MINISTERSTWO SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI Departament Analiz i Nadzoru Wydział Nadzoru nad Ratownictwem i Ochroną Ludności WYWOŁANIA NA PODSTAWOWE NUMERY ALARMOWE W POLSCE (28r.) Warszawa, kwiecień 29r.
I. WSTĘP Badania dotyczące obecnego stanu obsługi numerów alarmowych odbyły się na podstawie ankiet wypełnionych przez Wydziały Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego urzędów wojewódzkich. Na podstawie ankiety badane były następujące dane: liczba wywołań alarmowych z uwzględnieniem ilości wywołań złośliwych i fałszywych (nieuzasadnionych) oraz ilości przekierowań do innych służb; czas obsługi zgłoszeń oraz ilość interwencji. Niniejsze opracowanie zawiera dane przedstawione przez urzędy wojewódzkie. W wielu ankietach podkreślano trudności ze wskazaniem wszystkich wymaganych danych zawartych w ankiecie lub wskazywano, że przedstawione dane mają charakter szacunkowy. Wskazywano przede wszystkim na następujące przeszkody umożliwiające przeprowadzenie rzetelnej analizy wywołań alarmowych: brak lub awarie (częste) rejestratora rozmów, brak możliwości technicznych identyfikacji na jaki numer dana osoba dzwoni dotyczy to w większym zakresie połączeń na numer 112 i 997 - rzadziej 112 i 998, brak możliwości przekierowywania rozmów, nieprowadzenie statystyk dotyczących zgłoszeń na numery alarmowe w części jednostek/służb odbierających zgłoszenia na numery alarmowe, brak wiarygodnych danych, nawet w skali województwa (duże różnice przy wskazywaniu poszczególnych danych przez różne powiaty w ramach jednego województwa, przy czym rozpiętość nie dawała się uzasadnić ilością populacji zamieszkującej dany obszar), brak możliwości ujednolicenia danych (stworzenia zespołu jednolitych danych) w skali województwa, brak jednolitych struktur w ramach województwa dotyczących przyjmowania i obsługi numerów alarmowych, brak danych, o przekazanie których proszono w ankiecie, uzyskanie danych byłoby możliwe, lecz wiązałoby się ze zaangażowaniem znacznych zasobów ludzkich (przesłuchanie nośników danych i ręczne spisywanie informacji). Mając na względzie powyższe, danych zgromadzonych na podstawie ankiet i przedstawionych poniżej nie można traktować jako odzwierciedlenie faktycznego stanu obsługi wywołań alarmowych, co z resztą sygnalizują same województwa. Można natomiast na podstawie tych danych sformułować ogólny pogląd, co do systemu wywołań alarmowych i ich specyfiki, a także stopnia zaawansowania technicznego w zakresie obsługi numerów alarmowych. W zastawieniu nie ujęto danych z województwa pomorskiego, które nie przesłało wypełnionej ankiety. Z uwagi na niemożność ujednolicenia danych dotyczących czasu obsługi zgłoszeń alarmowych w niniejszym zestawieniu nie ujęto tej części ankiety. 2
dolnośląskie warmińsko-mazurskie mazowieckie wielkopolskie podlaskie świętokrzyskie opolskie lubuskie łódzkie małopolskie podkarpackie zachodniopomorskie lubelskie śląskie kujawsko - pomorskie II. ILOŚĆ WYWOŁAŃ NA NUMERY ALARMOWE 1) Wywołania alarmowe na numer alarmowy 112 Rys. 1 25 2 15 1 w tym nieuzasadnione wywołania (ogółem) 5 Zestawienie przedstawione na Rys. 1 zawiera następujące zastrzeżenia zgłoszone przez wojewodów: Woj. kujawsko pomorskie: w jednostkach Policji nie są prowadzone rejestry połączeń złośliwych i fałszywych, a także ilości przekierowań do jednostek Policji i PSP. Woj. śląskie: względy techniczne uniemożliwiają identyfikację połączeń wykonywanych na numery alarmowe 112 i 997 Woj. zachodniopomorskie: zaznaczono, że zgłoszenia złośliwe i fałszywe są to odebrane połączenia przez dyspozytora, które nie są faktycznym zgłoszeniem zdarzenia alarmowego. Oprócz nich występują połączenia pomyłkowe oraz techniczne usterki połączeń, gdzie inicjowane są samoczynnie połączenia na linii alarmowej 112. Woj. podkarpackie: przyjęto, że ok. 8% wszystkich zgłoszeń na numer 112 to zgłoszenia złośliwe i fałszywe, praktyka dowodzi, że to samo wydarzenie jest zgłaszane nawet do kilkunastu razy i nie ma możliwości określenia faktycznej ilości złośliwych i fałszywych połączeń telefonicznych. Woj. opolskie: z aparatów obsługujących numer alarmowy 997 nie ma możliwości sprzętowych i technicznych przekierowania na numery alarmowe PSP i PRM. 3
mazowieckie dolnośląskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie podlaskie świetokrzyskie opolskie lubuskie łódzkie małopolskie podkarpackie zachodnio-pomorskie lubelskie śląskie kujawsko-pomorskie w woj. opolskim nie ma możliwości sprzętowych i technicznych zliczenia ilości wywołań na numer alarmowy 112, ponieważ wywołania alarmowe na numer 112 są automatycznie przekierowane w TPS.A. na numer 997 i funkcjonują one jako jeden numer końcowy. Woj. mazowieckie: dane pochodzą jedynie z Wojewódzkiej Komendy PSP w Warszawie. Warto zaznaczyć, że wywołania na numer alarmowy 112 obecnie odbierane są głównie przez jednostki Policji i Państwowej Straży Pożarnej. Zestawienie ilości jednostek obecnie odbierających zgłoszenia na numer alarmowy 112 PSP Sieć stacjonarna 33 92 Sieć mobilna Poza PSP (Policja, samorząd) Sieć stacjonarna Sieć mobilna 5 243 2) Wywołania alarmowe na numer alarmowy 997 Rys. 2 3 25 2 15 1 w tym nieuzasadnione wywołania (ogółem) 5 4
dolnośląskie warmińsko-mazurskie mazowieckike wielkopolskie podlaskie świętokrzyskie opolskie lubuskie łódzkie małopolskie podkarpackie zachodnio-pomorskie lubelskie śląskie kujawsko-śląskie Zestawienie przedstawione na Rys. 2 zawiera następujące zastrzeżenia zgłoszone przez wojewodów: Woj. śląskie: brak możliwości rozróżnienia zgłoszeń alarmowych przychodzących na numery 997 i 112 z telefonów komórkowych obsługiwanych w jednostkach Policji woj. śląskiego. Założono więc na podstawie kilkuletniej praktyki mieszkańców w tym zakresie, że wszystkie wywołania kierowane do jednostek Policji dot. zagadnień policyjnych. Woj. kujawsko-pomorskie: brak rejestru połączeń złośliwych i fałszywych w jednostkach Policji. Woj. podkarpackie: dane są niepełne. Część z jednostek organizacyjnych Policji nie dysponuje danymi w odniesieniu do ilości połączeń przekierowanych z numeru alarmowego 112 oraz ilości wywołań złośliwych i fałszywych na numer 997. Woj. wielkopolskie: dane obejmują również znaczną ilość połączeń informacyjnych i zapytań. Brak odrębnej statystyki uwzględniającej ilość wywołań bezpośrednich związanych z obsługą zdarzeń alarmowych (w tym złośliwych i fałszywych). Woj. mazowieckie: dane tylko z 5 powiatów: Radom, Ostrołęka, Siedlce, Płock i Ciechanów. 3) Wywołania alarmowe na numer alarmowy 998 Rys. 3 12 1 8 6 4 w tym nieuzasadnione wywołania (ogółem) 2 Zestawienie przedstawione na Rys. 3 zawiera następujące zastrzeżenia zgłoszone przez wojewodów: Woj. podkarpackie: Należy przyjąć, że ok.6% to zgłoszenia złośliwe i fałszywe. Szacuje się, że ok. 1% zdarzeń odnotowanych przez PSP zostało podjętych po zgłoszeniu na numer 112. 5
dolnoślaskie warmińsko-mazurskie mazowieckie wielkopolskie podlaskie świętokrzyskie opolsie lubuskie łodzkie małopolskie podkarpackie zachodnio-pomorskie lubelskie śląskie kujawsko-pomorskie 4) Wywołania alarmowe na numer alarmowy 999 Rys. 4 14 12 1 8 6 4 w tym nieuzasadnione wywołania (ogółem) 2 Zestawienie przedstawione na Rys. 4 zawiera zastrzeżenia zgłoszone przez wojewodów: Woj. podkarpackie: - Ilość wywołań nie została podana, ponieważ nie jest możliwe zebranie takich danych w skali całego województwa. Nie we wszystkich powiatach funkcjonują zintegrowane stanowiska kierowania, w kilku brak jest rejestratorów rozmów. 5) Zestawienie danych dotyczącej wywołań alarmowych w skali całej Polski Rys.5 12 1 8 6 4 wywołania (ogółem) w tym nieuzasadnione 2 6
Liczba wszystkich zgłoszeń na numery alarmowe ogółem (z 15 województw): 29 6 182 Liczba ludności (stan na 3 VI 28 wg GUS): 38 115 99 Liczba zgłoszeń stanowi 68,9% liczby ludności. Liczba zgłoszeń na 1 mieszkańców w Polsce: 68,922 Liczba zgłoszeń fałszywych i złośliwych (nieuzasadnionych): 6 438 843. Stanowią one 24,81% wszystkich zgłoszeń na numery alarmowe. III. DANE DOTYCZĄCE ILOŚCI INTERWENCJI W ankiecie poproszono o wskazanie średniego obciążenia stanowisk dyspozytorskich, przyjmując kryterium ilość interwencji przypadająca w ciągu doby na jedno stanowisko dyspozytorskie (obsługujące połączenia na dany numer alarmowy). W ankietach podawano dane w sposób różny niekiedy wskazywano średnie dane; zwracano uwagę na rozbieżności w zakresie danych przekazywanych przez jednostki bardziej zaawansowane i mniej zaawansowane jeśli chodzi o wyposażenie technicznie. Woj. kujawsko-pomorskie 7 6 5 4 3 2 1 698,89 51,6 73,964 4,829 W przypadku ilości interwencji dyspozytora numeru alarmowego 997 zestawienie ilościowe nie obejmuje wydarzeń zgłaszanych i obsługiwanych będącymi wykroczeniami, wydarzeniami zaistniałymi w ruchu drogowym, połączeń złośliwych, fałszywych i innych realizowanych przez służby dyżurne. 12 1 8 6 4 2 Woj. śląskie 1178 873 176,4 176 W ankiecie zaznaczono, że np. średnia dobowa ilość interwencji podjętych przez dyspozytora ratownictwa medycznego w roku 28 na terenie miasta Częstochowa i powiatu częstochowskiego (38 tys. mieszkańców) wynosi 14, a dla powiatu żywieckiego (15 tys. mieszkańców) 13. W chwili obecnej nie ma możliwości weryfikacji tych danych. 7
Woj. lubelskie Woj. zachodniopomorskie 6 5 4 3 2 1 588 432,45 178,255 99,2 5 4 3 2 1 133,7 8 416, 4 62,3 9 118,6 1 Woj. podkarpackie 6 5 4 3 2 1 574 37,4 81 57 Numer 997 średnio na dobę 126,2 interwencji w woj. podkarpackim. Numer 998 i 112 Liczby dot. ilości faktycznie podjętych interwencji przez PSP (tj. łączna ilość zdarzeń na terenie powiatu podzielona przez 365). W skali województwa zostało odebranych ok. 86 połączeń na numery alarmowe 112 i 998, natomiast PSP odnotowała w roku 28 2 87 zdarzeń. Średnio daje to ponad 4 połączeń na numery alarmowe na jedno zdarzenie, wśród których są również przekierowania na policję i pogotowie ratunkowe. Woj. lubuskie 14 12 1 8 6 4 2 1 8 6 4 2 125,6 424,9 44,92 Woj. świętokrzyskie 995 546,52 19 23 8
Woj. podlaskie 35 3 25 2 15 1 5 338,5 21 81,6 Woj. podlaskie nie posiada narzędzi do rozdzielenia zgłoszeń o interwencję z uwagi na możliwości techniczne posiadanego sprzętu. W przypadkach połączeń z numeru 112, przekierowanych przez PSP lub Policję do dyspozytora medycznego nie prowadzono ewidencji ilościowych takich zgłoszeń. Woj. warmińsko-mazurskie 8 6 4 73,55 2 2,53 139,7 Z informacji przekazanych przez KW Policji wynika, że średnie obciążenie stanowisk dyspozytorskich waha się od 5,6 do 4 bez możliwości określenia jakiego powiatu dotyczy i którego numeru alarmowego. Natomiast ilość zgłoszeń alarmowych na numer alarmowy 112 i 997 przedstawiono w następujący sposób: W większości jednostek Policji garnizonu warmińsko-mazurskiego tego typu statystyk się nie prowadzi. Część danych pochodzi z analiz bilingów telefonicznych oraz przeglądu i analizy innej dokumentacji służbowej prowadzonej na stanowiskach kierowania KMP/KPP/ W oparciu o tak niepełne dane ustalono, co następuje: Ilość wywołań na numery alarmowe: 112-28 r. 31392* 997 28 r. 2737* *dane uśrednione (suma wszystkich wykazanych połączeń przychodzących na podany numer telefonu alarmowego, podzielona przez liczbę jednostek Policji podających ww. dane liczbowe). Wskazane dane, a przede wszystkim niesamowity wzrost liczbowy w odniesieniu do danych w poszczególnych latach pozwala stwierdzić, że podane dane są obarczone ryzykiem błędu statystycznego i są w dużej mierze szacunkiem, o dużej skali wartości przybliżonych, niż właściwym i rzetelnym obrazem skali wywołań. Woj. łódzkie Woj. małopolskie 1 8 6 4 2 99 262 161 18 12 1 8 6 4 2 18,95 921 797,83 517,76 9
Woj. wielkopolskie Woj. dolnośląskie 1 8 6 4 2 99 262 161 18 12 1 8 6 4 2 117 92 4 11 Polska 6 538,21 5 4 4143,21 3 2431,494 2 1 1337,134 Liczba wszystkich interwencji: 12 95,48 (dane z 8 województw, które podały dane dotyczące wszystkich numerów alarmowych) 112 18,76% 999 38,9% 998 1,33% 997 31,99% 1 8 6 4 2 Polska 84,6 3959,224 4463,21 1871,254 Liczba wszystkich interwencji: 18 333,748 (niepełne dane z 15 województw) 112 21,68% 999 43,98% 998 1,29% 997 24,5% IV. PRZEKIEROWANIA ZGŁOSZEŃ Z NUMERU ALARMOWEGO 112 Sytuacja, którą określono w ankiecie jako przekierowanie zgłoszeń z numeru alarmowego 112 ma miejsce, gdy jednostka (najczęściej PSP lub Policji) odbierająca zgłoszenia z numeru alarmowego 112 nie jest właściwa do podjęcia interwencji w sprawie zgłoszenia, a samo zgłoszenie takiej interwencji wymaga. W ankiecie nie sprecyzowano w jakiej formie i przy zastosowaniu jakich środków technicznych, przekierowywanie to się odbywa. Część województw wskazywała na brak funkcji przekierowywania zgłoszeń. Część wskazywała również na brak danych dotyczących przekierowywania zgłoszeń alarmowych. 1
STRUKTURA PRZEKIEROWAŃ LEGENDA: Policja PSP Ratownictwo Medyczne Woj. małopolskie Woj. łódzkie 3% 8% 22% 1% 89% 77% Policja -52 512 PSP 1524 Rat. Med. - 4742 Policja 46 464 PSP- 444 Rat. Med.-13156 Woj. zachodniopomorskie Woj. świętokrzyskie 49% 1% 5% Policja PSP Rat.Med. 16% 1% 83% Policja 15 285 PSP 267 Rat. Med. 14 942 Policja 93 871 PSP 81 Rat. Med. 17 719 11
Woj. mazowieckie Woj. wielkopolskie 16% 3% 28% 54% 11% 61% Policja 16 277 PSP 29 857 Rat. Med. 8 629 Policja 85 283 PSP 15136 Rat. Med. 39 293 Woj. śląskie Woj. opolskie 15% 1% 46% 38% 84% 16% Policja 4 717 PSP 15 Rat. Med. 6 96 Woj. kujawsko-pomorskie Policja 6 652 PSP 2 885 Rat. Med. 8 168 Woj. lubelskie 33% 1% 66% 41% 6% 53% Policja -14 162 PSP - 251 Rat. Med. - 696 Policja 3 947 PSP 417 Rat. Med. 2 993 12
Woj. w arm ińsko-mazursk Woj. podlaskie 28% 4% 72% 96% Policja 21 63 PSP- Rat. Med. 8 53 Policja 19 423 PSP Rat. Med. - 834 Woj. Dolnośląskie Polska 31% 24% % 69% 7% 69% Policja 21 41 PSP - Rat. Med. 9 372 V. KONKLUZJE Przystępując do analizy danych dotyczących wywołań na numery alarmowe w Polsce, należy zaznaczyć, że jest to zadanie trudne wręcz niemożliwe. Powodem tego jest zróżnicowana infrastruktura techniczna, jak też jej poziom w różnych jednostkach. Zauważyć ponadto należy, że poszczególne służby uczestniczące w systemie powiadamiania ratunkowego wprowadzonym ustawą z dnia 5 grudnia 28r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 11, poz. 59) posługują się również innymi procedurami tak prowadzenia czynności ratowniczych, interwencyjnych jak też obsługi zgłoszeń. Mając na względzie powyższe, przygotowane zestawienie ma wyłącznie wariant informacyjny pokazujący pewne tendencje oraz problemy. Wydaje się natomiast, że nie ma możliwości dokonania głębszej analizy zgromadzonych danych, czy też ich porównania. 13