Realizacja inwestycji a sieć Natura 2000 działania minimalizujące

Urszula Michajłow, Monika Radko Realizacja inwestycji a sieć Natura 2000 działania minimalizujące Polska jako członek Unii Europejskiej, aby dostosować się do jej wymogów wprowadziła nową formę ochrony, zwaną obszar Natura 2000. Ta forma ochrony przyrody została wprowadzona ustawą z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Zgodnie z art. 25 tej ustawy obszar Natura 2000 obejmuje: obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO); specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). Obszary włączone do sieci ekologicznej Natura 2000 stanowią część sieci służącej ochronie dziedzictwa przyrodniczego Europy, istniejącej we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Dodatkowo sieć ta ma przyczynić się do zahamowania spadku różnorodności biologicznej w Europie. Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość terenów i obiektów objętych innymi formami ochrony przyrody. Podstawa prawna Podstawę prawną utworzenia sieci Natura 2000 stanowią: dyrektywa Rady z 21 maja 1992 r. nr 92/43/EWG w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikich zwierząt i roślin (tzw. dyrektywa siedliskowa), dyrektywa Rady z 2 kwietnia 1979 r. nr 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków (tzw. dyrektywa ptasia). Celem programu Natura 2000 jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy (wymienia się je w załącznikach do wymienionych dyrektyw). Dyrektywa Siedliskowa zawiera postanowienia dotyczące ochrony siedlisk oraz postanowienia dotyczące ochrony gatunkowej. Dyrektywa ma na celu przyczynić się do zapewnienia różnorodności przyrodniczej na terytorium państw członkowskich, poprzez zachowanie siedlisk naturalnych oraz gatunków dzikiej flory i fauny w stanie sprzyjającym ochronie lub z możliwością odtworzenia takiego stanu. Działania mają uwzględniać wymogi gospodarcze, społeczne i kulturalne oraz specyfiki regionalnej i lokalnej. Ważnym uzupełnieniem przepisów dyrektywy są jej załączniki, w których zamieszczono: zał. I typy siedlisk, których ochrona wymaga tworzenia specjalnych obszarów ochrony (SOO); zał. II gatunki roślin i zwierząt, których ochrona wymaga tworzenia SOO; zał. III kryteria wyboru obiektów kwalifikujących się jako SOO; zał. IV gatunki roślin i zwierząt, które wymagają ścisłej ochrony; zał. V gatunki roślin i zwierząt, które wymagają ochrony, lecz można je na określonych zasadach pozyskiwać. Postanowienia dyrektywy ptasiej dotyczą wszystkich gatunków ptaków występujących w stanie dzikim na europejskich terytoriach państw członkowskich Unii, z wyjątkiem Grenlandii. Ochrona, którą są one objęte, realizowana jest poprzez ochronę ptaków, ich jaj, gniazd oraz siedlisk, gdzie najczęściej przebywają. Dla skutecznej ochrony ptaków dyrektywa wprowadza wiele zakazów w stosunku do działań nakierowanych na ptaki i nakazuje ochronę siedlisk ptaków poprzez tworzenie obszarów specjalnej ochrony ptaków. W związku z tym, że dyrektywy Unii Europejskiej nie wywołują bezpośrednich skutków prawnych na terenie państw członkowskich, postanowienia wymienionych dyrektyw zostały przeniesione do polskiego systemu prawa krajowego, tj. do Ustawy o ochronie przyrody i do przepisów wykonawczych z nią związanych. Dyrektywy są bowiem wiążące dla państw członkowskich jedynie odnośnie celów jakie są w nich wyznaczone określają rezultat, jaki ma zostać osiągnięty, pozostawiają natomiast krajom członkowskim wybór form i metod służących osiągnięciu pożądanych rezultatów. Wyznaczanie obszarów Natura 2000 Kryteria wyboru obiektów, kwalifikujących się do określenia jako obiekty będące przedmiotem zainteresowania Wspólnoty i wyznaczania ich jako obszary ochrony sieci Natura 2000, są dokładnie określone w dokumentach europejskich będących załącznikami dyrektyw. W przyjętej procedurze włączania obszarów do sieci Natura 2000 obszary specjalnej ochrony ptaków wyznacza minister środowiska w formie rozporządzenia. W przypadku obszarów ochrony siedlisk Ministerstwo Środowiska wysyła propozycję rządową do zatwierdzenia przez Komisję Europejską. Ostatecznie zatwierdzone obszary ochrony siedlisk włączane są do sieci Natura 2000 w formie rozporządzenia przez ministra środowiska. W kwietniu 2004 r. rząd polski przesłał do Komisji Europejskiej oficjalną propozycję sieci Natura 2000. Została ona uznana za niewystarczającą. Wkrótce po tym koalicja organizacji ekologicznych opublikowała tzw. Shadow List obszarów Natura 2000 w Polsce zawierającą propozycję rozszerzenia listy oficjalnej. Komisja Europejska potraktowała listę jako bardzo rzetelną i uznała, że oficjalna (zgłoszona przez rząd) powinna być rozszerzona. Duża część propozycji z listy ekologów została już oficjalnie uwzględniona. Wyznaczone obszary ptasie (z propozycji rządowej + shadow list) prawdopodobnie wyczerpują potrzeby tworzenia ptasiej części sieci Natura 2000 w Polsce, zgodnie z obecnym stanem wiedzy. W przypadku obszarów siedliskowych, projekt sieci Natura 2000 podlega jeszcze ciągłej weryfikacji i uzupełnianiu. Również organizacje przyrodnicze proponują nowe obszary siedliskowe, które miałyby zostać włączone w ramach aktualizacji Shadow List w 2008 r. 41

Istotne jest, że każdy obszar sieci Natura 2000, obojętnie czy wyznaczony już oficjalnie czy nie, to podlega ochronie prawnej. Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej obszary z Shadow List są traktowane tak, jakby zostały już oficjalnie wyznaczone. Stąd inwestor w ramach sporządzania ocen oddziaływania na środowisko musi je uwzględniać. Jest to szczególnie egzekwowane, kiedy planowana inwestycja jest finansowana ze środków Unii Europejskiej. Dla każdego włączonego obszaru Natura 2000 opracowana jest dokumentacja, która składa się z: Standardowego Formularza Danych (SDF), w którym są zawarte najważniejsze informacje o położeniu i powierzchni obszaru, występujących typach siedlisk przyrodniczych i gatunkach naturowych, o ich liczebności lub reprezentatywności w skali kraju, wartości przyrodniczej i zagrożeniach; mapy wektorowej i GIS w skali 1:100 000. Kiedy jest możliwa realizacja inwestycji na obszarze Natura 2000? Inwestycje na obszarach chronionych podlegają różnego rodzaju ograniczeniom, których zakres zależy od ustanowionej formy ochrony przyrody. Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody wymienia dziesięć form ochrony przyrody. Z punktu widzenia planowanych inwestycji istotne znaczenie mają tylko te formy ochrony, na terenie których wprowadzone są zakazy bądź ograniczenia. Sieć Natura 2000 jest najnowszą formą ochrony, która budzi wiele obaw ze strony inwestorów. Przepisy dyrektywy siedliskowej oraz ustawy z 16 kwietnia o ochronie przyrody w art. 33 ust. 1 określają, że realizacja przedsięwzięć, które mogą w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt bądź na gatunki, dla który ochrony został wyznaczony obszar Natury 2000 jest zabroniona. Wynikałoby z tego, że na obszarach należących do sieci Natura 2000 wprowadza się z góry zakaz realizacji inwestycji. Celem wyznaczenia tej formy ochrony nie było jednak ograniczanie możliwości rozwoju gospodarczego, pod warunkiem, że nie powoduje on zagrożeń dla siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których została wyznaczona sieć Natura 2000. Jeśli przewiduje się, że planowane przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszary należące do sieci Natura 2000, to wówczas przeprowadza się ocenę wpływu inwestycji na dany element środowiska, który jest objęty ochroną. Natomiast procedury oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięć wpływających na obszary Natura 2000 muszą być przeprowadzane w szczególny sposób, tzn. powinny skupiać się nie tylko na oddziaływaniu wariantu proponowanego przez inwestora, ale również na przedstawieniu innych wariantów realizacji inwestycji oraz ich skutkach dla środowiska. Poszczególne kraje członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie niepogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania. Istnieją odstępstwa od zakazu realizacji inwestycji negatywnie oddziałującej na środowisko, które zostały określone w art. 34 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. nr 82, poz. 880). Inwestycja, która negatywnie oddziałuje na przedmiot ochrony zgodnie z art. 34 wymienionej ustawy, może być realizowana, jeżeli: przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo wojewoda ( ) może zezwolić na realizacje planu lub przedsięwzięcia, które mogą mieć negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000, z zastrzeżeniem ust. 2 (cytowany poniżej); na obszarze Natura 2000 występuje siedlisko lub gatunek o znaczeniu priorytetowym, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1 może zostać udzielone wyłącznie w celu: a) ochrony zdrowia i życia ludzi; b) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego; c) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; d) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej. Spełnienie wymienionych warunków jest podstawą do wydania decyzji określającej możliwości realizacji planowanego przedsięwzięcia. Warunkiem wydania zgody jest wówczas wykonanie kompensacji przyrodniczej. O podjętych działaniach kompensujących państwo członkowskie ma obowiązek poinformować Komisję Europejską, przesyłając tzw. Standardowe Formularze Komunikacyjne informujące o działaniach kompensujących przyjętych w myśl dyrektywy 92/43/EEC. Środki minimalizujące a kompensacja przyrodnicza Środki minimalizujące W przypadku wystąpienia możliwości negatywnego oddziaływania inwestycji, na etapie przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko należy w pierwszej kolejności zaproponować środki minimalizujące. Środki minimalizujące powinny wykluczyć negatywne oddziaływanie lub w maksymalnym stopniu zminimalizować niekorzystne oddziaływania na obszar Natura 2000. W przypadku braku możliwości zaproponowania rozwiązań minimalizujących oddziaływanie na gatunki roślin lub zwierząt, które wymagają ochrony i dla których utworzono dany obszar Natura 2000, lub gdy pomimo zastosowania takich środków mitygujących inwestycja nadal znacząco oddziałuje na środowisko, inwestor zobowiązany jest do zastosowania działań kompensujących. Przykładowe środki minimalizujące negatywny wpływ linii kolejowych na obszary Natura 2000: budowa przejść dla zwierząt; adaptacja istniejących mostów i przepustów do pełnienia funkcji przejść dla zwierząt; instalowanie urządzeń ochrony zwierząt na drogach komunikacyjnych, np. odpłaszaczy; modyfikacja systemów odprowadzania wód opadowych w celu umożliwienia płazom wychodzenia z nich. Kompensacja przyrodnicza W przypadku, gdy planowane środki minimalizujące negatywne oddziaływanie inwestycji na obszary chronione są niewystarczające, a przewiduje się, że szkody w środowisku nie można uniknąć, stosuje się wówczas działania kompensujące. 42

transport i ochrona środowiska Fot. 1. Gatunek chroniony kumak nizinny (źródło: http://pl.wikipedia.org/ wiki/kumak_nizinny) Kompensacja przyrodnicza to zespół działań obejmujących w szczególności roboty budowlane, roboty ziemne, rekultywację gleby, zalesianie, zadrzewianie lub tworzenie skupień roślinności, prowadzących do przywrócenia równowagi przyrodniczej na danym terenie, wyrównania szkód dokonanych w środowisku przez realizację przedsięwzięcia i zachowanie walorów krajobrazowych. Celem wykonania kompensacji przyrodniczej jest zapewnienie spójności i właściwego funkcjonowania sieci Natura 2000. Kompensacja przyrodnicza powinna być poprzedzona dokładną analizą wszystkich możliwych wariantów realizacji inwestycji i wybraniem spośród nich rozwiązania najbardziej korzystnego dla środowiska. Zgodnie z art. 41 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, projekt kompensacji przyrodniczej może być zawarty w prognozie oddziaływania na środowisko planów, programów i strategii lub, zgodnie z art. 56 tej ustawy, w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Zgodnie z art. 75 ustawy Prawo Ochrony Środowiska kompensacja przyrodnicza może być realizowany tylko wówczas, gdy ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa. Wojewoda wydając zezwolenie na realizację planu lub przedsięwzięcia, które może mieć negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt na obszarze Natury 2000, ustala zakres, miejsce, termin i sposób wykonania kompensacji przyrodniczej. Zakres kompensacji przyrodniczej w przypadku przed sięwzięć, dla których zostało przeprowadzone postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, określa decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Przykładowe kompensacje przyrodnicze, które będą stosowane przez PKP PLK SA, obejmują: n rozwieszanie skrzynek w miejscach stanowisk lęgowych zagrożonych gatunków ptaków; n budowę nowych sztucznych miejsc rozrodu i bytowania dla zwierząt; n wykonywanie różnych działań do utrzymania odpowiednich warunków wilgotnościowych dla rozrodu i przemieszczania się drobnych zwierząt na szlakach ich migracji, np. wykonanie zastawek w celu piętrzeń wód na rowach odwadniających i strumieniach; n wykonywanie renaturalizacji, np. meandrowanie rzek i utworzenie sprzyjających warunków dla występowania biotopów zwierząt i roślin wodnych. Fot. 2. Gatunek chroniony głuszec (źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki) Fot. 3. Gatunek chroniony sóweczka (źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki) Zielone zamówienia publiczne Instytucje zamawiające, zaspokajając potrzeby odbiorców publicznych powinny również uwzględniać potrzeby ochrony środowiska. Włączanie kryteriów środowiskowych do zamówień publicznych nie tylko wymusza proekologiczne działania u dostawców produktów, lecz także przyczynia się do kształtowania pozytywnego wizerunku podmiotu realizującego zakupy, w szcze- 43

gólności dysponującego publicznymi środkami pieniężnymi. Promowanie zielonych zamówień publicznych może także w sposób istotny wpływać na rozwój rynku wyrobów i usług środowiskowych oraz na poszerzenie rynku technologii dla przemysłu ochrony środowiska i współpracującego z nim sektora usług okołośrodowiskowych, w szczególności w niektórych sektorach usług, dostaw i robót budowlanych. Zapisy prawne zostały odzwierciedlone w dwóch dyrektywach dotyczących zamówień publicznych, tj.: 1) dyrektywa 2004/18 Parlamentu Europejskiego oraz Rady z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi; 2) dyrektywa 2004/17 Parlamentu Europejskiego oraz Rady z 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych. Państwa członkowskie Unii Europejskiej przedstawiły plany zazielenienia zamówień publicznych do końca 2006 r. Komisja Europejska opracowała wytyczne Guidelines for Member States to set up Action Plans on Green Public Procurement, które miały ułatwić państwom członkowskim przygotowanie krajowych planów działań w zakresie zielonych zamówień publicznych. Polska opracowała Krajowy Plan Działań w zakresie zielonych zamówień publicznych na lata 2007 2009. Zgodnie z wymienionymi wytycznymi zielone zamówienia publiczne oznaczają politykę, w ramach, której podmioty publiczne włączają kryteria i/lub wymagania ekologiczne do procesu zakupów (procedur udzielania zamówień publicznych) i poszukują działań minimalizujących negatywny wpływ produktów/usług na środowisko oraz uwzględniających cały cykl życia produktów, a poprzez to wpływają na rozwój i upowszechnianie technologii środowiskowych. Obejmuje to sytuacje kiedy zamawiający uwzględnia jeden lub więcej czynników środowiskowych na etapach procedury przetargowej: określenie potrzeb, zdefiniowanie przedmiotu zamówienia, sformułowanie specyfikacji technicznych, wybór kryteriów udzielenia zamówienia lub sposobu wykonania zamówienia. Głównym celem zielonych zamówień publicznych jest osiągnięcie możliwie najszerszego poziomu uwzględniania działań proekologicznych w procedurach przetargowych. Przykładem może być akt regulujący kwestie dotyczące udzielania zamówień publicznych w Polsce, jakim jest ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. nr 19, poz. 177, z późn. zm.). Ustawa odnosi się do kwestii środowiskowych w art. 30 i art. 91. I tak: art. 30 ust. 6 dopuszcza możliwość odstąpienia przez zamawiającego od opisu przedmiotu zamówienia za pośrednictwem polskich, europejskich lub międzynarodowych norm, jeżeli zapewni on dokładny opis przedmiotu zamówienia poprzez wskazanie wymagań funkcjonalnych; wymagania te mogą obejmować opis oddziaływania na środowisko; art. 91 ust. 2 stanowi, że kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia; wśród tych innych kryteriów ustawa wymienia między innymi zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko. Zarówno opis przedmiotu zamówienia oraz kryteria oceny ofert przedstawia się oferentom w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Dokument ten zawiera jeszcze listę innych informacji istotnych z punktu widzenia postępowania o udzielenie zamówienia. Wśród informacji, które musi zawierać specyfikacja istotnych warunków zamówienia, jest informacja na temat istotnych dla obu stron postanowień, które zostaną wprowadzone do treści umowy. W przypadku zielonych zamówień publicznych mogą to być różnego rodzaju zapisy proekologiczne. Przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 25 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych przewidują, że dla potwierdzenia, że zamawiane dostawy, usługi lub roboty budowlane odpowiadają wymaganiom określonym przez zamawiającego, zamawiający może żądać między innymi: zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z normami jakościowymi, jeżeli zamawiający odwołuje się do systemów zapewnienia jakości opartych na odpowiednich normach europejskich; lub zaświadczenia niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem zgodności działań wykonawcy z europejskimi normami zarządzania środowiskowego, jeśli zamawiający wskazuje środki zarządzania środowiskowego, które wykonawca będzie stosował podczas realizacji zamówienia na roboty budowlane lub usługi, odwołując się do Wspólnotowego Systemu Ekozarządzania i Audytu (EMAS) lub norm zarządzania środowiskowego opartych na europejskich lub międzynarodowych normach poświadczonych przez podmioty działające zgodnie z prawem UE, europejskimi lub międzynarodowymi normami dotyczącymi certyfikacji. W polskim systemie zamówień publicznych inicjatywa odnośnie uwzględniania aspektów środowiskowych w procedurach zamówień publicznych należy do zamawiających. Zamawiający może, ale nie ma obowiązku stosowania rozwiązań i wymogów środowiskowych. Uwzględnianie aspektów środowiskowych przez polskich zamawiających znalazło się w zleconym przez Komisję Europejską badaniu i wykonanym przez konsorcjum Take-5, dotyczącym sytuacji w zakresie zielonych zamówień publicznych. Jeden z elementów badania stanowił poziom uwzględniania kryteriów środowiskowych w specyfikacjach technicznych poszczególnych zamówień. Ze względu na to specyfikacje podzielono na: nie zielone nie uwzględniające kryteriów wymagań środowiskowych; szare próbujące uwzględnić kryteria/wymagania środowiskowe, ale ostatecznie nie prowadzące do dokonania zielonych zakupów ; jasnozielone specyfikacje zawierające 1 3 jasno sprecyzowane kryteria/wymagania środowiskowe w dokumentacji oferty; zielone specyfikacje zawierające więcej nże 3 kryteria/wymagania środowiskowe. Z otrzymanych wyników dotyczących badań polskich specyfikacji wynika, że ok. 68% przebadanych specyfikacji nie zawiera wymagań o charakterze środowiskowym. Około. 25% to specyfikacje jasnozielone, czyli specyfikacje stawiające od 1 do 3 jasno sprecyzowanych kryteriów wymagań o charakterze ekologicznym. Pozostałe 7% to specyfikacje zielone zawierające więcej 44

nże 3 kryteria/wymagania środowiskowe. Wyniki badań wskazują, że aspekty środowiskowe w udzielanych zamówieniach publicznych w Polsce uwzględniane są w znikomym stopniu. W przypadku usług transportowych, podobnie jak w przypadku innych usług lub robót budowlanych, szczególne znaczenie w postępowaniu o udzielenie zamówienia ma ocena dostawcy. Ocenę tę można poszerzyć o następujące kryteria środowiskowe: wnoszenie opłat za korzystanie ze środowiska, jeżeli jest to wymagane prawem, posiadanie stosownych pozwoleń i zezwoleń środowiskowych, liczba i wartość zrealizowanych podobnych zielonych zamówień, odpowiednie wyposażenie służące ochronie środowiska, odpowiednie uprawnienia pracowników, system zarządzania środowiskowego. Stosowanie zielonych zamówień publicznych nie jest zadaniem czysto technicznym. Wymaga nie tylko wiedzy, ale również wzrostu świadomości i woli ze strony zamawiających. Choć zmiany te wymagają czasu, z pewnością są możliwe do dokonania. Wnioski 1. Obszary Natura 2000 nie niwelują realizacji inwestycji, pod warunkiem spełnienia odpowiednich wymogów środowiskowych. 2. Różne formy minimalizacji negatywnego oddziaływania przedsięwzięć na środowisko mogą pomóc w wygraniu przetargu. q Literatura [1] Obwieszczenie marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 23 stycznia 2008 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 25, poz. 150). [2] Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. nr 82 poz. 880). [3] Dyrektywa Rady z 21 maja 1992 r. nr 92/43/EWG w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikich zwierząt i roślin. [4] Dyrektywa Rady z 2 kwietnia 1979 r. nr 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków. [5] Ustawa z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. nr 19, poz. 177, z późn. zm.). [6] Krajowy Plan Działań w zakresie zielonych zamówień publicznych na lata 2007 2009. [7] www.mos.gov.pl. [8] www.uzp.gov.pl. XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Trakcji Elektrycznej i V Szkoła Kompatybilności Elektromagnetycznej w Transporcie SEMTRAK 2008 Zakopane, 16 18 października 2008 r. Organizatorzy Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Wydział Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej, przy udziale Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich Komitet Honorowy Kazimierz Furtak JM Rektor Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki Janusz Kłodos wiceprezes Stowarzyszenia Elektryków Polskich Andrzej Wach prezes Zarządu, Dyrektor Generalny PKP S.A. Komitet Naukowy prof. dr hab. inż. Adam S. Jagiełło przewodniczący, Politechnika Krakowska prof. dr hab. inż. Marek Bartosik Politechnika Łódzka prof. dr hab. inż. Piotr Drozdowski Politechnika Krakowska prof. dr hab. inż. Janusz Dyduch Politechnika Warszawska prof. dr inż. Władysław Dziuba Instytut Elektrotechniki prof. dr hab. inż. Zygmunt Giziński Instytut Elektrotechniki prof. dr hab. inż. Tadeusz Glinka Politechnika Śląska prof. dr hab. inż. Eugeniusz Kałuża Politechnika Śląska prof. dr hab. inż. Henryk Karbowiak Politechnika Łódzka prof. dr hab. inż. Krzysztof Karwowski Politechnika Gdańska prof. dr hab. inż. Andrzej Kozłowski Politechnika Lubelska prof. dr hab. inż. Ryszard Matusiak Politechnika Warszawska prof. dr hab. inż. Przemysław Pazdro Politechnika Gdańska prof. dr hab. inż. Zofia Roman Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa prof. dr hab. inż. Wiesław Seruga Instytut Elektrotechniki prof. dr hab. inż. Grzegorz Skarpetowski Politechnika Krakowska prof. dr hab. inż. Tadeusz Sobczyk Politechnika Krakowska prof. dr hab. inż. Zbigniew Stein Politechnika Poznańska prof. dr hab. inż. Adam Szeląg Politechnika Warszawska Tematyka Energoelektronika i napędy w trakcji elektrycznej Eksploatacja taboru i urządzeń trakcji elektrycznej Napędy elektryczne pojazdów specjalnych i drogowych Zasilanie i podstacje trakcji elektrycznej Prądy błądzące i elektrochemiczna ochrona przed korozją Ochrona przeciwporażeniowa i bezpieczeństwo w trakcji elektrycznej Układy sterowania ruchem Strategia odnowy parku pojazdów trakcyjnych Rozwój komunikacji kolejowej w aglomeracjach (okrągły stół) Kompatybilność elektromagnetyczna w transporcie szynowym (V Szkoła) Informacje dr inż. Waldemar Zając Politechnika Krakowska, 31-155 Kraków, ul. Warszawska 24 e-mail: pezajac@cyf-kr.edu.pl, tel. 012 628 26 15, 012 628 25 06 fax 012 628 26 15 www.pk.edu.pl/semtrak2008 45