Program. Rozwoju Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii Uniwersytetu Rzeszowskiego na lata

Program Rozwoju Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii Uniwersytetu Rzeszowskiego na lata 2016-2020 proponowany przez prof. dr hab. Eugeniusza Szeregija, Dyrektora Centrum w latach 2013-2016 W tym opracowaniu przedstawiono krótkie sprawozdanie działalności Centrum od chwili jego powstania, w kwietniu 2012, do dnia dzisiejszego oraz zostały wyartykułowane główne wyzwania z którymi będzie musiał się zmierzyć zespół Centrum w najbliższych latach i, w związku z tym, nowe zadania stojące przed zespołem Centrum. I. Wstęp. Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii (dalej Centrum) zostało powołane 26 kwietnia 2012 przez Senat Uniwersytetu Rzeszowskiego, a rozporządzeniem Rektora UR od 30 kwietnia 2012 prof. dr hab. Eugeniusza Szeregija koordynatora Projektu, realizacja którego doprowadziła do zbudowania Centrum, desygnowano na stanowisko pełniącego obowiązki Dyrektora Centrum. W czerwcu 2013, po oficjalnym otwarciu Centrum zostały przeprowadzone w zespole Centrum wybory Dyrektora i na podstawie ich wyników, poprzez zatwierdzenie przez Radę Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, Rektor UR prof. dr hab. Aleksander Bobko powołał na stanowisko Dyrektora Centrum moją skromną osobę. Jest dobrze znanym faktem, że Centrum nie powstało na pustym miejscu: najpierw był Zakład Elektroniki Fizycznej, w Instytucie Fizyki UR, potem powstała Katedra Nanotechnologii w 2010 r., a przedtem, w 2008 r., został złożony do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Priorytet XIII Infrastruktura Szkolnictwa Wyższego, Projekt Centrum Dydaktyczno-Naukowe Mikroelektroniki i Nanotechnologii, Uniwersytet Rzeszowski (dalej Projekt). Inicjatorami Projektu były dwie osoby: dr Józef Cebulski (wtedy jeszcze doktor) i prof. E. Szeregij. Realizacja Projektu rozpoczęła się latem 2010 roku równolegle z innym Projektem złożonym do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego Centrum Innowacji i Transferu Wiedzy Matematyczno-Przyrodniczej Uniwersytetu Rzeszowskiego (dalej Centrum Innowacji), również w znaczącym stopniu zainicjowany przez zespół Katedry Nanotechnologii. Oba Projekty z ogromną determinacją poparł ówczesny Prorektor ds. Rozwoju prof. Czesław Puchalski. Zespół Katedry Nanotechnologii zaprojektował razem z pracownikami byłego Instytutu Techniki Laboratorium nr. 1, czyli Laboratorium Technologii Materiałów dla Przemysłu w Centrum Innowacji. Pomysł był taki, aby nasze Centrum oraz Laboratorium nr. 1 (Centrum Innowacji) działały w symbiozie, rozwiązując wspólne zadania, tak badawcze, jak i dydaktyczne, związane z prowadzeniem nowopowstałego kierunku Inżynieria Materiałowa. Umowa na dofinansowanie i realizację pierwszego Projektu została podpisana w lipcu 2009, drugiego zaś znacznie później, ale budowę nowej infrastruktury rozpoczęto już na wiosnę 2010 roku. Kierunek Inżynieria Materiałowa, z specjalnościami Technologia Materiałów dla lotnictwa oraz Nanotechnologia i materiały nanokompozytowe, powstał jednocześnie z początkiem realizacji obydwóch Projektów, czyli w tym że 2010 roku. Równolegle powołany został inny kierunek bazujący na nowopowstałej infrastrukturze Mechatronika. Reasumując, przedstawiona historia powstania Centrum jest ścisłe powiązana z zainicjowaniem i realizacją dwóch Projektów Projekt Centrum Dydaktyczno-Naukowe Mikroelektroniki i Nanotechnologii, Uniwersytet Rzeszowski oraz Projekt Centrum Innowacji i Transferu Wiedzy Matematyczno-Przyrodniczej Uniwersytetu Rzeszowskiego. Dzięki realizacji tych dwóch Projektów powstała nowa infrastruktura Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Rzeszowskiego, częścią którego jest Centrum Naukowo-Dydaktyczne Mikroelektroniki i Nanotechnologii. Dzięki tej najbardziej nowoczesnej infrastrukturze w kraju powstały nowe kierunki studiów i) Inżynieria Materiałowa i ii) Mechatronika; dzięki tej infrastrukturze wzrosła liczba studentów na kierunkach ścisłych na Uniwersytecie Rzeszowskim, co stanowi ewenement w skali kraju; dzięki tej ultra-współczesnej infrastrukturze powstały i rozwinęły się nowe najbardziej współczesne

kierunki badań na Uniwersytecie Rzeszowskim, takie jak: Izolatory Topologiczne nowy kwantowy stan materii, a także: Termograficzna bezinwazyjna kontrola defektów w materiałach, Biosensory na bazie Rezonansu Plazmonowego, Wczesna Diagnostyka Raka za pomocą widm oscylacyjnych żywych komórek itd. Dla uzasadnienia powyższych tez przedstawię niżej krótkie sprawozdanie z działalności dydaktycznej i naukowej Centrum w latach 2012-2016. II. Sprawozdanie z działalności Centrum w latach 2010-2015. Działalność dydaktyczną. Należy przypomnieć, że w marcu 2009 r. z inicjatywy dr Ireneusza Stefaniuka został powołany w ówczesnym Instytucie Fizyki kierunek Inżynieria Materiałowa z dwoma specjalnościami 1) Technologia Materiałów dla lotnictwa oraz 2) Nanotechnologia i materiały nanokompozytowe. Program nauczania I-go stopnia studiów dla tego kierunku został opracowany w ścisłej współpracy z głównymi specjalistami najważniejszego wówczas przedsiębiorstwa Doliny Lotniczej WSK Rzeszów (dzisiaj Pratt & Whitney Rzeszów). Pracownicy naukowo-dydaktyczni, przewidziani do prowadzenia zajęć na kierunku, w okresie zima-wiosna 2011 wysłuchali 30 godzin wykładów i 30 godzin zajęć praktycznych przeprowadzonych przez głównych specjalistów tej fabryki, w różnych jej wydziałach. Głównym celem tych zajęć było zapoznanie się z procesami produkcji we współczesnym przedsiębiorstwie przemysłu lotniczego. Dzięki takiemu podejściu plan nauczania i treści nauczania na kierunku zostały dostosowane do potrzeb przemysłu. Wpłynęło to również pozytywnie tak na wybór tematyki prac naukowych przez zespół przyszłego Centrum, jak i na realizację oddzielnych zadań Projektu, który był realizowany równoległe. Pierwszy nabór na kierunek został dokonany w 2010 r. Jednocześnie w ramach realizowanego Projektu zostały zakupione i montowane jeszcze w starych pomieszczeniach byłego budynku Wydziału nowe pracownie dydaktyczne dla kierunku Inżynieria Materiałowa: pracownia Nanopreparatyki przez dr Dariusza Płocha, pracownia optycznych właściwości nanostruktur półprzewodnikowych przez dr Jacka Polita (wtedy jeszcze doktora), pracownia transportu elektronowego w nanostrukturach przez dr Michała Marchewkę. Przy tym została wykonana ogromna praca promująca kierunek i przyszłe Centrum w mediach: reportaże telewizyjne, artykuły w gazetach, wyjazdy do szkół. W rezultacie, nabór kandydatów na kierunek rósł z każdym rokiem. Ilustruje to poniższa Tabela 1, gdzie podano liczbę studentów na kierunku Inżynieria Materiałowa na Uniwersytecie Rzeszowskim w latach 2010-2015. Dane do Tabeli 1 są pochodzą z danych GUS, przedstawione w Załącznikach 1-4 i 6,7. Natomiast, Załączniki 5,8 przedstawiają sprawozdania do OPI monitorującego wskaźniki Projektu w latach 2013 i 2014, odpowiednio. Z podanych dokumentów powstaje obraz wzrostu liczby studentów na Wydziale na kierunkach ścisłych, co jest niewątpliwie rezultatem powstania nowej infrastruktury, z jednej strony oraz wzrostu liczby studentów na kierunku Inżynieria Materiałowa, prowadzonego przez Centrum, z drugiej strony. W 2012 r. dr I. Stefaniuk, dyrektor Centrum ds. dydaktycznych, opracował plan nauczania II-go stopnia studiów na kierunku Inżynieria Materiałowa. II-gi stopień został powołany przez Senat UR już w 2012 roku (zatwierdzony przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) w tym że roku) a pierwszy nabór dokonano w lutym 2013. Już podczas pierwszej rekrutacji na II-gi stopień studiów zrekrutowano więcej kandydatów, niż liczba absolwentów I-go stopnia studiów, a tendencja ta została zachowana po dzień dzisiejszy. Przedstawione dane świadczą o tym, że kierunek rzeczywiście ma charakter uniwersytecki i spełnia swoją rolę w Regionie jako elitarny kierunek studiów o wysokim naukowym i dydaktycznym poziomie nauczania. Tabela 1. Liczba studentów na kierunku Inżynieria Materiałowa na Uniwersytecie Rzeszowskim w latach 2010-2015. Liczby są podane na podstawie danych GUS w listopadzie odpowiedniego roku.

2010 2011 2012 2013 2014 2015 I-stopień 41 84 137 187 174 174 II-stopień - - - - 49 75 Ogółem 41 84 137 187 223 246 Z drugiej strony, kierunek jest ścisłe powiązany z przemysłem: około połowa prac magisterskich, obronionych w poprzednich dwóch latach, została wykonana albo bezpośrednio w przedsiębiorstwach Doliny Lotniczej, albo w oparciu o materiały otrzymane z tych że przedsiębiorstw. Wynika z tego, że tak dydaktyczna jak i naukowa działalność Centrum jest nakierowana na potrzeby przemysłu w Regionie Podkarpackim. Można z pewnością stwierdzić, że prowadzony przez Centrum kierunek studiów Inżynieria Materiałowa jest w bardzo dobrej kondycji. Liczba studentów na kierunku rośnie pomimo pogłębiającego się niżu demograficznego, skutki którego odczuwają wszystkie Wydziały UR. Nieznaczne spowolnienie wzrostu liczby kandydatów na I-szy stopień studiów jest również jego skutkiem. Ale najważniejszym jest wysoki poziom nauczania z wykorzystaniem najbardziej współczesnej aparatury. Kierunek Inżynieria Materiałowa na Uniwersytecie Rzeszowskim spełnia swoją rolę nauczanie innowacyjnych technologii i najnowszych metod badań zgodnie z celami Projektu. III. Sprawozdanie z działalności Centrum w latach 2010-2015. Naukowa działalność Centrum również była podporządkowana głównym celom Projektu, a mianowicie: wypełnienie luki technologicznej w Regionie Podkarpackim, spowodowanej brakiem współczesnych technologii jakimi są MBE i Nanolitografia. Pierwsza z nich technologia MBE (Molecular Beam Epitaxy, albo po polsku: Epitaksja z wiązek molekularnych) jest najbardziej zaawansowaną technologią wzrostu cienkich warstw, bez której nie jest możliwa produkcja współczesnych nanostruktur. W ramach Projektu został zakupiony system MBE Riber Dual 21 M podwójny dwukomorowy reaktor z połączeniem komór wysokopróżniowym transferem dla wzrostu warstw związków II-VI oraz III-V. Specyfikacja zamówienia na ten sprzęt o wysokości ok. 11 mln zł została dokonana na podstawie wizyt w wielu ośrodkach naukowych Europy, takich jak: Uniwersytet w Wurzburgu (Niemcy), Autonomiczny Uniwersytet w Madrycie (Hiszpania), Instytut Nanoelektroniki w Lion (Francja), Instytut Fraunhofera w Freiburgu (Niemcy), Instytut Fizyki PAN w Warszawie (Polska) i inni. Wszędzie, w tych ośrodkach podkreślano, że jest to niezwykłe trudna technologia, wymagająca ogromnego wysiłku dla opanowania i długiego czasu nie mniej niż 2 lata. Riber Dual 21 M został zainstalowany w pokojach czystych naszego Centrum w październiku 2012 r., wtedy też nastąpiło uruchomienie pomp próżniowych instalacji. Natomiast, produkcja pierwszych warstw miała miejsce w okresie lipiec-sierpień 2013. W okresie od października 2012r. do sierpnia 2013r. nieprzerwanie prowadzono szkolenie personelu Centrum przy udziale pracowników firmy Riber dr Catherin Chaix oraz dr Parick'a Geroud'a. Pierwsza publikacja wykonana całkowicie na bazie systemu MBE Centrum, według łańcucha badawczego technologia-badania-interpretacja, pojawiła się w kwietniu 2016 (została wysłana do druku w sierpniu 2015) artykuł w Physical Review B 93, 205419 (2016) High temperaturę stability of the electron transport in semiconductrs with strong spin-orbit interaction. Publikacja ta jest uwieńczeniem ogromnych wysiłków całego zespołu Centrum, chociaż wśród autorów jest tylko sześciu przedstawicieli zespołu (G. Tomaka, J. Grendysa, P. Śliż, J. Polit, R. Wojnarowska, E. M. Sheregii), a wśród tych komu podziękowano w artykule ( M. Trzyna, E. Bobko, J. Wróbel) kolejne trzy osoby z zespołu, to podziękowanie należy się wszystkim pracownikom Centrum, w tym osobom, którzy wnieśli ogromny wkład w stworzenie Laboratoriów Centrum, a mianowicie: dr Dariuszowi Płochowi, dr Michałowi Marchewce, mgr Mariuszowi Woźnemu, dr Ireneuszowi Stefaniukowi, prof. Małgorzacie Pociask-Biały, a także prof. UR Józefowi Cebulskiemu (wtedy jeszcze doktorowi, dzisiaj profesorowi, prorektorowi ds. rozwoju UR). Również należy wspomnieć osoby, których wkład był mniej widoczny, ale

też ważny, mam tu na uwadze Panią mgr inż. Danutę Piotrowską, Pani mgr inż. Kingę Maś oraz Pana mgra inż. Przemysława Cyprysia. Korzystając z okazji, składam serdeczne podziękowanie wymienionym i nie wymienionym osobom, którzy przyczyniły się do powstania naszego Centrum jednego z najbardziej współczesnych ośrodków badawczych w kraju, świadectwem czego jest ta publikacja, przedstawiająca najbardziej współczesne kierunki badań materiałowych Izolatory Topologiczne. Dla wykonania ww. opublikowanej pracy niezbędny był cały kompleks badawczy zawarty w Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii: pokoje czyste, instalacja MBE, laboratorium fotolitografii, instalacja SIMS, instalacja SEM z nanolitografią, instalacja FTIR, instalacja XRD i wreszcie instalacja magnetotransportu elektronowego przy niskich temperaturach. W latach 2010 2015 dokonano bezprecedensowego wysiłku dla zaprojektowania, zainstalowania i uruchomienia tego ogromnego kompleksu. W załącznikach nr 9-12 przedstawiam harmonogram prac, dokonanych w roku akademickim 2012-2013 przy tworzeniu Centrum, który częściowo oddaje ogrom tego wysiłku. Formalne sprawozdanie z działalności naukowej należy przedstawić w liczbach liczba publikacji z listy A oraz liczba czynnych udziałów w konferencjach oraz liczby patentów. Przedstawiona w ten sposób działalność naukowa Centrum również wygląda imponująco. W Tabeli 2 zostały podane ww. dane. Żeby ocenić dorobek naukowy Centrum na tle całego Wydziału przedstawione również zostały w Tabeli 2 dane dotyczące całego Wydziału w 2014 r. (Sprawozdanie Dziekana za 2014 r. jest przedstawione w Załączniku nr.11; dane pozostałych lat nie zostały dostarczone). Tabela 2. Dorobek naukowy Centrum w liczbach publikacji, patentów i rozdziałów monografii. 2012 2013 2014 2015 Centrum Wydział Publ. z listy A 4 4 10.2 68.45 18 Patenty 1-1 3 - Rozdziały 1-1 25 - monogr. Liczba punktów 111 110 353,8 2252 360? Jak widać z przedstawionych danych w Tabeli 2 obserwuje się znaczący wzrost liczby publikacji z listy A w Centrum. Na tle Wydziału składającego się z 12 jednostek wygląda to tak, że w 2014 roku byliśmy na drugim miejscu po Katedrze fizyki teoretycznej. W roku 2015 widzimy kolejny wzrost liczby publikacji z listy A w Centrum. Jak to usytuuje nas na tle Wydziału mogę stwierdzić, licząc tylko na własną pamięć oraz zwykłą logikę, że powinno być znacznie lepiej, niż w poprzednim roku. Jeden z najbardziej ważnych wskaźników pracy naukowej jest wykonanie grantów i prac zleconych badawczych. W okresie sprawozdawczym 2012-2015 Centrum wykonało 3 duże granty badawcze na ogólną kwotę około 6 mln. zł. Tematyka grantów i odpowiednie kwoty są podane w Tabeli 3. Tematyka gratów badawczych dobitnie wskazuje na specjalizację Centrum w zakresie rozwoju najbardziej nowoczesnych technologii, ze wskazaniem na aplikacje w przemyśle lotniczym. Granty te pozwoliły na całkowite finansowanie potrzeb Centrum na energię, wodę, materiały i części zamienne w latach 2012-2014.

Tabela 3. Wykonanie grantów naukowo-badawczych i dydaktycznych w Centrum w okresie lat 2010-2015. Temat Źródło finansowania Kwota finansowania 1 Wpływ punktu Diraca na stany elektronowe i fononowe w nanostrukturach na bazie związków półprzewodnikowych HgCdTe i HgZnTe, nr WND-RPPK.01.03.00-18-053/12. 3 Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym, PKD - 80.3(PRz) 4 UR nowoczesność i przyszłość Regionu (NIPR), zadanie 3: realizacja kierunku Inżynieria Materiałowa 5 NANO Nowoczesna Atrakcyjna oferta edukacyjna Nowo Otwartego kierunku Inżynieria materiałowa na Wydziale Przyrodniczym Rzeszowskiego 1/POKL/4.1.2/2012 2 Poznanie mechanizmów fizycznych decydujących o umocnieniu nowych powłok nanokompozytowych i multinanowarstw otrzymanych w procesach PVD nr WND- RPPK.01.03.00-18-052/12 Matematyczno- Uniwersytetu nr Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2008-2014 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2008-2014 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2008-2014 2 971 206 zł 1 742 320 zł 1 200 000 zł 1 153 202 zł 3 000 000 zł Do grantów badawczych należy dodać finansowanie MNiSW na urządzenie specjalne, którym jest Instalacja MBE Riber Dual 21 M. Pozwala ono pokryć koszty materiałów eksploatacyjnych tj. zakupy ciekłego azotu, energii i wody dla instalacji MBE oraz specjalistycznych materiałów takich jak, wsady do MBE oraz podłoża. Finansowanie to stanowi około 600 000 zł rocznie i obowiązuje od 2013 roku. Nie jest automatycznie przydzielane potrzebne są Wnioski, składane rok-rocznie z szczegółowymi uzasadnieniami. Reasumując, można stwierdzić, że Centrum jest w stanie prowadzić intensywną działalność naukową, nie obciążającą budżetu UR. Jeżeli ocenić całkowite roczne finansowanie na pracę badawczą przypadające na pracownika naukowo-dydaktycznego i naukowego w okresie sprawozdawczym 2012-2015, to stanowi ono 138 000 złotych, co znacznie przewyższa średnią na Wydziale a tym bardziej na Uczelni. Jest to w pewnym sensie osiągnięcie, ale jednocześnie i zobowiązanie wymagające wyników pracy naukowej na wysokim poziome międzynarodowym. IV. Program na lata 2016-2020. Działalność dydaktyczna. Główny problem, z którym powinien się zmierzyć zespól Centrum w przyszłości jest spadek liczby kandydatów na studia w związku z niżem

demograficznym. Niż powoduje, że do 2022 roku w Polsce będzie miało miejsce zmniejszenie liczby absolwentów szkół średnich. Wynika z tego znaczący wzrost konkurencji na Forum szkolnictwa wyższego w przyszłych latach 2017 2020. Żeby sprostać temu wyzwaniu jest tylko jedna droga zwiększenie atrakcyjności kierunku Inżynieria Materiałowa. Zwiększenie atrakcyjności kierunku studiów jest to pojęcie wielowymiarowe a działania, nakierowane na ten cel, mogą mieć charakter bezpośredni i pośredni. Do bezpośrednich działań należy promocja kierunku, a przede wszystkim szerokie informowanie o kierunku w mediach oraz bezpośrednio w szkołach średnich. Promocja w mediach jest ważna. Jeżeli w zeszłym roku zostały wykorzystane różne środki promocji w TV, w prasie lokalnej i ogólnokrajowej, oraz wyjazdy do szkół, na ten cel zostało wydane około 10 000 zł uzyskane od sponsorów, to w tym roku kampania promocyjna była znacznie skromniejsza tylko jeden artykuł w lokalnej gazecie Nowiny, co kosztowało 2500 zł. Okazało się to niewystarczające i na tle innych kierunków studiów na Wydziale, Inżynieria Materiałowa w pierwszej turze rekrutacji wypadła słabo. Wynika z tego, że promocja kierunku, w sensie informowania młodych ludzi o jego atrakcyjności, jest bardzo ważna. Uwzględnimy to w drugiej turze w rekrutacji. A w latach następnych należy opracować strategię promocji kierunku i zaangażować na ten cel duże środki i cały zespół Centrum. Również ważnym jest ścisłe powiązanie kierunku z przyszłymi pracodawcami absolwentów. Doświadczenie pokazuje, że nasza współpraca z głównymi specjalistami WSK Rzeszów nie tylko w zakresie konsultowania planów nauczania i treści nauczania (w tym i angażowanie głównych specjalistów WSK do prowadzenia zajęć) dała w przeszłości pozytywne rezultaty. Ale nie możemy się ograniczać współpracą z jednym tylko przedsiębiorstwom. To tak jakby na rynku sprzedaży ograniczać się tylko do jednego odbiorcy. Statystyka pokazuje, że nasi absolwenci nie znajdują zatrudnienia w WSK Rzeszów (teraz Pratt & Whitney Rzeszów), a raczej w innych fabrykach Doliny Lotniczej. Zostały poczynione pierwsze kroki nawiązywania współpracy z szeroką grupą pracodawców dla naszych absolwentów. Atrakcyjność kierunku można podwyższać rozwijając go, tworząc nowe specjalności, które mogą okazać się bardziej pożądane na rynku pracy. Wymaga to też dodatkowego finansowania. Plany nauczania dla nowych specjalności też trzeba konsultować z przyszłymi pracodawcami, tym bardziej, że jest to wymagane jako niezbędny warunek przy składaniu nowych Projektów dydaktycznych w zakresie Działania 3.1.1. Są już pomysły na takie nowe Projekty i nowe specjalności. Nie będę ich teraz przedstawiał, ale pracę nad nimi musimy rozpocząć niezwłocznie. Powyższe propozycje można odnieść do bezpośrednich działań podwyższenia atrakcyjności kierunku. Natomiast pośrednie działania dotyczą takich aspektów jak wysoki poziom badań naukowych, nowoczesność wyposażenia Laboratoriów i pracowni dydaktycznych, wysokie kwalifikacje wykładowców, atmosfera życzliwości otaczająca studenta kierunku w Centrum itd. Te informacje są przekazywane indywidualnie od starszych roczników studentów do młodszych, a także do uczniów klas maturalnych. Są one nie mniej, a może nawet bardziej istotne, niż bezpośrednia informacja przekazywana

w mediach. Jest to szczególny aspekt działalności zespołu i wymaga pełnego zaangażowania każdego z nas bez wyjątku i tylko wtedy powstanie odpowiednia synergia, co może dać pożądany efekt. V. Program na lata 2016-2020. Działalność naukowa. Praca naukowa jest jednocześnie ważnym czynnikiem podwyższenia atrakcyjności nauczania w Centrum i głównym celem powołania naszego ośrodka. Każdego dnia należy dziękować najwyższej transcendentnej instancji za pomysł pozyskania technologii MBE z rtęcią w naszym Centrum. W 2007 roku, gdy był składany Wniosek, to nie było oczywiste mogły być inne rozwiązania! Teraz, niewątpliwie należy iść za ciosem i prężnie rozwijać technologię wytwarzania Izolatorów Topologicznych na bazie HgCdTe. Jest to kierunek badań który może być nowatorskimi aplikacjami w elektronice i optoelektronice. Cząsteczki elementarne niskiej energii fermiony Diraca, fermiony Wyle a i Majorana to są te niezwykłe właściwości cząsteczki w ciele stałym, które mogą zmienić elektronikę przyszłości. Przemyślimy program dedykowany temu zakresowi badań celem jego wzmocnienia i poszerzenia. Proponuję, żeby włączyła się do tego kierunku badań też profesor Pociask-Biała, tworząc swoją grupę doktorantów i stażystów. Głównym wyzwaniem może być wytwarzanie studni kwantowych na bazie HgCdTe. Jest znaczący postęp w tym kierunku, ale niestety nie wszystkie problemy technologiczne są rozwiązane. Mogą być niespodzianki o charakterze technicznym, co będzie wymagało większego czasu na ich przezwyciężenie. Następny kierunek badań bramki logiczne na bazie nanostruktur InGaAs/InAlAs również powinien być zaktywizowany, a badania zintensyfikowane. Jest to wyzwanie dla grupy dr Dariusza Płocha, mgr Mariusza Woźnego i mgr Marka Witalca. Na tej drodze też są do tych czas nie rozwiązane problemy techniczne. Ten kierunek badań nadal jest na etapie przygotowawczym i to należy zmienić w najbliższym czasie. Do tych czas nie są wykorzystane możliwości nanolitografii w naszym ośrodku. Posiadana aparatura nie jest zaangażowana nawet na 50 % swego potencjału. Dobrym kierunkiem badań, który mógłby zmienić tą sytuację jest wytwarzanie matryc detektorów podczerwieni o wysokiej rozdzielczości przestrzennej. Mamy wszystkie niezbędne dla takiej produkcji składniki technologiczne. Trzeba niezwłocznie rozpocząć prace w tym kierunku. Może to pozytywnie wpłynąć też na kierunek Inżynieria Materiałowa, ponieważ jest to produkcja jak najbardziej właściwa dla takiego kierunku studiów i może powstać specjalność np. o krótkiej nazwie Optoelektronika wysokorozdzielcza. Można też iść w kierunku stworzenia wysokotechnologicznego przemysłu w tym zakresie w naszym Regionie. Dałoby to podwójną korzyść miejsca pracy dla naszych absolwentów i możliwość innowacyjnych, aplikacyjnych rozwiązań, co jest celem naszych badań. Wszystkie te pomysły na przyszłe badania naukowe bazują na jednym technologii MBE. Jest to alfa i omega, serce technologiczne Centrum. Jest bazą dla studiów doktoranckich i, możliwie w przyszłości, też prac magisterskich. Zwracam się do członków zespołu Centrum: jeżeli wiążecie swoją przyszłość z naszym Centrum, a powinniście, bo zainwestowaliście w niego część swojego życia, kosztowało to was ogromną pracę, wysiłek i sporo czasu, to chrońcie i rozwijajcie technologie MBE, dbajcie o aparaturę otaczającą i zabezpieczającą jej funkcjonowanie! Jest to wasz kapitał!

W pewnym sensie alternatywną technologią w stosunku do MBE i Nanolitografii jest technologia wytwarzania kropek kwantowych i nanocząstek złota metodą koloidalną. Dotychczas wykorzystywaliśmy tą technologię również bardzo szeroko w szczególności dla badań nad nanocząstkami biologicznymi. W Centrum zostały osiągnięte już pewne sukcesy w tym kierunku badań publikacja w Applied Physical Letters, dotycząca rezonansu SERS na enzymie oxydasa. Rezonans plazmonowy jest bardzo perspektywiczny ze względu na możliwość wczesnej diagnozy pojawienia się komórek złośliwych w organizmie. Jest szansa na rozwój tego kierunku badań w naszym Centrum na szeroką skalę z wykorzystaniem funduszy unijnych. Do technologii wysokiego ryzyka należy wytwarzanie metodą wysokowoltowego impulsu energetycznego nanostrukturowanych warstw wzmocnionych fulerenami jako materiału o wysokich parametrach trybologicznych. Badania w tym kierunku prowadzi prof. S. Prochorenko we współpracy z grupą prof. O. Sizonienko w Mikolajowe (Ukraina). Jest to perspektywiczny kierunek badań jak najbardziej odpowiadający profilu Centrum. Składamy odpowiedni Projekt badawczy do Komisji Europejskiej. Niemniej ważnym kierunkiem badań jest Termograficzna bezinwazyjna kontrola defektów w materiałach prowadzona przez grupę prof. S. Prochorenko, dr D. Płoch, mgr M. Woźny, mgr. inż. Kinga Maś. Są pozytywne rezultaty tych badań: patent, artykuł w czasopiśmie Infrared Science and Technology. Zostały poczynione kroki wdrożenia tych wyników w przemyśle lotniczym (Pratt & Witney Rzeszow). Wdrożenie i obrona doktoratu (Kinga Maś) zadania na okres najbliższych dwóch lat. Grupa dr I. Stefaniuka prowadzi intensywne badania w zakresie zastosowania EPR w technologii odlewnictwa (kontrola defektów magnetycznych) oraz w zakresie badań nanocząstek z wolnymi rodnikami. Metoda kontroli materiałów dla form odlewniczych okazała się niezwykłe skuteczna moim zdaniem, należy tą metodę opatentować i wdrożyć. Czekamy na obronę doktoratu Pani mgr I. Rogalskiej oraz na rozpoczęcie procesu habilitacyjnego dr I. Stefaniuka. Trzeba składać projekty badawcze! Szereg interesujących konkursów ogłosiła Komisja Nauki EU. Przez NCBiR został ogłoszony konkurs StrategMat: rozpoczęcie działania generatora projektów: 15 września 2016; koniec: 15 październik 2016. Pomysły na nowe badania i uzyskanie finansowania jeden z najważniejszych celów pracy naukowej w naszych czasach. VI. Program na lata 2016-2020. Rozwój kadry naukowej. Kadra naukowa decyduje o wszystkim: - poziom nauczania - ranga Centrum jako jednostki naukowej - wykonanie Projektów badawczych.

W latach 2016-20120 przewidujemy rozwój kadry naukowej poprzez wzrost kwalifikacji pracowników Centrum, a nie przyjmując do pracy specjalistów z zewnątrz. Przewidujemy, że stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskają następujące osoby: - dr Ireneusz Stefaniuk; - dr Grzegorz Tomaka; - dr Michał Marchewka; - Dr Dariusz Płoch. Natomiast w Centrum w tej chwili wykonują pracę doktorską trzy doktoranci, trzy pracownicy naukowo-dydaktyczne oraz jeden pracownik administracyjno-inżynieryjny i jeden naukowy. W sumie - osiem osób - którzy do 2020 r uzyskają stopień naukowy doktora nauk technicznych albo fizycznych. Są to młodzi naukowcy: Mariusz Wożny, Małgorzata Trzyna, Ewa Bobko, Iwona Rogalska, Marcin Zybert, Marek Witalec, Kinga Maś, Jakub Grendysa. Młodzi naukowcy przyszłość Centrum i gwarancja trwałości kierunku Inżynieria Materiałowa. Oczywiście ważne są wszystkie składniki kompleksu Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii pokoje czyste, Nanolitografia, Laboratorium magnetotransportu, Laboratorium optyczne. Z dobrą kondycją zaplecza naukowego ścisłe związana jest kondycja kierunku studiów Inżynieria Materiałowa. Żeby kompleks funkcjonował harmonijnie i skutecznie potrzebna jest filigranowa koordynacja plus całkowite zaangażowanie. Jest to rola Dyrektora.

Załącznik 1.GUS 30-11-2009-Studenci

Załącznik 2. GUS 30-11-2010-Studenci

Załącznik 5. Wskażniki-OPI-30-09-2013

Załącznik 8. Wskażniki-OPI-30-09-2014 oraz 30-09-2015

Załącznik 9. Plan Restrukturalizacji 2012/2013 I. Zmiana statusu jednostki Katedra Nanotechnologii została przekształcona w Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii postanowieniem Senatu Uniwersytetu Rzeszowskiego od 31 maja 2012 wraz z zatwierdzeniem Regulaminu Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii. II. Utworzenie nowej struktury jednostki Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii, Utworzenie Laboratoriów technologicznych i naukowych a) laboratorium technologiczne MBE z kontrolą jakości wytwarzanych struktur: SIMS i SEM, b) laboratorium technologiczne nanolitogtafii z fotolitografią, AFM-Litografią, e-beam- Litografią, ion-beam-litografią, c) laboratorium naukowe niskotemperaturowej luminescencji, d) laboratorium naukowe magnetotransportu przy niskich i ultra niskich temperaturach, e) pracownia studencka zjawisk optycznych w strukturach półprzewodnikowych, f) pracownia studencka transportowych zjawisk w strukturach półprzewodnikowych, g) pracownia studencka technologii komputerowych systemów pomiarowych, h) pracownia studencka nanopreparatyki, i) dział techniczny - infrastruktura niskich temperatur oraz infrastruktura pokoi III. IV. czystych. Adaptacja nowego budynku Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii Przeniesienie istniejących Pracowni studenckich i Laboratoriów naukowych

Załącznik 10. Harmonogram restrukturalizacji Katedry Nanotechnologii w Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii, rok akademicki 2012/2013 I. Zakup i instalacja aparatury technologicznej i badawczej: Aparatura Odpowiedzialny Data podpisania umów 1 Wykonanie pokoi czystych 2 MBE Prof. E. Szeregij, dr Tomaka, mgr Płoch Data dostarcz. (wykonania) Data uruchomienia dr Cebulski 12.10.2011 Luty 2012 31.07.2012 10.10.2011 Październik 2012 23.01.2013 3 SEM z El-beam lithography mgr Płoch 30.10.2011 Lipiec 2012 30.11.2012 4 SIMS Prof. 15.01.2012 Wrzesień 30.11.2012 2012 M.Berczehko 5 Infrastruktura mgr Woźny 25.02.2012 Wrzesień 23.12.2012 2012 niskich temperatur 6 Fotolitografia Prof. Szeregij 15.07.2012 Październik 2012 7 Magnetotransp w nisk. temper 8 Luminescen w nisk. temper dr Tomaka 15.07.2012 Czerwiec 2013 31.01.2013 14.08.2013 dr Polit 15.12.2011 Lipiec 2012 28.02.2013

Załącznik 11. II. Nadzór merytoryczny nad wykonaniem prac budowlanych: wykończenia pomieszczeń Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii W ciągu kwietnia grudnia 2012 będą rzetelnie egzekwowane wykonanie szczegółów projektu wykonawczego dla pomieszczeń: Pomieszczenia Odpowiedzialny Data rozpoczęcia Data zakończenia wykończenia 1 Pokoje czyste dr Cebulski 10.01.2012 31.07.2012 2 Laboratoria naukowe Prof.E. Szeregij, dr 10.02.2012 30.09.2012 Tomaka 3 Pracownie Dr. M. Marchewka, 10.02.2012 30.09.2012 studenckie mgr D. Płoch 4 Gabinety Prof. Berczehko 10.03.2012 30.09.2012 pracowników 10 Sale ćwiczeniowe dr Polit 10.02.2012 10.09.2012 11 Sale wykładowe Prof. E. Szeregij 10.01.2012 10.09.2012 Załącznik 12. III. Nadzór merytoryczny przy przeprowadzeniu transferu do nowego budynku W ciągu kwietnia grudnia 2012 będą rzetelnie egzekwowane wykonanie szczegółów projektu wykonawczego dla pomieszczeń: Zakres prac Odpowiedzialny Data rozpoczęcia Data zakończenia wykonania 1 Przeniesienie dr Marchewka 10.07.2013 30.09.2013 Pracowni studenckich 2 Przeniesienie Prof. E. Szeregij, dr 30.07.2013 30.10.2013 dokumentacji Tomaka, Przem. Cypryś 3 Organizacja miejsc Prof. Szeregij, Prof. 10.02.2013 10.09.2013 pracy 4 Przeniesienie pracowni naukowych N. Berczenko,dr Polit Prof. E. Szeregij Mgr D. Płoch, Dr Cebulski 30.07.2013 30.11.2013