Temat: Opowiem Wam historię mojej okolicy. 1. Czas trwania (45-60 min. w zależności od tempa pracy grupy) 2. Liczba osób prowadzących (2-5). Nie traktujcie liczby osób prowadzących jako ograniczenia. To od Was ostatecznie zależy, ile osób zaangażuje się w organizację spotkania z dziećmi i jak rozdysponujecie między sobą zadania. W scenariuszu znajdują się propozycje przydziału ćwiczeń poszczególnym prowadzącym. 3. Liczba osób uczestniczących (15-25) 4. Pytanie kluczowe: Jakie znam legendy lub opowieści o mojej okolicy? 5. Cel (w języku ucznia): Poznasz ciekawe historie dotyczące swojej najbliższej okolicy. Stworzysz swoją legendę/historię o twojej okolicy (uczniowie i uczennice najmłodsi/-sze ustną; uczniowie i uczennice klasy III pisemną). 6. Metody: mapa pomysłów tworzenie własnej legendy o własnej okolicy (ustnej lub pisemnej) kolaż 1
7. Formy pracy: praca w parach praca w grupach praca indywidualna praca zbiorowa 8. Środki dydaktyczne i materiały: najważniejsze hasła, dotyczące legendy, z których każde jest wypisane na odrębnej kolorowej kartce papieru (warto napisać wyraźnym pismem pisanym według wzoru, jaki obowiązuje w najmłodszych klasach szkoły podstawowej) duży arkusz papieru (szarego lub białego) z napisanym na środku hasłem legenda (pismem pisanym) kserokopie w formacie A4 z mapą najbliższej okolicy (jedna na parę) 5-6 sztuk kserokopii w formie A3 z mapą najbliższej okolicy (1 dla każdej z grup) niepotrzebne gazety, czasopisma przydatne do wykonania kolażu legendy duże arkusze szarego/białego papieru markery farby kredki papier kolorowy bibuła nożyczki klej tablica do wyeksponowania powstałych prac 9. Przebieg zajęć: Na początku powiedzcie coś o sobie jako prowadzących - może to być np. w formie żartobliwej lub krótkiej inscenizacji; możecie też mówić nie bezpośrednio o sobie, a o sobie nawzajem to zależy od Waszej pomysłowości. (WSZYSCY PROWADZĄCY) Poproście uczniów i uczennice, by opowiedzieli o sobie w jednym zdaniu np. odpowiadając no pytanie: Co lubię robić? Jakie są moje zainteresowania? 2
Dlaczego lubię chodzić do szkoły? Można dzieciom zaproponować, by też mówili o swoich kolegach lub koleżankach np. z ławki. (5 min.) 1. Warto wprowadzić w zagadnienie legend dotyczących okolicy, zadając najpierw ogólne pytania: (10 min.) a) Czy znacie jakieś legendy? ( mogą paść propozycje np. Legenda o Warsie i Sawie, Legenda o smoku wawelskim; jeśli uczniowie i uczennice będą mieli kłopot z odpowiedzią, warto ich naprowadzić, że są to pewnego rodzaju historie, opowieści; zapowiedzcie dzieciom, że zapoznają się z legendą o ich okolicy/szkole) (1 PROWADZĄCY) b) Czy znacie legendy związane z waszą okolicą? (Uczniowie i uczennice udzielają odpowiedzi. Być może nie ma żadnych legend związanych z okolicą, wtedy wspomnijcie, że to nic nie szkodzi, bo na dzisiejszym spotkaniu każdy z nich może stać się autorem własnej legendy. Jeśli uczniowie i uczennice nie znają legendy, mają okazję poznać ją dzięki Wam zaproponujcie, że przeczytacie teraz tekst legendy wybór tekstu zależy od Was przed przeprowadzeniem zajęć warto dokładnie dowiedzieć się, jakie legendy czy opowieści są związane z miejscowością, w której mieszkacie lub ze szkołą, w której przeprowadzacie zajęcia.). Uwaga: sposób odczytania zależy od Was, np. jedna osoba będzie narratorem, a pozostałe mogą się przebrać i inscenizować (gdyby wśród Was były osoby uzdolnione plastycznie, można na bieżąco ilustrować treść legendy, a po zakończeniu czytania poprosić chętne uczennice i chętnych uczniów o uzupełnienie narysowanej/namalowanej historii) (WSZYSCY PROWADZĄCY) c) Czy zauważyliście, które elementy powtarzają się zazwyczaj w legendach? (2 PROWADZĄCY) [Na początku wysłuchajcie propozycji uczniów i uczennic, w razie trudności (lub dla urozmaicenia) warto zaproponować zabawę z losowaniem haseł 1 z najważniejszymi pojęciami dotyczącymi legendy: (3 PROWADZĄCY) opowieść (tzn., że jest jakaś historia), postacie historyczne lub uważane za historyczne (takie, które mały wpływ na kształtowanie się miasta, czy były związane z jego powstaniem), 1 Hasła w scenariuszu napisano pogrubionym drukiem. 3
bohaterowie: np. mędrzec, święty, władca, polityk, wojownik), różne motywy mogą być nierealne i nieprawdopodobne (np. smok, walka dobra ze złem, cuda) opowieść postacie historyczne bohaterowie różne motywy 2. Podzielcie klasę na 4 grupy (tyle, ile jest haseł) i poproście, aby każda grupa wspólnie zilustrowała dane hasło, czyli narysowała rysunek do tego, jak wyobrażają sobie historię, postacie historyczne, bohaterów, motywy. (4 i 5 PROWADZĄCY) (5 min.) 3. Poproście przedstawicieli grup, aby każdy przykleił ilustrację z hasłem wokół pojęcia legenda na dużym arkuszu papieru. (1 PROWADZĄCY) (1 min.) 4. Arkusz papieru umieście w widocznym w klasie miejscu (można przykleić taśmą klejącą do ściany lub tablicy). (2 PROWADZĄCY) (1 min.) 5. Posadźcie uczniów i uczennice w parach i rozdajcie mapy okolicy (w centralnej części klasy można wywiesić dużą mapę dla porównania/odniesienia). Powiedzcie dzieciom, aby porozmawiały w parach o miejscach dla nich ważnych w najbliższej okolicy, żeby opowiedziały sobie nawzajem, dlaczego te miejsca są dla nich ważne. (3 PROWADZĄCY) (2-3 min.) 6. Zaproponujcie uczniom i uczennicom pracę w 4-5 osobowych grupach. Polećcie, aby każda z nich ułożyła ustną legendę na temat swojej miejscowości. Zwróćcie uwagę, że mogą wykorzystać te elementy legendy, które zostały przyklejone przez nich na duży arkusz papieru oraz aby spróbowali uwzględnić miejsca dla nich ważne w najbliższej okolicy. (4 PROWADZĄCY) 4
[UWAGA! Uczniowie już dobrze piszący np. trzecioklasiści, mogą legendę pisać indywidualnie lub w grupach, a po zakończeniu pisania odczytać na głos) (10 min. praca ustna; 25 min. praca pisemna) 7. Poproście, aby każda z grup przygotowała się do opowiedzenia swojej legendy (może to być przedstawiciel grupy lub uczniowie i uczennice mogą się podzielić: każdy z nich opowiada po fragmencie stworzonej przez siebie historii). (5 PROWADZĄCY) (20 min.) [UWAGA! PONIEWAŻ SCENARIUSZ OBFITUJE W DUŻĄ ILOŚĆ RÓŻNEGO RODZAJU AKTYWNOŚCI, W TYM MIEJSCU MOŻE NASTĄPIĆ KONIEC PIERWSZEJ CZĘŚCI ZAJĘĆ DOTYCZĄCYCH LEGENDY NAJBLIŻSZEJ OKOLICY] 8. Zaproponujcie, by uczniowie i uczennice wrócili do swoich grup (1 PROWADZĄCY). Rozdajcie im mapy okolicy w formacie A3 (2 PROWADZĄCY). Na środku sali (na 2-3 połączonych ze sobą stolikach rozłóżcie materiały potrzebne do wykonania kolażu: m.in. gazety (dobrze, żeby były też lokalne), czasopisma, papier kolorowy, bibułę, klej, farby, kredki, nożyczki, flamastry (3, 4 i 5 PROWADZĄCY). Przedstawcie, czego będzie dotyczyć kolejne zadanie: (3 min.) a) Materiały przygotowane na środku będą służyć przygotowaniu kolażu, który zilustruje wasze legendy. (1 PROWADZĄCY) b) Kolaż to rodzaj pracy plastycznej, która łączy ze sobą różne materiały: można w niej wycinać, kleić, pisać, malować rysować. (2 PROWADZĄCY) c) Za podstawę pracy posłuży Wam mapa, bo to najbliższej okolicy dotyczyła legenda. (3 PROWADZĄCY) d) Wasze zadanie polega zatem na tym, by na mapie wykonać pracę plastyczną, za pomocą której przedstawicie opowiedziane przez Was legendy. Możecie też skorzystać z pomysłów koleżanek i kolegów i zainspirować się historiami, które usłyszeliście i usłyszałyście. (4 PROWADZĄCY) 5
9. Uczniowie i uczennice wykonują kolaże. (20-30 min.) 10. Poproście dzieci, aby omówiły powstałe prace i wskazały na nich elementy związane z powstałymi przez nich legendami. (5 PROWADZĄCY) (10 min.) 11. Ekspozycja prac w klasie/ stronie szkoły/ profilu Facebooka/ bloga klasowego/ gazetce szkolnej w holu itp. [UWAGA! Jeśli czas na to pozwoli, można z dziećmi spróbować w grupach opracować materiał elektroniczny wówczas warto, aby każdej z grup był przydzielony jeden prowadzący. Ważny jest tu dostęp każdej z grup do jednego komputera. Możecie np. spisać historie ułożone przez dzieci i zamieścić pod każdą z nich komentarz w formie stworzonych kolaży]. (WSZYSCY PROWADZĄCY) 12. Propozycje podsumowania spotkania: a) Uczniowie i uczennice siadają w kole wraz z prowadzącymi i na głos kończą zdanie rozpoczęte przez prowadzących, np. Najbardziej podobało mi się podczas spotkania Chciałbym/-abym jeszcze kiedyś powtórzyć Najbardziej po spotkaniu zapamiętam Dzisiaj nauczyłem/-łam się [UWAGA! W trzeciej klasie można zaproponować dokończenie wybranych zdań pisemnie]. b) Dzieci stają w rządku i przybijają piątkę prowadzącym i kolegom/koleżankom. autorka: Bernadetta Białek 6