Zasady gospodarki odpadami w Polsce Poznań, dnia 23 września 2010 r. Beata Kłopotek Beata Kłopotek Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami Ministerstwo Środowiska
Filary gospodarki odpadami Technika, technologie; Finanse; Prawo; Prace naukowo-badawcze, wdrożeniowe i eksperckie. 2
Klasyfikacja odpadów Odpady komunalne; Odpady pozostałe (m.in. z przemysłu, handlu, usług). Odpady produkcyjne (np. z leśnictwa, z przemysłu drzewnego, z przemysłu celulozowo-papierniczego); Odpady poużytkowe (np. odpady opakowaniowe z papieru, drewna, makulatura, odpady wielkogabarytowe, np. meble, odpady remontowo-budowlane, np. okna). 3
Źródła prawo Prawo unijne: dyrektywy, rozporządzenia, decyzje; Prawo krajowe: ustawy, rozporządzenia. ą obwieszczenia. 4
Podstawowe akty prawne w zakresie gospodarki odpadami unijne Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz. Urz. L 312 z 22.11.2008, str. 3), tzw. dyrektywa ramowa; wejście w życie z dniem 12 grudnia 2008 r.; Akty prawne UE dotyczące procesów zagospodarowania odpadów składowania, spalania; Akty prawne UE dotyczące poszczególnych typów odpadów, np. trwałych zanieczyszczeń organicznych, polichlorowanych bifenyli, odpadów opakowaniowych. 5
Podstawowe akty prawne w zakresie gospodarki odpadami krajowe Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.); wejście w życie z dniem 1 października 2001 r.; Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.); wejście w życie z dniem 1 października 2001 r.; Ustawy dotyczące poszczególnych typów odpadów, np. odpadów opakowaniowych, pojazdów wycofanych z eksploatacji, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego; Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w poszczególnych ustawach, np. stawek opłat za korzystanie ze środowiska, wymagań dotyczących spalania i składowania. 6
Hierarchia sposobów postępowania z odpadami Zapobieganie powstawaniu odpadów (np. procesy technologiczne; projektowanie produktów; kształtowanie nawyków konsumenckich) Przygotowanie do ponownego użycia; ż Recykling (w tym recykling organiczny); Inne metody odzysku, w tym np. odzysk energii; Unieszkodliwianie; Składowanie. 7
Inne podstawowe zasady Zasada ostrożności; Zasada bliskości; Zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta; Zasada zanieczyszczający płaci. 8
Dyrektywa ramowa o odpadach 2008/98/WE Nowe elementy Produkt uboczny; Koniec cyklu życia odpadów (utrata statusu odpadów); Cele w zakresie recyklingu odpadów komunalnych i budowlano-remontowych; Programy zapobiegania powstawaniu odpadów. 9
Produkt uboczny podstawowe wymagania Dalsze wykorzystanie danej substancji lub tego przedmiotu jest pewne; Dana substancja lub przedmiot mogą być wykorzystywane bezpośrednio bez jakiegokolwiek dalszego przetwarzania innego niż normalna praktyka przemysłowa; Dana substancja lub przedmiot są produkowane jako integralna część procesu produkcyjnego oraz Dalsze wykorzystanie jest zgodne z prawem, tzn. dana substancja lub przedmiot spełniają wszelkie istotne wymagania dla określonego zastosowania w zakresie produktu, ochrony środowiska i zdrowia ludzi, i nie doprowadzi do ogólnych niekorzystnych oddziaływań na środowisko lub zdrowie ludzi. 10
Koniec cyklu życia odpadów (utrata statusu odpadów) Dana substancja lub przedmiot jest powszechnie stosowana do konkretnych celów; Istnieje rynek takich substancji lub przedmiotów bądź popyt na nie; Dana substancja lub przedmiot spełniają wymagania techniczne dla konkretnych celów oraz wymagania obowiązujących przepisów i norm mających zastosowanie do produktów, oraz Zastosowanie danej substancji lub przedmiotu nie prowadzi do ogólnych niekorzystnych skutków dla środowiska lub zdrowia ludzi. 11
Cele w zakresie recyklingu w roku 2020 Przygotowanie do ponownego użycia ż i recykling papieru i tektury, tworzyw sztucznych, szkła i metali z gospodarstw domowych i podobnych źródeł: min. 50%; Przygotowanie do ponownego użycia i inne sposoby odzyskiwania materiałów, w tym wypełnianie wyrobisk, gdzie odpady zastępują inne odpady, w odniesieniu do innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych: min. 70%. 12
Inne cele Redukcja składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji: masa tych odpadów dopuszczona do składowania nie więcej niż: - w roku 2010: 75% - w roku 2013: 50% - w roku 2020: 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. (4,38 mln Mg); Do odpadów komunalnych ulegających biodegradacji należą ą m.in. papier p i tektura, drewno. 13
Programy zapobiegania powstawaniu odpadów Cele zapobiegania powstawaniu odpadów; Opis istniejących środków zapobiegawczych; Ocena użyteczności przykładów środków wskazanych w załączniku ą nr IV lub innych stosownych środków; Jakościowe lub ilościowe poziomy odniesienia dla przyjętych środków zapobiegania powstawaniu odpadów; Ew. wskaźniki dla środków zapobiegania powstawaniu odpadów. Cel działań: przerwanie powiązania pomiędzy wzrostem gospodarczym a wpływem na środowisko związanym z wytwarzaniem odpadów. 14
Dokumenty strategiczne Krajowy plan gospodarki odpadami; Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych; Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych na lata 2010-2020. 15
Finansowanie Program Operacyjny Infrastruktura i środowisko ; ; Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. 16
DZIĘKUJĘ Ę Ę ZA UWAGĘĘ Beata Kłopotek Beata Kłopotek Dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami Ministerstwo Środowiska