Wyższa Szkoła Humanistyczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Szczecinie EDUKACJA HUMANISTYCZNA Półrocznik myśli społeczno-pedagogicznej Nr 1 (26), 2012 Szczecin 2012
RADA PROGRAMOWA prof. nadzw. dr hab. Jan Nikołajew przewodniczący, prof. zw. dr hab. Kazimierz Kozłowski zastępca przewodniczącego, prof. zw. dr hab. Antonina Kowalowa, prof. zw. dr hab. Kazimierz Wenta, prof. zw. dr hab. Robert Woźniak, prof. zw. dr hab. Marek Szczepański, prof. zw. dr hab. Janusz Sztumski, ks. prof. zw. dr hab. Henryk Skorowski, dr hab. Czesław Plewka prof. WSH TWP, dr hab. Anna Wachowiak prof. WSH TWP, ks. dr hab. Stanisław Fel prof. KUL, dr hab. Wiesław Jamrożek, dr hab. Izabela Skórzyńska, dr Waldemar Urbanik ZESPÓŁ REDAKCYJNY prof. zw. dr hab. Kazimierz Wenta redaktor naczelny, dr Alina Tomaszewska zastępca redaktora naczelnego, Izabela Kumor sekretarz redakcji, Wojciech Chocianowicz redaktor i korektor PROJEKT OKŁADKI Piotr Mączka RECENZENT dr hab. Jan Grzesiak prof. UAM Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie, 2012 Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP w Szczecinie 70-952 Szczecin, ul. Władysława Broniewskiego 14 www.wshtwp.pl ISSN 1507-4943 Wydawca: Pedagogium Wydawnictwo OR TWP w Szczecinie, Szczecin 2012 www.twp.szczecin.pl Nakład: 150 egz. Skład i łamanie: PPH ZAPOL Druk i oprawa: PPH ZAPOL
SPIS TREŚCI Od Redakcji............................................... 5 STUDIA I ROZPRAWY Renata Nowak-Lewandowska, Edukacyjne uwarunkowania rynku pracy w Polsce....... 7 Kazimierz Wenta, Uczyć się przez całe życie, aby być i mieć nadzieję na dobrą pracę...... 17 Waldemar Urbanik, O Karolu Marksie, aktualności systemów teoretycznych i wymiarach współczesnego kapitalizmu........................... 23 Jan Kania, Komunikacja społeczna w resocjalizacji......................... 29 DONIESIENIA Z BADAŃ Robert B. Woźniak, Miasto portowe jako przedmiot badań socjologii morskiej......... 37 Zbigniew Kosiorowski, Z eksploracji morskich archetypów: Wraki. Studium przypadku.... 63 Erica Fontana, Changing presentations of Poland in the context of new museums........ 79 Amadeusz Urbanik, Postrzeganie stosunków polsko-ukraińskich przez mieszkańców Pomorza Zachodniego..................................... 89 Leszek Pawelski, Młodzi w przyszłości kierunki działań..................... 99 Bogdan Urbanek, Europejski wymiar edukacji regionalnej i obywatelskiej............ 119 Andrzej Kokiel, Tomasz Cegiełka, Pamięć i tożsamość mieszkańców Szczecina......... 135 Michał Urbas, Szczecińskie badanie czytelnictwa i rozpowszechniania prasy, dawniej...... 147 Mateusz Tomczyk, Foto-clubbing: aspekty prawne......................... 171 Wojciech Oleszak, Kultura bezpieczeństwa w środowisku pracy.................. 181 Anna Oleszak, Problemy dydaktyczne szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.... 191 Jolanta Harzyńska, Metody pracy z uczniami dorosłymi...................... 201 Mateusz Piwowarski, Metoda doboru platformy e-learningowej w kształceniu na odległość.. 207 Ewa Fleszar, Kształcenie nauczycieli przedmiotów przyrodniczych dla edukacji o zrównoważonym rozwoju.................................. 219 Antonín Roják, Miroslava Miklošíková, Program of pedagogical education of engineers... 225 Miroslava Miklošíková, Ethics and evaluation processes at school as a part of education.. 231 Z DOŚWIADCZEŃ EDUKACYJNO-ZAWODOWYCH ABSOLWENTÓW WSH TWP W SZCZECINIE Monika Saganowska, Wiedza o specyfice nauczania dorosłych jako czynnik decydujący o skuteczności szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.............. 235 Barbara Bartoszewicz, Wpływ szkoleń na rozwój zawodowy pracowników w jednostce pomocy społecznej....................................... 245 Aneta Dec, Adam Chodyniecki, Zagrożenia zawodowe a edukacja w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy................................. 248 Marta Krzaczkowska, Kształtowanie bezpiecznych postaw na studiach podyplomowych.... 259 RECENZJE Social work. Between theory and practice, part 2. Edited by Karol Mausch, Mirosław J. Śmiałek. Wydawca: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Pedagogiczno- -Artystyczny, Poznań Kalisz 2012, ss. 168 (Kazimierz Wenta).............. 267 Pedagogika pracy tradycja i wyzwania współczesności. Red. naukowa Stefan M. Kwiatkowski. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii i Eksploatacji PIB, Radom Warszawa Bydgoszcz, ss. 236 (Czesław Plewka)............................ 268 Frithjof Bergmann, Stella Friedland, Neue Arbeit kompakt. Publisher: Arbor Verlag, Freiburg 2007, ss. 140 (Magdalena Kotnis)............................... 270 INFORMACJE Z ŻYCIA UCZELNI................................. 273
CONTENTS From the Editor............................................. 5 DISSERTATIONS Renata Nowak-Lewandowska, The educational conditions of the labour market in Poland.... 7 Kazimierz Wenta, Learn throughout life to be and hope for the good job............. 17 Waldemar Urbanik, About Karl Marx, actuality of theoretical systems, and dimensions of contemporary capitalism.................................. 23 Jan Kania, Social communication in resocialization......................... 29 REPORTS OF THE RESEARCH Robert B. Woźniak, The port city as an field of research in maritime sociology.......... 37 Zbigniew Kosiorowski, From the exploration of maritime archetypes: Shipwrecks. Case study............................................ 63 Erica Fontana, Changing presentations of Poland in the context of new museums........ 79 Amadeusz Urbanik, Perception of Polish-Ukrainian relations by the residents of Western Pomerania region................................. 89 Leszek Pawelski, Practical perspectives of young people directions of action.......... 99 Bogdan Urbanek, European dimension of regional and civil education.............. 119 Andrzej Kokiel, Tomasz Cegiełka, Memory and identity of the inhabitants of Szczecin..... 135 Michał Urbas, Szczecin readership study and dissemination of the press, formerly........ 147 Mateusz Tomczyk, Photo-clubbing: the legal aspects........................ 171 Wojciech Oleszak, Safety culture in the workplace......................... 181 Anna Oleszak, Didactic problems of OHS training......................... 191 Jolanta Harzyńska, Methods of working with adult students.................... 201 Mateusz Piwowarski, The method for selection of e-learning platform for distance learning... 207 Ewa Fleszar, Education of teachers of natural science for sustainable development teaching... 219 Antonín Roják, Miroslava Miklošíková, Program of pedagogical education of engineers.... 225 Miroslava Miklošíková, Ethics and evaluation processes at school as a part of education.. 231 THE EDUCATIONAL AND PROFESSIONAL EXPERIENCE OF GRADUATES OF THE SCHOOL OF HIGHER EDUCATION IN HUMANITIES OF THE ASSOCIATION FOR ADULT EDUCATION IN SZCZECIN Monika Saganowska, Knowledge on specificity of teaching adults as a decisive factor of training effectiveness in the field of workplace safety and sanitation........... 235 Barbara Bartoszewicz, Influence of training on professional development of employees in the unit of social assistance................................. 245 Aneta Dec, Adam Chodyniecki, Occupation endanger and education in area of occupational safety and health............................... 248 Marta Krzaczkowska, Moulding safety attitudes at postgraduate studies............. 259 REVIEWS Social work. Between theory and practice, part 2. Edited by Karol Mausch, Mirosław J. Śmiałek. Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Pedagogiczno- -Artystyczny, Poznań Kalisz 2012, pp. 168 (Kazimierz Wenta)............. 267 Pedagogika pracy tradycja i wyzwania współczesności. Edited by Stefan M. Kwiatkowski. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii i Eksploatacji PIB, Radom Warszawa Bydgoszcz, pp. 236 (Czesław Plewka)..................... 268 Frithjof Bergmann, Stella Friedland, Neue Arbeit kompakt. Publisher: Arbor Verlag, Freiburg 2007, pp. 140 (Magdalena Kotnis)......................... 270 INFORMATIONS ABOUT THE UNIVERSITY LIFE...................... 273
Od Redakcji Na ogół redaktorzy czasopism naukowych we wstępie podejmują intencjonalną próbę nadania im najwyższej jakości, zwłaszcza wówczas, gdy na kolejnych etapach merytorycznej weryfikacji autorskich tekstów uczestniczą w dyskusjach na temat walorów i niedostatków danej publikacji. Nawiązują do opinii recenzentów, uwzględniają racje samych autorów artykułu, zmierzając do tego, aby niektóre uwagi lub zastrzeżenia, np. względem tytułu i treści konkretnego opracowania, korespondowały z istotą rekomendowanych myśli społeczno-pedagogicznych wyłuszczonych w podtytule Edukacji Humanistycznej. Sensowność i istota tekstów publikowanych na łamach niniejszego czasopisma wynika m.in. z troski o naukowo-dydaktyczną promocję uczelni, jaką jest Wyższa Szkoła Humanistyczna TWP, w piętnastoleciu swojego funkcjonowania na zachodniopomorskim rynku edukacyjnym wśród niepublicznych szkół wyższych. Z drugiej jednak strony chodzi również o intelektualną więź pomiędzy nauczycielami akademickimi, studentami, absolwentami oraz sympatykami Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, które prowadzi szeroką i aktywną działalność oświatową oraz opiekuńczo-wychowawczą, np. w postaci żłobka i przedszkola. Dlatego na łamach kolejnego numeru Edukacji Humanistycznej (1/2012) znalazły się zróżnicowane w swej treści artykuły dwudziestu sześciu autorów, najliczniej usytuowanych w dziale doniesień z badań. Budzić może satysfakcję fakt, że wśród autorów znajduje się trzech obcokrajowców, ze Słowacji i USA, oraz studenci-absolwenci tutejszej uczelni. Wszystko to mogłoby tworzyć przekonanie w gremium redakcyjnym, że otoczono szczególną troską procedury wydawnicze, aby osiągać wysoką jakość treści samych tekstów, co z kolei nawiązywałoby do zróżnicowanych potrzeb czytelniczych wśród tych osób, które raczyły zapoznać się z drukowanym przekazem, choć coraz częściej w tzw. pierwszym kontakcie korzystają z internetowych sygnalnych informacji w postaci streszczeń w języku polskim i angielskim. W obszarze studiów i rozpraw zamieszczono publikację Renaty Nowak- -Lewandowskiej, która pisze o sprawach edukacyjnych uwarunkowań na polskim rynku pracy, Kazimierza Wenty inicjującego dyskusję nad kwestiami uczenia się przez całe życie w nadziei na dobrą pracę i sukces prestiżowo-materialny. Natomiast Jan Kania opisuje i analizuje w tym obszarze zagadnienia dotyczące komunikacji społecznej w resocjalizacji. Problematykę związaną z doniesieniami z badań otwiera Robert Woźniak, przedstawiając miasto w aspekcie socjologii morza, a następnie Zbigniew Kosiorowski ukazuje kwestię eksploatacji morskich archetypów na przykładzie wraków. Z kolei Erica Fontana w arty-
6 Od Redakcji kule pt. Changing presentations of Poland in context of new museums ukazuje nowe muzea w Polsce jako przykłady zmian, i to nie tylko w swej prezentacji, tymczasem Amadeusz Urbanik na podstawie własnych badań ukazuje postrzeganie stosunków polsko-ukraińskich przez mieszkańców Pomorza Zachodniego. Charakter naukowo-badawczy mają także prace Leszka Pawelskiego dotyczące polskiej młodzieży i jej przyszłości, Bogdana Urbanka, który ukazuje europejski wymiar edukacji regionalnej i obywatelskiej, Andrzeja Kokiela i Tomasza Cegiełki analizujących sprawy pamięci i tożsamości mieszkańców Szczecina, Michała Urbasa piszącego o historii czytelnictwa i rozpowszechnianiu prasy, Podczas gdy Mateusz Tomczyk zajął się aspektami prawnymi fotoklubów. Interesujące są również inne doniesienia z badań, np. zamieszczone w artykułach Wojciecha Oleszaka, który zwraca uwagę na kulturę bezpieczeństwa w miejscu pracy, Anny Oleszak prezentującej sprawy dydaktyczne szkoleń z zakresu bhp, Jolanty Harzyńskiej piszącej o metodach pracy z uczniami dorosłymi, Mateusza Piwowarskiego zajmującego się metodami doboru platformy e-learningowej i Ewy Fleszar poruszającej zagadnienia kształcenia nauczycieli przedmiotów przyrodniczych na rzecz zrównoważonego rozwoju. Ciekawe od strony porównawczej, w aspekcie międzynarodowym, są prace Antonina Rojáka i Miroslavy Miklošikovej na temat pedagogicznej edukacji inżynierów oraz artykuł Miroslavy Miklošikovej o etyczno-ewaluacyjnych procesach w szkole. Nowym, zainicjowanym w tym numerze Edukacji Humanistycznej, jest dział Z doświadczeń edukacyjno-zawodowych studentów WSH TWP w Szczecinie. Wśród plejady studentów, teraz już absolwentów, znalazły się wyselekcjonowane przez nauczycieli akademickich teksty Moniki Saganowskiej, która pisze o wiedzy i specyfice nauczania dorosłych, Barbary Bartoszewicz zajmującej się wpływem szkoleń na rozwój zawodowy pracowników w jednostce pomocy społecznej, Anety Dec i Adama Chodynieckiego ukazujących zagrożenia zawodowe z punktu widzenia edukacji w zakresie bhp oraz Marty Krzaczkowskiej analizującej i opisującej sprawy dotyczące kształtowania bezpiecznych postaw na studiach podyplomowych. W dalszej części niniejszego półrocznika myśli społeczno-pedagogicznej tradycyjnie zamieszczono recenzje i informacje z życia uczelni. Wynika to z potrzeby komunikowania się ludzi nauki, dydaktyki akademickiej i praktyki społeczno-edukacyjnej związanych z Wyższą Szkołą Humanistyczną TWP w Szczecinie. Chodzi także o kultywowanie pewnych wartości poznawczych i utylitarnych, które uczestniczą w procesie budowania symbolicznego kapitału społeczności regionalnej w kontaktach ogólnopolskich i międzynarodowych dla wspólnego dobra. Zespół redakcyjny życzy czytelnikom, również autorom prac tutaj opublikowanych, dobrej lektury, nasyconej pogłębioną refleksją, której może i powinien towarzyszyć naukowy sceptycyzm oraz humanistyczne przyzwolenie na możliwe niedoskonałości. Wszystko, co zostało opublikowane, jest przecież przedmiotem dyskusji, dostrzegając zarazem możliwości innowacyjnego i twórczego podejścia do tego, co chciał autor napisać w konfrontacji z nowymi źródłami i przemyśleniami na rzecz konstruktywnej odnowy w warunkach budowanego społeczeństwa wiedzy w globalizującym się jednak społeczeństwie informacyjnym. Kazimierz Wenta