PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DKK1-422/13/12/ES Warszawa, dnia 5 września 2012 r. DECYZJA Nr DKK - 89/2012 Na podstawie art. 18 w związku z art. 13 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego wszczętego na wniosek ADM International S.á.r.l. z siedzibą w Rolle (Szwajcaria) oraz Wilmar Switzerland S.á.r.l. z siedzibą w Rolle (Szwajcaria) wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, polegającej na utworzeniu przez ADM International S.á.r.l. z siedzibą w Rolle (Szwajcaria) oraz Wilmar Switzerland S.á.r.l. z siedzibą w Rolle (Szwajcaria) wspólnego przedsiębiorcy pod nazwą OLENEX C.V. z siedzibą w Koog aan de Zaan (Holandia), na zasadach określonych we wniosku. UZASADNIENIE W dniu 28 czerwca 2012 r. do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwanego dalej Prezesem Urzędu lub organem antymonopolowym, wpłynęło zgłoszenie zamiaru koncentracji, polegającej na utworzeniu przez ADM International S.á.r.l. z siedzibą w Rolle (Szwajcaria) (dalej ADMI ) oraz Wilmar Switzerland S.á.r.l. z siedzibą w Rolle (Szwajcaria) (dalej Wilmar Switzerland ) wspólnego przedsiębiorcy pod nazwą OLENEX C.V. z siedzibą w Koog aan de Zaan (Holandia) (dalej OLENEX ). W związku z tym, iż spełnione zostały niezbędne przesłanki uzasadniające zgłoszenie koncentracji, tj.: - łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekroczył równowartość 1 mld euro, tj. kwotę określoną w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r.
o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), zwanej dalej także ustawą antymonopolową, przy czym łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w tym okresie przekroczył równowartość 50 mln euro, tj. kwotę określoną w art. 13 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, - utworzenie przez przedsiębiorców wspólnego przedsiębiorcy jest jednym ze sposobów koncentracji, określonym w art. 13 ust. 2 pkt 3 ustawy antymonopolowej, - w przedmiotowej sprawie nie występuje żadna okoliczność z katalogu przesłanek wymienionych w art. 14 ww. ustawy, powodująca wyłączenie obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji, zostało wszczęte postępowanie w niniejszej sprawie, o czym zgodnie z art. 61 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz.1071 ze zm.) Prezes Urzędu powiadomił ADMI oraz Wilmar Switzerland pismem z dnia 12 lipca 2012 r. W trakcie postępowania organ antymonopolowy ustalił i zważył, co następuje: Uczestnicy koncentracji I. ADMI aktywny uczestnik koncentracji jest spółką wchodzącą w skład Grupy ADM, zarządzanej przez amerykańską spółkę giełdową Archer Daniels Midland Company 1 z siedzibą w Decatur (USA). ADMI działa w charakterze europejskiej centrali Grupy ADM i jest odpowiedzialna za handel globalny i zakup produktów rolnych, jak również finansowanie, marketing oraz działalność handlową w ramach różnorodnych jednostek biznesowych Grupy ADM w Europie. Działalność Grupy ADM prowadzona w skali całego świata koncentruje się w trzech segmentach, obejmujących: - przetwarzanie roślin oleistych, kukurydzy, pszenicy, kakao oraz innych produktów rolnych, - produkcję olejów i tłuszczów roślinnych, mączki roślinnej wysokobiałkowej, słodzików kukurydzianych, mąki, biopaliw, etanolu, kakao w proszku, 1 Archer Daniels Midland Company jest notowana na giełdach w Nowym Jorku i Frankfurcie 2
czekolady oraz innych produktów spożywczych i składników paszy o wartości dodanej, - usługi dla rolnictwa. Grupa ADM posiada również rozbudowaną sieć silosów zbożowych i środków transportu, umożliwiającą nabywanie, magazynowanie, czyszczenie, transport surowców rolnych, takich jak nasiona oleiste, kukurydza, pszenica, owies, jęczmień, jak również przetworzonych towarów rolnych. Na terenie Polski Grupa ADM prowadzi działalność za pośrednictwem następujących spółek zależnych: - ADM Trading Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Szamotułach Spółka świadczy usługi marketingowe i usługi związane z zamówieniami rzepaku i mączki białkowej dla ADM International S.á.r.l. z siedzibą w Szwajcarii, - ADM Direct Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Szamotułach Spółka zajmuje się kupnem i sprzedażą na terenie Polski pszenicy, jęczmienia, żyta, kukurydzy i rzepaku, - Alfred C. Toepfer International (Poland) Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie Spółka prowadzi handel pszenicą, żytem, jęczmieniem, kukurydzą, nasionami roślin oleistych, olejami roślinnymi, śrutą (słonecznikową, sojową, koprową), - ADM Szamotuły Sp. z o.o. z siedzibą w Szamotułach Spółka zajmuje się przetwarzaniem nasion oleistych na zamówienie, - ADM Czernin S.A. z siedzibą w Elblągu Spółka zajmuje się tłoczeniem rzepaku, rafinowaniem olejów, paczkowaniem tłuszczów stałych i butelkowaniem oleju, - ADM Malbork S.A. z siedzibą w Malborku Spółka zajmuje się produkcją i sprzedażą biopaliw, - Elfood Trade Sp. z o.o. z siedzibą w Elblągu - spółka utworzona w 2010 r., która nie podjęła dotychczas działalności operacyjnej. Grupa ADM sprzedaje również na terenie Polski za pośrednictwem swoich spółek zależnych z Niemiec, Holandii, Szwajcarii i USA m.in. białka spożywcze, lecytynę, gumę ksantanową, lizynę, proszek kakaowy, masło kakaowe, czekoladę oraz biomasę, śrutę z roślin oleistych. W Polsce działają również dwie spółki w 50 % należące do Grupy ADM, tj. EOL Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Szamotułach, zajmująca się butelkowaniem oleju 3
rafinowanego, oraz Bałtycki Terminal Zbożowy Sp. z o.o. z siedzibą w Gdyni, świadcząca usługi terminalowe dla przeładunku i składowania towarów. II. Wilmar Swizterland aktywny uczestnik koncentracji jest spółką holdingową Grupy Wilmar, na której czele stoi Wilmar International Limited z siedzibą w Singapurze. Wilmar Switzerland nie prowadziła dotychczas żadnej działalności gospodarczej. Działalność Grupy Wilmar obejmuje hodowlę palm, produkcję olejów i tłuszczów roślinnych, mielenie i rafinację cukru, wytwarzanie produktów oleochemicznych, produkcję biopaliw, nawozów oraz przetwarzanie ziarna i mączki. Grupa Wilmar działa na skalę globalną. Grupa Wilmar nie posiada spółek zależnych w Polsce, ale jej spółki zależne z Holandii, Niemiec, Singapuru i Chin sprzedają w Polsce oleje i tłuszcze roślinne, oleochemikalia oraz ziarna oleiste. III. OLENEX pasywny uczestnik koncentracji będzie spółką handlową podobną w formie prawnej do polskiej spółki komandytowej, podlegającą prawu holenderskiemu. OLENEX będzie (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 1 załącznika do decyzji). OLENEX (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 2 załącznika do decyzji), ale będzie wykorzystywany przez Grupę ADM i Grupę Wilmar do centralizowania działalności w zakresie planowania produkcji, zaopatrzenia w sferze hurtowej działalności związanej z roślinnymi olejami rafinowanymi i tłuszczami roślinnymi. W szczególności działalność OLENEX obejmie: - (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 3 załącznika do decyzji). Działalność OLENEX nie obejmie: - (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 4 załącznika do decyzji). Przyczyny i opis transakcji W dniu (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 5 załącznika do decyzji) Archer Daniels Midland Company z siedzibą w Decatur (USA) oraz Wilmar International Limited z siedzibą w Singapurze podpisały Memorandum o Porozumieniu (dalej MOP ), w którym określono utworzenie, zakres oraz działalność strategicznego partnerstwa pomiędzy tymi przedsiębiorcami w obszarze nawozów sztucznych, 4
transportu morskiego i rafinacji oleju w Europie. ADMI spółka z Grupy ADM, kontrolowanej przez Archer Daniels Midland Company i Wilmar Switzerland spółka z Grupy Wilmar, kontrolowanej przez Wilmar International Limited utworzą wspólnego przedsiębiorcę pod nazwą OLENEX. OLENEX będzie zaangażowany w działania marketingowe i sprzedaż (dalej dostawy ) roślinnych olejów rafinowanych i tłuszczów roślinnych w EOG i Szwajcarii. Jak wskazali ADMI i Wilmar Switzerland utworzenie OLENEX ma na celu zracjonalizowanie działalności Grupy ADM i Grupy Wilmar w sektorze olejów i tłuszczów w EOG i Szwajcarii poprzez scentralizowanie, w ramach działalności wspólnego przedsiębiorcy, generowania popytu, zakupów, a tym samym planowania produkcji oraz samego procesu wytwarzania w zakresie działalności obu grup kapitałowych w sektorze olejów i tłuszczów. Rynki właściwe, na które koncentracja wywiera wpływ W myśl art. 4 pkt. 9 ustawy antymonopolowej, przez rynek właściwy rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. A zatem rynek ten wyznaczają zasadniczo dwa elementy: towar (rynek produktowy) i terytorium (rynek geograficzny). Mając na względzie definicję rynku właściwego oraz kryteria wyznaczania rynków właściwych, na które koncentracja wywiera wpływ zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie zgłoszenia zamiaru koncentracji przedsiębiorców (Dz. U. Nr 134, poz. 937) organ antymonopolowy uznał, iż: A) Przedmiotowa koncentracja wywiera wpływ w układzie horyzontalnym na : - regionalny rynek roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo (luzem) obejmujący Polskę, Niemcy, Czechy, Słowację, Austrię, Litwę, Łotwę oraz Estonię oraz - regionalny rynek hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych (z wyłączeniem tłuszczów w opakowaniach) obejmujący Polskę, Niemcy, Czechy, Słowację, Austrię, Litwę, Łotwę oraz Estonię. 5
Analizując przedmiot działalności ADMI i Wilmar Switzerland, ich grup kapitałowych oraz wspólnego przedsiębiorcy można wskazać dwa rynki produktowe, na których dojdzie do horyzontalnej styczności działalności uczestników koncentracji. Rynki te obejmują: 1) rynek roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo (luzem), 2) rynek hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych (z wyłączeniem tłuszczów w opakowaniach). Ad.1) Rynek roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo (luzem) Oleje rafinowane otrzymuje się z olejów surowych poddanych procesowi rafinacji oraz procesom uszlachetniania, których celem jest uzyskanie jak najlepszych właściwości odżywczych. Jak wskazali wnioskodawcy, wszystkie rafinowane oleje roślinne są wzajemnie substytucyjne i są powszechnie mieszane oraz poddawane dalszemu przetwarzaniu przez klientów niższego szczebla, kupujących hurtowo oleje roślinne. Nie jest stosowany podział olejów roślinnych pod kątem odmian roślin służących do ich produkcji 2. Cena roślinnych olejów rafinowanych jest bezpośrednio zależna od ceny roślinnych olejów surowych. Rafinowane mieszanki olejów, w których używa się danego rodzaju oleju roślinnego, można ponownie poddać procesowi mieszania, aby wykorzystać olej z innego rodzaju nasion w odpowiedzi na zmiany cen, co zostało potwierdzone przez analizy rynku prowadzone przez Komisję Europejską 3. Ponadto rafinerie olejów roślinnych mogą w łatwy sposób przestawić produkcję na inny rodzaj oleju roślinnego (w tym rzepak, słonecznik, soję, palmę czy kokos), bez potrzeby dokonywania znaczących inwestycji. Nowoczesne rafinerie z kolei zazwyczaj mają możliwość rafinacji wszystkich olejów roślinnych. Oleje rafinowane sprzedawane są zarówno w postaci konfekcjonowanej, czyli w opakowaniach konsumenckich (butelki lub puszki), jak i hurtowo (luzem). Oleje rafinowane konfekcjonowane dostarczane są przede wszystkim na rynek detaliczny oraz do odbiorców z sektora gastronomicznego. Natomiast kluczowymi odbiorcami olejów sprzedawanych hurtowo są zakłady przetwórstwa spożywczego. Zarówno oleje rafinowane sprzedawane hurtowo, jak i konfekcjonowane są tym samym produktem, pozyskiwanym w ramach jednego procesu technologicznej obróbki surowego oleju 2 Sprawa COMP/M.3188 ADM/VDBO z 31 lipca 2003 r., pkt 16 3 Sprawa COMP/M.3188 ADM/VDBO z dnia 31 lipca 2003 r., pkt 14 6
roślinnego. Różnice pomiędzy olejami w opakowaniach konsumenckich i przemysłowych sprowadzają się zatem do wielkości opakowania oraz kategorii odbiorców. Komisja Europejska w dotychczasowych sprawach dokonywała jednak rozróżnienia między sprzedażą hurtową a sprzedażą olejów konfekcjonowanych 4. Wskazać w tym miejscu należy, że rynek dostaw olejów butelkowanych nie będzie należeć do zakresu działalności OLENEX i pozostanie w ramach działalności Grupy ADM. Z kolei Grupa Wilmar nie prowadzi na terenie EOG tego rodzaju dostaw, a jedynie zajmuje się dostawami hurtowymi. Również w przypadku segmentu sprzedaży pakowanych olejów rafinowanych na rzecz klientów z sektora gastronomii nie występuje horyzontalne nakładanie się działalności Grupy ADM i Grupy Wilmar w tym zakresie na terenie EOG. Grupa Wilmar nie działa bowiem w tym segmencie rynku. Z powyższych względów w niniejszej sprawie przyjęto, że rynkiem właściwym produktowo jest rynek roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo (luzem). Komisja Europejska w swoich wcześniejszych decyzjach rynek olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo określała jako co najmniej europejski z uwagi na zbliżone ceny na tym obszarze, odzwierciedlające ceny oleju surowego, istotną wymianę handlową oraz stosunkowo niskie koszty transportu 5. Podobne stanowisko co do geograficznego wymiaru tego rynku przedstawił ADMI i Wilmar Switzerland, wskazując na rynek co najmniej EOG 6. Należy zauważyć, iż w jednej z decyzji 7 Komisja Europejska przedstawiła również argumenty, które mogą świadczyć o tym, iż rynek ten powinien być określony w węższym wymiarze (m.in. wskazała, że koszty transportu oraz odległość odgrywają jednak rolę w decyzjach zakupowych odbiorców). Na węższy wymiar tego rynku wskazał również Prezes Urzędu w decyzji DOK-12/06, w której przyjęto, iż rynek ten ma wymiar regionalny, obejmujący co najmniej rynek Polski i Niemiec, Czechy, Słowację, Austrię, Litwę, Łotwę oraz Estonię. 4 Sprawa COMP/M.1126 Cargill/Vandemoortele z 20 lipca 1998 r. 5 Sprawa COMP/M.3044 ADM/Pura z dnia 3 kwietnia 2003 r. 6 Sprawy m.in.: COMP/M.3044 ADM/Pura z 3 kwietnia 2003 r., pkt 15, COMP/M.3188 ADM/VDBO z 31 lipca 2003 r., pkt 30, COMP/M.2980 CARGILL/AOP z 19 grudnia 2002 r., COMP/M.3876 Diester Industrie/Bunge/JV z 30 września 2005 r., pkt 34, 7 Sprawa COMP/M.3188 ADM/VDBO z 31 lipca 2003 r. 7
Również na potrzeby niniejszej sprawy organ antymonopolowy przyjął definicję rynku odpowiadającą ustaleniom wynikającym z ww. decyzji DOK-12/06. Wskazać w tym miejscu należy, że w przypadku przyjęcia szerszej definicji rynku geograficznego, tj. rynku EOG, łączny udział Grupy ADM i Grupy Wilmar w rynku olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo w 2011 r. nie przekroczył progu 20 % i wynosił ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 6 załącznika do decyzji) % (z tego Grupa ADM ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 7 załącznika do decyzji) %, Grupa Wilmar ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 8 załącznika do decyzji) %). W przypadku uwzględnienia tej definicji rynku, koncentracja nie wywierałaby zatem na niego wpływu. Udział Grupy ADM i Grupy Wilmar w regionalnym rynku roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo w 2011 r. na tle ich konkurentów obrazuje poniższa tabela: Przedsiębiorca ADM Cargill Bunge IOI Loders Crocklan Wilmar Thywissen Power Oil Broekelmann Inni (w tym import) Łącznie Szacunkowa ilość sprzedaży (MT) Tabela 1 Szacunkowy udział w rynku (%) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 9 załącznika do decyzji) Źródło: Szacunki własne Grupy ADM i Grupy Wilmar dokonane w oparciu o informacje z Oil World Annual 2012 r. Z powyższego zestawienia wynika, iż łączny udział Grupy ADM i Grupy Wilmar w rynku regionalnym w 2011 r. wynosił ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 10 załącznika do decyzji) % (w tym Grupa ADM ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 11 załącznika do decyzji) %, Grupa Wilmar - ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 12 załącznika do decyzji) %). W regionalnym rynku roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo, według szacunków uczestników koncentracji, udziały największych konkurentów Grupy ADM i Grupy Wilmar, tj., 8
Grupy Cargill, Grupy Bunge i IOI Loders Crocklan w 2011 r. wyniosły odpowiednio ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 13 załącznika do decyzji) %. Ad.2) Rynek hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych (z wyłączeniem tłuszczów w opakowaniach) Olej rafinowany może być po dalszej obróbce przekształcony w tłuszcze, a mianowicie w tłuszcze białe używane m.in. do gotowania, pieczenia i płytkiego smażenia oraz tłuszcze żółte wykorzystywane głównie do smarowania pieczywa. W związku z tym, że przygotowanie, pakowanie oraz surowce wymagane do produkcji tłuszczów roślinnych są bardzo podobne oraz wykonywane w ten sam sposób przez wszystkich większych przedsiębiorców, produkcja tłuszczów białych może zostać zastąpiona produkcją tłuszczów żółtych i odwrotnie. Zamiana taka może nastąpić w stosunkowo krótkim czasie i bez ponoszenia większych nakładów finansowych. Z uwagi na substytucyjność podażową oba rodzaje tłuszczów roślinnych zaliczane są do tego samego rynku produktowego. Stanowisko takie wynika z decyzji Komisji Europejskiej 8, w których wskazano, iż pomimo tego, że wykorzystanie białych i żółtych tłuszczów może być różne, procesy produkcyjne, opakowania i surowce, które są w pewnym zakresie podobne przesądzają o zaliczeniu ich do jednego rynku produktowego. Analogiczne stanowisko zajął Prezes Urzędu w decyzji Nr DOK-12/06. Rynek tłuszczów może być również podzielony, podobnie jak rynek olejów rafinowanych, z uwagi na rodzaj odbiorców i rodzaj opakowania (do odbiorców przemysłowych i w opakowaniach konsumenckie) takie stanowisko wyraziła Komisja Europejska np. w sprawie COMP/M.3044 ADM/Pura z 3 kwietnia 2003 r. Komisja Europejska rozważała zasadność wyodrębnienia potencjalnego segmentu sprzedaży tłuszczów do kanałów detalicznych i gastronomicznych 9. Jak wskazali ADMI i Wilmar Switzerland nie ma styczności horyzontalnej dla tych przedsiębiorców w odniesieniu do dostaw pakowanych tłuszczów na rzecz klientów w sektorze detalicznym i gastronomicznym na obszarze EOG, z uwagi na nieobecność w tym segmencie Grupy Wilmar. 8 Sprawa COMP/M.3044 ADM/Pura z 3 kwietnia 2003 r. 9 Sprawa COMP/M.3044 ADM/Pura z 3 kwietnia 2003 r. 9
W świetle powyższego w niniejszej sprawie przyjęto, że właściwym rynkiem produktowym jest rynek hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych (z wyłączeniem tłuszczów w opakowaniach), co jest zgodne ze stanowiskiem ADMI i Wilmar Switzerland. Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem Prezesa Urzędu rynkiem właściwym geograficznie dla sprzedaży tłuszczów roślinnych był co najmniej rynek regionalny, obejmujący obszar Polski, Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Litwy, Łotwy i Estonii 10. Jednakże zdaniem Zgłaszających rynek ten powinien mieć wymiar szerszy, co najmniej europejski, z uwagi na fakt, że tłuszcze są sprzedawane na standardowych zasadach związanych z obrotem towarowym (commodity), a wymiana handlowa ma miejsce pomiędzy różnymi państwami. Wymogi klientów dotyczą określonych właściwości (np. zawartość tłuszczów nasyconych, fosforu, wilgotność, barwa oraz temperatura topnienia), które są mierzalne i stałe. Producenci tłuszczów w EOG i na świecie mogą produkować tłuszcze zgodnie z takimi wymogami. Klienci często dokonują transgranicznych zakupów u dostawców na terenie całej Europy. Wskazuje na to również Komisja Europejska. 11 Na przykład Grupa ADM sprzedaje tłuszcze ze swojego zakładu produkcyjnego w Niemczech na terenie całego EOG, a także w wielu krajach poza EOG. Ceny tłuszczów roślinnych na obszarze EOG są zasadniczo podobne, a koszty transportu nie są znaczące w porównaniu do wartości produktów (ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 14 załącznika do decyzji) ok. %). Producenci tłuszczów roślinnych w dużej mierze uzależnieni są od dużych, międzynarodowych klientów, ponieważ przy sprzedaży dla takich klientów mogą wykorzystać efekty skali. Takimi klientami są np. Unilever, 12 Danisco, 13 Wilhelm Reuss, 14 CSM 15 and Dairy Crest 16. Międzynarodowe koncerny podejmują centralnie decyzje zakupowe w 10 Decyzja DOK-12/06 z 23 lutego 2006 r. 11 Sprawa COMP/M.3044 ADM/Pura z 3 kwietnia 2003, par. 17 ( wielu producentów posiada globalne pozycjonowanie marki w Eruopie i wspólne, zagraniczne źródła zaopatrzenia). 12 http://www.unilever.com/ 13 http://www.danisco.com/ 14 http://www.wilhelmreuss.com/ 15 http://www.cfm-inc.com/ 16 http://www.dairycrest.co.uk/ 10
oparciu o zapytania ofertowe kierowane na rynek lub przetargi otwarte dla producentów tłuszczów roślinnych w EOG i na całym świecie. Komisja Europejska w swoich poprzednich decyzjach wskazała, że właściwy rynek geograficzny dla tłuszczów może być rynkiem co najmniej o wymiarze EOG 17. Komisja Europejska zostawiła otwartą kwestię, czy właściwy rynek geograficzny mógłby być szerszy niż EOG. Dla celów niniejszego zgłoszenia przyjęto, że rynek hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych (z wyłączeniem tłuszczów w opakowaniach) ma charakter rynku regionalnego, obejmującego, analogicznie jak rynek roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo (luzem), obszar Polski, Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Litwy, Łotwy i Estonii. Wskazać w tym miejscu należy, że w przypadku uznania rynku hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych w wymiarze geograficznym za rynek EOG, łączny udział uczestników koncentracji w tym rynku oscylowałby w granicach ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 15 załącznika do decyzji) % (z tego Grupa ADM - ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 16 załącznika do decyzji) %, Grupa Wilmar - ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 17 załącznika do decyzji) %). Udział ten nie odbiegałby w istotny sposób od udziału w rynku regionalnym i nie zmieniłby oceny niniejszej koncentracji. Udział Grupy ADM i Grupy Wilmar w 2011 r. w regionalnym rynku hurtowych dostaw tłuszczów roślinnych obrazuje poniższa tabela. Przedsiębiorca ADM Cargill AAK Sime Darby/Unimills IOI Loders Crocklan Wilmar Walter Rau Bunge Inny (w tym import) Łącznie Szacowana sprzedaż (MT) Tabela 2 Szacowany udział w rynku (%) (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 18 załącznika do decyzji) 17 Sprawa COMP/M.1126 Cargill/Vandemoortele z 20 lipca 1998 r., pkt 13; COMP/M.3044 ADM/Pura z 3 kwietnia 2003 r., pkt 17. 11
Źródło: Szacunki własne Grupy ADM i Grupy Wilmar dokonane w oparciu o informacje z Oil World Annual 2012 r. Łączny udział Grupy ADM i Grupy Wilmar w 2011 r. wyniósł ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 19 załącznika do decyzji) % (z tego Grupa ADM - ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 20 załącznika do decyzji) %, Grupa Wilmar - ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 21 załącznika do decyzji) %). Jako swojego największego konkurenta w regionalnym rynku tłuszczów roślinnych uczestnicy koncentracji wskazali firmę Cargill, której udział w tym rynku w 2011 r. został oszacowany na poziomie ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 22 załącznika do decyzji) %. Udziały pozostałych konkurentów, według uczestników koncentracji, nie przekroczyły poziomu (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 23 załącznika do decyzji) %. B) Koncentracja nie wywiera wpływu w układzie wertykalnym. Pomiędzy uczestnikami koncentracji będą występować relacje typu dostawca odbiorca w zakresie dostaw roślinnych olejów rafinowanych i tłuszczów roślinnych. Dostawy te będą realizowane przez Grupę ADM i Grupę Wilmar na rzecz OLENEX, lecz zarówno indywidualne, jak i łączne udziały obu grup kapitałowych nie przekraczają w tych rynkach (co wykazano w punkcie A) niniejszej decyzji) poziomu 30 %. W związku z tym przedmiotowa koncentracja nie będzie wywierała wpływu w układzie wertykalnym na żaden rynek właściwy. C) W przedmiotowej sprawie nie występują rynki właściwe, na które koncentracja wywiera w układzie konglomeratowym. W niniejszej sprawie nie występują rynki właściwe, w których uczestnicy koncentracji dysponowaliby udziałami wyższymi niż 40 % i jednocześnie na rynkach tych nie istniałyby między nimi powiązania horyzontalne i wertykalne. Ocena skutków planowanej koncentracji Przepis art. 18 ustawy antymonopolowej stanowi, iż Prezes Urzędu wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku nie zostanie 12
istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku. Organ antymonopolowy dokonując oceny zasadności wyrażenia zgody na przeprowadzenie niniejszej koncentracji wziął pod uwagę następujące przesłanki. W przedmiotowej koncentracji rynkami wspólnymi dla uczestników koncentracji są: rynek olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo, obejmujący obszar Polski oraz Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Litwy, Łotwy i Estonii, oraz rynek sprzedaży tłuszczów roślinnych, obejmujący obszar Polski oraz Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii, Litwy, Łotwy i Estonii. Na tak określonych rynkach właściwych Grupa ADM i Grupa Wilmar osiągnęły w 2011 r. łączne udziały na poziomie odpowiednio (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 24 załącznika do decyzji) %, a więc znacznie poniżej 40 %. Z uwagi na fakt, iż OLENEX połączy dotychczasową działalność Grupy ADM i Grupy Wilmar w obszarze dystrybucji roślinnych olejów rafinowanych i tłuszczów roślinnych na terytorium EOG i Szwajcarii, przedsiębiorca ten będzie spotykał się z konkurencją ze strony przedsiębiorców dotychczas rywalizujących na tych rynkach z Grupą ADM i Grupą Wilmar, w szczególności Grupy Cargill, Bunge, IOI Loders Crocklan na rynku olejów rafinowanych, dysponujących odpowiednio udziałem na poziomie ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 25 załącznika do decyzji) % oraz Cargill, AAK, Sime Darby/Unimils czy też IOI Loders Crocklan na rynku tłuszczów roślinnych, dysponujących odpowiednio udziałem na poziomie ok. (tajemnica przedsiębiorstwa pkt 26 załącznika do decyzji) %. Z uwagi na powyższe brak jest podstaw aby przypuszczać, iż koncentracja wpłynie w istotny sposób na pozycję dotychczasowych odbiorców produktów dostarczanych przez Grupę ADM i Grupę Wilmar lub pozycję ich konkurentów. W wyniku koncentracji nie zostanie zamknięty lub ograniczony w istotny sposób dostęp ani do regionalnego rynku roślinnych olejów rafinowanych sprzedawanych hurtowo (luzem), ani też regionalnego rynku dostaw hurtowych tłuszczów roślinnych. Nie zachodzi więc podejrzenie, że konkurencja na tych rynkach zostanie istotnie ograniczona. Koncentracja nie wywiera wpływu w układzie wertykalnym i konglomeratowym. 13
Konkludując należy stwierdzić, że planowana koncentracja spełnia przesłanki określone w art. 18 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Postępowanie w sprawie wykazało, że utworzenie OLENEX przez ADMI i Wilmar Switzerland nie przyczyni się do istotnego ograniczenia konkurencji, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku. Wobec powyższego orzeczono, jak w sentencji. Stosownie do treści art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art. 479 28 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie dwutygodniowym od dnia jej doręczenia. Z upoważnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów DYREKTOR Departamentu Kontroli Koncentracji Robert Kamiński Otrzymują: 1. ADM International S.á.r.l. (Szwajcaria) (decyzja +załącznik) 2. Wilmar Switzerland S.á.r.l. (Szwajcaria) (decyzja +załącznik) za pośrednictwem Pana Marcina Kolasińskiego Baker & McKenzie Krzyżowski i Wspólnicy Sp. k. Rondo ONZ 1 00-124 Warszawa 3. aa (decyzja + załącznik) 14