2 WRZEŚNIA S t r o n a WROCŁAW

2 WRZEŚNIA 2016 1 S t r o n a WROCŁAW

Materiały konferencyjne Innowacyjne Projekty Badawcze Wrocław 2 września 2016 2 S t r o n a

Skład i łamanie tekstu mgr inż. Anna Okniańska Projekt okładki inż. Magdalena Tomaszewska Główny Organizator Konferencji Dolnośląski Instytut Nowych Technologii Sp. z o. o. www.dint.com.pl biuro@dint.com.pl Wydawca Dolnośląski Akcelerator Technologii i Innowacji Sp. z o. o. www.datii.pl biuro@dint.pl ISBN 978-83-945037-2-7 Niniejsza publikacja zawiera zbiór streszczeń prac prezentowanych przez uczestników, podczas II Ogólnopolskiej e-konferencji Innowacyjnych Projektów Badawczych, z dnia 2 września 2016 roku. Zawarte w niniejszej publikacji streszczenia zostały zamieszczone na odpowiedzialność ich autorów, którzy przesyłali ich treści Wydawcy. 3 S t r o n a

Spis treści AGENDA... 6 Rola białka NBR1 w autofagii w raku jelita grubego... 7 Troposferyczne stężenia związków CFCs i SF6 w powietrzu Krakowa oraz Mace Head. 8 Znaczenie wyciągów roślinnych w ochronie roślin przed szkodnikami... 9 Box Behnken Design w optymalizacji procesu biosyntezy β-karotenu w hodowlach drożdży Rhodotorula rubra... 10 Mikroklimat stref zewnętrznych przebywania ludzi... 11 Preferencje konsumenckie dotyczące spożycia herbaty... 12 Opracowany na bazie olejku z czarnuszki Nigella sativa preparat antybakteryjny Thymoxan... 13 Wpływ poziomu aktywności kaspaz na proces konwersji mięśnia w mięso... 14 Opracowywanie testów oddechowych dla diagnostyki schorzeń nerek i ich powikłań w oparciu o wyniki chromatograficznej analizy wydychanego powietrza... 15 Model matematyczny w strategii kształtowania odpowiedniej ceny i promocji na bazie rabatów i upustów... 16 Wpływ jakości kształcenia szkolnictwa wyższego na rozwój regionalny... 17 Tworzeniu interaktywnych map turystycznych z wykorzystaniem ogólnodostępnych programów typu GIS... 18 Przegląd zaawansowanych metod harmonogramowania na wieloproduktowych liniach produkcyjnych... 19 Hydrokondycjonowanie uzupełniane melatoniną metoda przedsiewnego uszlachetniania ziaren kukurydzy cukrowej... 20 Badania w systemach modelowych i eksperymentalnych biodegradowalnych cieczy chłodząco-smarujących dla wybranych elementów trących... 21 Oznaczanie prawdopodobieństwa wystąpienia erozji wąwozowej z wykorzystaniem wybranych parametrów topograficznych zlewni górskiej w oprogramowaniu ArcGIS... 22 Analiza zjawiska zlecania napisania prac dyplomowych przy wykorzystaniu badań jakościowych... 23 Mathematical optimization of the process of allyl alcohol epoxidation with hydrogen peroxide in the presence of acetonitrile as a solvent... 24 Studies on the deactivation of the TS-1 catalyst in the process of allyl alcohol epoxidation... 25 Badanie właściwości adsorpcyjnych i agregacyjnych ekologicznych surfaktantów z ugrupowaniem cukrowym... 26 Nowoczesne zarządzanie utrzymaniem ruchu w zakładzie przemysłu kruszywowego. 27 Zastosowanie metod analitycznych w ocenie odporności wód podziemnych na zanieczyszczenia antropogeniczne... 28 Zastosowanie mikroorganizmów endofitycznych w biologicznej ochronie roślin... 29 Programowanie równoległe w języku Java z wykorzystaniem biblioteki PCJ... 30 Źródła farmaceutyków przedostających się do wód powierzchniowych i pitnych... 31 Praktyki szamanistyczne we współczesnej kulturze syberyjskich autochtonów... 32 Alternatywne paliwa z odpadów powstających w wyniku demontażu wyeksploatowanych pojazdów samochodowych... 33 Matryce stosowane do syntezy mezoporowatych materiałów... 34 4 S t r o n a

Chromatografia jako metoda analizy lotnych związków organicznych emitowanych z powierzchni ludzkiej skóry... 35 Zielone dachy... 36 Zielone dachy jako zrównoważone gospodarowanie wodami opadowymi... 37 Wykorzystanie niekonwencjonalnych drożdży do otrzymywania biologicznie aktywnych flawonoidów... 38 Pomiar czułości baroreceptorów tętniczych u osób po krwotoku podpajęczynówkowym z wykorzystaniem metod czasowo-częstotliwościowej analizy sygnałów... 39 5 S t r o n a

AGENDA II Ogólnopolskiej Konferencji Innowacyjnych Projektów Badawczych 10:00 Udostępnienie systemu dla uczestników z otwarciem dostępu do materiałów i posterów (czas na zalogowanie) 11:00 Oficjalne rozpoczęcie konferencji (transmisja na żywo) 11:00-11:10 Powitanie uczestników, objaśnienie szczegółów technicznych przebiegu konferencji sekretarz konferencji Magdalena Tomaszewska 11:10-11:20 Wykład powitalny Klaster B+R&I, jako środowisko innowacji dr inż. Jacek Doskocz 11:20-11:40 Wykład I wraz z dyskusją Opracowywanie testów oddechowych dla diagnostyki schorzeń nerek i ich powikłań w oparciu o wyniki chromatograficznej analizy wydychanego powietrza dr inż. Beata Grabowska-Polanowska (Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie) 11:40-12:00 - Wykład II wraz z dyskusją Programowanie równoległe w języku Java z wykorzystaniem biblioteki PCJ dr Marek Nowicki (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego, Uniwersytet Warszawski) 12:00-13:00 Sesja posterowa (przerwa w transmisji, możliwość dyskusji uczestników) 13:00-13:20 Wykład III wraz z dyskusją Praktyki szamanistyczne we współczesnej kulturze syberyjskich autochtonów mgr Alicja Rudnicka (Uniwersytet Gdański) 13:20-13:40 Wykład IV wraz z dyskusją - Wpływ beta-glukanu owsa na stany zapalne jelita grubego mgr inż. Ewa Żyła (Szkoła Głowna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie) 13:40-14:30 Panel dyskusyjny z możliwością zadawania pytań i dalszym ciągiem sesji posterowej 14:30 zakończenie transmisji na żywo 14:30-16:00 możliwość zadawania pytań i dyskusja pod posterami Dane kontaktowe: e-mail: konferencja@konferencja-ipb.pl www: www.konferencja-ipb.pl tel: 505-073-322 6 S t r o n a

Rola białka NBR1 w autofagii w raku jelita grubego Martyna Bednarczyk (1), Natalia Krajewska (2), Katarzyna Walkiewicz (1), Paweł Kozieł (1), Beniamin Grabarek (3), Nikola Zmarzły (3), Emilia Wojdas (3), Urszula Mazurek (3), Małgorzata Muc-Wierzgoń (1), (1) Wydział Zdrowia Publicznego w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katedra Chorób Wewnętrznych, ul. Żeromskiego 7, 41-902 Bytom e-mail: martyna.bednarczyk@outlook.com (2) Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katedra Analizy Instrumentalnej, ul. Jedności 8, 41-200 Sosnowiec e-mail: natalia.krajewska@poczta.onet.pl (3) Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katedra i Zakład Biologii Molekularnej, ul. Jedności 8, 41-200 Sosnowiec e-mail: umazurek@sum.edu.pl Martyna Bednarczyk: Martyna.bednarczyk@outlook.com Słowa kluczowe: autofagia, NBR1, lizosom, autofagosom, nowotwór Białko NBR1 (ang. Neighbor of BRCA1 gene 1 protein) jest receptorem selektywnej autofagii zaangażowane w kierowanie ubikwityny do degradacji. W swojej strukturze zawiera N-końcową domenę wiążącą LC3 oraz C-końcową domenę związaną z ubikwityną (UBA). NBR1 tworzy kompleks z białkiem p62 i LC3 oraz innymi genami związanymi z autofagią. Białka p62 i NBR1 charakteryzują się bardzo podobną budową domen. Na tej podstawie uznano, że mogą rozpoznawać substraty autofagii, dzięki obecności domeny UBA oraz dostarczać te substraty do autofagosomu, gdzie ulegają degradacji. Celem badania było zbadanie profilu ekspresji genu NBR1 biorącego udział w autofagii w raku jelita grubego o różnym stopniu zaawansowania. Analizę profilu ekspresji genów wykonano przy użyciu mikromacierzy of HG-U133A (Affymetrix, Santa Clara, CA). Typowanie genów różnicujących przeprowadzono z wykorzystaniem Infrastruktury Pl-Grid. Analizując aktywność transkrypcyjną mrna NBR1 stwierdzono, że gen kodujący to białko wykazuje zwiększoną ekspresję w kontroli K2, natomiast zmniejszoną w raku, zależnie od stopnia zaawansowania, p < 0,05. Wartość parametru FC wskazującego log2 różnicy sygnałów fluorescencji pomiędzy porównywanymi grupami wynosiła K2 vs K = -1.0159397 oraz NSZ vs K = - 1.6960677 i WSZ vs K = -1.766786. Wnioski: Zmniejszenie aktywności transkrypcyjnej genu NBR1 nie zależy do stopnia zaawansowania gruczolakoraka. 7 S t r o n a

Troposferyczne stężenia związków CFCs i SF6 w powietrzu Krakowa oraz Mace Head Jarosław Bielewski, Joanna Najman, Beata Grabowska-Polanowska, Monika Skowron, Ireneusz Śliwka Instytut Fizyki Jądrowej PAN, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków Jarosław Bielewski: jaroslaw.bielewski@ifj.edu.pl Słowa kluczowe: chromatografia gazowa, CFCs i SF 6 w atmosferze, Kraków - obszar zurbanizowany, Mace Head obszar czysty Związki chlorowcowe (Chlorofluorocarbons-CFCs) i SF 6 mają wpływ na ubytek stratosferycznego ozonu oraz na nasilanie się efektu cieplarnianego [1]. Występują w atmosferze, jako gazy śladowe w stężeniach na poziomie ppt (ang. parts per trillion). Od lat 30tych ubiegłego wieku związki CFCs były produkowane do zastosowań domowych i przemysłowych. W latach 50tych znacznie wzrósł popyt na te związki ze względu na masowe ich wykorzystanie m. in. w przemyśle chłodniczym i jako gaz nośny w pojemnikach aerozolowych. W konsekwencji gwałtownie wzrosło ich stężenie w troposferze. Od końca lat 80tych, jako skutek postanowień międzynarodowych głównie Protokołu Montrealskiego, obserwowany jest spadek stężeń większości z nich w atmosferze [2]. Od momentu wprowadzenia regulacji prawnych dotyczących ograniczenia produkcji i emisji związków CFCs oraz SF 6 mierzone są ich globalne stężenia w atmosferze. Pomiary prowadzone są przeważnie przez tzw. stacje czyste, umieszczone poza wpływem obszarów zurbanizowanych. Jedną z takich stacji w Europie jest Mace Head (Irlandia) pracującej w sposób ciągły w programie AGAGE od 1987 r. [3]. Stacja ta uczestniczyła też w europejskim systemie obserwacji gazów cieplarnianych InGOS (Integrated non-co 2 Greenhouse gas Observing System) od 2011r. W Europie środkowej tego typu pomiary prowadzone są przez stację pomiarową usytuowaną na obrzeżach miasta Krakowa w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN. Krakowska stacja posiada wieloletnie dane pochodzące z ciągłych pomiarów stężeń CFCs i SF 6 w atmosferze [4]. Związki chlorowcowe CCl 3F (CFC11), CCl 2FCClF 2 (CFC113), CHCL 3, CH 3CCl 3 i CCl 4 mierzone są od 1997 roku, a SF 6 i CCl 2F 2 (CFC12) od 1999 roku. Dzięki częściowemu wspieraniu krakowskiej stacji pomiarowej przez program badawczy InGOS, możliwa była harmonizacja i porównanie krakowskich danych pomiarowych z wynikami pochodzącymi z różnych europejskich stacji badawczych m.in. Mace Head. W pracy zawarte są omawiane dane porównawcze. Projekt był finansowany w latach 2011/2013 ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2011/01/N/ST10/07621, był częściowo wspierany przez europejski program badawczy InGOS. Projekt był także wykonywany w ramach projektu badawczego (NCBiR) numer SP/J/6/143339/11. Literatura: [1] Quin D., Decline in the concentrations of chlorofluorocarbons (CFC-11, CFC-12 and CFC- 113) in an urban area of Beijing, China, 2007, Atmos. Environ. 41, pp 8424 8430. [2] Kim K., A review of major chlorofluorocarbons and their halocarbon alternatives in the air, 2011, Atmos. Environ. 45, pp 1369-1382. [3] Prinn R.G. et al., A history of chemically and radiatively important gases in air deduced from ALE/GAGE/AGAGE, 2000, J. Geophys. Res. 105(D14), pp 17751 17792. [4] Bielewski J., Badanie wpływu parametrów meteorologicznych na czasowe charakterystyki stężenia wybranych związków chlorowcowych (CFCs) w powietrzu Krakowa w latach 1997-2012, 2014. Praca dyplomowa na stopień doktora nauk fizycznych, Kraków. 8 S t r o n a

Znaczenie wyciągów roślinnych w ochronie roślin przed szkodnikami Barbara Biniaś (1), Janina Gospodarek (1) (1) Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Rolniczo- Ekonomiczny, Katedra Ochrony Środowiska Rolniczego, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Kraków Barbara Biniaś: binias.barbara@gmail.com Słowa kluczowe: Salvia officinalis L., Aphis fabae Scop., Sitona lineatus L. wyciągi roślinne, biologiczna ochrona roślin Naturalne środki ochrony roślin mogą stać się podstawą rolnictwa ekologicznego XXI wieku i powrócić do masowego użytku w gospodarstwach rolnych. Niewątpliwymi zaletami stosowania naturalnych, roślinnych środków ochrony roślin (m.in. wyciągów roślinnych) jest bezpieczeństwo stosowania, przystępność przygotowania oraz bardzo niski koszt produkcji. Do sporządzenia wodnych wyciągów roślinnych, możemy użyć suszu, jak i świeżego materiału roślinnego pobranego z wybranych partii rośliny (liści, młodych pędów, kwiatów). Rośliny zielne wykazują silne działanie pomagające chronić rośliny uprawne przed agrofagami. Odznacza je toksyczność działania, zniechęcanie szkodników do żerowania, bądź też przywabianie entomofauny pożytecznej na chroniony obszar. Doświadczenie laboratoryjne polegało na zbadaniu żołądkowego oddziaływania wodnych wyciągów z suszu szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.) w stężeniach 2%, 5% i 10% oraz ze świeżych części tej rośliny, w stężeniach 10%, 20% i 30% na żerowanie i żywotność samic i samców chrząszczy oprzędzika pręgowanego (Sitona lineatus L.) oraz larw i dorosłych samic bezskrzydłych mszycy burakowej (Aphis fabae Scop.) na liściach bobu (Vicia faba L.). Wodny wyciąg ze świeżych fragmentów szałwii lekarskiej o stężeniu 10%, 20% i 30 % w największym stopniu ograniczał żerowanie samic oprzędzika pręgowanego (Sitona lineatus L.) Na ograniczenie żerowania samców tego gatunku najsilniej wpływał 10% wyciąg z suszu pokrzywy zwyczajnej. Śmiertelność samic i larw mszycy burakowej (Aphis fabae Scop.) pod wpływem wyciągów z szałwii lekarskiej była podwyższona. Zazwyczaj wzrastała ona wraz ze wzrostem stężenia wyciągu, przy czym wyciąg ze świeżych fragmentów rośliny wykazywał nieco silniejsze działanie niż ten przygotowany z suszu. Dalsze badania w kierunku wzbogacania naturalnych metod ochrony roślin, dokładniejsze poznanie składu chemicznego wybranych roślin zielnych, a przede wszystkim analiza substancji czynnej oraz olejków eterycznych w nich zawartych, pomoże efektywnie je wykorzystywać. 9 S t r o n a

Box Behnken Design w optymalizacji procesu biosyntezy β- karotenu w hodowlach drożdży Rhodotorula rubra Ludmiła Bogacz-Radomska (1), Joanna Harasym (1,2,3), Remigiusz Olędzki (1), Tomasz Podeszwa (1) (1) Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Instytut Chemii i Technologii Żywności, Katedra Biotechnologii i Analizy Żywności, ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław (2) University of Valladolid, College of Agricultural and Forestry Engineering, Food Technology, Department of Agriculture and Forestry Engineering, Paseo de Belen 19, 47011 Valladolid, Spain (3) Bio-Ref Laboratory Ludmiła Bogacz-Radomska: ludmila.bogacz-radomska@ue.wroc.pl Słowa kluczowe: β-karoten, Box-Behnken Design, Rhodotorula rubra Celem badań był dobór stężeń mikro- i makroelementów oraz stężeń źródeł węgla w hodowalch drożdży Rhodotorula rubra w oparciu o model planowania doświadczeń Box-Behnken Design. Za kryterium wyboru przyjęto zawartość β-karotenu. W przyjętym modelu planowania doświadczeń założono trzy poziomy dla każdej zmiennej niezależnej. Badając wpływ mikro- i makroelementów na biosyntezę β-karotenu poddano analizie pięć zmiennych niezależnych, w tym [g dm -3 ]: KH 2PO 4 (0 8); Na 2SO 4 (0 4); MgSO 4 7H 2O (0 1); ekstrakt drożdżowy (0 4); ZnCl 2 (0 1,15). Przeprowadzono 43 doświadczenia, w tym trzykrotnie powtórzono doświadczenia w punktach centralnych. Badano również wpływ źródeł węgla na biosyntezę β-karotenu. Analizie poddano następujące trzy zmienne niezależne [g dm -3 ]: glukozę (0 60), sacharozę (0 60) oraz glicerol (0 60). Przeprowadzono 15 doświadczeń, w tym trzykrotnie powtórzono punkty centralne. Analizę danych przeprowadzono w programie Statistica. Przy pomocy programu Matlab wyznaczono maksymalną wartość zmiennej niezależnej - zawartość β-karotenu. W optymalizacji mikroi makroelementów uzyskano maksymalną zawartość β-karotenu równą 7,86 μg g s.m. -1, natomiast w optymalizacji stężeń źródeł węgla maksymalna zawartość β-karotenu wynosiła 6,54 μg g s.m. -1. W czasie optymalizacji prowadzono wgłębne wstrząsane hodowle okresowe przez 96 godzin z szybkością obrotową równą 200 obr min -1. Każdy wariant hodowli powtarzano trzykrotnie. Początkowe ph podłoża hodowlanego wynosiło 5,0. Dezintegrację liofilizowanych komórek drożdży Rhodotorula rubra 350 prowadzono z zastosowaniem metody rozpuszczalnikowej w obecności acetonu i 10% (m v -1 ) roztworu wodorotlenku potasu w etanolu. Ekstrakcję karotenoidów prowadzono przy pomocy eteru naftowego a ekstrakty zatężano z użyciem wyparki. Identyfikację i oznaczanie zawartości β-karotenu i karotenoidów prowadzono z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej HPLC na kolumnie Bionacom Velocity C18 5 microns 4,6 x 250 mm z zastosowaniem przedkolumny z filtrami Bionacom Velocity C18, 5 microns, 3,0 x 4,6 mm. Prędkość przepływu próby ustalono na poziomie 0,7 cm 3 min -1 z zastosowaniem roztworu acetonitrylu, propanolu i octanu etylu w stosunku odpowiednio 4:4:2 jako fazy wymywającej. Czas trwania analizy wynosił 15 min. 10 S t r o n a

Mikroklimat stref zewnętrznych przebywania ludzi Ewelina Dec (1), Vyacheslav Pisarev (2) (1) Politechnika Rzeszowska, Zakład Ciepłownictwa i Klimatyzacji, Al. Powstańców Warszawy 6, 35-959 Rzeszów (2) Politechnika Rzeszowska, Zakład Ciepłownictwa i Klimatyzacji, Al. Powstańców Warszawy 6, 35-959 Rzeszów Ewelina Dec: edec28@gmail.com Słowa kluczowe: klimatyzacja, wentylacja, ochładzanie powietrza, ocieplenie klimatu, środowisko zewnętrzne Celem pracy jest analiza środowiska zewnętrznego przebywania ludzi w okresie letnim do otrzymania danych niezbędnych do projektowania instalacji uzdatniania powietrza w upalne dni na otwartej przestrzeni. Dane meteorologicznie zebrane na przestrzeni wielu lat jednoznacznie stwierdzają tendencję wzrostu temperatury na Ziemi. Skutki tego zjawiska są najbardziej odczuwalne przez kraje, w których temperatura powietrza w okresie letnim przekracza 30ºC, co uniemożliwia mieszkańcom normalne funkcjonowanie. Podczas takich upalnych dni niezbędny dla człowieka staje się system chłodzenia powietrza nie tylko w pomieszczeniach wewnętrznych, ale również w strefach zewnętrznych. Istotną rolę w projektowaniu systemów uzdatniania powietrza na otwartej przestrzeni odgrywa pojęcie temperatury odczuwalnej. W referacie przedstawiono zależność temperatury odczuwalnej od prędkości wiatru oraz wilgotności względnej powietrza. Z przeprowadzonej analizy wynika, iż prędkość wiatru wpływa znacząco na wartość temperatury odczuwalnej. Zależność ta odgrywa dużą rolę w systemach uzdatniania powietrza, ze względu na możliwość obniżenia wartości temperatury odczuwalnej w stosunku do rzeczywistej, za pomocą regulacji jedynie prędkości strumienia powietrza. Dodatkowo, wraz ze wzrostem wilgotności względnej powietrza, temperatura odczuwalna rośnie. Wynika z tego, że lepsze efekty chłodzenia powietrza w okresie letnim, uzyskamy utrzymując niższą wilgotność względną powietrza. Analiza procesów uzdatniania powietrza dla warunków zewnętrznych jest niezbędna. W Polsce podczas upalnych dni w większości przypadków występuje bardzo duże nasłonecznienie. Dla ochładzania powietrza perspektywiczne jest wykorzystanie technologii ochładzania powietrza na podstawie energii słonecznej. 11 S t r o n a

Preferencje konsumenckie dotyczące spożycia herbaty Dominik Domagała (1), Beata Czesak (1), Jeży Pałasiński (1) Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Technologii Żywności, Katedra Żywienia Człowieka, Balicka 122, 30-149 Kraków Dominik Domagała: domagala.ur@gmail.com Słowa kluczowe: herbata, spożycie herbaty Herbata na polskie stoły trafiła za sprawą Stanisława Augusta w XVIII wieku, początkowo traktowana jako zioło lecznicze. W XIX wieku, zgodnie z panującą modą, pita na sposób angielski, podawana z ciasteczkami poszerzała możliwości kontaktów towarzyskich. Obecnie, herbatę spożywa się niezależnie od pory dnia, z posiłkami lub bez, również z dodatkami takimi jak cukier, mleko czy cytryna. Herbata podobnie jak kawa oraz napoje energetyczne należy do grupy produktów oddziałujących na nastrój i samopoczucie. Jej istotnym składnikiem jest kofeina, dzięki której następuje wzrost energii oraz koncentracji. Roczne spożycie herbaty na jedną osobę w gospodarstwie domowym, według danych z 2014 roku, wyniosło 1,0 kg i wartość ta systematycznie wzrasta. Ciągle rozwijająca się gospodarka rynkowa, stara się się wyjść naprzeciw oczekiwaniom konsumenta. Kupujący herbatę kieruje się zmysłem wzroku, ocenia barwę opakowania jego funkcjonalność oraz szatę graficzną. Korzystnie zaprojektowane opakowanie może być czynnikiem zwiększającym chęć jej zakupu. Herbata oprócz oryginalnego wyglądu opakowania zachęca zapachem, aromatem oraz smakiem. Celem badań było określenie preferencji konsumenckich w wyborze herbaty. Badanie przeprowadzono w formie ankiety, na grupie 110 osób - młodzieży szkolnej z gimnazjum o. Pijarów, studentów Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. 12 S t r o n a

Opracowany na bazie olejku z czarnuszki Nigella sativa preparat antybakteryjny Thymoxan Grzegorz Gawron (1), Leszek Kadziński (1), Wojciech Śledź (1), Krzysztof Lemke (2), Bogdan Banecki (1) (1)Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed, ul. Abrahama 58, 80-307 Gdańsk (2) Biovico sp. z.o.o., ul. Hryniewickiego 6B/135, 81-340 Gdynia Grzegorz Gawron: grzegorz.gawron@phdstud.ug.edu.pl Słowa kluczowe: nigella sativa, staphylococcus aureus, ekstrakcja dwutlenkiem węgla w fazie nadkrytycznej, chromatografia gazowa, mikrobiologia Prowadzono badania, których efektem jest powstanie opartego na ekstraktach roślinnych produktu Thymoxan o działaniu przeciwbakteryjnym oraz przeciwzapalnym. Rośliny, na których prowadzono badania, były od wieków stosowane w tradycyjnej medycynie wschodniej. Opracowany preparat w głównej mierze opiera się na olejku z czarnuszki (Nigella Sativa). Izolację związków aktywnych biologicznie z nasion czarnuszki prowadzono wykorzystując rozmaite metody ekstrakcji: ekstrakcję parą wodną, ekstrakcję rozpuszczalnikami organicznymi w aparacie Soxhleta oraz ekstrację z wykorzystaniem dwutlenku węgla w warunkach nadkrytycznych. Metoda ekstrakcji nadkrytycznym CO 2 jest docelową metodą wytwarznia olejku, który stanowi podstawę opracowanego preparatu. Skład ekstraktów uzyskanych ostatnią z wymienionych metod wykazuje silną zależność od zastosowanej temperatury oraz ciśnienia, dlatego niezbędne było wykonanie dokładnej jej optymalizacji. Zawartość związków aktywnych olejków eterycznych ilościowo oraz jakościowo określano stosując metodę chromatografii gazowej z detektorem masowym, natomiast zawartość kwasów tłuszczowych oznaczano techniką chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym. Dodatkowo, aby określić zawartość kwasów tłuszczowych, olejki zostały poddane reakcji estryfikacji metanolowej. Dzięki przemianie kwasów tłuszczowych w estry metylowe, możliwa była analiza tych związków pod kątem ilościowym z wykorzystaniem chromatografii gazowej. Dalszym krokiem był wybór metody ekstrakcji prowadzącej do powstania najbogatszego w pożądane substancje olejku, czyli tymochinonu, tymolu oraz p-cymenu. Uzyskany tą metodą olejek został zbadany pod kątem wpływu na wzrost bakterii pięćdziesięciu różnych szczepów, w tym wielu szczepów gronkowca złocistego, również szczepy wielolekooporne. Wyniki wskazują na silne hamujące wzrost wszystkich użytych szczepów gronkowca złocistego oraz szeregu innych szczepów działanie otrzymanego olejku. Zostały również przeprowadzone badania skuteczności działania przeciwbakteryjnego maści na bazie wazeliny z dodatkiem olejku z czarnuszki. Badania te wykazały zdolność olejku z czarnuszki podanego w tej formulacji do hamowania wzrostu bakterii, szczególnie gronkowca złocistego. Wyniki te stanowiły podstawę do powstania dostępnego na rynku produktu bazującego na ekstraktach roślinnych Thymoxan. 13 S t r o n a

Wpływ poziomu aktywności kaspaz na proces konwersji mięśnia w mięso Magdalena Górska, Dorota Wojtysiak Zakład Anatomii Zwierząt, Instytut Nauk Weterynaryjnych, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków Magdalena Górska: m.gorska@ur.krakow.pl Słowa kluczowe: kaspaza, apoptoza, tenderyzacja, konwersja mięśnia w mięso Zastosowanie nowoczesnych technologii jest skutecznym sposobem na zwiększenie efektywności procesu produkcji mięsa i przetworów mięsnych. Należy jednak pamiętać, że na kształtowanie się ostatecznego profilu histochemicznego i parametrów jakościowych mięsa wpływają przede wszystkim czynniki genetyczne i środowiskowe. Duże znaczenie ma także proces konwersji mięśnia w mięso, w czasie którego następują liczne modyfikacje strukturalne i biochemiczne przebiegające autonomicznie, do których można zaliczyć złożony mechanizm tenderyzacji. Pomimo intensywnych badań naukowych, istota przebiegu tego mechanizmu nie została dokładnie poznana. Dotychczas istnieją dwie teorie dotyczące mechanizmów tenderyzacji mięsa, takie jak: nieenzymatyczna (wapniowa teoria kruszenia mięsa, wpływ ciśnienia osmotycznego) oraz enzymatyczna (procesy z udziałem proteolitycznych enzymów endogennych: kalpain i kalpastatyny, kaspaz, katepsyn, proteosomów, macierzy metaloproteaz). Wymienione enzymy uczestniczą prawdopodobnie w degradacji białek cytoszkieletowych post mortem, utrzymujących złożoną strukturę przestrzenną włókien mięśniowych. Na podstawie aktualnych badań naukowych, mechanizm tenderyzacji mięsa jest enzymatyczny w swojej naturze i uczestniczy w nim kilka wewnątrzkomórkowych systemów proteolitycznych, a pierwszym etapem konwersji mięśnia w mięso jest apoptoza, tj. dokładnie regulowany i złożony energetycznie proces śmierci komórki. Apoptoza to mechanizm fizjologiczny, naturalnie występujący w żywych organizmach, zapewniający selektywną eliminację komórek zbędnych, zużytych, uszkodzonych lub potencjalnie niebezpiecznych dla organizmu bez uszkodzenia sąsiednich struktur. Opisane zjawisko występuje m.in. po uboju i wykrwawieniu zwierząt rzeźnych, ponieważ wszystkie komórki i tkanki zostają nieodwracalnie pozbawiane tlenu i substancji odżywczych. Jednym z ważniejszych systemów proteolitycznych uczestniczących w konwersji mięśnia w mięso jest grupa kaspaz inicjujących (initiator caspases) i wykonawczych (executor caspases), które odpowiadają za degradację białkowych składników komórkowych. Kaspazy to obojętne peptydazy cysteinowe, których aktywność jest uzależniona od ph mięśni i obecności jonów wapnia. Kaspazy jako pierwsze powodują nieodwracalne zmiany w miocytach i niewątpliwie wpływają na proces dojrzewania mięsa, ponieważ kontrolują degradację białek cytoszkieletowych post mortem i kruchość mięsa poprzez wpływ na kalpastatynę. Zależność pomiędzy procesem apoptozy a innymi teoriami dotyczącymi tenderyzacji tkanki mięśniowej wymaga dalszych badań naukowych, w celu wyjaśniania złożonego mechanizmu konwersji mięśnia w mięso. Badania w ramach tematu BM-4259/2016 i DS-3253 zostały sfinansowane z dotacji celowej na naukę przyznanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. 14 S t r o n a

Opracowywanie testów oddechowych dla diagnostyki schorzeń nerek i ich powikłań w oparciu o wyniki chromatograficznej analizy wydychanego powietrza Beata Grabowska-Polanowska (1), Monika Skowron (1), Przemysław Miarka (2), Agata Pietrzycka (3), Jarosław Bielewski (1), Ireneusz Śliwka (1) (1) Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Zakład Fizykochemii Ekosystemów Kraków, (2) Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Katedra Nefrologii, Kraków, (3) Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Wydział Farmacji, Kraków, Beata Grabowska-Polanowska: beata.grabowska@ifj.edu.pl Słowa kluczowe: testy oddechowe, chromatografia gazowa, przewlekła choroba nerek Chromatograficzna analiza wydychanego powietrza pozwala na detekcję wielu lotnych związków, wytwarzanych w ludzkim organizmie lub inhalowanych z otoczenia. Zwłaszcza związki endogenne, powstające w ludzkim metabolizmie, mogą być przydatne w rozpoznaniu prawidłowego lub zmienionego chorobowo profilu oddechowego. Procedura pobierania próbek wydychanego powietrza oraz wyniki chromatograficznej analizy jego składu zostaną przedstawione na przykładzie badań przeprowadzonych w grupie pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek (PChN) i w grupie kontrolnej. Nasze badania skupione są na jakościowej i ilościowej analizę związków, które mogą być wykorzystane we wczesnej diagnostyce przewlekłej choroby nerek (PChN), jak również schorzeń współistniejących - cukrzycy typu 2, schorzeń naczyniowo- kardiologicznych, dysfunkcji wątroby. Przeprowadzone dotychczas badania wykazały obecność trimetyloaminy (TMA) w wydychanym powietrzu u wszystkich badanych pacjentów z PChN oraz jej brak w oddechu osób z grupy kontrolnej. Zwrócono również uwagę na różnice w stężeniach izoprenu, acetonu, związków siarkowych oraz wybranych węglowodorów w grupie kontrolnej oraz wśród osób z PChN [1,2]. W kręgu naszych zainteresowań znajdują się również związki clorowcopochodne, które inhalowane z otoczenia mogą wpływać na zmianę profilu oddechowego. Istnieją przesłanki, że niektóre z nich mogą być kumulowane u osób chorych [3]. W analizach wydychanego powietrza zastosowano chromatograf gazowy (Agilent Technologies 6890N GC) ze spektrometrem masowym (Agilent Technologies 5975 MSD). W celu zatężania próbek zastosowano technikę termicznej desorpcji (TD) oraz desorber (Unity Markes). Obiecujące wyniki badań prowadzonych w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie, skłaniają do dalszych prac w kierunku jednoznacznego wyboru znaczników oddechowych użytecznych w diagnostyce PChN i jej powikłań. Rozpoczęte badania będą kontynuowane w większych grupach osób zdiagnozowanych i zdrowych oraz w badaniach przesiewowych. Literatura: [1] B. Grabowska-Polanowska, J. Faber, M. Skowron, P. Miarka, A. Pietrzycka, P. Zagrodzki, I.Śliwka, W. Sułowicz, M. Stępniewski, Przegląd Lekarski, 69/ 3 (2012) 91-97. [2] B. Grabowska-Polanowska, J. Faber, M. Skowron, P. Miarka, A. Pietrzycka, I. Śliwka, A. Amann,, J. Chromatogr. A, 1301 (2013) 179-189 [3] Lee H.J., Meinardi S., Pahl M.V., et al., Exposure to potentially toxic hydrocarbons and halocarbons released from the dialyzer and tubing set during haemodialysis. American Journal of Kidney Diseases, 60 (4) (2011) 609 616 15 S t r o n a

Model matematyczny w strategii kształtowania odpowiedniej ceny i promocji na bazie rabatów i upustów Jacek Wawrzosek, Szymon Ignaciuk Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Głęboka 28, 20-612 Lublin jacek.wawrzosek@up.lublin.pl, szymon.ignaciuk@up.lublin.pl Słowa kluczowe: marketing, cena, rabat, marża, narzut, promocja W pracy konstruuje się podstawowy model kalkulacji finansowej zakładającej funkcjonowanie firmy oferującej duże rabaty. Analizuje się możliwość rzeczywistego funkcjonowania takiego modelu przy niektórych uwarunkowaniach rynku. Opracowany model pozwala na innowacyjne spojrzenie na proces zakupu-sprzedaży. Model uwzględnia zachowania trzech podmiotów: sprzedawcy, klienta oraz państwa. Rmax[%] Maksymalny rabat by nie ponieść pierwszorzędnej straty [%] 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% narzut N [%] 0% Wnioski: Rys. Maksymalny rabat, by sprzedawca nie poniósł pierwszorzędnej straty 1. Zmniejszenie obciążeń liczonych w postaci marży podatkowej o 1% (czyli podatkowego narzutu o 4%) pozwala obecnie na bezpośrednie nawet ponad 8% - 13% obniżenie cen niektórych artykułów tradycyjnie sprzedawanych okresowo z 50% - 70% rabatem. 2. System rabatów w trakcie wietrzenia magazynów wytwarza i utwierdza specyficzne rozwarstwienie społeczne tj. istnienie dwóch grup odbiorców towaru: tych którzy mają do nich dostęp codziennie bez względu na cenę, bo sami swe usługi obciążają wielokrotnym narzutem oraz tych, którzy pomimo, że niekiedy dostarczają wiele usług i towarów, to tanio i dlatego dobra luksusowe a nawet codzienne są dla nich niedostępne bez rabatu. 16 S t r o n a

Wpływ jakości kształcenia szkolnictwa wyższego na rozwój regionalny Marzena Karpińska, Izabela Joachimiak Słowa kluczowe: konkurencja, rozwój regionalny, szkolnictwo wyższe, gospodarka oparta na wiedzy Tworzenie otoczenia sprzyjającego uzyskaniu przewagi konkurencyjnej coraz częściej staje się priorytetem polityki regionalnej. Przede wszystkim mają na to wpływ zachodzące na świecie procesy globalizacji, które stały się przyczyną włączania się regionów w procesy konkurencji jednostek przestrzennych. 1 Takie podejście ma głównie na celu dążenie danego regionu do rozwoju. Jest wiele czynników mających na to bezpośredni wpływ. Niemniej jednak, w literaturze, coraz częściej podkreśla się rolę kapitału ludzkiego, jako najcenniejszego zasobu. W prezentowanym opracowaniu zostanie zatem podjęta próba określenia jaką rolę w rozwoju regionu odgrywa szkolnictwo wyższe, ze szczególnym uwzględnieniem jakości kształcenia, oraz czy rozwój regionalny sprzyja integracji europejskiej w dobie kryzysu. 1 Podstawy gospodarki przestrzennej wybrane aspekty, pod red. Korenik S., Słodczyk J.,Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2005, s. 214-215. 17 S t r o n a

Tworzeniu interaktywnych map turystycznych z wykorzystaniem ogólnodostępnych programów typu GIS Przemysław Klapa Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Geodezji przemyslaw.klapa@wp.pl Słowa kluczowe: mapy turystyczne, mapy interaktywne, bezpłatne programy typu GIS Mapa turystyczna stanowi podstawowe źródło informacji dla podróżujących. Niechętnie wykorzystywana już wersję papierową została zastąpiona przez elektroniczną. Możliwość odtworzenia dowolnego fragmentu mapy za pomocą telefonu komórkowego stało się rzeczą naturalną i ogólnie dostępną. Dostęp do Internetu pozwala użytkownikom wyszukać oprócz map również informacje o wybranym miejscu na świecie. Tworzenie własnych map z możliwościom interaktywnej edycji oraz odtwarzania stało się dostępne dla każdego w dowolnym miejscu i czasie. Celem projektu jest stworzenie i przedstawienie praktycznych oraz rzeczywistych informacji w formie map tematycznych, wykonanych przy użyciu wybranych, ogólnodostępnych programach typu GIS, wykorzystujących wykonane ślady, fotografie oraz zbiór danych o terenie. Wizualizacje sporządzone zostały na podstawie pomiarów terenowych, wykonanych za pomocą ręcznych odbiorników GPS. Informacje opracowano następnie w programach mapowych z wykorzystaniem ogólnie dostępnych i bezpłatnych narzędzi GIS. Każda trasa może posiadać szczegółowy opis możliwości dojazdu, środka transportu oraz informacje odnośnie celu podróży oraz ciekawostek na temat danego miejsca. Wskazówki w opisie zawierać mogą informacje dotyczące przewidywanych prędkości podróżującego oraz wysokości punktów na danym odcinku trasy. Przedstawienie tras turystycznych za pomocą programów GIS daje uporządkowaną wizualizacje przestrzeni. Taki rodzaj map wpływa na wyobraźnię odbiorcy, pomaga w przygotowaniu się do trasy, informuje o niedogodnościach oraz zachęca do zwiedzania. 18 S t r o n a

Przegląd zaawansowanych metod harmonogramowania na wieloproduktowych liniach produkcyjnych Adrian Knapczyk (1), Sławomir Francik (2) (1)(2) Katedra Inżynierii Mechanicznej i Agrofizyki, Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Adrian Knapczyk: adrian.knapczyk91@gmail.com Słowa kluczowe: szeregowanie zadań, harmonogramowanie, SSN, algorytmy genetyczne, algorytmy mrówkowe Harmonogramowanie jest jednym z kluczowych etapów sterowania produkcją. Szczególnie wymagające pod względem zarządzania są wieloproduktowe linie produkcyjne. Ich elastyczność i możliwość produkowania bardzo szerokiego asortymentu produkcji powoduje trudności w organizacji. W przypadku tego typu linii produkcyjnych klasyczne metody harmonogramowania nie spełniają wymaganych efektów. Rozwiązaniem są zaawansowane metody harmonogramowanie wykorzystujące rozbudowane modele matematyczne. Celem pracy jest przedstawienie i charakterystyka wybranych zaawansowanych metod harmonogramowania i odniesienie ich do wykorzystania w wieloproduktowych liniach produkcyjnych. 19 S t r o n a

Hydrokondycjonowanie uzupełniane melatoniną metoda przedsiewnego uszlachetniania ziaren kukurydzy cukrowej Izabela Kołodziejczyk (1), Małgorzata M. Posmyk (1) (1) Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Ekofizjologii i Rozwoju Roślin, Łódź, ul. Banacha 12/14 Izabela Kołodziejczyk: iza.kolodziejczyk@biol.uni.lodz.pl Słowa kluczowe: melatonina, hydrokondycjonowanie, zea mays, uprawa ekologiczna Istnieje wiele technik przedsiewnego kondycjonowania (priming) nasion. Służą one polepszaniu ich wartości siewnej. Każdy gatunek roślin wymaga eksperymentalnego doboru najbardziej optymalnej metody, której właściwe zastosowanie skutkuje lepszym wigorem, wyższą kinetyką i tempem skiełkowań. Ponadto zapewnia ono synchronizację wzrostu i dojrzewania roślin wyrosłych z kondycjonowanych nasion, co ułatwia wykonywanie zabiegów agrotechnicznych na plantacjach. Priming nasion opiera się na kontrolowanym uwadnianiu nasion, co jednocześnie pozwala na uzupełnianie ich aplikacją regulatorów wzrostu lub innych bioaktywnych substancji. Hydropriming wybrany jako odpowiedni dla ziarniaków kukurydzy cukrowej, został uzupełniony o aplikację egzogennej melatoniny (MEL). Substancja ta, bezpieczna dla ludzi i zwierząt oraz niedroga, stanowi efektywny fitobiostymulator, czego dowodem są wyniki naszych badań. Rośliny wyrosłe z nasion hydrokondycjonowanych optymalnym stężeniem MEL (50 μm) cechują się szybszym wzrostem i rozwojem, a także bardziej obfitym plonowaniem. Co więcej, wykazują one bardziej rozwiniętą odporność na czynniki stresowe, w tym szerszą tolerancję na niekorzystne warunki temperaturowe niż warianty kontrolne, co sugerują wyniki testów fizjologicznych, badań biochemicznych, jak i analizy proteomu zarodków nasion traktowanych melatoniną. Na ich podstawie wyciągnięte zostały wnioski o dwojakim charakterze działania egzogennej MEL w zarodkach ziarniakach kukurydzy cukrowej. Mianowicie melatonina wykazuje działanie prewencyjne w 25 o C (temperatura optymalna dla Zea mays), czyli przygotowujące rośliny na niekorzystne czynniki stresowe, które mogą pojawić się w przyszłości oraz interwencyjne, a więc pozwalające roślinom na przetrwanie już istniejących negatywnych warunków środowiska (5 o C stres chłodu dla kukurydzy). Podsumowanie wyników przytoczonych badań sugeruje, że technika hydrokondycjonowania przy uzupełnieniu jej odpowiednim stężeniem MEL może stać się realnym, powszechnym i opłacalnym narzędziem stosowanym w nasiennictwie oraz w ramach upraw ekologicznych. 20 S t r o n a

Badania w systemach modelowych i eksperymentalnych biodegradowalnych cieczy chłodząco-smarujących dla wybranych elementów trących Joanna Kowalczyk (1), Krystian Milewski (1), Monika Madej (1), Dariusz Ozimina (1), Łukasz Nowakowski (1) (1) Wydział Mechatroniki i Budowy Maszyn, Politechnika Świętokrzyska, al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 7, 25-314 Kielce Joanna Kowalczyk: jkowalczyk@tu.kielce.pl Słowa kluczowe: biodegradowalna ciecz chłodząco-smarująca, tarcie, zużycie, toczenie W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych wykonanych na testerze T-01M pracującym w skojarzeniu trącym kula-tarcza w ruchu ślizgowym. Testy zrealizowano dla tarcz wykonanych ze stali HS6-5-2C oraz kul ze stali 100Cr6. Badania tribologiczne wykonano w warunkach tarcia technicznie suchego i ze smarowaniem cieczą chłodząco-smarującą zawierającą dodatek uszlachetniający asparginian cynku. Analizę struktury geometrycznej powierzchni tarcz przed oraz po testach tribologicznych wykonano profilometrem optycznym Talysurf CCI Lite. Ponadto przeprowadzono badania eksperymentalne na tokarce konwencjonalnej. Do badań zastosowano noże tokarskie wykonane ze stali SW18, a materiałem obrabianym była stal 40H. Przeprowadzono toczenie na sucho oraz z biodegradowalną cieczą chłodząco-smarującą. Obserwacje powierzchni noży i materiałów obrabianych wykonano stereoskopowym mikroskopem inspekcyjnym SX80 oraz profilometrem optycznym Talysurf CCI Lite. Badania wykazały, że użyta do badań biodegradowalna ciecz chłodząco-smarująca spełniła swoje funkcje, a mianowicie wpłynęła na zmniejszenie oporów ruchu oraz zużycia w czasie prowadzenia testów. 21 S t r o n a

Oznaczanie prawdopodobieństwa wystąpienia erozji wąwozowej z wykorzystaniem wybranych parametrów topograficznych zlewni górskiej w oprogramowaniu ArcGIS Edyta Kruk (1) 1 Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Rolniczy, Al. Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków, Edyta Kruk: e.kruk@ur.krakow.pl Słowa kluczowe: erozja wąwozowa, parametry topograficzne, GIS Ocenę prawdopodobieństwa wystąpienia erozji wąwozowej przeprowadzono na obszarze rolniczej zlewni potoku Mątny, o powierzchni 147 ha, położonej na pograniczu Beskidu Wyspowego i Gorców. Badania przeprowadzono metodą Pike a i in. [2009]. Model oparty na trzech parametrach topograficznych: współczynniku zdolności transportowania osadu, topograficznego indeksu wilgotności oraz krzywizny, wygenerowano w oprogramowaniu ArcGIS. Wyniki badań stanowiły opracowanie mapy rozkładu przestrzennego prawdopodobieństwa wystąpienia erozji wąwozowej na terenie badanej zlewni. W analizowanej zlewni przeważały obszary o prawdopodobieństwie wystąpienia <10 i 10-20%, które łącznie stanowiły ponad 70% obszaru. Stosunkowo dużą powierzchnię zajęły obszary o prawdopodobieństwie wystąpienia 61-90% - ponad 20%. Zastosowana metoda może mieć praktyczne zastosowanie np. przy projektowaniu zabiegów przeciwerozyjnych. Determination of probability occurrence of rill erosion using chosen physiographic parameters of the mountain basin w the ArcGIS program Key words: rill erosion, topographic parameters, GIS Probability of rill erosion occurrence evaluation was carried out on an area of agricultural basin of the Mątny stream, of area 147 hectares, located between the Beskid Wyspowy and Gorce regions, using the Pike et al. model [2009]. The model is based on three topographic parameters: the estimated length slope factor, the topographic wetness index and plan curvature, that were estimated in the ArcGIS program. The results of work were maps of surface distribution of probability of rill erosion occurrence on the area of the investigated basin. In the analyzed basin prevailed areas of probability of occurrence <10 i 10-20%, which constituted above 70% of the area. Quite large area was occupied by areas of probability 61 90 % - more than 20 %. The method used may be practically used for example during projecting anti-erosion practices. 22 S t r o n a

Analiza zjawiska zlecania napisania prac dyplomowych przy wykorzystaniu badań jakościowych Monika Łozińska Uniwersytet Szczeciński adres e-mail: Monika.b.lozinska@gmail.com Słowa kluczowe: ściąganie, zlecanie napisania pracy, prace dyplomowe, badania jakościowe w pedagogice Przedmiotem posteru jest zjawisko plagiaryzmu wśród studentów. Istotne jest wskazanie, czym jest plagiat, jakie są jego rodzaje oraz konsekwencje. Dla zrozumienia skali problemu zaprezentowano także wyniki badań dotyczące tego, jak wielu studentów zleca napisanie własnej pracy naukowej. Jak wynika z badań przyczyny przyjęcia właśnie takiej strategii radzenia sobie z koniecznością napisania pracy dyplomowej są wieloaspektowe i wielowymiarowe. Nie jest to problem, na który można odpowiedzieć w sposób zerojedynkowy i wskazać konkretną hierarchię determinantów. Każda decyzja studenta zlecającego napisanie takiej pracy może obejmować różne źródła. Dlatego przyjęta metodologia opiera się na perspektywie jakościowej, co pozwoli na spojrzenie na badane zjawisko niejako od wewnątrz. Całość badania oparta jest na podejściu z punktu widzenia samych badanych, podejściu fenomenologicznym. Przyjęta perspektywa teoretyczna badań to koncepcja reprezentacji społecznych, czyli opis przyjętych przez badane grupy pewnych wartości, idei oraz praktyk, dzięki którym postrzegają one ład społeczny oraz samych siebie. Przyjęty w tej formie projekt badawczy ma przede wszystkim pozwolić na dostrzeżenie indywidualnych perspektyw każdego badanego, kierujących nim motywów i niedostrzeganych lub bagatelizowanych możliwych skutków naukowych oraz prawnych. 23 S t r o n a

Mathematical optimization of the process of allyl alcohol epoxidation with hydrogen peroxide in the presence of acetonitrile as a solvent Edyta Makuch, Agnieszka Wróblewska West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Faculty of Chemical Technology and Engineering, Institute of Organic Chemical Technology, Pulaskiego 10, 70-322 Szczecin Edyta Makuch: emakuch@zut.edu.pl Agnieszka Wróblewska: agnieszka.wroblewska@zut.edu.pl Keywords: mathematical optimization, the rotatable-uniform design, the process of epoxidation, allyl alcohol, hydrogen peroxide, Ti-SBA-15 catalyst, acetonitrile The aim of this work was the mathematical optimization of the process of allyl alcohol (AA) epoxidation with hydrogen peroxide (H 2O 2) over Ti-SBA-15 catalyst and in the presence of acetonitrile as a solvent. Moreover, the optimum parameters for this process were determined (the temperature, the molar ratio AA/H 2O 2, the acetonitrile concentration, the Ti-SBA-15 catalyst content and the reaction time), that would provide maximum values of functions describing the process (the selectivity of conversion to glycidol in relation to consumed AA (S GLY/AA), the allyl alcohol conversion (C AA) and the selectivity of conversion to organic compounds in relation to consumed H 2O 2 (S org. com./h2o2)). Mathematical optimization specify values these of main functions. The process of epoxidation was optimized using mathematical method for planning experiments according to the rotatable-uniform design. The design of experiments was prepared using software Cadex:Esdet 2.2. Maximum values of response functions and corresponding values of independent variables presents in table 1. Table 1. Parameters determining maximum values of the response functions Function Unit S GLY/AA C AA S org. com./h2o2 Function maximum mol % 100 100 100 Temperature C 21 40 24 Molar ratio AA/H 2O 2-0.7:1 0.6:1 2.0:1 Acetonitrile concentration % w/w 90 80 88 Ti-SBA-15 catalyst content % w/w 2.4 2.0 3.5 Reaction time min 121 240 120 The results show (Table 1) that each function describing process of allyl alcohol epoxidation may obtain maximum value (100% mol): - in the temperature range from 21 to 40 C, - in the molar ratio AA/H 2O 2 range from 0.6:1 to 2.0:1, - in the acetonitrile concentration range from 80 to 90% w/w, - in the Ti-SBA-15 catalyst content range from 2.0 to 3.5% w/w and - in the reaction time range from 120 to 240 minutes. 24 S t r o n a

Studies on the deactivation of the TS-1 catalyst in the process of allyl alcohol epoxidation Edyta Makuch, Agnieszka Wróblewska West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Faculty of Chemical Technology and Engineering, Institute of Organic Chemical Technology, Pulaskiego 10, 70-322 Szczecin Edyta Makuch: emakuch@zut.edu.pl Agnieszka Wróblewska: agnieszka.wroblewska@zut.edu.pl Keywords: titanium silicalite TS-1 catalyst, deactivation of titanium silicalite TS-1 catalyst, regeneration of titanium silicalite TS-1 catalyst Titanium silicalite TS-1 catalyst used in allyl alcohol epoxidation with hydrogen peroxide (as an oxidizing agent) is characterized by the fact that: a) titanium is leaching from its structure, b) is a pore blockage by deposition of oligomeric products (tars) and c) the instability of its structure in the aquatic environment and at raised temperature [1-5]. The aim of this work was to chek the activity of TS-1 catalyst (the molar ratio Si/Ti = 2) in the epoxidation of allyl alcohol (AA) with 30wt% hydrogen peroxide (H 2O 2) and in methanol as the solvent. The process of epoxidation of AA was carried out in most favorable conditions: a) the temperature: 40 C, b) the molar ratio of allyl alcohol to hydrogen peroxide: 2:1, c) the concentration of solvent (methanol): 80wt%, d) the catalyst amount (TS-1): 3wt% and e) the mixing intensity: 650 rpm. The epoxidation process was carried out until the conversion of AA and H 2O 2 did reach a value of 0 mol%. During the process the reaction mixture was analyzed using FOCUS apparatus equiped with FID detector. Moreover, the concentration of unreacted hydrogen peroxide was determined using an iodimetric method, whereas the potentiometric method was used to mark the content of glicerol. The results show that TS-1 catalyst was active for 240 hours in the epoxidation of AA. Moreover, the studies show that in this process formed: glycidol and diglycidyl ether - these compounds have a lot of applications in organic industry. LITERATURE [1] L.J. Davies, P. McMorn, D. Bethell i in., By-product formation causes leaching of Ti from the redox molecular sieve TS-1, Chem. Commun. 2000, 1807-1808, [2] L.J. Davies, P. McMorn, D. Bethell, i in., Oxidation of crotyl alcohol using Ti- and Ti-MCM-41 catalysts, J. Mol. Catal. A: Chem. 2001, 165, 243-247, [3] A. Zecchina, S. Bordiga, C. Lamberti, i in., Structural characterization of Ti centres in Tisilicalite and reaction mechanisms in cyclohexanone ammoximation, Catal. Today 1996, 32, 97-106, [4] X. Liu, X. Wang, X. Guo, i in., Yan, Regeneration of lamina TS-1 catalyst in the epoxidation of propylene with hydrogen peroxide, Catal. Letters. 2004, 97(3-4), 223-229, [5] G.F. Thiele, E. Roland, Propylene epoxidation with hydrogen peroxide and titanium silicalite catalyst: activity, deactivation and regeneration of the catalyst. J. Mol. Catal. A: Chemical 1997, 117, 351-356. 25 S t r o n a

Badanie właściwości adsorpcyjnych i agregacyjnych ekologicznych surfaktantów z ugrupowaniem cukrowym Diana Mańko, Anna Zdziennicka, Bronisław Jańczuk Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 3, 20-031 Lublin Diana Mańko: diana.manko@poczta.umcs.lublin.pl Słowa kluczowe: surfaktanty cukrowe, adsorpcja, micelizacja W dzisiejszych czasach coraz częściej stawia się na produkty ekologiczne bezpieczne dla środowiska naturalnego i organizmów żywych. Zastępowanie związków syntetycznych tymi pochodzenia naturalnego bądź otrzymywanymi z substratów naturalnych na drodze klasycznych syntez chemicznych jest szczególnie istotne w przemyśle związków powierzchniowo czynnych. Związki takie ze względu na liczne i cenne właściwości użytkowe, m.in. myjące, czyszczące, pianotwórcze, zwilżające czy emulgujące, wytwarzane są w ogromnych ilościach i stanowią jedno z największych źródeł zanieczyszczeń naszego środowiska. Alternatywą dla słabo biodegradowalnych syntetycznych ZPC są surfaktanty wytwarzane przez organizmy żywe (biosurfaktanty) oraz semisyntetyczne związki otrzymywane na bazie surowców naturalnych zwłaszcza surfaktanty cukrowe. Związki powierzchniowo czynne z ugrupowaniem cukrowym charakteryzują się wysoką biodegradowalnością, biokompatybilnością w stosunku do skóry i błon śluzowych człowieka, wysoką aktywnością powierzchniową oraz wysokim wartościami krytycznego stężenia micelizacji, dzięki którym mogą być wykorzystywane m.in. w procesach izolacji, krystalizacji i solubilizacji licznych białek błonowych. Celem niniejszych badań był opis procesu adsorpcji i micelizacji wybranego surfaktantu cukrowego w oparciu o dane uzyskane z pomiarów napięcia powierzchniowego, lepkości i gęstości jego wodnych roztworów. Badania takie są kluczowe przed wprowadzeniem ZPC do składu produktów użytkowych i stanowią źródło cennych informacji dotyczących zarówno jego aktywności powierzchniowej i objętościowej, jaki i właściwości technologicznych. 26 S t r o n a