Pobieramy gleb do analizy Wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej gleba, jest utworem pełnym ycia. To w niej rozwinie si rzucone ziarno, z którego upieczemy chleb. To ona trzyma targan wiatrem jabło i karmi j, a wyda plon. Jake czsto zapominamy, e z owym plonem co roku zuboamy nasz ziemi ze składników pokarmowych. Biopierwiastki, które pobieraj roliny uprawne w czasie wzrostu, naley zwróci glebie, aby nie utraciła ona swojej yznoci. Włanie w tym celu stosujemy nawozy i wprowadzamy wraz z nimi do gleby yciodajne makro i mikroelementy. Aby nawoenie było racjonalne, dawki nawozów powinny by dostosowane nie tylko do wymaga pokarmowych rolin, ale przede wszystkim do potrzeb nawozowych, które opracowuje si w oparciu o analiz chemiczn gleby. Takie analizy s wykonywane w stacjach chemiczno-rolniczych, na terenie całej Polski. Naszym zadaniem jest uzyska jak najbardziej wiarygodn prób gleby i dostarczy j do laboratorium. Termin pobierania gleby Jesie to optymalny czas do pobierania prób glebowych do analiz. Wyjtek stanowi sytuacja, gdy w tym okresie zastosowano wapnowanie lub nawoenie innymi nawozami mineralnymi. Prób nie naley równie pobiera w przypadku długotrwałej suszy lub nadmiernej wilgotnoci gleby. Zaleca si wykonanie analizy chemicznej gleby co 3-4 lata. Wybór miejsca Zawsze pobieramy osobne próby z rónych upraw. Kada rolina ma inne wymagania pokarmowe, std zmienia si zasobno gleb w zalenoci od rodzaju plantacji. Jeli na naszej działce znajduj si róne typy gleb ( kategorie agronomiczne ), w takim przypadku naley przygotowa do analizy osobne próby z obszarów niejednorodnych. W sytuacji gdy działka znajduje si na terenie pagórkowatym, wtedy musimy wykona osobne próby z wierzchowiny, zbocza i doliny. Jeeli uprawa mieci si na równym terenie, przy pobieraniu gleby dbamy głównie o to aby nie natrafi na kopiec kreta. Te uwagi s niezbdne do właciwego urednienia próby.
Urednianie próby Aby próba, która zostanie poddana analizie była reprezentatywna, pojedyncze próbki naley pobra zgodnie z zasadami omówionymi w poprzednim podrozdziale. Przy czym jedna próba ogólna z okrelonej głbokoci ma by redni z ok. 20 pojedynczych próbek. Próbki te pobieramy nakłuwajc lub robic odkrywki na całej powierzchni terenu po przektnej pola albo zygzakiem. Powinny one by wsypywane do jednej miski lub wiaderka w celu dokładnego wymieszania. Urednion prób o masie ok. 0,5 kg umieszczamy w papierowej torebce lub tekturowym kartoniku i suszymy w naturalnych warunkach. Obszar z którego mona wykona jedn prób ogóln nie moe przekracza 4 ha powierzchni uprawy. Głboko i technika pobierania gleby Najczciej wykonujemy próby z dwóch głbokoci profilu: z warstwy ornej ( 0-20 cm ) oraz z warstwy podornej ( 20 40 cm ). W instytucjach specjalistycznych do pobierania gleby wykorzystuje si rónego rodzaju przyrzdy jak np. laska Egnera czy specjalne widry do pobierania prób glebowych. W praktyce w warunkach terenowych powinien wystarczy nam szpadel. Próbk pojedyncz z warstwy ornej pobieramy po odsłoniciu z rolin ziemi, z głbokoci do 20 cm. Nastpnie w celu wydobycia drugiej próbki pojedynczej z warstwy podornej wykonujemy odkrywk wielkoci: 30 x 30 cm na głboko szpadla ( ok. 20 cm ) i pobieramy próbk wkopujc si w profil glebowy do 40 cm, zwracajc uwag, aby gleba z wierzchniej warstwy nie obsypywała si na szpadel. Próbki pojedyncze z okrelonej głbokoci miesza si ( jak opisano wyej ), aby uzyska urednion prób. Jakie informacje dołczy do próby Torebk (kartonik) z gleb do analizy naley dokładnie oznaczy. Podajemy nazw uprawy, poziom z którego wykonano prób oraz termin pobrania gleby. Podpisujemy si równie imieniem i nazwiskiem. Jeeli oprócz samej analizy chcemy zleci opracowanie zalece nawozowych, wraz z próbami gleby, do stacji chemiczno - rolniczej naley dostarczy dodatkowo kart informacyjn.
Wzór takiej karty jest dostpny na stronach internetowych. ( np. http://schr.bip.nor.pl/, http://www.oschrbialystok.internetdsl.pl/pdf/szkic_wzor.jpg, http://www.oschrbialystok.internetdsl.pl/cennik.htm ). Dane, które naley tam zamieci to m. in.: cel dostarczenia próbki jakie analizy zlecamy do wykonania; jak rolin uprawiamy; sposób uprawy; powierzchnia uprawy oraz jakie dawki, rodzaje nawozów oraz terminy nawoenia były stosowane. Dlaczego naley regularnie wykonywa analiz gleby Na oywianie si rolin bardzo duy wpływ ma zawarto w glebie składników pokarmowych dostpnych dla rolin. Składniki te dostarczamy co roku wraz z nawozami. Nawoenie rolin w ciemno, jest bardzo ryzykownym zabiegiem, poniewa zbyt niskie w stosunku do potrzeb nawozowych dawki bd przyczyn obnienia plonów, natomiast przenawoenie rolin spowoduje spadek jakoci wyprodukowanych warzyw czy owoców. Moe ono doprowadzi na przykład do nadmiernego nagromadzenia si azotanów w rolinach, których podwyszona ilo zagraa zdrowiu konsumentów. Poza tym wniesione do gleby w niekontrolowanych ilociach pierwiastki bd ze sob konkurowa o pierwszestwo w pobieraniu przez roliny. Ta sytuacja moe doprowadzi do jednostronnego przenawoenia, a take niedoboru jednego ze składników pokarmowych, pomimo obecnoci w glebie wszystkich biopierwiastków. Dlatego dawki nawozów, szczególnie mineralnych, powinny by ustalane w oparciu o analiz chemiczn gleby. Wyniki analizy i ich interpretacja Wraz z analiz prób glebowych moemy zamówi opracowanie wyników i zalece nawozowych dla uprawianych rolin. Cena za wykonanie analizy i opracowanie jednej próby ( przy okreleniu odczynu gleby oraz zawartoci dostpnych składników w glebie: P, K i Mg ) waha si od 9,40 do ok. 15 zł. Przygotowane na podstawie wyników analizy zalecenia bd dotyczy potrzeby wapnowania oraz nawoenia potasem, magnezem i fosforem dla okrelonej uprawy. Znajc wyniki analizy chemicznej gleby, moemy samodzielnie okreli potrzeby nawozowe dla naszych upraw.
Najwaniejszy jest odczyn gleby. Przyjmuje si, e w Polsce wikszo gleb ma odczyn kwany i lekko kwany, podczas gdy roliny uprawne najczciej preferuj odczyn lekko kwany i obojtny. Ocena stanu zakwaszenia gleb Jednym z wyników otrzymanych ze stacji chemiczno - rolniczej bdzie ph gleby. Na podstawie poniszej tabelki moemy okreli stan zakwaszenia naszej gleby. Odczyn gleby ph Bardzo kwany do 4,5 Kwany 4,5 5,5 Lekko kwany 5,5 6,5 Obojtny 6,5 7,2 Zasadowy Powyej 7,2 Pamitajmy, e gleby bardzo kwane i kwane naley wapnowa wapnem wglanowym na glebach lekkich i wapnem palonym na glebach cikich. Okrelenie zasobnoci gleby. Zasobno gleby okrelamy na podstawie liczb granicznych opracowanych przez instytucje naukowe. W poniszej tabeli wyszczególniono osobne klasy zasobnoci dla warstw ornej i podornej oraz dla gleb o rónej zawartoci czci spławialnych. Ta ostatnia informacja dotyczy iloci wystpujcych w nich czci ilastych i mówi nam o zwizłoci gleb. Przyjmuje si, e gleby o zawartoci poniej 20 % czci spławialnych to gleby lekkie pochodzenia piaszczystego. Gleby, które posiadaj od 20 do 30 % czci spławianych nale do redniozwizłych. Natomiast gleby cikie, zlewne ilaste, charakteryzuj si zawartoci ponad 35 % czci spławialnych. Kady działkowicz wie czy gleba któr uprawia jest mniej lub bardziej zwizła, zatem pozostaje jedynie porówna otrzymane z laboratorium zawartoci poszczególnych pierwiastków w przeanalizowanej glebie do tabeli. (Wyniki porównujemy w zalenoci od głbokoci z której pobrano próby.)
Liczby graniczne dla zawartoci składników przyswajalnych w glebie (wg A.Sadowskiego i wsp. 1990) Wyszczególnienie Klasa zasobnoci niska rednia wysoka Dla wszystkich rodzajów gleb: zawarto P mg/100 g gleby warstwa orna warstwa podorna <2 <1,5 2-4 1,5-3 >4 >3 Warstwa orna zawarto K mg/100 g gleby zawarto czci spławialnych : <20 % 20-30 % >35 % < 5 < 8 < 13 5-18 8-13 13-21 > 8 > 13 > 21 Warstwa podorna <20 % 20-30 % >35 % Dla obu warstw gleby gleby zawierajce < 20 % czci spławialnych gleby zawierajce > 20 % czci spławialnych < 3 < 5 < 8 3-5 5-8 8-13 > 5 > 8 > 13 zawarto Mg mg/100 g gleby < 2,5 2.5-4 > 4 < 4 4-6 > 6 Znajc klas zasobnoci gleby ( niska, rednia lub wysoka ), umiemy ju odpowiedzie na pytanie: czy nawozi? Jeli zasobno analizowanej warstwy gleby na dany składnik okrelono jako: niska nawoenie jest uzasadnione. Ile nawozi? Dowiemy si analizujc wymagania pokarmowe rolin, które chcemy uprawia. Szczegółowe iloci wymaganych składników pokarmowych dla poszczególnych gatunków mona znale w licznych ksikach i czasopismach ogrodniczych. ródło: Wojciechowska A. E. 2008. Pobieramy gleb do analizy Działkowiec 9: 58 59.