BEZPIECZEŃSTWO I KOMFORT SŁUŻBY POLICJANTÓW. ASPEKTY PRAWNE. POJĘCIE BEZPIECZEŃSTWO Teoretyczna wiedza o sposobach eliminowania zagrożeń życia i zdrowia związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych oraz praktyczne stosowanie tej wiedzy. W potocznym rozumieniu pojęcie to oznacza ogół przepisów i działań mających na celu zapobieganie wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym i para zawodowym, jak również tworzone w tym celu regulacje prawne i zabezpieczenia techniczne. Zagadnienia te znane już w kodeksie Aśoki z III w. p.n.e. opisane w starożytności przez Hipokratesa, Galena a później przez Paracelsusa, Agricola. Skodyfikowane zostały w XIX w. w Anglii i Francji a w Polsce znane od 1914r. (Inspekcja fabryczna w zaborze rosyjskim, inspekcja przemysława w pozostałych). Są one również przedmiotem międzynarodowych unormowań prawnych zawartych w konwencjach i zaleceniach MOP oraz dyrektywach UE. POJĘCIE KOMFORT Ogół urządzeń i warunków zewnętrznych, zapewniających wygody życiowe, łączących dostatek z elegancją. (Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 1978 r.; Słownik wyrazów obcych W. Kopaliński, Świat książki, Warszawa 2000 r.). Bezpieczeństwo w służbie oraz komfort dawany przez pracodawcę podległemu mu personelowi tworzą jakość życia i zdrowia zatrudnionych. 1 / 9
Jakość życia i zdrowie to pojęcia ściśle ze sobą związane. O jakości życia człowieka decydują poza zdrowiem także inne czynniki takie jak: - warunki materialne - praca - życie rodzinne i społeczne. Jednak jednym z najsilniejszych predyktorów jakości życia oraz jednostkowego poczucia szczęścia w różnych kulturach jest zdrowie. Związek pomiędzy jakością życia (jego bezpieczeństwem i komfortem) a zdrowiem stał się szczególnie istotny od kiedy nastąpiło wyraźne odejście od traktowania zdrowia w kategoriach okresu przeżycia lub braku objawów chorobowych a zaczęto opisywać zdrowie jako zdolność człowieka do uczestniczenia w codziennej aktywności. W ten sposób do pojęcia zdrowia włączono społeczny i emocjonalny dobrostan a to spowodowało, że zdrowie ogólne utożsamiło się z pojęciem jakości życia. Dotyczy to wszystkich grup społecznych i zawodowych jednak nie przeniosło się na utworzenie skal do diagnozy jakości życia tych grup. Także policjanci nie doczekali się rzetelnej metody do takiej oceny przy uwzględnieniu wymienionych wyżej czynników. Wydaje się, że warto zdiagnozować aspekty zdrowia policjantów w dwóch podstawowych kategoriach: 1. 1)zdrowie fizyczne, na które składają się: -funkcjonowanie fizyczne, -ograniczenia w pełnieniu obowiązków z powodów problemów ze zdrowiem fizycznym, 2 / 9
-ból, -zdrowie ogólne. 1. 2)zdrowie psychiczne, na które składają się: - witalność, - funkcjonowanie społeczne, - ograniczenia w pełnieniu obowiązków z powodów problemów emocjonalnych - samopoczucie. Dopiero wyniki takiej diagnozy zarówno indywidualnej jak i społecznej (grupowej) dadzą podstawę do dalszych badań określających jakość życia, jego komfort. OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE OPISUJĄCE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENĘ SŁUŻBY W ASPEKCIE UMUNDUROWANIA I WYPOSAŻENIA POLICJANTÓW Zarządzenie nr 916 Komendanta Głównego Policji z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby oraz organizacji służby bhp w Policji. 3 / 9
1 1. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić policjantom bezpieczne i higieniczne warunki służby. 2. Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny służby w Policji polega na zagwarantowaniu zgodnych z przepisami warunków służby i zapobieganiu zagrożeniom dla życia i zdrowia policjantów. 3. Stosowanie zarządzenia w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby oraz organizacji służby bhp w Policji nie może kolidować z wykonywaniem przez policjantów szczególnych obowiązków określonych ustawą o Policji. 2 Pracodawcami w Policji są: 1) Komendant Główny Policji - w odniesieniu do policjantów pełniących służbę w komórkach organizacyjnych KGP, 2) komendant wojewódzki (Stołeczny) Policji - w odniesieniu do policjantów pełniących służbę w komórkach organizacyjnych komendy wojewódzkiej (Komendy Stołecznej) Policji, 3) komendant powiatowy, miejski i rejonowy Policji w odniesieniu do policjantów pełniących służbę w tych jednostkach, 4) komendant Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Centrum Szkolenia Policji w Legionowie, 4 / 9
Szkoły Policji w Pile, Szkoły Policji w Słupsku i Szkoły Policji w Katowicach - w stosunku do policjantów pełniących służbę w tych szkołach. 3 1. W celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny służby w Policji stosuje się odpowiednio przepisy: 1) działu X ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, o ile przepisy ustawy o Policji i inne przepisy szczególne nie stanowią inaczej, 2) ogólne i branżowe przepisy bhp wydane na podstawie działu X Kodeksu pracy, mające zastosowanie do analogicznych prac wykonywanych w Policji,. 3) regulaminy, instrukcje, wytyczne i normy dotyczące wykonywania prac w zakresie eksploatacji, konserwacji, napraw lub remontów obiektów, urządzeń oraz sprzętu. 2. Komendanci jednostek Policji wymienionych w 2, zwani dalej "komendantami lub kierownikami jednostek", mogą wydawać regulaminy, instrukcje i wytyczne dotyczące zagadnień, o których mowa w ust. 1 pkt 3. Przepisy te nie mogą być sprzeczne z zasadami i przepisami bhp, o których mowa w ust. 1 pkt 1-2, oraz 6 ust. 3. 4 1. Kierownicy jednostek zobowiązani są zapewnić policjantom bezpieczne i higieniczne warunki służby, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. 2. Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków służby polega na przygotowaniu i 5 / 9
organizowaniu służby w sposób zapobiegający wypadkom, chorobom zawodowym i schorzeniom związanym z warunkami służby. 3. Kierownicy jednostek ponoszą odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny służby w podległych jednostkach. 6. Uprawnienia związków zawodowych w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby i pracy regulują odrębne przepisy. 6 1. W jednostkach Policji tworzy się służbę bezpieczeństwa i higieny służby i pracy w stosunku do policjantów i pracowników łącznie, zwaną dalej "służbą bhp" pełniącą funkcje kontrolne i doradcze w zakresie bezpieczeństwa i higieny służby i pracy, którą stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne lub samodzielne stanowiska. 2. Liczebność służby bhp ustala kierownik jednostki, zgodnie z powszechnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami. 3. Do określenia zadań, uprawnień oraz wymagań kwalifikacyjnych służby bhp stosuje się przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704). PODSTAWA CERTYFIKACJI SPRZĘTU POLICYJNEGO Ustawa z dnia 17 listopada 2006 r. o systemie oceny zgodności wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz. U. Nr 235, poz. 1700) - w tym: art. 6 ust. 2 pkt 6 / 9
12) sprzęt i środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; 14) przedmioty zaopatrzenia mundurowego Moratex. PODSTAWA CERTYFIKACJI OCHRON OSOBISTYCH. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. 2002 nr 166 poz. 1360, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. 2005 nr 259 poz. 2173) PODSTAWA WYPOSAŻANIA PRACOWNIKÓW/POLICJANTÓW W CERTYFIKOWANE OCHRONY OSOBISTE Kodeks pracy - art. 237 6 Zarządzanie Nr 916 Komendanta Głównego Policji z 24.08.2004r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby oraz organizacji służby bhp w Policji (Dz. Urz. KGP Nr 16 poz. 98) - 3 wprowadzający do zastosowania wobec policjantów przepisy Kodeksu pracy PODSTAWA KONSULTACJI SPRAW BHP Z PRACOWNIKAMI Kodeks pracy - art. 237 11a 1 PODSTAWA KONSULTACJI ZA SŁUŻBĄ BHP 7 / 9
Kodeks pracy - art. 237 13 1 (w ramach komisji bhp) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 roku w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997r. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) - 2 ust. 2 pkt. 15) doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, UMUNDUROWANIE I WYPOSAŻENIE POLICJANTÓW MAJĄCE BEZPOŚREDNI WPŁYW NA BEZPIECZEŃSTWO I KOMFORT SŁUŻBY Umundurowanie codzienne do pełnienia służby w zależności od jej rodzaju ale spełniające wymogi bezpieczeństwa (nietopliwe i niepalne) zapewniające komfort (lekkie, elastyczne, oddychające ale nieprzemakalne, niekrępujące ruchów, nieprzewiewne), wyposażone w uchwyty ratunkowe, kieszenie i klamry umożliwiające schowanie, przypięcie indywidualnego wyposażenia w sprzęt ochronny, zabezpieczający oraz uzbrojenie. Indywidualny sprzęt ochronny tj. hełmy i inne nakrycia głowy, rękawice, okulary, kamizelki kuloodporne lekkie i ciężkie, specjalistyczne kombinezony kuloodporne, żaroodporne, przeciwchemiczne, przeciwbiologiczne, przed promieniowaniem mikrofalowym, odzież chroniąca przed niebezpiecznymi czynnikami mechanicznymi np. przecięciem, przekłuciem, skutkami uderzeń, obuwie letnie, zimowe i specjalistyczne. Odzież powinna zapewniać komfort cieplny. Wyposażenie w sprzęt specjalistyczny np. pałki, tarcze, nakolanniki, nałokietniki, rękawice. Odzież ostrzegawcza stosowana w warunkach, w których obecność musi być wizualnie sygnalizowana (kombinezony, kurtki, kamizelki, spodnie). Tło minimum 0.5 m kw., odblask min. 8 / 9
0,13 m kw. Wymagania techniczne, jakościowe, ergonomiczne mają za zadanie zapewnienie ochrony organizmu przed szkodliwymi czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi przy zachowaniu standardów ergonomicznych maksymalizujących poczucie komfortu przy wykonywaniu zadań służbowych. 9 / 9