RAPORT Z BADANIA ILOŚCIOWEGO NA GRUPIE DYREKTORÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH

RAPORT Z BADANIA ILOŚCIOWEGO NA GRUPIE DYREKTORÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego

WSTĘP... 3 1. Charakterystyka próby... 5 2. Charakterystyka szkoły i oferty edukacyjnej... 9 3. Kształcenie dla branży logistycznej... 33 4. Współpraca szkół zawodowych z przedsiębiorcami... 38 Podsumowanie... 48

WSTĘP Analizy wykorzystane w poniższym raporcie zostały przeprowadzone w ramach projektu pn. Kształcenie w logistyce i transporcie szansą województwa łódzkiego współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 9.2. Podniesienie atrakcyjności i jakości szkolnictwa zawodowego. Brak spójności pomiędzy systemem edukacji zawodowej w regionie łódzkim, a rynkiem pracy skutkuje niedoborem specjalistów w kluczowych dla rozwoju gospodarczego dziedzinach, takich jak na przykład branża logistyczna. Centralne, węzłowo tranzytowe położenie województwa łódzkiego czyni z niego atrakcyjne miejsce do lokalizacji inwestycji często również zagranicznych oraz ośrodek dystrybucji towarów w skali kraju i Europy. Atutem jest powstawanie nowoczesnych obiektów logistycznych, co zostało uznane w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007 2020 za jego silną stronę. Według analiz Agencji Jartom branża logistyczna ma przed sobą bardzo dobre perspektywy rozwojowe: znaczący wzrost popytu na powierzchnie magazynowe oraz ich obsługę. Już dzisiaj można obserwować przepływ informacji między lokalnymi władzami a opinią publiczną dotyczącymi pojawiania się coraz to nowych firm, które poszukują odpowiedniego miejsca na rozbudowę magazynów czy siedziby głównej. Wszystkie te fakty przemawiają za koniecznością zwrócenia uwagi na nauczanie zawodowe w województwie łódzkim ze szczególnym uwzględnieniem branży logistycznej. Tymczasem w szkołach zawodowych na terenie regionu kształcenie w zawodach związanych z logistyką prowadzone jest w małym wymiarze. Z raportu Edukacja i wychowanie w roku szkolnym 2008/2009 (WUS w Łodzi) wynika, że kształcenie w zawodach logistyk i spedytor prowadzone jest tylko w technikach. W klasach o tym profilu w analizowanym roku szkolnym uczyło się 1757 osób, co stanowi zaledwie 5,8% wszystkich uczniów techników. Innym problemem jest małe zainteresowanie kształceniem zawodowym wśród kobiet.

Przedstawiony raport ma na celu przede wszystkim poznanie opinii dyrektorów szkół zawodowych dotyczących zapotrzebowania na kierunki w zakresie kształcenia specjalistów dla branży logistycznej, a także poznanie istniejących relacji między szkołami zawodowymi a potencjalnymi pracodawcami dla ich absolwentów. Cele szczegółowe badania sformułowano następująco: 1. Charakterystyka szkół zawodowych na terenie województwa łódzkiego. 2. Charakterystyka działań dyrektorów szkół zawodowych w zakresie zapewnienia atrakcyjnego programu nauczania, czy dostosowania go do zmieniających się realiów na łódzkim rynku pracy. 3. Zdiagnozowanie aktualnych relacji między szkołami zawodowymi a potencjalnymi pracodawcami z terenu województwa łódzkiego. 4. Poznanie zapotrzebowania na kierunki związane z branżą logistyczną zgłaszanego przez dyrektorów szkół zawodowych. 5. Ocena możliwości nawiązania współpracy dyrektorów szkół zawodowych z firmami z województwa łódzkiego.

1. Charakterystyka próby Badanie zostało przeprowadzone na próbie 250 dyrektorów szkół zawodowych wszystkich typów, mających siedzibę na terenie województwa łódzkiego. Badanie zostało przeprowadzone metodą ilościową, z wykorzystaniem techniki wywiadu kwestionariuszowego PAPI (Paper and Pencil Interview). Dobór próby do badania ustalono jako dobór celowy, a kryteria doboru jednostek do badania były określone następująco: Typ szkoły, szkoły zawodowe, Lokalizacja szkoły na terenie województwa łódzkiego Reprezentacja kobiet i mężczyzn odzwierciedla udziału poszczególnych płci w tych instytucjach. Wszyscy badani pełnili stanowisko dyrektora lub wicedyrektora badanej szkoły zawodowej z terenu województwa łódzkiego. Wykres 1. Rozkład próby według płci (N=2500) 64% 36% mężczyzna kobieta

Większość dyrektorów szkół zawodowych z terenu województwa łódzkiego to kobiety stanowiły one 64% badanej populacji wobec 36% mężczyzn. Wykres 2. Rozkład próby wg wieku (N=250) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 42,8 33,6 18,0 5,2,4 25 lat lub mniej 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56 lat lub więcej Tylko jedna osoba z badanej populacji miała 25 lat lub mniej, a niewiele ponad 5% badanych należało do grupy młodych dyrektorów pomiędzy 26 a 35 rokiem życia. Najczęściej osoby badane rekrutowały się z grupy mającej od 46 do 55 lat (43%). Co trzeci respondent miał od 36 do 45 lat, a 18% to osoby powyżej 56 roku życia.

Wykres 3. Rozkład próby wg wykształcenia (N=250) 1% 36% 61% 2% Średnie Wyższe Doktorat Studia podyplomowe Badani dyrektorzy są bardzo dobrze wykształceni. Tylko jedna osoba posiadała wykształcenie średnie, pozostali badani to osoby, które zakończyły edukację na poziomie wyższym. 2% dyrektorów posiada tytuł naukowy doktora, 36% ukończyło studia podyplomowe, a 61% ukończyło studia wyższe.

Wykres 4. Rozkład próby wg stażu pracy w edukacji (N=250) 13% 8% 37% 42% do 10 lat od 11 do 20 lat od 21 do 30 lat powyżej 30 lat Większość badanych to dyrektorzy ze stosunkowo długim stażem pracy w edukacji. Tylko 8% z nich pracuje 10 lat lub krócej. 37% badanych wykonuje pracę od 11 do 20 lat, a 42% dyrektorów to osoby ze stażem od 21 do 30 lat. Osoby rekrutujące się z grupy pracującej najdłużej (ponad 30 lat) stanowiły 13% badanej populacji.

2. Charakterystyka szkoły i oferty edukacyjnej Jednym z celów przeprowadzonego badania było poznanie sytuacji jaka panuje w szkołach zawodowych mieszczących się na terenie województwa łódzkiego. Podstawowe pytania stawiane przez badaczy dotyczyły struktury uczniów, dominujących kierunków kształcenia, zmian jakie się dokonują w profilach kształcenia oraz infrastruktury szkoły. Jedną z najważniejszych kwestii była eksploracja szkół i proponowanych przez nie profili kształcenia pod kątem kształcenia w kierunkach związanych z branżą logistyczną. Istotna z punktu widzenia celów badania była odpowiedź na pytanie, czy istnieje zainteresowanie kształceniem w tego typu kierunkach wśród młodzieży. Dyrektorom, z którymi przeprowadzano wywiad kwestionariuszowy zadano pytanie jaki rodzaj szkoły reprezentują. Należy jednak pamiętać o specyfice kształcenia zawodowego i częstym w przypadku tego typu szkół łączeniu placówek. Badany mógł być dyrektorem zespołu szkół zawodowych, a więc pełnić funkcję na przykład dyrektora technikum i technikum uzupełniającego. W próbie badawczej odnotowano 8 takich przypadków. Większość dotyczyła łączenia technikum uzupełniającego lub liceum profilowanego z innego typu szkołą.

Wykres 5. Typ szkoły zawodowej (N=250) technikum 4 letnie 36,9% zasadnicza szkoła zawodowa 35,7% liceum profilowane 14,9% szkoła policealna 13,3% technikum uzupełniające 3 letnie 5,2%,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% 40,0% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli reprezentowad więcej niż jedną placówkę Najczęściej pojawiającym się typem placówki były technika 4 letnie (37%), a na drugim miejscu pod względem częstotliwości występowania znalazły się zasadnicze szkoły zawodowe stanowiły 36% badanych szkół. Licea profilowane to 15% badanych placówek, a szkoły policealne stanowiły 13% próby. Najmniej liczną grupą były 3 letnie uzupełniające technika stanowiły zaledwie 5 % badanych placówek edukacyjnych. Szkoły zawodowe różnicuje nie tylko typ placówki, ale również liczba uczniów będących ich słuchaczami, dlatego badanych dyrektorów zapytano o to, ilu uczniów uczyło się w ich placówkach w bieżącym (2010/2011) roku szkolnym.

Wykres 6. Liczba uczniów w szkołach w roku szkolnym 2010/2011 (N=250) 8% 28% 64% Nie przekracza 200 Mieści się w przedziale 201-500 Mieści się w przedziale 501-1000 Liczba uczniów w większości badanych placówek nie przekracza 200 blisko 2/3 badanych szkół deklarują taką liczbę słuchaczy. Placówki, których liczba uczniów mieściła się w przedziale 201 do 500 uczniów stanowiły 28% badanych szkół, a największe badane instytucje edukacyjne, których liczba uczniów przekraczała 501 stanowiły zaledwie 8% badanych placówek. Z przeprowadzonej analizy wynika, że szkoły zawodowe w województwie łódzkim są w większości małymi placówkami skupiającymi w roku szkolnym nie więcej niż 200 uczniów.

Wykres 7. Liczba uczniów w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym (2009/ 2010) (N=250) 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0 38,2 38,2 mniejsza taka sama większa nie wiem, trudno powiedzied 23,3,4 Większość badanych dyrektorów deklaruje spadek liczby uczniów lub utrzymanie tego samego poziomu. 38% respondentów przyznało, że liczba uczniów w ich placówkach zmniejszyła się w porównaniu z poprzednim 2009/2010 rokiem szkolnym. Ten sam odsetek badanych respondentów (38%) był zdania, że liczba uczniów w placówkach, które reprezentują pozostała na tym samym poziomie w porównaniu z poprzednim - 2009/2010 rokiem szkolnym. Dyrektorzy deklarujący wzrost liczby uczniów w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym stanowili 23% badanej populacji. Tylko niewielki procent badanych (0,4%) nie potrafił określić czy liczba uczniów zmalała czy wzrosła w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym.

Wykres 8. Struktura uczniów szkół zawodowych ze względu na płeć (N=250) 30,0 25,0 24,4 26,0 20,0 15,0 10,0 8,8 16,0 12,8 10,8 5,0,0 1,2 Blisko połowę badanych placówek (49%) stanowią szkoły, których uczniowie to w większości mężczyźni. 8% badanych dyrektorów przyznało, że w ich szkole uczą się tylko mężczyźni, co czwarty stwierdził, że w jego placówce zdecydowanie jest więcej mężczyzn niż kobiet, a 16% uznało, że w szkole, którą reprezentują można zaobserwować nieco więcej mężczyzn niż kobiet. Przewagę kobiet nad mężczyznami w swojej placówce zaobserwował co czwarty dyrektor 13% uznało, że w ich szkole jest nieco więcej kobiet niż mężczyzn, a 11% że jest ich zdecydowanie więcej niż mężczyzn. Tylko 1% badanych dyrektorów szkół zawodowych stwierdził, że w jego szkole uczą się same kobiety. Na równowagę w liczbie mężczyzn i kobiet wskazał co czwarty badany dyrektor przyznając, że w jego szkole jest tyle samo mężczyzn co kobiet. Po odpowiedzi na pytanie o proporcję liczby kobiet i mężczyzn, dyrektorów poproszono o opinię na temat takiego stanu rzeczy. Chodziło o to, aby się dowiedzieć, czy ich zdaniem takie

proporcje płci w ich szkole są odpowiednie. Wykres 9. Ocena relacji płci w badanych placówkach (N=250) 8% 9% 83% Odpowiednia, nie trzeba nic zmieniad Trzeba zwiększyd udział kobiet Trzeba zwiększyd udział mężczyzn Zdecydowana większość badanych dyrektorów (83%) przyznała, że relacje płci, obserwowane w szkołach którymi kierują, są odpowiednie i nie wymagają zmian. Tylko 8% respondentów uznało, że należałoby zwiększyć udział mężczyzn, a niewiele większy procent badanych dyrektorów (9%) uznał, że należałoby zwiększyć udział kobiet. Za wzrostem udziału kobiet byli Ci dyrektorzy, którzy obserwują w swoich placówkach znaczną przewagę mężczyzn, natomiast za wzrostem udziału mężczyzn opowiedzieli się Ci respondenci, którzy reprezentują szkoły charakteryzujące się znaczna przewagą kobiet nad mężczyznami. Odpowiedzi, że nic nie trzeba zmieniać znacznie częściej udzielały osoby reprezentujące szkoły charakteryzujące się przewagą mężczyzn niż dyrektorzy

szkół z przewagą kobiet. Wykres 10. Forma własności (N=250) 12% 88% szkoła publiczna szkoła niepubliczna Zdecydowana większość placówek to szkoły publiczne, a tylko 12% badanej grupy stanowiły szkoły niepubliczne. Są to najczęściej szkoły policealne (57% szkół niepublicznych). Licea profilowane i zasadnicze szkoły zawodowe stanowiły po 14% szkół niepublicznych, a co dziesiąta taka szkoła to technikum 4 letnie. Badanych dyrektorów poproszono o wskazanie jaki jest dominujący kierunek kształcenia w ich szkole.

Tabela 1. Profil szkoły, dominujący kierunek (N=250) Profil, dominujący kierunek kształcenia N % mechanik 32 13,0 kucharz 25 10,1 informatyka 17 6,9 logistyk 15 6,1 ekonomista 13 5,3 zarządzanie informacją 10 4,0 mechanizacja rolnictwa 7 2,8 mechatronik 7 2,8 spożywczy 7 2,8 budowlany 6 2,4 elektromechanik 5 2,0 rolniczy 5 2,0 odzieżowy 5 2,0 gospodarczy 5 2,0 farmacja 5 2,0 technik cyfrowych procesów graficznych 4 1,6 pracownik socjalny 4 1,6 fryzjer 4 1,6 handlowiec 4 1,6 kosmetyczna 4 1,6 sprzedawca 3 1,2 hotelarski 3 1,2 elektronik 3 1,2 administracja 3 1,2 ogrodnik 3 1,2 agrobiznes 3 1,2 protetyka 3 1,2 technik leśnik 2,8 ślusarz 2,8 fotograf 2,8 bhp 2,8 monter maszyn 2,8 teleinformatyk 2,8 medyczny 2,8 elektryk 2,8

masażysta 2,8 spedytor 2,8 Nie da się wyodrębnić jednego (wielozawodowy) 5 2,0 inne 17 6,9 Najczęściej pojawiającym się profilem badanych szkół zawodowych był profil mechaniczny 13% badanych dyrektorów wskazała na ten kierunek kształcenia jako na dominujący profil szkoły. Na drugim miejscu znalazł się zawód kucharza (10%), co oznacza, że taki kierunek był drugim, co do popularności wśród badanych szkół zawodowych. Na trzecim miejscu pod względem częstotliwości występowania znalazł się zawód informatyka 7% badanych szkół uznało ten profil za dominujący kierunek kształcenia w swojej szkole. Na czwartym miejscu uplasował się zawód logistyka. Jest on dominującym kierunkiem kształcenia w 6% badanych szkół. Kolejnym popularnym głównym kierunkiem kształcenia okazał się ekonomista 5% badanych szkół uznała go za swój główny profil, a 4% badanych uznała za taki zarządzie informacją. Po 3% wskazań uzyskały takie dominujące kierunki kształcenia jak: mechanizacja rolnictwa, mechatronik, spożywczy, a po 2%: budowlany, elektromechaniczny, rolniczy, odzieżowy, gospodarczy oraz farmacja. Blisko 2% uzyskały również profile: kosmetyczny, handlowy, fryzjerski oraz zawód technika cyfrowego procesów graficznych. Pozostałe wskazywane przez dyrektorów główne kierunki kształcenia nie były bardzo popularne, a uznające je za główny profil kształcenia szkoły nie liczyły więcej niż 1% badanej grupy placówek edukacyjnych. Z punktu widzenia celu badania warto jeszcze zauważyć, że 2 z badanych szkół zawodowych działających na terenie województwa łódzkiego za swój główny profil uznały kształcenie w zawodzie spedytora. W połączeniu ze szkołami, które jako swój główny kierunek kształcenia wskazały zawód logistyka, daje razem 7% szkół kształcących głównie w zawodach związanych z logistyką. Ponadto wśród innych zawodów, na które wskazywali pojedynczy respondenci znalazły się takie zawody związane z logistyką jak kierowca i dyspozytor. Razem jest to 15 szkół, które pytane o główny profil kształcenia wskazały kierunki związane z logistyką (8%).

Wykres 11. Czy kształcą Państwo swoich uczniów w kierunku zawodów związanych z branżą logistyczną i/lub transportową? (N=250) 19% 81% N=49 ZAWÓD ZWIĄZANY Z LOGISTYKĄ % LOGISTYK 64,4 SPEDYTOR 31,1 INNE 31,1 Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jeden zawód tak nie Zdecydowana większość badanych placówek nie kształci uczniów w zawodach zawiązanych z branżą logistyczną i/lub z transportową. Łącznie tylko 19% badanych szkół zawodowych kształci swoich uczniów w takich zawodach. Dyrektorów tych szkół poproszono o to, aby wymienili zawody z branży logistycznej i/lub transportowej w jakich mogą się kształcić ich uczniowie. Okazało się, że w większości jest to zawód logistyka 64% wskazań i zawód spedytora 31%. Dyrektorzy wymieniali też inne zawody jednak większość z nich bardzo trudno jest powiązać z branżą logistyczną i/lub transportową. Tą samą grupę dyrektorów (deklarującą kształcenie w zawodach związanych z branżą

logistyczną i/lub transportową) poproszono o opisanie swojej oferty edukacyjnej w kontekście branży logistycznej i transportowej. Wykres 12. Które stwierdzenie najlepiej opisuje ofertę edukacyjną Pana(i) szkoły? (N=49) Klasy o profilach związanych z branżą logistyczną są w mniejszości, znacznie więcej jest klas o innych profilach 38,8 Klas o profilach związanych z branżą logistyczną jest mniej więcej tyle samo co klas o innych profilach 38,8 Klasy o profilach związanych z branżą logistyczną stanowią większośd ale mamy też inne profile 20,4 W naszej szkole są tylko klasy o profilach związanych z branżą logistyczną 2,0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0 Tyko co piąta szkoła może uznać, że klasy o profilach związanych z branżą logistyczną stanowią większość ich oferty edukacyjnej, a tylko jeden przedstawiciel szkoły zawodowej, zgodził się ze stwierdzeniem mówiącym o tym, że w jego szkole są tylko klasy o profilach związanych z branżą logistyczną. Dyrektorzy zgadzający się ze stwierdzeniem, mówiącym o tym, że klasy o profilach związanych z branżą logistyczną są w mniejszości, a znacznie więcej jest klas o innych profilach stanowili 39% omawianej grupy, podobnie jak dyrektorzy uznający, że klas o profilach związanych z branżą

logistyczną jest mniej więcej tyle samo co klas o innych profilach (39%). Kolejnym etapem badania była ocena popularności profili związanych z branżą logistyczną w szkołach, które je oferują. Wykres 13. Czy klasy o profilach związanych z branżą logistyczną cieszyły się podczas ostatniego naboru do szkoły większym czy mniejszym zainteresowaniem, niż klasy o innych profilach? (N=49) 40,0 35,0 34,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 6,4 12,8 17,0 21,3 8,5,0 Zdecydowanie mniejszym Raczej mniejszym Takim samym Raczej większym Zdecydowanie większym Nie wiem, trudno powiedzied Co trzeci badany dyrektor uznał, że klasy o profilach związanych z branżą logistyczną cieszyły się podczas ostatniego naboru do szkoły takim samym zainteresowaniem jak klasy o innych profilach. Łącznie 38% badanych przedstawicieli szkół zawodowych kształcących uczniów w zawodach związanych z branżą logistyczną stwierdziło, że podczas ostatniego naboru do szkoły klasy o profilach związanych z branżą logistyczną cieszyły się większym zainteresowaniem niż klasy o innych profilach. 17% uznało, że trochę większym, a 21%, że zdecydowanie większym. Przeciwnego zdania było łącznie 19% pytanych dyrektorów. Uznali oni, że podczas ostatniego naboru do szkoły klasy o profilach związanych z branżą logistyczną cieszyły się mniejszym zainteresowaniem, niż

klasy o innych profilach. Łącznie 8,5% badanych nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. Kolejną kwestią poddaną analizie była struktura uczniów w klasach związanych z branżą logistyczną. Wykres 14. Czy klasy o profilach związanych z branżą logistyczną cieszyły się podczas ostatniego naboru do szkoły większym czy mniejszym zainteresowaniem, niż klasy o innych profilach? (N=49) 45,0 40,0 38,8 35,0 30,0 30,6 25,0 20,0 18,4 15,0 10,0 5,0 8,2 2,0 2,0,0 Sami mężczyźni Zdecydowanie więcej mężczyzn niż kobiet Nieco więcej mężczyzn niż kobiet Mniej więcej tyle samo mężczyzn i kobiet Nieco więcej kobiet niż mężczyzn Zdecydowanie więcej kobiet niż mężczyzn Z przedstawionego powyżej wykresu wynika, że klasy kształcące uczniów w zawodach związanych z branżą logistyczną zdominowane są przez mężczyzn. Tylko 4% szkół odnotowało przewagę kobiet nad mężczyznami w klasach kształcących w zawodach związanych z branżą logistyczną. 18% pytanych dyrektorów uznało, że uczniów płci żeńskiej i męskiej było mniej więcej tyle samo, natomiast łącznie 78% badanych szkół charakteryzuje się przewagą mężczyzn nad kobietami w klasach kształcących w zawodach związanych z branżą logistyczną. Wszystkich badanych dyrektorów zapytano o zmiany jakie ostatnio zachodziły

w ofercie edukacyjnej na przestrzeni ostatnich 5 lat. Wykres 15. Jak zmieniała się oferta edukacyjna Pana(i) szkoły na przestrzeni ostatnich 5 lat. Czy generalnie w tym okresie liczba oferowanych kierunków/profili klas: (N=250) Co się do tego przyczyniło? % zainteresowanie uczniów 63,0% niż demograficzny 22,2% wymagania rynku pracy 14,8% emigracja 3,7% szkołom niepublicznym trudniej 3,7% się utrzymać zmiana dyrektora 3,7% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jeden powód Co się do tego przyczyniło? % wymagania rynku pracy 73,4% zainteresowanie uczniów 25,7% rozwój szkoły 5,5% atrakcyjność nauczanego 2,8% zawodu możliwość organizacji praktyk 2,8% chęć rozszerzenia oferty 2,8% edukacyjnej zmiany edukacyjne - nowe 2,8% zawody zmiana dyrektora 2,8% niż demograficzny 1,8% inne 2,8% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jeden powód zwiększała się 47% zmniejszała się 12% pozostawała bez zmian 41%

Największą grupę tworzyli dyrektorzy uznający, ze na przestrzeni ostatnich 5 lat liczba oferowanych przez ich szkołę profili zwiększyła się 47% była takiego zdania. Większość z nich wskazało na zapotrzebowanie rynku pracy jako na przyczynę zwiększenia liczby profili i było to zdecydowanie najczęściej pojawiające się wyjaśnienie. Na drugim miejscu dyrektorzy wymieniali zainteresowania uczniów (25% wskazań), a na trzecim rozwój szkoły (5,5% wskazań). Pojawiały się jeszcze takie wyjaśnienia jak: atrakcyjność nauczanego zawodu, możliwość organizacji praktyk, chęć rozszerzenia oferty edukacyjnej, zmiany edukacyjne - nowe zawody, zmiana dyrektora, czy niż demograficzny jednak nie przekraczały one 3% wskazań. Grupa dyrektorów, która zauważyła spadek liczby kierunków w ciągu ostatnich 5 lat stanowiła 12% badanej populacji. Przyczynę takiego stanu rzeczy upatrywali w zainteresowaniach uczniów (63% wskazań), niżu demograficznym (22%) i wymaganiach rynku pracy (15%). Dyrektorzy mówili też o emigracji, zmianie dyrektora czy też w przypadku niepublicznych placówek kształcenia zawodowego, że szkołom niepublicznym trudniej się utrzymać. Wszystkie te wyjaśnienia uzyskały niecałe 4% wskazań. Grupa badanych dyrektorów uznająca, że w ciągu ostatnich pięciu lat liczba kierunków kształcenia nie uległa zmianie stanowiła 41% badanych. Kolejne pytanie dotyczyło przyszłości i planów jakie mają dyrektorzy wobec swoich szkół.

Wykres 16. Czy chcieliby Państwo rozszerzyć ofertę edukacyjną, jaką prezentuje Państwa szkoła? (N=250) 9% 23% 68% tak nie trudno powiedzied Większość badanych dyrektorów chciałoby rozszerzyć ofertę edukacyjną swojej szkoły. 23% z nich stwierdziło, że nie chciałoby poszerzać obecnej oferty, natomiast 9% badanych nie umiała określić, czy chciałaby rozszerzyć ofertę, czy nie. Kolejne pytanie dotyczyło czynników jakie dyrektorzy szkół zawodowych biorą pod uwagę przy tworzeniu oferty edukacyjnej swojej szkoły.

Wykres 17. Jakie czynniki brane są pod uwagę przy tworzeniu oferty edukacyjnej Pana(i) szkoły? Zainteresowanie uczniów danym kierunkiem 86,4% Zainteresowanie pracodawców danym kierunkiem Posiadana baza lokalowo - sprzętowa 73,2% 68,8% Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych Wykształcenie, kwalifikacje zatrudnionej kadry dydaktyczn 51,6% 59,2% Podobieostwo do prowadzonych już kierunków kształcenia, s Analiza kierunków kształcenia prowadzonych przez inne szk Tradycje szkoły 38,0% 34,8% 32,8% Koszty uruchomienia danego kierunku 27,6% Prestiż kierunku 22,0% inne 3,6%,0% 10,0%20,0%30,0%40,0%50,0%60,0%70,0%80,0%90,0%100,0% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jeden powód Z analizy powyższego wykresu wynika, że najczęściej wskazywanym czynnikiem branym pod uwagę przy tworzeniu oferty edukacyjnej jest zainteresowanie uczniów danym

kierunkiem. Łącznie czynnik ten wskazało 84% badanych dyrektorów. Na drugim miejscu pod względem częstotliwości wskazań znalazło się zainteresowanie pracodawców danym kierunkiem kształcenie (73% wskazań). Na trzecim miejscu dyrektorzy wymieniali bazę lokalowo sprzętową jaką dysponują czynnik ten został wskazany przez 69% badanych. Kolejnym elementem branym pod uwagę przez dyrektorów szkół zawodowych przy tworzeniu oferty edukacyjnej była analiza zawodów deficytowy i nadwyżkowych na czynnik ten wskazało 59% respondentów. Podobieństwo do prowadzonych już kierunków kształcenia jest brane pod uwagę przez 38% respondentów, a analiza kierunków kształcenia prowadzonych przez inne szkoły stanowi element brany pod uwagę przy tworzeniu oferty edukacyjnej przez 35% dyrektorów szkół zawodowych. Co trzeci pytany dyrektor tworząc nową ofertę kształcenia ma na uwadze tradycje szkoły, a 28% kieruje się kosztami jakie będzie musiało ponieść aby uruchomić nowy kierunek. Prestiż kierunku brany jest pod uwagę tylko przez 22% badanych dyrektorów szkół zawodowych. Wykres 18. Wyposażenie badanych szkół (N=250) stały dostęp do internetu pracownia komputerowa czytelnia sala gimnastyczna sale przeznaczone do praktycznej nauki zawodu 97,6% 96,0% 89,2% 85,6% 82,0% pływalnia 3,6%,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% 120,0% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jedną odpowiedź

Prawie wszystkie badane szkoły dysponują stałym dostępem do Internetu 98% dyrektorów wskazało na posiadanie tego elementu wyposażenia. Większość szkół (96%) posiada też pracownie komputerowe. Szkoły zawodowe dysponują również czytelnią (89%), salą gimnastyczną (86%) oraz salami przeznaczonymi do praktycznej nauki zawodu (82%). Zdecydowanie najrzadszym elementem wyposażenia szkół zawodowych jest pływalnia. Na fakt jej posiadania wskazało tylko 4% badanych dyrektorów szkół. Kolejne pytanie dotyczyło dostosowana oferty kształcenia badanych szkół zawodowych do potrzeb rynku pracy pod względem kierunków kształcenia. Wykres 19. Czy Pani(a) zdaniem oferta kształcenia Pani(a) szkoły jest dostosowana do potrzeb rynku pracy pod względem kierunków/profili prowadzonego kształcenia? (N=250) 60,0 50,0 40,0 49,0 44,6 30,0 20,0 10,0,0 1,2,8 3,6 zdecydowanie nie raczej nie ani tak ani nie raczej tak zdecydowanie tak Zdecydowana większość badanych dyrektorów stwierdziła, że oferta ich szkoły jest dostosowana do potrzeb rynku pracy pod względem kierunków kształcenia. 45%

badanych na pytanie o to czy ich oferta jest dostosowana do potrzeb rynku pracy pod względem kierunków kształcenia odpowiedziało, że zdecydowanie tak, a 49% że raczej tak. Tylko 2% respondentów stwierdziło, że oferta ich szkoły nie jest dostosowana do potrzeb rynku pracy pod względem kierunków kształcenia. 4% odpowiedziało, że oferta ani jest ani nie jest dostosowana do potrzeb rynku pracy. Wykres 20. Jakie są największe bariery, trudności w dostosowywaniu oferty edukacyjnej Pana(i) szkoły do potrzeb rynku pracy? (N=250) Brak środków finansowych 74,1% Niechęd przedsiębiorców 24,1% Bariery prawne, formalne 22,0% Brak wykwalifikowanej kadry 13,8% inne 6,5%,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jedną odpowiedź Największą barierą jaką napotykają dyrektorzy pragnący dostosować ofertę edukacyjną swojej szkoły do potrzeb rynku pracy jest brak środków finansowych 74% respondentów wskazało na tego typu trudności. Znacznie rzadziej dyrektorzy obawiają się niechęci przedsiębiorców (24%), czy barier o charakterze prawnym bądź też

formalnym (22%). 14% badanych dyrektorów wskazało na przeszkodę jaką stanowi brak wykwalifikowanej kadry dydaktycznej. W trakcie badania poproszono dyrektorów o ocenę w jakim stopniu nauczanie w ich szkole utrudnione jest przez sytuację związaną z kadrą dydaktyczną, wyposażeniem szkoły bądź też czynnikami innego rodzaju. Wykres 21. W jakim stopniu nauczanie w Pana(i) szkole jest utrudnione przez wymienione czynniki? (Średnia z ocen wyrażonych na pięciostopniowej skali gdzie 1 oznaczało, że w ogóle nie utrudnia a 5, że bardzo utrudniało).( N=250) 2,50 2,00 1,60 1,66 1,74 1,88 1,96 1,50 1,00,50,00 brak odpowiedniej liczby pomieszczeo zły stan techniczny budynków niewystarczające wyposażenie multimedialne brak materiałów dydaktycznych słabe wyposażenie pracowni przedmiotych Według dyrektorów szkół zawodowych żaden z powyższych czynników znacząco nie utrudnia nauczania w ich szkole. Żadna z ocen nie przekroczyła średniej 2, można więc uznać, że w ich szkole istnieje wystarczająca liczba pomieszczeń, wystarczające wyposażenie multimedialne, odpowiednia ilość materiałów dydaktycznych, dobry stan

budynków oraz dobre wyposażenie pracowni przedmiotowych. Wykres 22. W jakim stopniu nauczanie w Pana(i) szkole jest utrudnione przez wymienione czynniki? (Średnia z ocen wyrażonych na pięciostopniowej skali gdzie 1 oznaczało, że w ogóle nie utrudnia a 5, że bardzo utrudniało).( N=250) 1,50 1,45 1,40 1,39 1,42 1,45 1,35 1,30 1,31 1,25 1,20 brak współpracy między nauczycielami zbyt niskie wymagania nauczycieli niechęd nauczycieli do wprowadzania zmian słabe przygotowanie nauczycieli W przypadku czynników związanych z kadrą dydaktyczną zaobserwowano podobna sytuację jak przy wyposażeniu lokalowo sprzętowym i dydaktycznym szkół zawodowych. Żaden z czynników nie przekroczył średniej dwa, co oznacza, że badane szkoły charakteryzują się dobrą współpracą pomiędzy nauczycielami, którzy mają ponadto wysokie wymagania wobec uczniów, nie są niechętni zmianom i są dobrze przygotowani. Wykres 23. W jakim stopniu nauczanie w Pana(i) szkole jest utrudnione przez

wymienione czynniki? (Średnia z ocen wyrażonych na pięciostopniowej skali gdzie 1 oznaczało, że w ogóle nie utrudnia a 5, że bardzo utrudniało).( N=250) 3,50 3,00 2,95 2,50 2,00 1,50 1,00,50 1,43 1,71 1,77,00 pracę szkoły na dwie zmiany brak dostępu do doradztwa zawodowego pracę w klasach o dużej liczebności stosunek uczniów do nauki Ostatnia grupa czynników również nie jest przeszkodą w nauczaniu w badanych szkołach zawodowych. Dyrektorzy ocenili, że nauczanie w ich placówkach nie jest utrudnione przez pracę na dwie zmiany, brak dostępu do doradztwa zawodowego czy pracę w klasach o dużej liczebności. Czynnikiem który osiągnął najwyższą średnią był stosunek uczniów do nauki (średnia 3) co oznacza, że stanowi on element nieco utrudniający nauczanie w badanych szkołach. Ostatnim elementem dotyczącym charakterystyki badanej szkoły było pytanie o możliwość uczestnictwa uczniów w zajęciach praktycznych.

Wykres 24. Czy Pana(i) uczniowie: Mają możliwośd odbycia praktyk zawodowych u pracodawców Mają możliwośd uczestniczenia w zajęciach praktycznych w szkole 74,7% 81,9% Mają możliwośd uczestniczenia w zajęciach praktycznych w innych placówkach 36,9% kursy 4,0% inne 10,4%,0% 10,0%20,0%30,0%40,0%50,0%60,0%70,0%80,0%90,0% Procenty nie sumują się do 100, gdyż badani dyrektorzy mogli wskazad więcej niż jedną odpowiedź Zdecydowana większość uczniów badanych szkół zawodowych ma możliwość odbycia praktyk zawodowych u pracodawców (82%) oraz ma zapewnioną możliwość uczestnictwa w zajęciach praktycznych w szkole (75%). Uczestnictwo w zajęciach praktycznych w innych placówkach zapewnia 37% badanych szkół, natomiast 4% badanych placówek edukacyjnych oferuje dodatkowo uczestnictwo w kursach. Przedstawione analizy wyraźnie wskazują na dobrą kondycję badanych szkół zawodowych. Ich głównym problemem i przeszkodą w rozwoju są niewystarczające środki finansowe oraz brak wyraźnego wzrostu zainteresowania ich ofertą (brak wzrostu liczby uczniów). Badane szkoły to najczęściej technika 4 letnie, a najrzadziej technika uzupełniające. Zdecydowanie częściej placówki publiczne niż niepubliczne. Większość szkół może się pochwalić dobrym wyposażeniem oraz deklaruje wysoki poziom zatrudnionej kadry dydaktycznej.

3. Kształcenie dla branży logistycznej Z punktu widzenia celu badania istotna jest ocena kształcenia dla branży logistycznej w badanych szkołach zawodowych. Jak pokazały wcześniejsze analizy 49 badanych placówek kształci obecnie uczniów w zawodach związanych z branżą logistyczną. Oznacza to, że co piąta badana szkoła zawodowa ma w swojej ofercie jakiś kierunek/profil kształcenia związany z branżą logistyczną lub z transportem. Wykres 25. Jakie Pana(i) zdaniem perspektywy rozwoju ma przed sobą branża logistyczna w województwie łódzkim? 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0,0,8,8 10,4 bardzo złe złe ani dobre ani złe dobre bardzo dobre nie wiem, trudno powiedzied 46,4 20,0 21,6 Większość badanych jest przekonana o dobrych perspektywach branży logistycznej w województwie łódzkim. Co piąty dyrektor biorący udział w badaniu jest zdania, że branża logistyczna ma bardzo dobre perspektywy, a 46% uważa, że perspektywy stojące przed branżą logistyczną w województwie łódzkim są dobre. Co dziesiąty dyrektor

szkoły zawodowej ocenił te perspektywy neutralnie uznał, że nie są ani dobre ani złe, natomiast tylko 2% respondentów oceniła perspektywy branży logistycznej w województwie łódzkim jako złe. Dyrektorów badanych szkół zawodowych zapytano jakie są ich zdaniem zawody deficytowe z zakresu branży logistycznej. Tabela 2. Jakie zawody/specjalności z zakresu branży logistycznej Pana(i) zdaniem można określić jako zawody deficytowe, najbardziej i najczęściej poszukiwane przez pracodawców na lokalnym rynku pracy? Zawody deficytowe N % logistyk 36 14,5% spedytor 34 13,7% magazynier 15 6,0% kierowca 10 4,0% dyspozytor 2,8% inne 13 5,2% nie ma takich 12 4,8% nie wiem, trudno powiedzieć 175 70,3% Zdecydowanie najczęściej dyrektorzy wskazywali zawody logistyka (14,5% wskazań) i spedytora (14%) jako te, które są najbardziej poszukiwanymi na lokalnym rynku pracy zawodami z branży logistycznej. Wymieniali też zawód magazyniera (6%), kierowcy (4%) oraz dyspozytora (1%). Pozostałe zawody o których myśleli badani nie są bezpośrednio utożsamiane z branżą logistyczną choć mogą one pełnić ważną rolę jako zawody wspomagające. Blisko 5% badanych uznało, że nie ma zawodów, które można by określić jako zawody deficytowe, najczęściej poszukiwane przez pracodawców na lokalnym rynku pracy. Respondentów poproszono też o wskazanie zawodów nadwyżkowych związanych

z branżą logistyczną na lokalnym rynku pracy. Okazało się, że większość dyrektorów nie potrafi odpowiedzieć, nie ma zdania na ten temat (89%), a 5% jest zdania, ze nie ma takich zawodów (nadwyżkowych) związanych z branżą logistyczną na lokalnym rynku pracy. Odnotowano tylko nieliczne wskazania na zawody takie jak: kierowca, magazynier czy niewykwalifikowany robotnik pracujący w tej branży. W trakcie badania poproszono też dyrektorów o prognozę. Tabela 3. Jakie Pana(i) zdaniem są zwody przyszłości, takie które będą poszukiwane na tynku pracy w branży logistycznej? Zawody przyszłości N % spedytor 17 6,9% logistyk 10 4,0% informatyka 9 3,6% magazynier 6 2,4% kierowca 3 1,2% mechanik 3 1,2% mechatronik 2,8% dyspozytor 2,8% operator wózków widłowych 2,8% inne 6 2,3% nie wiem, trudno powiedzieć 199 80,2% nie ma takich 5 2,0% Niewielu respondentów potrafiło wskazać na zawody przyszłości związane z branżą logistyczną. Badani uznali, że takim zawodem przyszłości może być spedytor (7% wskazań), logistyk (4% wskazań) oraz informatyk (4%). 2% badanych uznało też magazyniera za przyszłościowy zawód z zakresu logistyki. 3 osoby wskazały na kierowcę oraz na mechanika. Po dwa wskazania uzyskały zawody takie jak: mechatronik, dyspozytor oraz operator wózków widłowych. Nie wszystkie wymienione zawody

są bezpośrednio związane z branżą logistyczną ale z całą pewnością są pośrednio w niej wykorzystywane. Zdecydowana większość badanych (80%) była zdania, że nie ma zawodów przyszłości związanych z branżą logistyczną. Wykres 26. Czy Pana(i) zdaniem kierunki kształcenia, zawody związane z branżą logistyczną są atrakcyjne dal młodych ludzi? 60,0 50,0 51,6 40,0 30,0 20,0 10,0 4,0 10,0 14,0 20,4,0 raczej nie ani tak ani nie raczej tak zdecydowanie tak nie wiem, trudno powiedzied Większość badanych dyrektorów uważa, że zawody związane z branżą logistyczną są atrakcyjne dla młodych ludzi. Łącznie takie zdanie wyraziło 66% respondentów. 52% jest zdania, że raczej są one atrakcyjne dla młodych ludzi, a 14% zdecydowanie jest przekonana o ich atrakcyjności. 4% dyrektorów uważa, że raczej nie są one atrakcyjne dla młodych ludzi. Co piąty badany nie potrafił wyrazić swojego zdania na ten temat, a co 10 zajął neutralne stanowisko (odpowiedź: ani tak ani nie). Podsumowując można stwierdzić, że niewiele szkół zawodowych kształci specjalistów z zakresu branży logistycznej. W badaniu brało udział 49 szkół

posiadających w swojej ofercie profile kształcenia związane z tą branżą. Najczęściej były to klasy kształcące w zawodzie logistyka i spedytora. Dyrektorzy dobrze oceniają perspektywy rozwoju branży logistycznej w województwie łódzkim. Za najbardziej poszukiwane na lokalnym rynku pracy zawody z tej branży uznali spedytora oraz logistyka i są to jednocześnie ich zdaniem, zawody przyszłości. Większość badanych dyrektorów uważa też, że zawody związane z branżą logistyczną są atrakcyjne dla młodych ludzi, a więc mają duże szanse na popularyzację wśród młodzieży gimnazjalnej.

4. Współpraca szkół zawodowych z przedsiębiorcami Diagnoza relacji między szkołami zawodowymi a potencjalnymi pracodawcami z terenu województwa łódzkiego stanowiła ważny element przeprowadzonych badań. Dobra komunikacja i trwałe fundamenty współpracy pozwalają na realizację potrzeb jakie zgłasza rynek pracy. Badania rynku pracy w Polsce potwierdzają rosnące zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników. Powszechnie wiadomo, że problem deficytu niektórych zawodów i specjalności to wynik niedopasowania oferty edukacyjnej do potrzeb stale zmieniającego się rynku pracy. Ministerstwo edukacji zapobiega takiemu niedopasowaniu na poziomie studiów wyższych poprzez realizację programu kierunków zamawianych. Przedsiębiorcy rozpoczęli też współpracę z uczelniami wyższymi aby pozyskiwać dobrze wykształconych pracowników. Podobna sytuacja mogłaby mieć miejsce w przypadku szkolnictwa zawodowego na poziomie ponadgimnazjalnym i policealnym. Istotna wydaje się przede wszystkim współpraca z lokalnymi pracodawcami gdyż pozwoliłaby ona na naturalne, regulowane przez rynek dopasowanie oferty szkół do potrzeb lokalnego rynku pracy.

Wykres 27. Czy Pani szkoła współpracuje z jakąś firmą, przedsiębiorstwem w którejś z wymienionych form? Organizacja praktyk zawodowych w przedsiębiorstwie 86,8% Wycieczki przedmiotowe 75,6% Uczestnictwo w wydarzeniach z życia szkoły Zasięganie opinii pracodawców w tworzeniu nowych kierunków 35,6% 44,0% Sponsoring materialny i finansowy Organizacja w szkole pokazów technologii, sprzętu i/lub Porozumienia/umowy formalne z zakładami pracy (np. dotycz Realizacja w przedsiębiorstwie teoretycznych przedmiotów 32,0% 28,0% 19,6% 15,2% Udostępnianie szkole kadry specjalistów Umożliwianie nauczycielom odbywania stażu i kursów organi 11,6% 11,2% Funkcjonowanie w szkole klasy patronackiej 9,6% Żadne z powyższych 4,0%,0%10,0%20,0%30,0%40,0%50,0%60,0%70,0%80,0%90,0%100,0% Najczęściej pojawiającą się formą współpracy pomiędzy przedsiębiorcami a szkołami

zawodowymi jest organizacja praktyk zawodowych w przedsiębiorstwie (87%). ¾ badanych dyrektorów wskazało na wycieczki przedmiotowe jako na jedną z najczęstszych form współpracy. 44% pytanych dyrektorów wymieniło też uczestnictwo przedsiębiorców w wydarzeniach z życia szkoły, a 36% badanych zasięga opinii przedsiębiorców w trakcie tworzenia nowych kierunków. Sponsoring materialny i finansowy stanowi jedną z form współpracy w przypadku 32% szkół. Przedsiębiorcy współpracują również ze szkołami organizując pokazy nowych technologii, sprzętu i/lub materiałów, które są prowadzone przez przedstawicieli przedsiębiorstw (28%). Co piąty badany dyrektor ma porozumienie lub formalne umowy z zakładami pracy np. dotyczące zatrudniania absolwentów. 15% respondentów wymieniło jako formę współpracy realizację w przedsiębiorstwie teoretycznych przedmiotów, 12% wskazało na udostępnianie szkole kadry specjalistów, a 11% współpracuje poprzez umożliwianie nauczycielom odbywania stażu i kursów organizowanych w i przez przedsiębiorstwa. Co dziesiąty badany współpracuje z przedsiębiorcami poprzez utworzoną w szkole klasę patronacką. Współpracy z przedsiębiorcami w jednej z form nie odnotowano w przypadku 4% badanych szkół. Dyrektorów deklarujących jakąkolwiek formę współpracy z przedsiębiorstwami zapytano o to, kto jest autorem inicjatywy mającej na celu nawiązanie takiej relacji.

Wykres 28. Kto wychodził z inicjatywą nawiązania współpracy szkoły z przedsiębiorstwami? (N=236) 2% 48% 50% Zawsze szkoła Częściej szkoła niż przedsiębiorca Częściej przedsiębiorca niż szkoła Wyniki analizy wykazały, że to szkoły zdecydowanie częściej wychodzą z inicjatywą niż przedsiębiorcy. Połowa badanych dyrektorów przyznała, że to zawsze szkoła wychodzi z inicjatywą nawiązania współpracy, a 48%, że robi to częściej szkoła niż przedsiębiorstwa. Tylko 2% badanych wskazało na odpowiedz mówiącą o przedsiębiorcach jako o częstszych inicjatorach współpracy pomiędzy szkołą a przedsiębiorstwami. Respondentów, którzy nie współpracują ze szkołami (13 przypadków) zapytano, jakie są powody takiej sytuacji. Okazało się, że 4 dyrektorów, jako główny powód wskazało fakt, że uczniowie sami załatwiają sobie praktyki, a 3 respondentów stwierdziło, że nie ma czasu na podejmowanie takiej współpracy. Dwóch badanych dyrektorów wskazało na specyfikę szkoły, a kolejnych dwóch na brak zainteresowania współpracą ze strony przedsiębiorców. Jeden respondent stwierdził, że firmy stawiają zbyt dużo wygórowanych wymagań, a kolejny dyrektor uznał, że nie ma takiej potrzeby aby

współpracować z przedsiębiorcami. Kolejne pytanie zadano wszystkim respondentom, a dotyczyło ono inicjatywy ze strony przedsiębiorców w przypadku praktyk zawodowych. Wykres 29. Czy zdarzało się, że pracodawcy zgłaszali się do Pana(i) szkoły z pomysłami dotyczącymi dostosowania programów praktyk zawodowych do warunków zakładu pracy oraz zmieniających się potrzeb rynku? (N=250) Tak i pomysły te były realne do wdrożenia przez naszą placówkę 21,8 Tak, ale pomysły te nie były realne do wdrożenia przez naaszą placókę 7,3 Nie 71,0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Zdecydowana większość dyrektorów (71%) nie spotkała się z sytuacją, w której pracodawcy zgłaszaliby się do szkoły z pomysłami dotyczącymi dostosowania programów praktyk zawodowych do warunków zakładu pracy oraz zmieniających się potrzeb rynku. 7% respondentów przyznało, że spotkało się z taką inicjatywą, jednak pomysły pracodawców nie były realne i placówka nie mogła ich wdrożyć. Blisko 22% dyrektorów przyznało, że spotkało się z sytuacją w której pracodawcy zgłaszaliby się do szkoły z pomysłami dotyczącymi dostosowania programów praktyk zawodowych do warunków

zakładu pracy oraz zmieniających się potrzeb rynku, a pomysły to były realne i możliwe do wdrożenia przez placówkę. Kolejne pytanie dotyczyło inicjatywy z jaką mogłyby wychodzić szkoły w kierunku pracodawców aby nawiązać współpracę. Wykres 30. Czy Pan(i) sam(a) jako dyrektor szkoły zgłaszał(a) się do pracodawców w celu nawiązania współpracy przy dostosowaniu programów praktyk do zapotrzebowania firm oraz zmieniającego się rynku pracy? (N=250) 39% 61% tak nie Większość dyrektorów (61%) zgłaszało się do pracodawców w celu nawiązania współpracy przy dostosowaniu programów praktyk do zapotrzebowania firm oraz zmieniającego się rynku pracy, a 39% respondentów przyznało, że nie wychodziło z taką inicjatywą. Dyrektorów zapytano również czy zdarzyła się sytuacja, w której sugestie

pracodawców wpłynęłyby na ofertę edukacyjna ich szkoły. Wykres 31. Czy zdarzała się sytuacja, aby sugestie, propozycje przedsiębiorców wpłynęły na zmianę oferty edukacyjnej Pana(i) szkoły? 30% 70% tak nie Zdecydowana większość respondentów stwierdziła, że nie było sytuacji, w których sugestie, propozycje przedsiębiorców wpłynęłyby na zmianę oferty edukacyjnej prowadzonej przez nich szkoły. Tylko 30% badanych dyrektorów przyznało, że zdarzały się sytuacje, w których sugestie, propozycje przedsiębiorców wpłynęłyby na zmianę oferty edukacyjnej ich placówki. Dyrektorów, którzy stwierdzili, że zmienili ofertę edukacyjną pod wpływem sugestii przedsiębiorstw zapytano, jak ta zmiana wpłynęła na ofertę edukacyjną szkoły.

Wykres 32. Jak ta zmiana wpłynęła na ofertę edukacyjną Pana(i) szkoły? (N=76) 60,0 56,6 50,0 40,0 30,0 28,9 20,0 10,0 2,6 1,3 10,5,0 zdecydowanie negatywnie Raczej negatywnie Ani pozytywnie, ani negatywnie Raczej pozytywnie Zdecydowanie pozytywnie Większość respondentów przyznała, że była to pozytywna zmiana. 57% dyrektorów oceniło tą zmianę jako raczej pozytywną, a 28% jako zdecydowanie pozytywną. Łącznie tylko 4% dyrektorów szkół zawodowych oceniło wprowadzone zmiany negatywnie, natomiast ocenę neutralną zmian przyznał co 10 pytany dyrektor szkoły zawodowej. Dyrektorów stwierdzających, że nie spotkali się z sytuacjami w których proponowane przez pracodawców zmiany wpłynęłyby na zmianę oferty edukacyjnej zapytano, co ich zdaniem utrudnia nawiązywanie współpracy firm ze szkołami zawodowymi.

Wykres 33. Co Pana(i) zdaniem utrudnia nawiązywanie współpracy firm ze szkołami zawodowymi? Brak informacji o możliwościach podjęcia takiej współprac 53,8% Brak zainteresowania współpracą ze strony przedsiębiorców 53,0% Przeszkody organizacyjne, biurokratyczne, prawne 41,0% Brak wymiernych korzyści płynących z takiej współpracy 24,1% Uważam, że nie ma żadnych utrudnieo w nawiązywaniu współprac 3,2% Brak zainteresowania współpracą ze strony szkół 1,6% Frekwencja młodzieży,4%,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% Najczęściej wskazywaną przyczyną braku zmian w ofercie edukacyjnej szkoły pod wpływem sugestii przedsiębiorstw był brak informacji o możliwościach podjęcia takiej współpracy 54% wskazań. Równie często dyrektorzy wskazywali na brak zainteresowania współpracą ze strony przedsiębiorstw 53%. Przeszkody organizacyjne, biurokratyczne lub prawne stanowią przeszkodę według 41% badanych, a brak wymiernych korzyści płynących z takiej współpracy wskazało 24% dyrektorów. Bardzo rzadko respondenci wskazywali na brak zainteresowania współpracą ze strony szkoły (1,6%) jako na powód braku współpracy firm ze szkołami zawodowymi. Tylko 3%

dyrektorów uważało, że nie ma żadnych utrudnień w nawiązaniu współpracy firm ze szkołami zawodowymi. Przeprowadzone analizy pokazały, że nie istnieje system stałej współpracy na szeroką skalę pomiędzy szkołami a przedsiębiorstwami. Dyrektorzy przyznają, że wychodzą z inicjatywą jednak ta współpraca jest nadal jednostronna. Przedsiębiorcy nie dostrzegają jeszcze korzyści jakie mogliby odnieść w wyniku zacieśnienia kontaktów ze szkołami zawodowymi ze swojego regionu.

Podsumowanie Z przeprowadzonych analiz wynika, że szkoły zawodowe w województwie łódzkim są raczej małymi placówkami, w których liczba uczniów nie przekracza 200 w danym roku szkolnym. Są to w większości placówki publiczne, mające dobre wyposażenie i najczęściej są to technika 4 letnie. W badanych szkołach zawodowych nie ma równowagi płci. Choć są one zarządzane znacznie częściej przez kobiety niż przez mężczyzn to uczniowie płci męskiej stanowią większość. Bywają oczywiście szkoły do których uczęszcza więcej kobiet niż mężczyzn, ale więcej jest takich w których sytuacja jest odwrotna. Większość badanych dyrektorów deklaruje spadek liczby uczniów lub utrzymanie tego samego poziomu, co nie pozwala na potwierdzenie hipotezy o wzroście zainteresowania kształceniem zawodowym w regionie łódzkim. Blisko co piąta badana szkoła ma w swojej ofercie kształcenia klasy o profilach związanych z branżą logistyczną i/lub transportową, a kształcą się w nich przede wszystkim przyszli logistycy i spedytorzy. Klasy kształcące uczniów w zawodach związanych z branżą logistyczną zdominowane są przez mężczyzn łącznie 78% badanych szkół deklarujących kształcenie w zakresie logistyki, charakteryzuje się przewagą mężczyzn nad kobietami w klasach kształcących w zawodach związanych z branżą logistyczną. Wynika z tego, że należałoby podjąć działania mające na celu popularyzację kształcenia w zakresie logistyki ze szczególnym uwzględnieniem kobiet. Prawdopodobnie brak zainteresowania z ich strony kształceniem w tym zakresie wynika z braku wiedzy na temat logistyki i perspektyw jakie daje ona na pracę w województwie łódzkim. Badane szkoły starają się rozwijać i większość z nich deklarowała rozszerzenie w ostatnich latach swojej oferty edukacyjnej. Niestety największą przeszkodą stojącą na drodze do rozwoju szkół zawodowych jest brak wystarczających środków finansowych. Dyrektorzy twierdzili, że to właśnie finanse stanowią przeszkodę w dostosowywania oferty kształcenia do wymogów rynku pracy.

Badania pokazały również, że to szkoły częściej szukają możliwości współpracy z przedsiębiorstwami niż przedsiębiorcy ze szkołami. Przedsiębiorcy rzadko wychodzą z inicjatywą, ale jeżeli takie sytuacje mają miejsce to zazwyczaj zaproponowane przez nich zmiany okazują się dobre i uzyskują wysokie oceny u dyrektorów. Zdecydowana większość dyrektorów (71%) nie spotkała się z sytuacją, w której pracodawcy zgłaszaliby się do szkoły z pomysłami dotyczącymi dostosowania programów praktyk zawodowych do warunków zakładu pracy oraz zmieniających się potrzeb rynku. Wyniki analizy wykazały, że to szkoły zdecydowanie częściej wychodzą z inicjatywą niż przedsiębiorcy. Tylko 2% badanych wskazało na odpowiedź mówiącą o przedsiębiorcach jako o częstszych inicjatorach współpracy pomiędzy szkołą a przedsiębiorstwami. Podsumowując można stwierdzić, że choć same szkoły są w dobrej kondycji, to brak dopasowania oferty edukacyjnej do realiów panujących na rynku pracy będzie skutkował spadkiem zainteresowania kształceniem zawodowym.