr C-12/2: φ = ,41 N; λ = ,04 E Współrzędne geograficzne studzien przeznaczonych do likwidacji (układ WGS84): studnia nr SD-1: φ = N; λ = E studnia nr SD-2: φ = N; λ = E studnia nr SD-3: φ = N; λ = E studnia nr C-8 : φ = N; λ = E studnia nr C-12 : φ = N; λ = ,15 E studnia nr D-4: φ = N; λ = ,37 E studnia nr D-5: φ = N; λ = E Przeznaczanie wody: do spożycia przez ludzi 5

6 Wymogi co do jakości wody: powinna odpowiadać wymogom stawianym wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi, określonym w rozp. Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. (Dz. U. Nr 61/2007, poz. 417) z późniejszymi zmianami Podstawa prawna opracowania: ustawa Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 981) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. od szczegółowych wymagań dotyczących projektów geologicznych, w tym robót których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji (Dz. U. Nr 283/2011, poz. 1656). 2. Omówienie wyników dotychczasowych prac geologicznych w rejonie projektowanych robót geologicznych oraz określenie projektowanego zadania geologicznego Ujęcie wód podziemnych Granica w Świnoujściu nazywane również Zachód, a w strukturze organizacyjnej użytkownika oznaczone Nr 1, położone jest na wyspie Uznam w najbardziej wysuniętej na zachód części miasta, ograniczonej od południa, zachodu i północy granicą państwową z RFN, a od wschodu od strony miasta wewnętrznym pasem granicznym. Ujęcie wykonane zostało przez Niemców w 1907 roku. Studnie były zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie jeziora Wolgast, zaś najbliższa studnia była usytuowana w odległości około 250 m na południowy wschód od jeziora. Studnie usytuowane były w trzech ciągach: A, B i C, zaś ich eksploatacja prowadzona była systemem lewarowym. Po 1945 roku zmieniono system eksploatacji z lewarowego na głębinowy. Dopiero po korekcie granicy państwa, dokonanej w 1953 roku, ujęcie znalazło się w granicach Polski, zaś trzy studnie najbardziej wysunięte na zachód pozostały po stronie niemieckiej. Podstawowa eksploatacja ujęcia była prowadzona przez pobór wody ze studni usytuowanych w ciągach A, B i C. W latach siedemdziesiątych XX wieku prowadzi się rozbudowę ciągu C w kierunku wschodnim, a od 1981 roku prowadzono badanie wód lokalizowaniem studni w rejonie ciągu D. Od 1996 roku podjęto badania geofizyczne elektrooporowe i hydrogeologiczne dla rozbudowy ujęcia celem zwiększenia jego zdolności eksploatacyjnej. 6

7 Aktualnie ujęcie składa się z 13 studni oznaczonych numerami: SD-1, SD-2, SD-3, A-4, D-3/2, D-4, D-5, C-3/2, C-8, C-10/2, C-12, zaś studnie nr C-1 i C-5 przeznaczono na piezometry. Natomiast studnie nr D-5 i A-4 mają charakter studni awaryjnych. Dla polskiej części wyspy Uznam ustalono zasoby eksploatacyjne wód podziemnych, według stanu na wrzesień 1981 roku, w ilości Q = 640,0 m 3 /h, przy depresji S = 1,0-10,0 m, w tym dla ujęcia Granica ( Zachód ) wydzielono wydajność Q = 230 m 3 /h. Dla poszczególnych studni ujęcia wydajności eksploatacyjne ustalane są w ramach zasobów podziemnych dla polskiej części wyspy Uznam, zatwierdzonych decyzją Prezesa Centralnego Urzędu Geologii w Warszawie w dniu 15 kwietnia 1983 roku, znak: KDH/013/4842/M/83. W toku eksploatacji ujęcia następuje stopniowe obniżanie sprawności użytkowej studzien, wyrażające się między innymi spadkiem wydajności jednostkowej oraz wzrostem zawartości w wodzie związków żelaza i manganu (wskutek wzrostu depresji). Użytkownik ujęcia dla ograniczenia stopnia spadku sprawności eksploatacyjnej studzien podejmuje się ich kilkakrotną regenerację (chemiczną lub mechanicznochemiczną) na ogół przeprowadzoną z pozytywnym skutkiem. Dla utrzymania sprawności eksploatacyjnej ujęcia podejmuje się decyzję o wykonaniu zastępczych studzien i likwidowaniu nieprzydatnych dla użytkownika ujęcia studzien istniejących. W niniejszym opracowaniu przedstawia się zakres prac i robót niezbędnych do realizacji postawionego zadania geologicznego. 3. Charakterystyka terenu badań 3.1. Morfologia i hydrografia Polska część wyspy Uznam składa się z kilku oddzielnych jednostek fizjograficznych: na północnym-wschodzie z wycinka Bramy Świny z najstarszymi wydmami brunatnymi, morenowego jądra na zachodzie oraz przylegających doń wydm żółtych i białych (Ziębakowski J., 1995). W jednostce utworzonej z osadów akumulacji lodowcowej, z formami wyciśniętych moren oraz jezior, usytuowane jest interesujące nas ujęcie Granica. Jest to obszar stanowiący wysoczyznę plejstoceńską, morenę denną wśród piasków wodnolodowcowych i glacitektonicznych. 7

8 Rzeźba tego obszaru ukształtowana została podczas zlodowacenia północnopolskiego. Obszar ten cechuje się znacznym zróżnicowaniem wysokościowym, od około 0 m n.p.m. w części południowej do 53,8 m n.p.m. w części północno-wschodniej. Dolina w południowej części obszaru, położona na przedłużeniu jeziora Wolgast, jest drogą odprowadzenia wód powierzchniowych do Kanału Torfowego Budowa geologiczna Dotychczasowe wyniki przeprowadzonych badań hydrogeologicznych i geofizycznych elektrooporowych wskazują, że mamy do czynienia z dość jednorodną budową geologiczną całego obszaru ujęcia Granica. Podłoże utworów czwartorzędowych stanowią tu margle kredowe, których powierzchnia stropowa jest lekko pofalowana o rzędnych od -30,0 do -50,0 m n.p.m. Na osadach kredowych leży ciągła warstwa glin lodowcowych, prawdopodobnie wieku środkowopolskiego zlodowacenia odry i warty. Miąższość jest niewielka, wynosi od 5,0 do 20,0 m, niekiedy w wyniku glacitektonicznych spiętrzeń może dochodzić do 30 m. Gliny przykryte są osadami wodnolodowcowymi wykształconymi w postaci piasków drobnoziarnistych z domieszką żwiru. W kierunku wschodnim piaski stają się bardziej drobnoziarniste, przechodzące w piaski mułkowate i mułki. Osady te zalicza się do zlodowacenia warty. Strop tych osadów występuje na rzędnej od -10,0 do -15,0 m n.p.m. Mogą być one przykryte przewarstwieniami gliniastymi lub bezpośrednio osadami wodnolodowcowymi fazy pomorskiej, nadbudowane osadami kemów tworzących charakterystyczny krajobraz wysoczyzny (Wiśniowski Z., 2007). Miąższość serii piaszczystej w północnej części obszaru jest zmienna i uzależniona od morfologii terenu, dochodząc niekiedy do ponad 50 m. W części południowej na obszarze doliny, której dno posiada rzędną około 0 m n.p.m. jest podobna budowa geologiczna do części północnej. Różnice dotyczą miąższości poziomu glin lodowcowych przykrywających utwory kredy, która wzrasta w kierunku wschodnim osiągając około 40 m, zaś seria osadów piaszczystych ma miąższość od 25,0 do 40,0 m. Są to osady wodnolodowcowe reprezentowane przez piaski ze żwirem, a w spągu żwiry oraz leżące powyżej holoceńskie osady morskie mułki i piaski drobnoziarniste. Spąg tych osadów występuje na rzędnych od -10,0 do -15,0 m n.p.m. 8

9 3.3. Warunki hydrogeologiczne Na obszarze, gdzie usytuowane jest ujęcie Granica występuje jedna czwartorzędowa warstwa wodonośna prowadząca wody o swobodnym zwierciadle stanowiącym jej strop. Pierwotnie poziom swobodnego zwierciadła wody był położony na rzędnej od około 1,0 do 2,0 m n.p.m. W 2007 roku wskutek wytworzenia się leja depresji wokół ujęcia, poziom statycznego zwierciadła wody w jego północnowschodniej części znajdował się na rzędnej -4,0 m n.p.m. Natomiast po zewnętrznej stronie leja depresji zwierciadło wody położone jest na rzędnej około 1,0 m n.p.m. (Wiśniowski Z., 2007). Podstawowe zasilanie omawianej warstwy wodonośnej odbywa się z kierunku zachodniego, zaś od strony wschodniej kontakt hydrauliczny z nią w obniżeniu Bramy Świny jest ograniczony z powodu niskich parametrów filtracyjnych warstwy w tym rejonie. W świetle dotychczasowych badań hydrogeologicznych współczynnik filtracji warstwy wodonośnej jest zmienny i wynosi od 6,0 do ponad 20,0 m/d. W studniach nr SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D-5 przeznaczonych do likwidacji współczynnik filtracji dla ujmowanej warstwy wodonośnej wynosi od k = 6,07 do k = 15,0 m/d Ocena jakości wody podziemnej Wody z ujęcia Granica zalicza się do drugiej klasy czystości według klasyfikacji PIOS. W wodzie ze wszystkich studni ujęcia występuje podwyższona, niekiedy duża, zawartość związków żelaza w stosunku do wymagań stawianych wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Niższe ich ilości stwierdza się w wodzie ze studzien usytuowanych w ciągu D. W wodzie ze studzien usytuowanych w północno-zachodniej części ujęcia (studnie oznaczone symbolem SD) związki żelaza są obecne w ilościach od 1,5 do 3,5 mgfe/dm 3, przy czym najniższe ich wartości stwierdzono w wodzie ze studni nr SD-1, w lutym 2013 roku 1,36 mgfe/dm 3. W studniach znajdujących się w południowej części ujęcia w ciągu C woda posiada najwyższe ilości związków żelaza, do kilku do kilkunastu mgfe/dm 3. Według badania z lipca 2014 roku w wodzie ze studni nr C-12 stwierdzono 6,36 mgfe/dm 3, a ze studni nr C-8 5,24 mgfe/dm 3 (IX r.). Także w wodzie ze studni usytuowanych w ciągu C występują duże ilości jony amonowego, od 0,7 do ponad 2,1 mgnh4/dm 3 (według pierwotnych wyników). Według badania z 9

10 września 2014 roku jego zawartość w wodzie ze studni nr C-8 wynosiła 1,57 mgnh4/dm 3, a ze studni nr C-12 1,03 mg/dm 3 (lipiec 2014 r.). Woda z większości studzien ujęcia posiada podwyższoną barwę, zaś najwyższą jej wartość odnotowano w wodzie ze studzien w ciągu C, od 80,0 do 100 mg/dm 3. Również mętność wody z tych studni, znacznie przekracza dopuszczalną wielkość dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 4. Sposób rozwiązania zadania geologicznego Zgodnie z przyjętym zadaniem projektowym należy na obszarze ujęcia Granica wykonać otwory rozpoznawcze przeznaczone na studnie zastępcze oznaczone numerami: SD-1/2, SD-2/2, SD-3/2, C-8/3, C-12/2, D-4/2 i D-5/2. Wszystkie projektowane otwory rozpoznawcze lokalizuje się w bliskim sąsiedztwie pierwotnych studzien co sprawia, że dla tych otworów przyjmuje się prawie analogiczne profile geologiczne. Szczegółowy opis profili geologicznych projektowanych otworów rozpoznawczych zawiera część II/12, 13, 14, 15, 16, 17, 18. Uwzględniając wyniki rozpoznania geologicznego dokonanego w czasie wiercenia pierwotnych otworów studziennych przyjmuje się następujące głębokości projektowanych otworów rozpoznawczych: otwór rozpoznawczy nr SD-1/2 do głębokości 48,0 m, otwór rozpoznawczy nr SD-2/2 do głębokości 45,0 m, otwór rozpoznawczy nr SD-3/2 do głębokości 52,0 m, otwór rozpoznawczy nr D-4/2 do głębokości 51,0 m, otwór rozpoznawczy nr D-5/2 do głębokości 47,0 m, otwór rozpoznawczy nr C-8/3 do głębokości 39,0 m, otwór rozpoznawczy nr C-12/2 do głębokości 35,0 m, Zakłada się, że projektowane otwory rozpoznawcze wykonane będą metodą udarową, w dwóch kolumnach rur ɸ 610 mm i ɸ 508 mm. W otworach zabudowane będą kolumny filtrowe, których część roboczą stanowić będą filtry siatkowe PCV-U, K, DN 300 mm o zróżnicowanych długościach oraz rurach nadfiltrowych wyprowadzonych do powierzchni terenu. 10

11 Uwzględniając szczegóły konstrukcyjne otworów cz. II/12, 13, 14, 15, 16, 17 i parametry hydrogeologiczne warstwy wodonośnej dla projektowanych otworów rozpoznawczych przyjmuje się następujące parametry eksploatacyjne: otwór nr SD-1/2: wydajność dopuszczalna Q = 57,0 m 3 /h, przy depresji S = 9,20 m i zasięgu leja depresji R = 320,0 m, otwór nr SD-2/2: wydajność dopuszczalna Q = 55,0 m 3 /h, przy depresji S = 8,80 m i zasięgu leja depresji R = 340,0 m, otwór nr SD-3/2: wydajność dopuszczalna Q = 27,0 m 3 /h, przy depresji S = 10,0 m i zasięgu leja depresji R = 320,0 m, otwór nr C-8/3: wydajność dopuszczalna Q = 50,0 m 3 /h, przy depresji S = 4,5 m i zasięgu leja depresji R = 180,0 m, otwór nr C-12/2: wydajność dopuszczalna Q = 45,0 m 3 /h, przy depresji S = 10,80 m i zasięgu leja depresji R = 360,0 m, otwór nr D-4/2: wydajność dopuszczalna Q = 32,0 m 3 /h, przy depresji S = 5,60 m i zasięgu leja depresji R = 135,0 m, otwór nr D-5/2: wydajność dopuszczalna Q = 36,0 m 3 /h, przy depresji S = 5,25 m i zasięgu leja depresji R = 150,0 m, W przypadku potwierdzenia się w toku realizacji projektowanych prac przyjętych założeń, z projektowanych otworów możliwe będzie uzyskanie wyszczególnionych powyżej wydajności odpowiadających dopuszczalnym wielkościom. Ostateczne parametry eksploatacyjne dla projektowanych otworów ustalone będą w dodatku, bądź dodatkach do dokumentacji hydrogeologicznej sporządzonych po zrealizowaniu etapami projektowanych prac. 11

12 5. Realizacja projektu robót geologicznych 5.1. Założenia projektu robót geologicznych Wyszczególnienie Założenia SD-1/2 SD-2/2 SD-3/2 C-8/3 C-12/2 D-4/2 D-5/2 Warstwa wodonośna przewidziana do ujęcia: stratygrafia zakres głębokości występowania [m] Q 14,0-47,0 Q 16,5-44,0 Q 37,0-50,0 Q 12,0-37,0 Q 6,5-32,0 Q 24,0-49,0 Q 25,0-46,0 Głębokość wiercenia [m] 48,0 45,0 52,0 39,0 35,0 51,0 47,0 Zarurowanie otworów liczba kolumn rur [szt.] średnica kolumny końcowej [mm] Projektowany filtr: typ średnica (bez osypki) [mm] długość części roboczej filtra siatkowy ,0 siatkowy ,0 siatkowy ,0 siatkowy ,0 siatkowy ,0 siatkowy ,0 siatkowy ,0 [m] Próbne pompowanie: pompowanie oczyszczające [h] pompowanie pomiarowe [h] ilość poziomów dynamicznych [szt.] obserwacje zwierciadła wody w studniach SD SD SD C C D D-5 12

13 5.2. Prace wiertnicze Projektowane roboty geologiczne obejmują wykonanie siedmiu otworów rozpoznawczych przeznaczonych na studnie zastępcze na ujęciu Granica w Świnoujściu. Kolejnym etapem projektowanych robót będzie likwidacja pierwotnych studni nieprzydatnych dla potrzeb użytkownika wskutek malejącej sprawności eksploatacyjnej. Projektowane otwory rozpoznawcze lokalizuje się w sąsiedztwie studzien istniejących w odległości około 8 m. Otwory nr C-12/2 i D-5/2 wykonane będą na działce nr 250/1, a otwory nr SD-1/2, SD-2/2, SD-3/2, C-8/3 i D-4/2 na działce nr 251/3, obręb ewidencyjny 0005, Świnoujście 5 stanowiące własność Skarbu Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Międzyzdroje. Projektowane otwory rozpoznawcze wykonać należy systemem mechanicznym, udarowym z zastosowaniem podstawowego zestawy wiertniczego. Wszystkie otwory (7 szt.) wykonane zostaną w dwóch kolumnach rur ɸ 610 mm i ɸ 508 mm traktowanych jako kolumny pomocnicze przewidziane do usunięcia po opuszczeniu do otworu kolumny filtrowej PCV-U, K, DN 300 mm. Część roboczą kolumny filtrowej stanowić będzie filtr siatkowy wykonany z rur PCV-U, K, DN 300 mm perforowany szczelinami o szerokości Sw = 5 mm, owiniętych siatką filtracyjną poliamidową Nr 10. Przestrzeń pierścieniowa w otworach wypełniona zostanie obsypką filtracyjną, w części iłem granulowanym i piaskiem-samozasypem. Szczegóły konstrukcyjne projektowanych otworów zawiera część II/12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 ostatecznie dostosowanych do rzeczywistych warunków hydrogeologicznych, stwierdzonych w toku realizacji prac wiertniczych. Uzyskany podczas wiercenia otworów urobek należy gromadzić w dole urobkowym wykonanym w ich sąsiedztwie i oznakowanym. Po zakończeniu robót wiertniczych urobek należy wybrać z dołów i wywieźć w miejsce wskazane przez zamawiającego prace Bezpieczeństwo prowadzenia robót wiertniczych Podczas realizacji projektowanych robót wiertniczych należy zachować warunki ostrożności takie jak: kontrola połączeń elementów wieży wiertniczej, 13

14 potwierdzenie odpowiednim atestem wytrzymałości poszczególnych urządzeń i lin wiertniczych, przegląd mechanicznych urządzeń wiertniczych, przede wszystkim pasów napędowych, sprawdzenie lin odciągów wiertniczych oraz prawidłowości ustawienia urządzeń, olinowania dołu urobkowego, olinowanie placu budowy celem uniemożliwienia dostępu osobom postronnym, przy wjeździe na teren placu budowy konieczne jest umieszczenie tablicy ostrzegawczej i firmowej. Roboty wiertnicze prowadzić należy zgodnie z rozp. Ministra Gospodarki z dnia roku Dz. U. Nr 190, poz. 961 oraz rozp. Ministra Gospodarki i Polityki Społecznej z dnia r. zmieniającym rozp. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia p.poż. w zakładach górniczych i wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz. U. Nr 24, poz. 213). Materiały oraz sprzęt wiertniczy powinny być składowane w wydzielonych miejscach, nie kolidującymi z roboczymi ciągami komunikacyjnymi w obrębie placu wierceń. Nieużywany sprzęt lub materiał wydobyty z otworu, względnie przewidziany do zabudowy, nie może znajdować się w bezpośrednim jego sąsiedztwie, musi być natychmiast przeniesiony w miejsce składowania. W pomieszczeniu łatwo dostępnym i oznakowanym powinna znajdować się apteczka z lekami podstawowymi i środkami opatrunkowymi. 6. Projektowane badania geologiczne 6.1. Pobieranie skał i wody W czasie wiercenia projektowanych otworów rozpoznawczych należy pobierać próbki z przewiercanych skał i wody w sposób następujący: do skrzynek drewnianych, próby zwykłe: o co 2 m z osadów słabo przepuszczalnych, o przy każdej zmianie barwy i litologii osadów, do woreczków foliowych, próby specjalne: 14

15 o co 1 m z osadów zawodnionych piasków, według programu wyszczególnionego w kolumnie 5 w części II/ Zgodnie z art. 82 ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze z dnia 9 czerwca 2011 roku Dz. U. nr 163, ustęp 1.4 nie występuje potrzeba przekazywania prób geologicznych organowi administracji geologicznej wraz z wynikami badań. Uzyskane w czasie wiercenia otworów rozpoznawczych próby skał nie będą przedstawiały wartości naukowej. Próby skał po upływie sześciu miesięcy od daty dostarczenia dokumentacji wynikowej organom administracji geologicznej mogą być zlikwidowane. Ponadto podczas wiercenia otworów należy pobierać próby wody do badań wskaźnikowych dla oznaczenia stężenia chlorków w wodzie. Próby te należy pobierać po nawierceniu warstwy wodonośnej, około 1 m, a następnie w jej środkowej i spągowej części. Badania wody w zakresie podstawowym wraz z metalami ciężkimi należy prowadzić przed zakończeniem pompowania pomiarowego. Program poboru prób wody do badań wskaźnikowych może w toku prac podlegać korekcie w zależności od wysokości stężenia chlorków Pomiary i badania hydrogeologiczne Podczas wiercenia otworów należy prowadzić pomiary zwierciadła wody przed i po zakończeniu prac oraz po nawierceniu warstwy wodonośnej (stójka!). Po nawierceniu warstwy wodonośnej za ustabilizowany poziom zwierciadła wody przyjmuje się pomiar jednostkowy wykonywany w czterech odstępach cogodzinnych. Podstawowym badaniem hydrogeologicznym będzie pompowanie pomiarowe poprzedzone oczyszczającym. Pompowanie oczyszczające prowadzić należy do czasu całkowitego oczyszczenia wody z zawiesiny oraz uzyskania jej całkowitej klarowności. Pompowanie pomiarowe prowadzić należy z trzema poziomami dynamicznymi Q1 = 1/3Qdop; Q2=2/3Qdop; Q3 = Qdop. Po 24 godziny każdy. Podczas pompowania nowych otworów rozpoznawczych należy również prowadzić pomiary zwierciadła wody w studniach pierwotnych. Do pompowania otworów należy użyć pompy głębinowej o wydajności nominalnej dostosowanej do szacunkowych obliczeń wydajności dopuszczalnych projektowanych otworów pkt

16 Do zasilania użytych pomp głębinowych energię elektryczną pobierać należy z rozdzielni prądu istniejących w pobliżu pierwotnych studzien. Wodę z pompowanych otworów należy odprowadzać na odległość ponad 150 m, wykorzystując spadki powierzchni terenu w kierunku przeciwnym do otworów. Na okres prowadzenia robót wiertniczych i próbnych pompowań projektowanych otworów z eksploatacji muszą być wyłączone studnie pierwotne Badania laboratoryjne W zakresie projektowanych prac hydrogeologicznych przyjmuje się wykonanie następujących badan laboratoryjnych: badań wskaźnikowych i jakościowych wód podziemnych, zakres badań wskaźnikowych: chlorki, zakres badań fizykochemicznych: mętność, barwa, elektryczna przewodność właściwa, chlorki, związki żelaza i manganu, azot amonowy, azot azotanowy i azotynowy, twardość ogólna, siarczany, utlenialność, metale ciężkie: kadm, nikiel, miedź, cynk, ołów, rtęć, zakres badań mikrobiologicznych: Escherichia coli, enterokoki, zakres badań granulometrycznych wodonośca: analiza sitowa prób uśrednionych z poszczególnych granulacji Prace geodezyjne Wykonane otwory rozpoznawcze należy zaniwelować w nawiązaniu do państwowej sieci geodezyjnej, wyznaczając rzedną terenu, współrzędne geograficzne i płaskie. Zlikwidowane studnie należy usunąć z mapy zasadniczej oraz wyznaczyć rzędną terenu oraz ich współrzędne geograficzne i płaskie Prace kameralne Wyniki projektowanych robót geologicznych związanych z wykonaniem otworów rozpoznawczych przeznaczonych na studnie zastępcze należy przedstawić w kolejnych dodatkach do dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia, sporządzonych według rozp. Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 roku Dz. U. z dnia 9 maja 2014 roku. Wyniki prac związanych z likwidacją studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D-5 przedstawić należy w dokumentacji geologicznej, która powinna być 16

17 sporządzona według wymogów zawartych w rozp. Ministra Środowiska z dn. 15 grudnia 2011 r. Dz. U. Nr 282/2011, poz Projekt likwidacji studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D Przyczyny likwidacji studzien Dla studzien przeznaczonych do likwidacji, po ich wykonaniu ustalono wydajności eksploatacyjne w ilości od 26,0 do 64,0 m 3 /h. W toku dotychczasowej eksploatacji postępował spadek sprawności eksploatacyjnej studzien wyrażający się obniżeniem wydajności jednostkowej od około 50% do około 70%. Podstawową przyczyną spadku parametrów eksploatacyjnych studzien jest proces kolmatacji filtrów studziennych i przyfiltrowej strefy warstwy wodonośnej. Przebiega on dla każdej studni inaczej. Jest uwarunkowany chemizmem wody oraz intensywnością jej poboru, a także uziarnieniem wodonośca tworzącego w danym rejonie warstwę wodonośną. Najmniejszy spadek sprawności eksploatacyjnej występuje w studniach nr D-4 i D-5, wynoszący około 50%, zaś w pozostałych studniach na ogół przekracza 65%. Ponieważ regeneracja studzien, niekiedy dwukrotna, nie przyniosła długotrwałej poprawy studnie kwalifikują się do likwidacji, która może być dokonana po wcześniejszym wykonaniu studzien zastępczych. Jest to warunek konieczny wynikający z gotowości eksploatacyjnej ujęcia dla zapewnienia zaspokojenia zapotrzebowania na wodę mieszkańców Świnoujścia. Stąd wynikać będzie realizacja prac objętych niniejszym projektem, etapami w okresie postulowanej pięcioletniej ważności decyzji zatwierdzającej projekt Sposób likwidacji studzien Generalnie przyjmuje się, że likwidacja studzien przebiegać będzie przez usunięcie z otworów studziennych zabudowanych kolumn rur eksploatacyjnych i kolumn filtrowych, podczas usuwania których nastąpi samozasypanie otworów, a niepełne uzupełnione czystym piaskiem. Otwory w przelotach występowania gliny zostaną wypełnione iłem granulowanym typu Compactonit. Likwidacja studni nr SD-1 Studnia nr SD-1 została wykonana w 1996 roku przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe UNI-INVEST S.C. w Gdańsku. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q = 60,0 m 3 /h przy depresji S = 6,35 m. 17

18 Pomiary kontrolne przeprowadzone w pierwszym półroczu 2014 roku wykazały, że aktualna wydajność studni wynosi q = 2,96 m 3 /h/1ms, stanowiąca około 46,6% pierwotnej wartości. Spadek tej wydajności postępuje, choć przeprowadzona chemiczna regeneracja studni ten proces opóźnia. Badania fizykochemiczne wody z dnia r. wykazały, że zawiera ona 1,46 mgfe/dm 3 związków żelaza, manganu 0,418 mgmn/dm 3 oraz jonu amonowego w ilości 0,54 mgnh4/dm 3 i jonu chlorkowego 34,0 mgcl/dm 3. Porównanie aktualnych wyników z pierwotnymi wykazuje wzrost w wodzie związków żelaza, manganu i jonu amonowego. Postępujący spadek wydajności jednostkowej studni nr SD-1 kwalifikuje ją do likwidacji po wcześniejszym wykonaniu studni nr SD-1/2, zastępczej. Dane techniczne studni: głębokość: 48,0 m konstrukcja studni: o rura nadfiltrowa PCV-U, K, DN 400 mm, l = 34,0 m, o część robocza filtr szczelinowy, Sw = 3,0 mm PCV-U, K, DN 400 mm z okładziną żwirową fr. 3,5-5,0 mm, l = 12,0 m, o rura podfiltrowa PCV-U, K, DN 400 mm, l = 2,0 m. Czynności związane z likwidacją studni nr SD-1: dokonać demontażu naziemnej obudowy studziennej wraz z armaturą wodociągową i głowicą studzienną, dokonać pomiaru aktualnej głębokości występowania zwierciadła wody oraz głębokości studni, wprowadzić do otworu studziennego wodny roztwór podchlorynu sodu w ilości około 5 dm 3, przystąpić do uruchomienia kolumny, podczas wyciągania której nastąpi samozasypanie otworu, w przypadku niepełnego zasypu należy uzupełnić go czystym piaskiem, podobnie należy postąpić w przypadku zerwania się połączeń gwintowych poszczególnych odcinków kolumny w czasie podejmowanych prób jej wyciągania uzupełnić piaskiem niepełny samozasyp, 18

19 miejsce zlikwidowanej studni należy oznaczyć przez umieszczenie w gruncie odcinka rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczka informacyjną. Szczegółowy projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni zawiera Cz. II/19. Likwidacja studni nr SD-2 Studnia nr SD-2 została wykonana w 1996 roku przez UNI-INVEST S.C. w Gdańsku. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q = 64,0 m 3 /h przy depresji S = 5,70 m i wydajność jednostkową q = 11,22 m 3 /h/1ms. Wskutek stopniowego spadku sprawności eksploatacyjnej studni dokonano jej regeneracji chemicznej. Obecnie wydajność jednostkowa studni wynosi q = 7,31 m 3 /h/1ms wskazująca na ponad 65% spadek jej sprawności eksploatacyjnej. Badania wody z dnia r. wykazały obecność związków żelaza 2,50 mgfe/dm 3 i manganu 0,431 mgmn/dm 3, jonu amonowego 0,36 mgnh4 + /dm 3, chlorków 35,0 mgcl - /dm 3 oraz siarczanów 62 mg SO4 2- /dm 3. Porównanie aktualnych wyników badań z pierwotnymi z okresu budowy studni (1996 r.), stwierdza się wzrost wybranych składników, a w szczególności związków żelaza i manganu oraz nieznaczny chlorków z 21,0 do 35,0 mg Cl - /dm 3, utlenialności z 1,9 do 3,7 mgo2/dm 3, twardości ogólnej z 200,0 do 310,0 mgcaco3/dm 3 i siarczanów z 17,7 do 62,0 mgso4 2- /dm 3. Postępujący spadek sprawności eksploatacyjnej studni jest zatem miedzy innymi spowodowany wzrostem zawartości w wodzie związków żelaza i manganu. Te podstawowe czynniki kwalifikują studnie nr SD-2 do likwidacji po uprzednim wykonaniu studni zastępczej nr SD-2/2. Dane techniczne studni SD-2: głębokość: 44,50 m, konstrukcja studni: o rura nadfiltrowa PCV-U, K, DN 400 mm, l = 30,50 m, o część robocza filtr szczelinowy, Sw = 3,0 mm, PCV-U, K, DN 400 mm z okładziną żwirową fr. 5,0-8,0 mm, l = 12,0 m, o rura podfiltrowa PCV-U, K 400 mm, l = 2,0 m. 19

20 Czynności związane z likwidacją studni: demontaż obudowy naziemnej wraz z armaturą wodociągową i głowicą studzienną, pomiar aktualnej głębokości studni i zwierciadła wody oraz ewentualne oczyszczenie osadnika rury podfiltrowej z powstałego osadu, wprowadzić do otworu studziennego wodny roztwór podchlorynu sodu w ilości około 5 dm 3, przystąpić do uruchomienia kolumny filtrowej, podczas wyciągania której nastąpi samozasypanie otworu, w przypadku niepełnego zasypu lub zerwania się połączeń gwintowych kolumny należy uzupełnić go czystym piaskiem, miejsce zlikwidowanej studni należy oznaczyć przez umieszczenie w gruncie odcinka rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m, wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczką informacyjną. Szczegółowy opis geologiczno-techniczny likwidacji studni nr SD-2 zawiera Cz. II/20. Likwidacja studni nr SD-3 Studnia nr SD-3 została wykonana w 1998 r. przez UNI-INVEST S.C. w Gdańsku. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q=39,0 m 3 /h, przy depresji S = 8,35 m i wydajność jednostkową q = 4,67 m 3 /h/1ms. W minionym okresie eksploatacji studni dokonano jej jednokrotnej regeneracji chemicznej. Aktualna wydajność jednostkowa studni wynosi q = 3,16 m 3 /h/1ms, wskazująca na jej spadek o 32,5% w stosunku do pierwotnej wartości z 1998 roku. Badania z dnia r. wykazały, że woda z interesującej nas studni zawiera duże ilości związków żelaza 3,33 mgfe/dm 3, manganu 0,648 mgmn/dm 3 i jonu amonowego 1,13 mg NH4 + /dm 3. Porównanie aktualnych wyników badania wody z pierwotnymi z 1998 roku wskazuje na bardzo duży wzrost związków żelaza, manganu i siarczanów z 13,6% do 96,0 mgso4 2- /dm 3 oraz chlorków z 10,0 do 36,0 mgcl - /dm 3, a także twardości z 216,0 do 346,0 CaCO3/dm 3 i utlenialności z 1,8 do 4,2 mgo2/dm 3. Dane techniczne studni nr SD-3: głębokość studni: 51,50 m, 20

21 konstrukcja studni: o rura nadfiltrowa PCV-U, K, DN 400 mm, l = 37,50 m, o część robocza filtr szczelinowy typu Johnsona, Sw = 2,5 mm, l = 12,0 m, o rura podfiltrowa PCV-U, K, DN 400 mm, l = 2,0 m o kolumnę filtrową zabudowano na głębokości 51,50 m na podsypce żwirowej, o wokół kolumny filtrowej wykonano dwie obsypki: wewnętrzną fr. 3,0-5,0 mm oraz zewnętrzną fr. 0,71-1,2 mm. Czynności związane z likwidacją studni nr SD-3: demontaż obudowy studziennej, naziemnej wraz z armaturą wodociągową i głowicą studzienną, pomiar aktualnej głębokości studni i poziomu zwierciadła wody oraz ewentualnie oczyszczenie rury podfiltrowej z powstałego zasypu, wprowadzić do otworu studziennego wodny roztwór podchlorynu sodu w ilości około 5 dm 3, przystąpić do uruchomienia kolumny filtrowej, podczas wyciągania której nastąpi samozasypanie otworu, uzupełnionego w przypadku niepełnego zasypu czystym piaskiem, miejsce zlikwidowanej studni należy oznaczyć przez umieszczenie w gruncie odcinka rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m, wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczką informacyjną. Szczegółowy projekt geologiczno-techniczny likwidacji studni nr SD-3 zawiera Cz. II/21. Likwidacja studni nr C-8 Studnia nr C-8 została wykonana w 1994 roku przez Wodrol Szczecin. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q = 50,0 m 3 /h, przy depresji S = 4,70 m i wydajność jednostkową q = 10,63 m 3 /h/1ms. Dla utrzymania stanu sprawności eksploatacyjnej studnia poddana została regeneracji mechaniczno-chemicznej. Aktualnie wydajność eksploatacyjna studni wynosi q = 7,42 m 3 /h/1ms, która wskazuje na spadek sprawności eksploatacyjnej studni. 21

22 Badania wody z dnia roku wykazały, że zawiera ona bardzo duże ilości związków żelaza 5,2 mgfe/dm 3, manganu 1,064 mgmn/dm 3 i jonu amonowego 1,57 mgnh4 + /dm 3. W stosunku do pierwotnych wyników z 1994 roku nastąpił bardzo duży wzrost zawartości manganu z 0,73 do 1,064 mgmn/dm 3 oraz nieznaczny (w granicach błędu oznaczania) wzrost jonu chlorkowego z 26,0 do 30,0 mgcl - /dm 3 i mętności z 2 mgsio2/dm 3 do 6,9 NTU. Odnotować należy również spadek twardości wody z 424 do 342 mgcaco3/dm 3, barwy z 33,0 do 15 mgpt/dm 3, siarczanów ze 140,0 do 101,0 mgso4 2- /dm 3 i utlenialności z 7,1 do 5,2 mgo2/dm 3 oraz związków żelaza z 6,0 do 5,2 mgfe/dm 3. Zakładając postępujący spadek sprawności eksploatacyjnej podjęto decyzję o likwidacji studni po uprzednim wykonaniu otworu rozpoznawczego przeznaczonego na studnię zastępczą nr C-8/2. Dane techniczne studni C-8 : głębokość: 38,50 m, konstrukcja studni: o kolumna pomocnicza ɸ 610 mm, l = 6,10 m, o rura nadfiltrowa PCV-U, K, DN 300 mm, l = 25,45 m, o część robocza filtr szczelinowy PCV-U, K, DN 300 mm, dług. 10,0 m, Sw = 1,0 mm, o rura podfiltrowa PCV-U, K, DN 300 mm, dług. 1,65 m, o obsypka filtracyjna, pisakowa fr. 0,8-1,4 mm, w przelocie 12,0-34,0 m, o obsypka filtracyjna, piaskowa fr. 1,4-2,0 mm, w przelocie 34,0-38,50 m, o podsypka żwirowa w przelocie 38,50-39,0 m. Czynności związane z likwidacją studni nr C-8 : demontaż obudowy studziennej z kręgów betonowych ɸ 1500 mm wraz z armaturą wodociągową i głowicą studzienną, pomiar aktualnej głębokości studni i poziomu zwierciadła wody oraz sprawdzenie potrzeby oczyszczenia rury podfiltrowej z powstałego zasypu, wprowadzić do otworu studziennego wodny roztwór podchlorynu sodu w ilości około 5 dm 3, 22

23 przystąpić do uruchomienia kolumny filtrowej, podczas wyciągania której nastąpi samozasypanie otworu w przelocie 12,0-38,50 m, uzupełnionego w przypadku niepełnego zasypu czystym piaskiem, w przelocie 6,0-12,0 m otwór należy wypełnić iłem granulowanym typu Compactonit, otwór w przelocie 0,0-6,0 m należy zlikwidować przez samozasypanie i uzupełnienie czystym piaskiem, miejsce zlikwidowanej studni należy oznaczyć przez umieszczenie w gruncie odcinka rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m, wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczką informacyjną. Szczegóły likwidacji studni nr C-8 zawiera Cz. II/22. Likwidacja studni nr C-12 Studnia nr C-12 została wykonana w 1974 roku przez Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne w Poznaniu. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q = 50,0 m 3 /h, przy depresji S = 12,0 m i wydajność jednostkową q = 4,16 m 3 /h/1ms. W okresie dotychczasowej eksploatacji studni w celu zwiększenia jej sprawności eksploatacji przeprowadzono dwukrotną regenerację mechaniczno-chemiczną. Według badania kontrolnego wykonanego w 2014 roku wydajność jednostkowa wynosi q = 1,5 m 3 /h/1ms, która stanowi około 35,5% pierwotnej wartości. Badania fizykochemiczne z dnia roku wykazały, że woda zawiera 6,38 mgfe/dm 3 związków żelaza, manganu 0,702 mgmn/dm 3 oraz jonu amonowego 1,03 mgnh4 + /dm 3. Porównanie aktualnych wyników badania wody z wynikami pierwotnymi wskazuje, że w czasie dotychczasowej eksploatacji studni obserwuje się bardzo duży wzrost zawartości związków żelaza z 1,5 do 6,38 mgfe/dm 3 i manganu z 0,15 do 0,702 mgmn/dm 3 oraz twardości ogólnej z 200,0 do 375,0 mgcaco3/dm 3. Natomiast zawartość w wodzie jonu chlorkowego utrzymuje się na tym samym poziomie 24 mgcl - /dm 3. Wobec bardzo dużego spadku sprawności eksploatacyjnej studnię nr C-12 kwalifikuje się do likwidacji po wcześniejszym wykonaniu studni zastępczej nr C-12/2. Dane techniczne studni nr C-12 : głębokość: 35,0 m, 23

24 konstrukcja studni: o kolumna eksploatacyjna ɸ 508 mm, dług. 21,0 m, o rura nadfiltrowa azbestowo-cementowa ɸ 300 mm z nasadą stalową ɸ 300 mm, o część robocza filtr AP 300 mm, azbestowo-cementowy, dług. 10,0 m, o rura podfiltrowa azbestowo-cementowa ɸ 300 mm z podstawą cementową, o wokół kolumny w przelocie 20,0-35,0 m znajduje się obsypka fr. 1,4-2,0 mm. Czynności związane z likwidacją studni nr C-12 : dokonać demontażu obudowy murowanej wraz z armaturą wodociągową i głowicę studzienną, dokonać pomiaru aktualnej głębokości studni i poziomu zwierciadła wody i oczyszczenia rury podfiltrowej z ewentualnego zasypu, wprowadzić do otworu wodny roztwór podchlorynu sodu w ilości około 5 dm 3, przystąpić do uruchomienia kolumny filtrowej i jej wyciągania, w czasie którego nastąpi samozasypanie w przelocie 22,80-35,0 m, w przypadku niepełnego samozasypania należy go uzupełnić czystym piaskiem, kolejną czynnością będzie uruchomienie kolumny eksploatacyjnej ɸ 508 mm i jej wyciąganie, w czasie którego nastąpi samozasypanie otworu w przelocie 0,0-22,80 m, ewentualnie uzupełnienie czystym piaskiem, miejsca zlikwidowanej studni należy oznaczyć przez umieszczenie w gruncie odcinka rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m, wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczką informacyjną. Szczegóły likwidacji studni pokazano w części II/23. Likwidacja studni nr D-4 Studnia nr D-4 została wykonana w 1986 roku przez Przedsiębiorstwo Robót Wiertniczych w Poznaniu. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q = 26,0 m 3 /h, przy depresji S = 5,30 m i wydajność jednostkową q = 4,90 m 3 /h/1ms. Dla utrzymania sprawności eksploatacyjnej studni dokonano jej dwukrotnej regeneracji mechaniczno-chemicznej. Aktualna wydajność jednostkowa studni wynosi q = 2,45 m 3 /h/1ms, która stanowi około 50% jej pierwotnej wartości. 24

25 Badania fizykochemiczne wody z dnia r. wykazały, że zawiera ona 0,357 mgfe/dm 3 związków żelaza i 0,211 mgmn/dm 3 manganu oraz jonu amonowego w ilości 0,34 mgnh4 + /dm 3 i jonu chlorkowego w ilości 21 mgcl - /dm 3. Porównanie wyników aktualnych z wynikami z 1986 roku wskazuje, że w okresie dotychczasowej eksploatacji studni skład fizykochemiczny wody nie uległ zmianie. Jest on bardzo korzystny dla potrzeb wodociągu komunalnego. Zaleca się zatem w rejonie studni nr D-4 wykonanie studni zastępczej nr D-4/2 o parametrach eksploatacyjnych Q = 32,0 m 3 /h i depresji S = 5,60 m. Dane techniczne studni nr D-4: głębokość: 50,60 m, konstrukcja studni: o rura nadfiltrowa ɸ 356 mm, dług. 35,40 m, o część robocza filtr siatkowy łódzki ɸ 273 mm, dług. 9,60 m, o rura podfiltrowa ɸ 273 mm, dług. 3,0 m, o wokoło kolumny filtrowej w przelocie 19,0-50,60 m znajduje się obsypka filtracyjna, piaskowa fr. 0,8-1,4 mm, o w przelocie 50,50-52,0 m wykonana jest podsypka żwirowa. Czynności związane z likwidacją studni nr D-4: demontaż obudowy studziennej ɸ 1600 mm wraz z armaturą wodociągową i głowicą studzienną, pomiar aktualnej głębokości studni i poziomu zwierciadła wody oraz ewentualne oczyszczenie z zasypu rury podfiltrowej i wybicie denka, wprowadzenie do otworu wodnego roztworu podchlorynu sodu w ilości około 5 dm 3, podjęcie próby uruchomienia kolumny filtrowej, w czasie wyciągania której nastąpi samozasypanie otworu, uzupełnione piaskiem, przypadku zerwania się połączeń gwintowych kolumny sprawdzić samozasyp zerwanego odcinka kolumny i ewentualnie uzupełnić piaskiem, miejsce zlikwidowanej studni oznaczyć odcinkiem rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczką informacyjną. Szczegóły likwidacji studni zawiera część II/24. 25

26 Likwidacja studni nr D-5 Studnia nr D-5 została wykonana w 1986 roku przez Przedsiębiorstwo Robót Wiertniczych w Poznaniu. Dla studni ustalono wydajność eksploatacyjną w ilości Q = 31,0 m 3 /h, przy depresji S = 5,0 m i wydajność jednostkową q = 6,20 m 3 /h/1ms. W okresie dotychczasowej eksploatacji studni przeprowadzono jej jednokrotną regenerację mechaniczno-chemiczną. Aktualnie wydajność jednostkowa studni wynosi q = 3,02 m 3 /h/1ms świadcząca o jej spadku o około 61% w stosunku do pierwotnej wartości z 1986 roku. Badania wody z dnia r. wskazują, że zawiera ona bardzo duże ilości związków żelaza wynoszące 6,120 mgfe/dm 3, manganu 2,189 mgmn/dm 3 i jonu amonowego 2,78 mgnh4 + /dm 3 oraz posiada wysoką barwę 80 mgpt/dm 3 i mętność 15,5 NTU. Porównanie aktualnych badań z wynikami pierwotnymi z 1986 roku wskazuje na wzrost zawartości w wodzie związków żelaza z 4,5 do 6,120 mgfe/dm 3 i manganu z 0,20 do 2,189 mgmn/dm 3. Nadal utrzymuje się wysoka barwa 80 mgpt/dm 3 i mętność dochodząca do 15,5 NTU. Studnia nr D-5 z uwagi na pogarszająca się jakość wody i spadek sprawności eksploatacyjnej została zakwalifikowana do likwidacji. Dane techniczne studni nr D-5: głębokość: 46,50 m, konstrukcja studni: o kolumna rur ɸ 457 mm, pomocnicza, do głębokości 26,0 m, o rura nadfiltrowa ɸ 356 mm, dług. 30,70 m, wyprowadzona do obudowy studziennej, o część robocza filtr siatkowy łódzki ɸ 273 mm, dług. 10,0 m, siatka filtracyjna poliamidowa Nr 10, o rura podfiltrowa ɸ 273 mm, dług. 3,0 m, o wokół kolumny filtrowej w przelocie 20,0-46,50 m wykonano obsypkę filtracyjną, piaskową fr. 1,4-2,0 mm, o podsypka żwirowa w przelocie 46,50-50,0 m. Czynności związane z likwidacją studni nr D-5: dokonać pomiarów aktualnej głębokości zwierciadła wody i studni, 26

27 dokonać demontażu obudowy studziennej z kręgów betonowych ɸ 1600 mm wraz z armaturą wodociągową i głowicą studzienną, w przypadku stwierdzenia zasypu rury podfiltrowej przystąpić do jego usunięcia, przystąpić do uruchomienia kolumny filtrowej, która na głębokości około 18,0 m, była w okresie budowy studni powtórnie nakręcona w otworze, a następnie wyciągana, w przypadku wyciagnięcia tylko odcinka kolumny o długości 18,0 m podjąć próbę wyciągnięcia pozostałego w otworze odcinka kolumny filtrowej, w przypadku braku możliwości usunięcia z otworu dolnej części kolumny filtrowej, należy wypełnić ją czystym piaskiem, a w przelocie 18,0-24,0 m iłem granulowanym, następnie uruchomić kolumnę rur ɸ 457 mm, w czasie wyciągania której nastąpi samozasypanie otworu, a w przypadku niepełnego zasypu i wykopu po demontażu obudowy studziennej uzupełnić czystym piaskiem, miejsce zlikwidowanej studni należy oznaczyć przez umieszczenie w gruncie odcinka rury PCV, DN 80 mm, dług. 1,10 m, wypełnionego betonem i zabetonowanego w gruncie z tabliczką informacyjną Zestawienie materiałów do likwidacji studzien Do likwidacji przedmiotowych studni należy użyć następujących materiałów: ił granulowany typu Compactonit 1,0 Mg piasek niegranulowany czysty 20,0 Mg cement 0,5 Mg podchloryn sodu 35,0 dm 3 (l) rura PCV, DN 80 mm 10,0 mb tabliczki informacyjne 7 szt. 8. Harmonogram projektowanych robót geologicznych Realizowanie projektowanych robót można podjąć dwa tygodnie po uprzednim zgłoszeniu ich rozpoczęcia właściwym organom. Uwzględniając potrzebę utrzymania ujęcia Granica w pełnej gotowości eksploatacyjnej wykonywanie projektowanych robót przebiegać musi etapami. 27

28 W pierwszej kolejności należy wykonać otwory rozpoznawcze przeznaczone na studnie zastępcze, a następnie przygotować je do eksploatacji. Dopiero po takim ich przygotowaniu do eksploatacji można przystąpić do likwidacji nieprzydatnych studzien. Przyjmuje się następujący czas wykonywania poszczególnych zadań projektowych: Wykonanie otworów rozpoznawczych: prace przygotowawcze urządzenie placu budowy dla wykonania każdego otworu, 2 dni wiercenie otworu rozpoznawczego wraz z zabudową kolumny filtrowej i wykonaniem obsypki filtracyjnej, piaskowej bądź żwirowej, 26 dni próbne pompowanie otworu rozpoznawczego, 7 dni prace geodezyjne, 14 dni sporządzenie dokumentacji wynikowej, dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia. 30 dni Przyjęty czas poszczególnych czynności odnosi się do wykonania jednego otworu rozpoznawczego do głębokości 50 m. Ukończenie wiercenia otworu rozpoznawczego na głębokości mniejszej niż 50 m będzie równoznaczne ze skróceniem czasu wykonania robót wiertniczych. Likwidacja nieprzydatnych studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D-5: prace przygotowawcze urządzenie placu budowy, 2 dni demontaż obudowy studziennej oraz wykonanie pomiarów głębokości zwierciadła wody i studni, 1 dzień likwidacja studni przez samozasypanie i uzupełnienie zasypu piaskiem podczas wyciągania kolumny filtrowej bądź eksploatacyjnej oraz wypełnienie wybranych przelotów studzien iłem granulowanym, 3 dni rekultywacja terenu wokół zlikwidowanej studni oraz wykonanie oznaczenia miejsca jej likwidacji, 1 dzień prace geodezyjne, 14 dni sporządzenie dokumentacji geologicznej likwidacji studni. 25 dni Przyjęty czas realizacji poszczególnych czynności odnosi się do likwidacji jednej studni. 28

29 9. Oddziaływanie projektowanych robót na środowisko naturalne Projektowane roboty geologiczne obejmujące wykonanie otworów rozpoznawczych przeznaczonych na studnie zastępcze oraz likwidację studzien nr SD-1, SD-2, SD-3, C-8, C-12, D-4, D-5 ze względu na ich zakres i spodziewane warunki nie spowodują ujemnego wpływu na środowisko naturalne. Otwory rozpoznawcze wykonane będą systemem mechanicznym udarowym, przy którym jedyną uciążliwością jest okresowo zwiększony poziom hałasu. Podobna uciążliwość wystąpi podczas likwidacji nieprzydatnych dla użytkownika studzien. Prawidłowo prowadzone roboty wiertnicze przy użyciu sprawnego technicznie sprzętu, nie będą powodować zanieczyszczenia środowiska. W rozumieniu ustawy z dnia r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) urobek pozyskany prawie wyłącznie piasek z wiercenia otworów nie stanowi odpadu szkodliwego dla środowiska. Interesujące nas ujęcie Granica w Świnoujściu znajduje się w granicach specjalnych obszarów Ochrony Siedlisk Natura 2000 o nazwie Wolin i Uznam kod PLH Zalecenia końcowe Niniejszy projekt podlega zatwierdzeniu przez Marszalka Województwa Zachodniopomorskiego w Szczecinie, do wniosku o zatwierdzenie należy załączyć dwa egzemplarze projektu i dowód wniesienia opłaty skarbowej na konto Urzędu Miasta Szczecin za wydanie decyzji oraz wypis o stanie własności nieruchomości, na której będą wykonywane otwory rozpoznawcze Zgłoszenia zamiaru wykonywania robót objętych niniejszym projektem dokonuje Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Świnoujściu, Marszałkowi Województwa Zachodniopomorskiego i Prezydentowi Świnoujścia najpóźniej dwa tygodnie przed ich rozpoczęciem Prace geologiczne mogą być wykonywane, dozorowane i kierowane przez osoby posiadające uprawnienia geologiczne Uwzględniając zakładane wykonywanie projektowanych robót etapami wnioskuje się o maksymalny termin ważności decyzji zatwierdzającej projekt, tj. na okres 5 lat. 29

30 11. Wykaz wykorzystanych materiałów Barełkowski Z., 2013 Dodatek Nr 3 do dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych GRANICA w Świnoujściu Barełkowski Z., 2013 Dokumentacja geologiczna likwidacji studni nr C-3, nr C-10 i D-3 na terenie ujęcia wód podziemnych z utworów czwartorzędowych GRANICA w Świnoujściu Barełkowski Z., 1998 Aneks do dokumentacji hydrogeologicznej zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych w rejonie polskiego Uznamu Marciniak W., 1996 Dokumentacja badań geoelektrycznych wykonanych dla rozpoznania budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych w rejonie ujęcia Świnoujście Granica Robińska-Skrzypiec E., 1982 Aneks do dokumentacji hydrogeologicznej zasobów w kat. B dla ujęcia miejskiego nr 1 Zachód (1962 r.) w Świnoujściu Wiśniowski Z., 2007 Dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej ujęcia komunalnego wody podziemnej z utworów czwartorzędowych Granica w Świnoujściu określający zasięg strefy ochronnej ujęcia Wiśniowski Z., 2006 Projekt prac geologicznych dla likwidacji studni nr D-3, C-12, C-10, C-3, A-5 na terenie komunalnego ujęcia wody podziemnej Granica w Świnoujściu Ziębakowski J., 1995 Projekt prac geologicznych związanych z wykonaniem studni szerokodymensyjnych na terenie ujęcia wody podziemnej Zachód w Świnoujściu. 30