D prażenia prądem dchdzi na skutek przepływu prądu elektryczneg przez ciał człwieka. Pszczególne części ciała mają różny pór elektryczny, który stanwi przeszkdę na drdze prądu i granicza jeg przepływ. Oprnść ciała zależy d: napięcia dtyku (przy napięciu >100V skóra nie stanwi pru) prnści wewnętrznej (drgi przepływu prądu- najniższa prnść jest na drdze ręce - plecy raz dwie ręce - stpa lub dwie stpy ręka, niec wyższa na drdze ręka stpa lub ręka - ręka) natężenia i częsttliwści prądu (prąd przemienny jest bardziej niebezpieczny d stałeg) czasu trwania rażenia temperatury i wilgtnści skóry (mkra skóra = mniejszy pór) wielkści pwierzchni kntaktwych Prąd samuwlnienia jest t maksymalne natężenie, przy którym nie dchdzi jeszcze d skurczu tężcweg mięśni ręki i mżliwe jest jej cfnięcie, czyli samdzielne uwlnienie się spd działania prądu dla prądu przemienneg t 10mA, dla prądu stałeg 30mA. Dla prównania pdczas prażenia na drdze ręka ręka przepływa przez ciał człwiek prąd natężeniu k. 200mA. Prażenie prądem mże prwadzić d: utraty przytmnści zatrzymania krążenia zatrzymania ddechu skurczu mięśni (czasem jest tak silny, że prwadzi d zwichnięć i złamań!) parzeń, martwicy i zwęgleń tkanki. na skutek upadku z wyskści także d urazów kręgsłupa i głwy natychmiastwej śmierci Pstępwanie: 1. Usunięcie przyczyny, która spwdwała prażenie prądem wyłączenie zasilania (!!!). Ratujący musi też zadbać własne bezpieczeństw i uważać, aby samemu nie zstać prażnym! Dlateg przede wszystkim należy wyłączyć źródł prądu a jeśli t jest niemżliwe zawiadmić pgtwie energetyczne. Nie należy dtykać pszkdwaneg. Mżna próbwać dciągnąć pszkdwaneg za pmcą nieprzewdzących materiałów, np. kawałka sucheg drewna lub drążka izlacyjneg, ale tylk w sytuacji nie zagrażającej naszemu bezpieczeństwu (suche, nieprzewdzące pdłże!) 2. Ocena bjawów życiwych i jeśli t knieczne rzpczęcie resuscytacji. Gdyby masaż serca był niemżliwy z pwdu sztywnści klatki piersiwej, należy wyknywać sztuczne ddychanie d czasu aż klatka piersiwa stanie się na pwrót pdatna na ucisk mstka. 1
3. Wezwanie karetki pgtwia należy pdać swje dane, pisać sytuację (czy pszkdwany jest uwlniny spd działania prądu, czy knieczne jest pwiadmienie pgtwia energetyczneg, czy jest przytmny, ddycha itd.), pdać swój numer telefnu. 4. Ocena brażeń ciała: unieruchmienie przy złamaniach i zwichnięciach chłdzenie i zabezpieczanie ran przed zakażeniem w parzeniach 5. W zależnści d stanu przytmnści pszkdwaneg: jeśli jest przytmny i nie wymaga pilnej interwencji na miejscu zdarzenie t i tak chry musi być bezwzględnie przetransprtwany d szpitala celem dalszej bserwacji skutków dległych (np. dwdnienie, zaburzenia elektrlitwe, zaburzenia rytmu serca) jeśli jest nieprzytmny, ale ma zachwany ddech i krążenie a jedncześnie mżna wykluczyć uraz kręgsłupa i nie ma wstrząsu układamy g w pzycji bezpiecznej i cały czas mnitrujemy (sprawdzamy) funkcje życiwe ddech i pracę serca, w razie ptrzeby pdejmujemy resuscytację. jeśli stwierdza się bjawy wstrząsu dpwiednie pstępwanie przeciwwstrząswe. Śmierć kliniczna t kres d zatrzymania krążenia, w którym nie dszł jeszcze d niedwracalnych zmian w śrdkwym układzie nerwwym - kł 4-6 minut. pdjęcie reanimacji w tym kresie pwduje przywrócenie funkcji układów krążenia, ddychania i śrdkweg układu nerwweg - pwrót świadmści. Czynnści ratwnicze p tym kresie - resuscytacja - na skutek niedwracalneg uszkdzenia OUN prwadzą d przywrócenia funkcji układów ddechweg i/lub krążenia. Jeżeli nie pdejmie się kniecznych działań na czas, niedwracalnie ustanie czynnść bilgiczna wszystkich kmórek rganizmu - śmierć bilgiczna. Jak rzpznać utratę przytmnści? brak reakcji i kntaktu słwneg brak reakcji na dtyk brak reakcji ból (np. ukłucie) Resuscytacja krążeniw-ddechwa na pdstawie wytycznych ERC 2005r. (Eurpean Resuscitatin Cuncil) A - Airway - Drgi ddechwe Sprawdź czy pszkdwany jest przytmny. W tym celu chwyć g za barki i ptrząśnij. Zadaj prste pytanie: C się stał? Jeżeli pszkdwany nie reaguje t jest nieprzytmny. Jeśli pszkdwanym jest niemwlę (dzieck d 1 rku życia) uderz w stópkę i bserwuj reakcję. Jedncześnie sprawdź reakcję na głs. Jeżeli niemwlę nie reaguje t jest nieprzytmne. 2
Wezwij pmc. Zrób t sam, alb jeśli w pbliżu jest inna sba, niech na t zrbi. Oddalić się w celu wezwania pmcy mżesz p 1 minucie prwadzenia resuscytacji. Ułóż pszkdwaneg na plecach. Jeżeli pszkdwany mógł dznać wcześniej urazu głwy lub kręgsłupa - najpierw g unieruchm. Zdejmij kulary pszkdwaneg. Udrżnij drgi ddechwe. U sby nieprzytmnej samistnie dchdzi d zablkwania dróg ddechwych przez padający język i nagłśnię. Stań z bku pszkdwaneg. Odegnij głwę ku tyłwi kładąc rękę na czle pszkdwaneg i unieś żuchwę dwma palcami drugiej ręki. Sprawdź zawartść jamy ustnej. Przeszkdą mże być prteza, wymiciny lub pkarm. Sięgnij palcem wskazującym d jamy ustnej i usuń ciał bce. Nie należy wyknywać teg manewru na ślep. B - Breathing - Oddychanie Sprawdź czy pszkdwany ddycha. Pchyl się nad pszkdwanym Staraj się usłyszeć szmer wdychaneg/wydychaneg pwietrza Obserwuj ruchy klatki piersiwej. UWAGA! Bardz wlny, nieregularny ddech jak również westchnienia (także w czasie ucisków klatki piersiwej) również należy uznać za BRAK ODDECHU! Oddech bada się przez 10 sekund Jeżeli pszkdwany drsły nie ddycha - nie wyknuj wstępnych wdechów! Mim wszystk pwietrze w płucach zawiera wystarczającą ilść tlenu dla przeżycia pszkdwaneg. Jeżeli dzieck (lub niemwlę) nie ddycha wyknaj 5 wstępnych wdechów. Metdy wyknywania wdechów ratunkwych: 3
Metda usta - usta - ratwnik bejmuje swimi ustami usta pszkdwaneg, jedncześnie palcami zatyka nzdrza. P wyknaniu wdechu zwalnia ucisk nsa. Metda usta - ns - ratwnik wdmuchuje pwietrze przez ns pszkdwaneg zamykając jedncześnie jeg usta. W wentylacji niemwlęcia stsuje się inne metdy: Metda usta - usta - ns - ratwnik bejmuje swimi ustami jedncześnie usta i ns niemwlęcia. Metda usta - ns - ratwnik wdmuchuje pwietrze przez ns niemwlęcia zamykając jedncześnie jeg usta. Także bjętść pwietrza jest mniejsza i zajmuje tyle ile mieści się w ustach ratwnika. Wdechy takie kreślane są jak pufnięcia. Jeżeli p wyknaniu dwóch wdechów klatka piersiwa nie pada, należy pnwnie sprawdzić stan dróg ddechwych P każdym wdechu trwającym k. 1 sekundy pwinien nastąpić bierny wydech. Ratwnik cały czas pwinien kntrlwać ruchy ddechwe klatki piersiwej pszkdwaneg. C - Circulatin - Krążenie Uciskanie klatki piersiwej Pszkdwany leży na plecach na twardym pdłżu. Ratwnik klęka z bku pszkdwaneg i rzpina mu górną część ubrania. 4
Ratwnik kładzie część dłniwą nadgarstka na mstku 2 palce pwyżej łuku żebrweg lub gdy ma prblem z lkalizacją łuku żebrweg - na śrdku klatki piersiwej. Splata palce bu dłni jedna nad drugą. Wyknując uciśnięcia stara się przensić ciężar na nadgarstki. Masaż u małeg dziecka mżna wyknywać jedną ręką. U niemwląt wyknujemy ucisk dwma kciukami w dlnej płwie mstka 1 cm pniżej linii międzysutkwej bejmując dłńmi tułów niemwlęcia lub dwma palcami jednej ręki (puszkami palców) Uciska mstek na głębkść 4,5-5,5 cm w tempie 100/minutę ( u dzieci na głębkść 2,5-3,8 cm, u niemwląt 1,5-2 cm) Uciśnięcia wyknuje się w cyklach 30:2 (30 uciśnięć - 2 wdechy; k. 3 cykli/minutę), u niemwląt wyknuje się w cyklach 15:2-15 uciśnięć / 2 wdechy; k. 6 cykli/minutę P każdej serii uciśnięć należy pnwnie udrżnić drgi ddechwe przez dgięcie głwy ku tyłwi. Dpier p tej czynnści mżna wyknywać wdechy ratwnicze. Resuscytacja jest mniej męcząca przy pchyleniu się nad pszkdwanym zachwując wyprstwane łkcie. Wykrzystuje się wtedy ciężar własneg ciała. Resuscytację prwadzi się d mmentu: Pwrtu przytmnści pszkdwaneg Przekazania pszkdwaneg lekarzwi 5
Gdy ratwników jest 2 lub więcej, wart zmieniać się c 2 minuty. Zapbiegnie t szybkiemu wyczerpaniu sił. Pdsumwanie Drsły Dzieck Niemwlę A - Airway - Drgi ddechwe Sprawdź przytmnść Ptrząśnij za barki, zapytaj Uderz w stpę Zawłaj pmc Płóż na plecach Sprawdź zawartść jamy Usuń widczne ciał bce. Nie usuwaj na ślep. ustnej Rękczyn Skieruj brdę ku górze Skieruj usta ku górze B - Breathing - Oddychanie Sprawdzenie ddechu przez 10s. Wdechy Bez wstępnych 5 wstępnych wdechów wstępne: wdechów 2 wdechy ratwnicze p serii uciśnięć metdą: Usta-usta usta-ns Usta-usta-ns usta-ns C - Circulatin - Krążenie Uciskanie klatki piersiwej: Stsunek uciśnięć d wdechów Czas trwania 2 rękami na śrdku klatki piersiwej w tempie 100/min 2 lub 1 ręką na śrdku klatki piersiwej w tempie 100/min 30:2 15:2 A) 2 ratwników: bejmując tułów dłńmi, 2 kciukami 1 cm. pniżej linii międzysutkwej w tempie pwyżej 100/min. B) 1 lub 2 ratwników: puszkami 2 palców 1 cm. pniżej linii międzysutkwej w tempie pwyżej 100/min. D pwrtu przytmnści, przekazania lekarzwi lub całkwiteg wyczerpania ratwnika Utrata przytmnści - t stan, w którym pszkdwany nie reaguje na bdźce zewnętrzne. 6
Pzycja bezpieczna 1. Ratwnik przywdzi kńczyny górne pszkdwaneg d tułwia 2. Kńczyny dlne układa razem 3. Klęka z tej strny pszkdwaneg, w którą zamierza g brócić 4. Rękę bliższą sbie układa pd kątem 90 st. a następnie zgina w łkciu tak, aby dłń była skierwana ku górze 5. Dalszą rękę przekłada w pprzek klatki piersiwej pszkdwaneg i kładzie jej dłń pd bliższym sbie pliczkiem fiary 6. Zgina dalszą kńczynę dlną pszkdwaneg w klanie i stabilizuje pdkładając stpę pd drugą kńczynę 7. Stabilizując dalszą kńczynę górną pszkdwaneg przy pliczku fiary jedną ręką, drugą ręką ciągnie d siebie uniesine klan. Pszkdwany braca się w strnę ratwnika. 7
8. Ratwnik układa kńczynę, za którą ciągnął pszkdwaneg tak, aby staw bidrwy i klanwy były zgięte pd kątem prstym 9. Odgina głwę pszkdwaneg ku tyłwi aby udrżnić drgi ddechwe 10. Gdy t knieczne, wkłada rękę pdłżną pd pliczek głębiej pd głwę aby utrzymać dgięcie głwy ku tyłwi 11. Okrywa pszkdwaneg chrniąc przed utratą ciepła 12. Regularnie sprawdza ddech 13. P 30 minutach należy płżyć pszkdwaneg na drugim bku. Pzycja bezpieczna zapewnia drżnść dróg ddechwych, umżliwia kntrlę stanu pszkdwaneg (ddech) i pnwne ułżenie na plecach w celu rzpczęcia resuscytacji, minimalizuje również mżliwść dalszych uszkdzeń ciała pszkdwaneg. 8