1. Windows 98 Windows jest aktualnie najbardziej rozpowszechnionym systemem operacyjnym. System operacyjny to zespół programów zarządzających pracą komputera (tzn. częścią sprzętową hardware oraz oprogramowaniem software). Podobnie jak do niedawna najbardziej popularny system operacyjny DOS (MS DOS) (Disc Operating System dyskowy system operacyjny), także opracowany został przez Microsoft. W odróżnieniu od DOS-a, który posiadał interfejs tekstowy, Windows jest wyposażony w pełny interfejs graficzny. System operacyjny jako pośrednik pomiędzy programistą a komputerem przeznaczony jest do zarządzania pracą komputerów, tzn.: 1. zarządzania pamięcią operacyjną, 2. obsługi napędów dysków twardych i elastycznych, 3. obsługi informacji na dysku twardym i elastycznym, 4. wykonywania poleceń użytkownika oraz poleceń specjalnych zawartych w programach użytkownika (np. sygnał akustyczny), 5. sterowania urządzeniami wejścia / wyjścia (klawiaturą, drukarką, CD). Dzięki systemowi operacyjnemu mamy możliwość uruchamiania różnego typu programów, wydawania poleceń, tworzenia dokumentów, grafiki, dźwięku itd. Głównym celem tej serii ćwiczeń jest zdobycie podstawowych umiejętności pracy w systemie operacyjnym Windows 98. 1.1. Uruchamianie i zamykanie systemu Jednym z warunków poprawnej pracy systemu jest jego umiejętne uruchamianie i zamykanie. Po włączeniu komputera system uruchomi się samoczynnie. Przed wyłączeniem zasilania komputera należy poprawnie zamknąć system. Aby to wykonać należy wcisnąć przycisk Start znajdujący się na pasku zadań, wybrać polecenie Zamknij i w otwartym oknie nacisnąć OK (należy sprawdzić czy wybrana jest opcja zamykania systemu Zamknij). Dopiero po ukazaniu się komunikatu Możesz bezpiecznie wyłączyć komputer wyłączamy zasilanie komputera (w przypadku komputerów o standardzie zasilania ATX, komputer wyłącza się samoczynnie po zamknięciu systemu).
10 Zastosowanie Informatyki 1.2. Pulpit systemowy Pulpit jest oknem graficznym (przykładowy pulpit pokazany jest na rysunku poniżej), ukazującym się po uruchomieniu komputera. Każdy użytkownik może dopasować (skonfigurować) wygląd pulpitu do własnych potrzeb i upodobań. Na pulpicie umieszczane są skróty (ikony graficzne) uruchamiające programy lub inne elementy systemu Windows a w jego dolnej części (ustawienie standardowe) znajduje się Pasek zadań. Ikony programów i skrótów Menu Start Pasek zadań Ikony znajdujące się na pulpicie Skrót uruchamiający folder systemowy Mój komputer, w którym znajdują się: odwołania (skróty) do zasobów zamontowanych w komputerze: dysków, CDROM-ów, stacji dyskietek, skrót Drukarki uruchamiający folder drukarki w którym dodajemy, usuwamy lub konfigurujemy drukarki zainstalowane w systemie, skrót Panel sterowania otwierający folder, w którym konfigurujemy
Windows 98 11 pozostałe elementy systemu Windows (np. wygląd kursora myszki, sposób działania klawiatury, zainstalowane czcionki, Datę/Godzinę, dźwięki emitowane przez system i inne), skrót Dial-Up Networking otwierający folder, w którym konfigurujemy połączenie komputera z innym komputerem lub siecią za pomocą modemu, skrót Foldery w sieci Web służy do tworzenia skrótów do stron w internecie twojej firmy lub sieci WWW, skrót Harmonogram zadań służy do planowania powtarzających się zadań (np. rutynowych raportów). Zadania te wykonywane są w tle działania innych aplikacji. Skrót uruchamiający folder Moje dokumenty, w którym znajdują się (są zapisywane) dokumenty utworzone w poszczególnych aplikacjach zainstalowanych na danym komputerze (np. dokumenty programu Word, Excel, rysunki programu Corel Draw i inne). Ikona uruchamiająca przegląd komputerów znajdujących się w sieci lokalnej Kosz, w którym można znaleźć usunięte elementy systemu (skróty, pliki, foldery). Oznacza to że usuwane elementy najpierw trafiają do kosza. Dopiero opróżnienie kosza powoduje definitywne usunięcie w/w elementów z dysku. Skrót uruchamiający program Internet Explorer - przeglądarkę stron internetowych. Pozostałe ikony znajdujące się na pulpicie (rysunek powyżej) zostały dodane przez użytkownika. 1.3. Pasek zadań Standardowym położeniem paska zadań jest dół ekranu. Chwytając pasek zadań można przeciągnąć go w dowolny brzeg ekranu. Właściwości paska zadań Okno właściwości wywołujemy wybierając przycisk Start na pasku zadań. Następnie menu Ustawienia i dalej Pasek zadań i menu Start. Otworzyć okno właściwości można także klikając prawym przyciskiem myszy w puste miejsce na pasku zadań i z otwartego menu wybrać pozycję właściwości. W otwartym oknie zauważyć można dwie zakładki: Opcje paska zadań widzimy w niej okno podglądu, w którym obserwujemy zmiany wprowadzane wyborem poszczególnych opcji.
12 Zastosowanie Informatyki Zawsze na wierzchu zaznaczenie opcji powoduje, że pasek zadań będzie zawsze widoczny, gdy opcja nie jest zaznaczona otwierane okna aplikacji będą przykrywały pasek zadań. Autoukrywanie po zaznaczeniu tej opcji pasek zadań będzie się pojawiał w chwili najechania kursorem myszki na krawędź ekranu, za którym ukrywa się pasek zadań. Pokazuj małe ikony w menu Start włączenie tej opcji spowoduje wyświetlanie małych ikon. Pokazuj zegar opcja włącza lub wyłącza wyświetlanie czasu na pasku zadań. Programy menu Start widoczne są cztery przyciski: Dodaj dodawanie elementów do menu Start. Usuń usuwanie elementów menu Start. Zaawansowane ponieważ struktura menu Start jest zapisana w katalogu Menu Start, należy otworzyć Exploratora, w którym można dokonać zmian ustawień menu Start. Wyczyść służy do usunięcia wszystkich skrótów z menu Dokumenty. Na Pasek zadań znajdują się następujące elementy: Przycisk Start Przyciśnięcie przycisku Start powoduje rozwinięcie menu, dzięki któremu możemy wykonać szereg czynności, a mianowicie: Pozycja Zamknij... służy do zamykania systemu. Pozycja Wyloguj... używana w przypadku kończenia pracy ale gdy nie wyłączamy komputera. Służy do wylogowania użytkownika z systemu (dotyczy komputerów pracujących w sieci lub gdy jest włączona opcja pracy wielu użytkowników na danym komputerze). Pozwala uruchomić dowolny program wpisując jego nazwę i ścieżkę dostępu (np. c:\windows\winipcfg), można też z tego miejsca otwierać strony internetowe (np. www.zgora.pl). Opcja ta otwiera pomoc systemu Windows. Znajdź elementy systemu: Pozwala znaleźć dowolny plik lub folder znajdujący się na dyskach zainstalowanych w komputerze, przy pomocy wyszukiwarki systemowej. Pozwala znaleźć komputer o podanej nazwie znajdujący się w sieci lokalnej.
Windows 98 13 Pozwala znaleźć dowolne informacje w sieci Internet przy pomocy domyślnej wyszukiwarki, zdefiniowanej w programie Internet Explorer lub w innym domyślnym programie do przeglądania stron WWW. Pozwala znaleźć szereg informacji takich jak: położenie pliku lub folderu na dysku, kontaktu z książki adresowej Microsoft Outlook i innych informacji definiowanych w programach pakietu Microsoft Office przy pomocy programu Microsoft Outlook. Pozwala odnaleźć informacje o osobie zawarte w książce adresowej utworzonej w programie Microsoft Outlook Panel sterowania otwiera folder konfiguracji systemu Drukarki otwiera folder konfiguracji drukarek Pasek zadań i menu Start... otwiera menu konfiguracji paska zadań (opisane wyżej) Opcje folderów... otwiera menu konfiguracji sposobu wyświetlania zawartości folderów (opisane zostanie niżej) Active Desktop określenie sposobu wyświetlania pulpitu oraz jego konfiguracja (opisane wyżej) Windows Update... otwiera stronę internetową producenta systemu Windows z informacjami o jego aktualizacjach Otwiera listę ostatnio tworzonych lub modyfikowanych dokumentów, programów zarejestrowanych w systemie Windows np.: dokumenty programu Word, arkusze kalkulacyjne programu Excel, bazy danych programu Acces, prezentacje tworzone programem Power Point, odsłuchiwane dźwięki i inne. Otwiera listę szybkich łącz zdefiniowanych przez użytkownika. Łącza te pozwalają np. szybko otworzyć ulubioną stronę internetową, znaleźć najczęściej przeglądany katalog, uruchomić program itp. Pozwala uruchamiać programy zainstalowane w systemie Windows.
14 Zastosowanie Informatyki Przyciski programów Jeśli otwieramy program, dokument lub okno, w części środkowej paska zadań pojawia się przycisk. Wystarczy kliknąć przycisk na pasku zadań reprezentujący określony obiekt, aby się do niego przełączyć. Paski narzędzi Na pasku zadań można umieścić paski narzędzi. Aby dodać pasek narzędzi należy kliknąć prawym przyciskiem myszy pusty obszar na pasku zadań wskazać polecenie Paski narzędzi, a następnie kliknąć polecenie Adres, Łącza, Pulpit lub Szybkie uruchamianie. Wybrany pasek narzędzi pojawi się na pasku zadań. Uwaga: Aby przenieść pasek narzędzi na pulpit, należy przeciągnąć go w żądane położenie, a następnie odpowiednio zmienić jego rozmiar. Tworzenie nowego paska narzędzi Kliknąć prawym przyciskiem myszy w wolnym miejscu paska zadań, wskazać polecenie Paski narzędzi, a następnie polecenie Nowy pasek narzędzi. Wpisać ścieżkę do folderu lub adres witryny w Internecie, która ma pojawić się jako pasek narzędzi, lub wybrać ją z listy. Uwaga: Aby utworzyć wygodny pasek narzędzi zawierający ulubione skróty, należy utworzyć folder na dysku twardym i umieścić w nim wybrane skróty. Następnie dokonać konwersji folderu na pasek narzędzi. Aby dodać nowy skrót do paska narzędzi, należy skopiować do jego folderu odpowiedni skrót. Właściwości pasków narzędzi Aby wywołać menu pasków narzędzi, należy kliknąć lewym przyciskiem myszy w wolne miejsce na odpowiednim pasku narzędzi. Dostępne opcje widoczne są na rysunku: Widok wielkość wyświetlanych ikon na pasku narzędzi, Pokaż tekst wyświetlanie ikony i nazwy skrótu na pasku narzędzi. Odśwież odczytanie zawartości folderu, w którym znajdują się skróty danego paska narzędzi. Otwórz otwiera folder, w którym znajdują się skróty umieszczane na pasku narzędzi. Pokaż tytuł pokazuje nazwę paska narzędzi.
Windows 98 15 Ćwiczenie 1 1.4. Tworzenie skrótów do programów (katalogów, obiektów) W systemie Windows rozróżniamy ikony programów (obiektów) i ikony skrótów do programów i do obiektów. Ikona skrótu charakteryzuje się strzałką w lewym dolnym narożniku. Winword Ikona programu Winword (Microsoft Word) Winword Ikona skrótu do programu Winword Skrót wskazuje tylko na miejsce położenia pliku (obiektu) ścieżkę dostępu. Jego zadaniem jest ułatwienie uruchamiania programu, który on wskazuje. Nie musimy wówczas przeglądać katalogów, aby znaleźć położenie programu na dysku. Informacje te pamięta skrót. W ramach ćwiczenia należy na dyskietce utworzyć skrót do programu Winword. Najpierw należy wywołać napęd A: (z folderu Mój Komputer) i z menu Plik wybierać: Nowy i następnie Skrót. Pojawi się nowe okno, w którym wybieramy przycisk Przeglądaj... i szukamy programu, do którego ma zostać utworzony skrót. Jeżeli znana jest dokładną lokalizacja programu, to można wpisać pełną ścieżkę dostępu i nazwę programu w wierszu poleceń. Wybór polecenia Utwórz skrót Okno poszukiwania programu, do którego będzie utworzony skrót Następnie należy przejść do odpowiedniego katalogu (standardowo dla Microsoft Office jest to ProgramFiles Microsoft Office i wskazać program, do którego ma zostać utworzyć skrót Winword.exe. Po wskazaniu programu w wierszu poleceń pojawi się pełna ścieżka dostępu do programu rysunek poniżej. Wybór programu, do którego będzie utworzony skrót Automatycznie wpisana ścieżka dostępu
16 Zastosowanie Informatyki W efekcie końcowym na dyskietce powinien pojawić się skrót do programu Winword. Wystarczy teraz kliknąć na ten skrót aby uruchomić program. (Uwaga, na różnych komputerach, program ten może być położony w innym katalogu, tak że przy zmianie komputera niekoniecznie utworzony skrót musi działać). Umieszczanie skrótów na pulpicie Utworzony nowy skrót Ponieważ Skróty zapewniają łatwy dostęp do najczęściej używanych dokumentów i programów umieszczane są z reguły na pulpicie. Np.: jeżeli zapisujemy swoje terminy i zadania w dokumencie Moje-zadania, to wygodnie jest umieścić na pulpicie Windows skrót do tego pliku. Można wówczas otwierać dokument bez potrzeby wyszukiwania go wystarczy kliknąć dwukrotnie ikonę skrótu. Utworzenie skrótu nie zmienia położenia pliku, pozwala jedynie szybko go otwierać. Skrót można umieścić nie tylko na pulpicie, ale także w dowolnym folderze. Gdy usuwa się skrót, nie usuwa się w ten sposób pliku, do którego skrót się odnosi. Również usuwając plik, skrót nie jest automatycznie usuwany. Można tworzyć skróty do dowolnych obiektów, między innymi do folderów, dysków innych komputerów i drukarek. Aby umieścić na pulpicie skrót należy: W oknie Mój komputer lub w oknie Eksploratora Windows wyszukać obiekty, do których chcemy mieć łatwy dostęp. Użyć prawego przycisku myszy, przeciągnąć obiekt na pulpit i następnie puścić przycisk myszy. Z menu podrecznego wybrać polecenie Utwórz skrót tutaj. Skrót pojawia się na pulpicie. Tworzenie skrótu do napędu CD-ROM na pulpicie
Windows 98 17 Ćwiczenie 2 1.5. Właściwości plików / obiektów W celu sprawdzenia właściwości pliku takich, jak: rozmiar, data utworzenia, data ostatniej modyfikacji oraz informacji o atrybutach pliku należy najechać na ikonę pliku lub jego nazwę i wywołać menu podręczne (kontekstowe) klikając prawy klawisz myszy lub trzymając klawisz Alt klikamy dwukrotnie lewym klawiszem myszy. Należy zwrócić uwagę, czy sprawdzamy właściwości obiektu czy też tylko jego skrótu. Sprawdźmy właściwości skrótu do programu Winword. Menu podręczne (kontekstowe) wywoływane identycznie dla wszystkich obiektów Windows. Nie ma znaczenia czy jest to program, skrót czy obiekt (system sam rozpoznaje). Wywołane menu kontekstowe dla skrótu do programu Winword Dla wskazanego obiektu otrzymamy w efekcie karty informacyjne jak poniżej: Właściwości skrótu do programu Winword
18 Zastosowanie Informatyki W celu sprawdzenia ile jest jeszcze wolnego miejsca na dyskietce, należy otworzyć okno Mój komputer, najechać na ikonę napędu A (dyskietka powinna być w napędzie), wywołać menu kontekstowe i polecenie Właściwości: Informacje o napędzie dyskietce w napędzie A: Inaczej wyglądają właściwości skrótu do napędu A: (wywołane po wskazaniu skrótu). : Właściwości skrótu do dyskietki A: W ramach ćwiczenia należy sprawdzić ilość wolnego miejsca na dyskietce. Ćwiczenie 3 1.6. Zakładanie nowego katalogu (folderu) Foldery w systemie Windows odpowiadają katalogom na dysku. Mogą one w przeciwieństwie do pliku, który jest podstawową jednostką przechowywania danych
Windows 98 19 w systemie Windows, zawierać pliki i inne foldery. W systemie Windows katalogi można tworzyć w różny sposób. Poniżej pokazano najczęściej stosowane. Aby utworzyć nowy folder z menu Plik należy wybrać polecenie Nowy i następnie Folder. Tworzony folder jest podkatalogiem bieżącego folderu. Zakładanie nowego katalogu poprzez polecenie Plik Nowy Folder Kiedy pojawi się ikona nowego folderu w polu Nowy folder należy wpisać nazwę nowego katalogu Drugi, (szybszy) sposób zakładania nowego katalogu polega na wejściu do katalogu, w stosunku, do którego będzie zakładany nowy katalog i wywołaniu menu kontekstowego. Z menu należy wybrać polecenie Nowy i następnie Folder. Podobnie jak w poprzednim przypadku na końcu należy podać nazwę nowego katalogu. Zakładanie nowego katalogu przy wykorzystaniu menu kontekstowego W wielu przypadkach można zakładać folder także w momencie zapisywania pliku. Np. we wszystkich programach Microsoft Office po wybraniu polecenia Zapisz jako, w oknie dialogowym możemy wybrać ikonę, która służy do tworzenia nowego katalogu rysunek poniżej:
20 Zastosowanie Informatyki Ikona Nowy folder Zakładanie nowego katalogu (o nazwie Nowy-GRT) jako podkatalogu Sulechów w czasie działania polecenia Zapisz jako W ramach ćwiczenia, wykorzystując podane techniki należy utworzyć na dyskietce A: następującą strukturę katalogów (za XX podstawić swoje inicjały): A: XX1 XX11 XX11a XX2 XX11a XX11b XX11 XX11b XX11c XX3 XX11 XX11a XX11a XX11b XX11b XX11 XX11c Ćwiczenie 4 1.7. Przeglądanie struktury katalogów Najwygodniejszą technikę przeglądania katalogów oferuje Explorator Windows. Standardowo po kliknięciu na dany folder otwiera się normalne okno Windows. Jeżeli chcemy aby automatycznie otwierało się okno Exploratora należy podczas otwierania folderu przytrzymać klawisz Shift. Normalne okno systemu Windows Okno Exploratora w trakcie otwierania trzymany był klawisz Shift
Windows 98 21 Okno Exploratora podzielone jest na dwie części. Z lewej strony widoczna jest struktura drzewiasta katalogów. Mały znak (+) przy ikonie folderu mówi, że znajdują się w nim dalsze katalogi. Po naciśnięciu znaku plus następuje rozwinięcie katalogu, a przy ikonie głównej pojawia się znak ( ). Znaki (+) i ( ) działają naprzemiennie, tzn. rozwijają i zwijają strukturę katalogów. W prawym oknie pojawia się zawartość otwartego katalogu. Na rysunku powyżej widzimy, że w otwartym katalogu znajdują się trzy skróty do programów. Przeglądając strukturę katalogów zwróćmy jeszcze uwagę na dwa typy ikony folderu: otwarta walizka oznacza, że ten katalog jest aktualnie przeglądany (zawartość widoczna w prawej części okna) zamknięta walizka oznacza, że katalog jest aktualnie zamknięty. Na rysunku poniżej otwartym katalogiem jest Mechanical-4, a w prawym oknie wyświetlana jest zawartość tego katalogu. Okno Exploratora (aktywny folder: Mechanical-4) Uwaga: w lewym oknie Exploratora można po zaznaczeniu folderu i trzymając lewy klawisz myszy przemieszczać go w dowolne inne miejsce struktury. Ćwiczenie 5 1.8. Kopiowanie i przenoszenie plików, obiektów, katalogów Windows oferuje kilka sposobów kopiowania i przesuwania obiektów. 1) wykorzystując kombinację klawiszy: Ctrl+C kopiuje do pamięci (oryginał zostaje); Ctrl+X przenosi obiekt do pamięci (do czasu wklejenia w nowym miejscu obiekt ten zmienia kolor na szary); Ctrl+V wkleja obiekt z pamięci.
22 Zastosowanie Informatyki Ctrl+C Ctrl+V Kopiowanie pliku za pomocą kombinacji klawisz Ctrl+C (kopiowanie do pamięci zaznaczonego pliku) i Ctrl+V wklejanie do nowego katalogu pliku z pamięci Identycznie można kopiować stosując funkcje menu kontekstowego wywoływanego prawym klawiszem myszy. Po zaznaczeniu obiektu, należy wywołać menu kontekstowe i wybrać polecenie Kopiuj (lub Wytnij). Po otwarciu docelowego katalogu tak samo należy wywołać menu kontekstowe i wybrać polecenie Wklej rysunek obok. 2) Drugim popularnym sposobem kopiowania jest wywołanie z menu kontekstowego opcji Wyślij do: Kopiowanie poprzez menu kontekstowe Wyślij do...
Windows 98 23 3) Poprzez przeciąganie obiektów technika ta nazywa się najczęściej ciągnij i upuść (drag and drop). Jeżeli chcemy przesunąć plik do innego katalogu to należy go zaznaczyć, nacisnąć lewy klawisz myszy, trzymając cały czas lewy klawisz, przesunąć plik do nowego katalogu i puścić klawisz myszy jest to funkcja przenoszenia, działająca w obrębie tego samego dysku. Jeżeli obiekt jest plikiem wykonawczym typu.com,.exe to przeciągnięcie go do innego katalogu przy trzymaniu lewego klawisza myszy spowoduje tylko utworzenie skrótu w danym katalogu. Jeżeli w trakcie przesuwania obiektu naciśniemy dodatkowo klawisz Ctrl pojawi się przy kursorze znak (+), który oznacza kopiowanie. Znak (+) pojawia się także automatycznie gdy przesuwamy plik z jednego napędu do drugiego. Wówczas naciśnięcie klawisza Ctrl spowoduje usunięcie znaku (+) i wykonana będzie operacja przesuwania. Folder docelowy Folder źródłowy lewy klawisz myszy cały czas naciśnięty Przesuwanie plików techniką ciągnij i upuść Zaznaczanie kilku plików, grupy plików (np. do kopiowania, usuwania itp.) Jeżeli operację kopiowania, usuwania, przenoszenia zamierzamy wykonać na kilku plikach jednocześnie musimy je najpierw zaznaczyć. Ogólnie, istnieje kilka sposobów zaznaczania: a) wszystkie pliki w danym katalogu zaznaczamy wybierając z menu Edycja Zaznacz wszystko, lub Ctrl+A;
24 Zastosowanie Informatyki b) pliki położone obok siebie wybieramy zaznaczając pierwszy plik i trzymając klawisz Shift zaznaczamy ostatni z grupy (wybieranie prostokątnego obszaru); c) wykorzystując tylko mysz, zaznaczamy prostokątny obszar; d) pliki nie sąsiadujące wybieramy, zaznaczając najpierw pierwszy plik i trzymając klawisz Ctrl zaznaczamy następne. Ćwiczenie 6 1.9. Wyświetlanie informacji o plikach i katalogach Wyświetlaniem informacji o plikach i katalogach sterują polecenia zawarte w menu rozwijalnym Widok. Jeżeli włączony jest pasek narzędzi oraz przyciski standardowe, to możemy sterować sposobem wyświetlania informacji o plikach i katalogach z podmenu ikony Widoki. Do wyboru mamy małe i duże ikony, widok listy oraz pełny widok właściwości (podane informacje nie tylko o nazwie pliku ale także jego rozmiar, data modyfikacji oraz typ). Na kolejnych rysunkach przedstawiono różne możliwe sposoby wyświetlania informacji o plikach i katalogach. Polecenia sterujące wyświetlaniem informacji o plikach i katalogach Małe ikony Duże ikony
Windows 98 25 Lista Szczegóły Jeżeli nasz komputer nie wyświetla wszystkich plików, katalogów, to bardzo prawdopodobne jest, że wprowadzono filtry wyświetlania. Aby to zmienić, należy w oknie Mój komputer lub Eksploratorze Windows kliknąć folder, który chcesz obejrzeć. W menu Widok kliknij polecenie Opcje folderów Kliknąć kartę Widok, a następnie opcję Pokazuj wszystkie pliki. Aby system wyświetlał wszystkie rozszerzenia nazw plików należy wyczyścić pole wyboru Ukrywaj rozszerzenia plików znanych typów. Ćwiczenie 7 1.10. Kopiowanie całej dyskietki Po włożeniu dyskietki do napędu A: należy wskazać myszką skrót do dyskietki, wywołać menu kontekstowe i polecenie Kopiuj dysk. Pojawi się okno dialogowe: w którym po włożeniu dyskietki źródłowej należy wybierać przycisk Rozpocznij. Kiedy system przekopiuje zawartość dyskietki do pamięci pojawi się komunikat włóż dyskietkę docelową., W ten sposób kopiujemy całą zawartość dyskietki na dyskietkę. Jeżeli dyskietka docelowa nie była sformatowana to system wykona formatowanie wg wzoru dyskietki źródłowej.
26 Zastosowanie Informatyki Ćwiczenie 8 1.11. Wyszukiwanie plików, folderów, komputerów w sieci Wyszukiwanie plików, folderów itd. realizowane jest za pomocą polecenia Znajdź, dostępnego po rozwinięciu menu Start. Przy podawaniu nazwy pliku można korzystać z tzw. szablonów nazw plików : * zastępuje dowolny ciąg znaków w nazwie pliku,? zastępuje dokładnie jeden znak w nazwie. Np.: aby znaleźć wszystkie pliki zaczynające się na literę A z rozszerzeniem dat., wprowadzamy następujący szablon: A*.dat Jeżeli poszukiwany plik ma nazwę 4 znakową i rozszerzenie.dat, to jego szablon można zapisać w postaci:????.dat. Odpowiedzieć na pytanie: czy jest jakaś różnica pomiędzy podanymi zapisami zakładając, że tak jak w DOSie nazwa składać się może maksymalnie z 8 znaków, a rozszerzenie maksymalnie z 3 znaków: *.*????????.??? Ćwiczenie 8.1 Wyszukać wszystkie pliki tymczasowe (z rozszerzeniem.tmp) na dysku C:, uwzględniając podfoldery i usunąć je. Wywołując polecenie Znajdź pliki i foldery, w polu nazwa należy podać *.tmp. Następnie włączamy opcję Uwzględniaj podfoldery i przycisk Znajdź. W rezultacie pojawi się w dolnym polu lista wszystkich wyszukanych plików, które spełniają podany szablon nazwy *.tmp. Zaznaczamy wszystkie pliki (dowolną, poznaną wcześniej metodą np.: Ctrl+A) i usuwamy je z komputera wykorzystując polecenie Plik Usuń lub naciskając klawisz Del.
Windows 98 27 Uwaga: jeżeli jakiś plik jest aktualnie używany przez system lub aktywny program to Windows wyświetli komunikat: który oznacza, że tego pliku nie możemy aktualnie usunąć. Ćwiczenie 8.2. Wyszukać na dysku C: wszystkie pliki z rozszerzeniem.doc (dokumenty utworzone w programie Word) utworzone w ciągu ostatniego miesiąca. Tak jak w poprzednim przypadku wywołujemy polecenie Znajdź pliki i foldery i na karcie Nazwa i lokalizacja podajemy szablon plików do wyszukiwania: *.doc., Następnie na karcie Data należy włączyć opcję Znajdź wszystkie pliki modyfikacja oraz w czasie poprzednich 1 miesiąca: W rezultacie system wyświetli wszystkie pliki z rozszerzeniem doc wraz z pełną ścieżką dostępu.
28 Zastosowanie Informatyki Ćwiczenie 8.3 Znaleźć wszystkie pliki z rozszerzeniem.bmp (są to bitmapy, czyli rysunki) o wielkości co najwyżej 10 KB. Podobnie jak w poprzednich przypadkach podajemy na karcie Nazwa i lokalizacja wzór nazwy plików *.bmp i dodatkowo włączamy kartę Zaawansowane, na której podajemy wymagania dotyczące wielkości szukanych plików: Po zatwierdzeniu przyciskiem Znajdź system wyświetli listę plików spełniających określone wymagania. Ćwiczenie 9 1.12. Uruchamianie programów za pomocą polecenia Uruchom Polecenie Uruchom znajdujące się w menu Start pozwala uruchomić dowolny program wpisując jego nazwę. Jeżeli katalog, w którym znajduje się ten program nie został zdefiniowany w pliku autoexec.bat w poleceniu path, to nalezy podać także pełną ścieżkę dostępu np. c:\archiwum\winzip, lub wybrać przycisk Przeglądaj i wskazać położenie katalogu. Można także z tego miejsca otwierać strony internetowe (np.: www.zgora.pl) Ćwiczenie 9.1 Odczytać informacje o karcie sieciowej umieszczonej w komputerze. Informacje te odczytuje program winipcfg. Ćwiczenie 9.2 W poniższym zadaniu wykorzystane zostaną znane już techniki kopiowania poprzez schowek, wielozadaniowość systemu (obsługa kilku otwartych aplikacji lub programów) oraz polecenie Uruchom. Za pomocą polecenia Uruchom należy uruchomić program WordPad. Jest to wbudowany, prosty edytor tekstów w Windows.
Windows 98 29 Po uruchomieniu wpisujemy tekst: Nie zamykając WordPada, identycznie uruchamiamy program graficzny Paint Brush: Wczytujemy dowolny rysunek lub tworzymy prosty, własny rysunek wykorzystując narzędzia programu, np.: Ikona zaznaczania fragmentu rysunku
30 Zastosowanie Informatyki Zaznaczamy fragment rysunku (za pomocą ikony z kwadratem narysowanym linią kropkową), kopiujemy go do schowka: Ctrl+C lub Edycja Kopiuj. Przechodzimy do WordPada (za pomocą kombinacji klawiszy Alt+Tab lub wskazując odpowiedni przycisk na pasku narzędzi). Ustawiamy kursor poniżej tekstu i wklejamy rysunek ze schowka: Ctrl+V lub Edycja Wklej. W rezultacie powinniśmy otrzymać w WordPadzie tekst wraz z rysunkiem: Następnie uruchamiamy Kalkulator (Uruchom calc.exe) i wybieramy widok profesjonalny. Widok standardowy i profesjonalny kalkulatora Obliczamy 9^3, wynik pojawi się na białym polu.
Windows 98 31 Za pomocą polecenia Edycja Kopiuj lub Ctrl+C wynik kopiowany jest do schowka. Przechodzimy do Wordpada i wklejamy wynik obliczeń poniżej rysunku. Zapisujemy dokument na dyskietce. Ćwiczenie 10 1.13. Korzystanie z pomocy w Windows Z menu Start wybieramy polecenie Pomoc. Pojawi się główne okno dialogowe Pomoc systemu Windows. W lewym panelu widoczne są główne tematy pomocy. Po wybraniu jednego z nich informacje zawarte w tej części pomocy zostaną wyświetlone w prawy panelu. Wybieramy kartę Wyszukaj i wpisujemy słowo skrót. Po chwili system wyświetli z lewej strony listę tematów. Po wybraniu jednego z nich (w naszym przypadku: tworzenie skrótu), w prawym oknie pojawi się pomoc dotycząca tematu i jeżeli to jest możliwe niebieskie napisy (łącza), do pokrewnych lub bardziej szczegółowych opisów.
32 Zastosowanie Informatyki Na karcie Indeks znajduje się alfabetyczny spis tematów pomocy. Prosta pomoc jest dostępna w systemie za pomocą tzw. dymków pomocy. Po najechaniu na dowolną ikonę lub element i przytrzymaniu tam nieruchomo wskaźnika myszy pojawi się żółty prostokąt zawierający informacje o wskazanym elemencie. 1.14. Tabela użytecznych skrótów klawiaturowych w Windows 98 Skrót F1 F2 F3 F5 F10 Alt+F4 Alt+Enter Alt + Spacja Alt + Tab PrintScreen Alt + PrintScreen Ctrl + A Ctrl + C Ctrl + V Ctrl + X Ctrl + Z Ctrl + Y Ctrl + Esc Ctrl + End Ctrl + Home Shift + F10 + D + E + F + R + Break Shift + Delete Shift+Alt+F4 Ctrl+Alt+Delete Ctrl + Tab Polecenie (działanie) Pomoc Zmiana nazwy Znajdź plik/folder Odświeża zawartość okna Uaktywnia menu rozwijalne aplikacji Zamyka aktywne okno/aplikację Wywołuje kartę Właściwości zaznaczonego obiektu Otwiera menu kontrolne aktywnego okna Przełącza pomiędzy otwartymi oknami/aplikacjami Kopiuje ekran do schowka Kopiuje aktywne okno do schowka Zaznacza wszystkie elementy (np. pliki w danym folderze) Kopiuje zaznaczony element Wkleja w zaznaczonym miejscu (katalogu) skopiowany do schowka element Wycina zaznaczony element, obiekt Cofa ostatnią operacje Przywraca cofniętą operację Otwiera menu Start Przechodzi na ostatni obiekt w oknie (np. na koniec dokumentu) Przechodzi na pierwszy obiekt w oknie Wyświetla menu kontekstowe (podręczne), tak jak za pomocą prawego klawisza myszy Minimalizuje / przywraca otwarte okna Uruchamia Exploratora Windows Uruchamia menu Znajdź Uruchamia menu Uruchom Wyświetla okno właściwości systemu Natychmiastowe kasowanie zaznaczonego obiektu bez przenoszenia do kosza Zamyka aktywne okna wraz z oknami nadrzędnych folderów Restart komputera / tryb zakończenia aplikacji Przemieszcza się pomiędzy zakładkami okna dialogowego
Windows 98 33 Przykładowe zestawy zadań sprawdzających Zestaw 1 1. Wyjaśnić pojęcie systemu operacyjnego? 2. Jaka jest różnica między ikoną skrótu a ikoną programu? 3. Założyć na dyskietce katalog o nazwie Rysunki i skopiować do niego z dysku C: pięć pierwszych (w kolejności alfabetycznej) znalezionych plików o rozszerzeniu bmp, o wielkości nie przekraczającej 6 kb. (Należy skorzystać z polecenia Znajdź oraz sortowania alfabetycznego). 4. Jak zakładamy nowy katalog/folder w Windows? Utworzyć na dyskietce A: następującą strukturę katalogów (z wyjaśnieniem jak wykonać najszybciej tę operację): A: XX1 XX11 XX11a XX2 XX11a XX11b XX11 XX11b XX11c XX3 XX11 XX11a XX11a XX11b XX11b XX11 XX11c 5. Utworzyć na pulpicie skrót do katalogu A:\XX3\XX11\XX11a. 6. Wyjaśnić znaczenie kombinacji poszczególnych klawiszy Ctrl+C, Ctrl+V, Ctrl+X, Ctrl+A? 7. Kopiowanie oraz przesuwanie plików i katalogów w systemie Windows techniką ciągnij i upuść polega na (zademonstrować na dyskietce), a pojawiający się znak (+) informuje, że... 8. W jaki sposób przełączamy się pomiędzy aktywnymi aplikacjami w Windows? 9. Uruchomić Exploratora i wyjaśnić sposoby wyświetlania informacji o plikach i katalogach. 10. Wyjaśnić pojęcie szablonu nazw zbiorów (*.*,?.?). Kiedy je stosujemy? 11. Na dyskietce mamy jeszcze wolnego miejsca (wpisać odczytaną wartość):... Zestaw 2 1. Utworzyć na dysku A: następującą strukturę folderów: 2. Skopiować z C:\WINDOWS\CURSORS wszystkie pliki o nazwach rozpoczynających się literą a do folderu KOLOKWIUM Z WINDOWS na dyskietce.
34 Zastosowanie Informatyki 3. Jeden ze skopiowanych w poprzednim zadaniu, dowolnie wybrany plik skopiować do folderu ĆWICZENIA i zmienić mu nazwę na Nowa nazwa. 4. Znaleźć na dysku C: folder o nazwie COMMAND. 5. Uruchomić program WordPad, zapisać w nim położenie podanego folderu oraz liczbę plików znajdujących się w nim. 6. Plik zapisać w folderze INFORMATYKA W ADMINISTRACJI pod nazwą Wynik poszukiwania. 7. Otworzyć plik o nazwie Piasek pustyni z folderu C:\WINDOWS. Zminimalizować okno otwartego pliku. 8. Utworzyć na Pulpicie skrót do programu Kalkulator (plik calc.exe). 9. Dodać do menu Start program Saper (plik Winmine.exe). 10. Wyświetlić w programie Eksplorator Windows zawartość folderu C:\WINDOWS\FONTS. Zbiory wyświetlić ze szczegółami, w kolejności zależnej od rozmiaru. Zestaw 3 1. Utworzyć na dyskietce 3,5 następującą strukturę folderów: 2. W folderze Algebra wstawić plik utworzony przez program WordPad, w którym należy umieścić wartości: sin(12 6 ), ln(12/13), 2001/2002. Plik nazwać: wyniki.doc. 3. Do folderu Hobby przekopiować za pomocą dowolnej techniki 5, znajdujących się w folderze Program Files, plików tekstowych, których nazwa kończy się na a 4. Do folderu Windows przekopiować za pomocą techniki przeciągania kilka bitmap znajdujących się w folderze Windows. Do folderu Własne wstaw dwa pliki utworzone za pomocą programu Paint. 5. W folderze Informacje o postępach utworzyć plik tekstowy i nazwać go dane osobowe.txt. Wpisać w nim swoje imię, nazwisko oraz strefę czasową podawaną przez system. Utworzyć drugi plik info.txt zawierający informacje o pliku WINFI- LE.INI tj.: typ, rozmiar, datę ostatniego otwarcia, atrybuty. 6. W folderze Podsumowania utworzyć skróty: do folderu Hobby, do dysku C:\, do programu Microsoft Access, do Mojego komputera, do dowolnego pliku o rozszerzeniu bmp (w nazwach pominąć Skrót do). Nazwę folderu zmienić na Skróty. 7. Na pulpicie utworzyć: skrót do folderu Zaliczenie z dyskietki A: oraz kopię tego folderu.