RZECZYWISTE POTRZEBY PRZEDSIĘBIORCÓW W ZAKRESIE KOMPETENCJI ZAWODOWYCH PRACOWNIKÓW RAPORT PODSUMOWUJĄCY Sporządził: Maria Pajdosz Ewa Piotrowiak Żagań 2012
1. Cele Celem ankiety było zebranie informacji dotyczących oczekiwań pracodawców wobec pracowników ich kwalifikacji zawodowych i kompetencji. Na podstawie indywidualnych odpowiedzi zostały sporządzone wnioski końcowe, które zostaną wykorzystane do powstania diagnozy zapotrzebowania na zawody i specjalności. Jakość prowadzonych badań zależy wprost od liczby i rzetelności udzielonych odpowiedzi. Ankietą objęci zostali losowo wybrani pracodawcy z terenu powiatu żagańskiego. 2. Podstawowe dane o przeprowadzonym badaniu Ankieta została przeprowadzona wśród pracodawców z terenu powiatu żagańskiego w okresie od 12.10.2012 do 09.11.2012 roku. W trakcie wymienionego okresu do tut. PUP wpłynęło 50 ankiet spośród których 92% stanowiły firmy sektora prywatnego, a 8% publicznego. Wśród pracodawców największą grupę stanowiły firmy prowadzące działalność usługową 24 firmy (48%), następnie 11 z branży usługowo produkcyjnej (22%), 9 z innej 18 % oraz tylko 1 z produkcyjnej (6%). Sytuację tą obrazuje poniższy wykres. Wykres nr... Podział firm ze względu na rodzaj prowadzonej działalności 25 24 20 usługowa 15 produkcyjna 10 5 6 11 9 usługowo - produkcyjna inna 0 2
Ankieta określała także status prawny przedsiębiorstwa. Spośród wszystkich ankietowanych największą grupę stanowiły osoby fizyczne (60%), następnie spółki z o.o. (30%), stowarzyszenia (4%), oraz po 2% spółka jawna, spółdzielnia, inne. Wykres nr Status prawny przedsiębiorstwa w ujęciu liczbowym 30 30 25 20 15 10 5 0 15 1 1 2 1 Status prawny przedsiębiorstwa osoba fizyczna spółka jawna spółka z o.o. spółdzielnia stowarzyszenie inna Ankietowani określali stan zatrudnienia w porównaniu do 2011 roku. Stan zatrudnienia u 24 badanych nie uległ zmianie (48%), w 16 przedsiębiorstwach zatrudnienie wzrosło (32%), a w 10 zmalało (20%). Wykres nr.. Ilość zatrudnionych pracowników w firmie w porównaniu z rokiem 2011. 20% 32% 48% wzrosła nie zmieniła się zmalała 3
W ankiecie badaliśmy także przewidywane potrzeby kadrowe na 2013 rok. Według większości przedsiębiorstw tj. 46% - stan zatrudnienia nie zmieni się, 38% uważa, że zatrudnienie wzrośnie, zaś 16% że zmaleje. Zatrudnienie wzrośnie w zawodach takich jak: Zawód Kwalifikacje, kompetencje i Liczba pracowników umiejętności Kucharz Wykształcenie kierunkowe, prawo 1 jazdy kat. B kelner Prawo jazdy kat. B 1 dekarz Wykształcenie kierunkowe, prawo 1 jazdy kat. B Pomocnik Wykształcenie kierunkowe, prawo 1 stolarza jazdy kat. B Kierowca Prawo jazdy kat. D, kurs na przewóz 4 autobusu osób, świadectwo kwalifikacji Pracownik Prace wykończeniowe, ciesielskie, 5-10 ogólnobudowlany dekarskie, murarskie Pracownik do Umiejętność obsługi maszyn 3 pracy w tartaku tartacznych Pakowacz węgla - 4-6 drzewnego Kucharz - 1 Spawacz Wykształcenie zawodowe lub średnie, 2 kurs spawacza MAG 135 Nauczyciel Edukacja wczesnoszkolna 2 Pracownik Chęć do pracy 1 obsługi klienta Spawacz Kwalifikacje spawacza 1 Kucharz Wykształcenie gastronomiczne, staż 1 pracy Kelner Staż pracy 1 Pomoc kuchenna Wykształcenie gastronomiczne 1 Robotnik - 1 budowlany Murarz - 2 Robotnik - 26 gospodarczy Robotnik leśny - 1 Pilarz Kurs pilarza 2 Pracownik Umiejętność prac ogólnobudowlanych 2 budowlany Serwisant - 1 urządzeń informatycznych Drukarz introligator - 1 4
Ankieta badała także czym kierują się Pracodawcy przy wyborze pracownika. Analizę wyników przedstawia poniższa tabela. Wyszczególnienie Nieważne [1] Mało ważne [2] S k a l a w a ż n o ś c i Średnio ważne [3] Ważne [4] Bardzo ważne [5] Wiek 9 27 6 0 Wykształcenie 2 17 15 7 6 Płeć 18 8 6 14 3 Staż / Doświadczenie zawodowe Posiadane kompetencje zawodowe i umiejętności jakie?: 1 7 11 22 7 2 2 5 Umiejętność pracy z dziećmi 1 Miła aparycja 1 Chęć do pracy 1 Spawacz 2 Logiczne myślenie 1 Upr. Wózki widłowe 1 Pilarka spalinowa 1 Zarządzanie sieciami informatycznymi Znajomość branży 5 9 13 17 4 Dyspozycyjność i mobilność 0 1 7 34 5 Ukończone szkoły i kursy 1 17 11 13 5 Umiejętność pracy w zespole 1 1 1 26 19 Znajomość kultury pracy 0 1 7 20 19 Zainteresowania i pasje 7 16 12 7 0 Prawo jazdy kat: W TYM: 9 11 4 17 6 B 9 11 4 17 4 D 1 T 1 Języki obce (jakie?) 4 2 5 12 0 angielski 3 2 1 6 0 niemiecki 1 0 4 4 0 rosyjski 0 0 0 1 0 chiński 0 0 0 1 0 Obsługa komputera 21 4 12 10 9 Obsługa maszyn specjalistycznych (jakich?) 16 7 4 6 4 1 Dla Pracodawców przy wyborze pracownika bardzo ważne są posiadane kompetencje zawodowe i umiejętności. Dla Pracodawców przy wyborze pracownika ważne są takie czynniki takie jak: 5
Staż / Doświadczenie zawodowe, Znajomość branży, Dyspozycyjność i mobilność, Umiejętność pracy w zespole, Znajomość kultury pracy, Prawo jazdy, Języki obce. Średnio ważnym czynnikiem przy wyborze pracownika jest wiek, zaś mało ważnymi czynnikami przy wyborze pracownika są wykształcenie, ukończone szkoły i kursy oraz zainteresowania i pasje. Nieważne czynniki decydujące przy wyborze pracownika to płeć, obsługa komputera i maszyn specjalistycznych. Przedsiębiorcy w badaniu ankietowym określali swoje oczekiwania wobec pracowników pod względem cech osobowości. Pracodawcy wskazywali pożądane cechy pracownika od bardzo ważnych do nieważnych. Zdaniem badanych bardzo ważną cechą pracownika jest odpowiedzialność. Drugą pod względem ważności cechą pracownika według badanych jest solidność. Pracownika powinna cechować komunikatywność, a także kultura. Przedsiębiorcy wskazali również ważne cechy pracownika. Należą do nich: odporność na stres, elastyczność, kreatywność, ambicja oraz otwartość na zmiany. Wśród cech średnio ważnych znajdują się cechy takie jak: horyzontalne myślenie, zdolność analitycznego myślenia, oraz ambicja. Ankietowani określili, że cechy takie jak zdolności przywódcze są nieważnymi lub małoważnymi cechami, które powinien posiadać przyszły pracownik. 6
Ankieta oceniała także poziom inwestycji w firmie. Zdaniem 54% badanych poziom inwestycji w firmie w roku 2012 w porównaniu z analogicznym okresem roku 2011nie zmienił się. Według 36% wzrósł, zaś według 10% zmalał. Badani stwierdzili także, że poziom inwestycji w firmie w roku 2013 zarówno wzrośnie (48%), jak i nie zmieni się (48%). 4% badanych stwierdziło, że poziom inwestycji zmaleje. Ponadto w porównaniu z analogicznym okresem roku 2011, warunki dla działalności gospodarczej w 2012 są dla badanych na tym samym poziomie co w roku 2011 (46%). 36% badanych uważa, iż warunki te są mniej korzystne, a jedynie 16% uważa, iż warunki te są lepsze. Zdaniem badanych w roku 2013, warunki prowadzenia działalności gospodarczej będą na podobnym poziomie co w roku obecnym 58%. 12% uważa, że warunki te będą lepsze, zaś 14% mniej korzystne. Dla wielu przedsiębiorców ukończone kursy i szkolenia są mało ważnymi cechami, którymi kierują się przy wyborze Pracownika, dlatego też Pracodawcy w 60 % nie organizują szkoleń podnoszących kwalifikacji, ani też nie kierują swoich pracowników na szkolenia. Zaledwie 40% badanych stwierdziło, iż organizuje szkolenia lub kieruje swoich pracowników do ich odbycia. Pracodawcy organizujący szkolenia dla swoich pracowników podnoszą kwalifikacje swoich pracowników z zakresu: Technik sprzedaży, Serwisu informatycznego, Projekty europejskie, ZUS oraz podatki, Negocjacje z klientem, Operator wózka widłowego, Komunikacja, System zarządzania jakością, Szkolenia ciesielsko dekarskie,
Zarządzanie nieruchomościami, Kursy doskonalące dla informatyków, Kursy podnoszące kwalifikacje nauczycieli, Szkolenie dla diagnostyków, Szkolenia dla księgowych, Kurs językowy, Obsługa ogumienia, Nowe technologie. Z drugiej zaś strony 72% Przedsiębiorców wskazuje, iż są zainteresowani szkoleniami, które umożliwiłyby podnoszenie kwalifikacji swoich pracowników. 28% badanych nie jest zainteresowanych takimi szkoleniami ponieważ: nie mają takiej potrzeby oraz nie zamierzają zatrudniać pracowników. Badając oczekiwania pracodawców wobec pracowników ich kwalifikacji zawodowych i kompetencji oraz nowych kierunków kształcenia, pytaliśmy Przedsiębiorców o tematy szkoleń, które interesują firmę. Wśród odpowiedzi ankietowani wskazywali, iż są zainteresowani szkoleniami z zakresu: Nowe technologie w budownictwie, Wózki widłowe, Wstawienie okien dachowych, Obsługa ciężkich maszyn (koparki), Murarz tynkarz, Podatki, VAT, PIT, Menedżer sportu, Trener piłki nożnej i siatkowej, Kurs palacza CO, Technolog robót wykończeniowych w budownictwie, obsługa CNC, programowanie za pomocą programu R-Force Engineer, pierwsza pomoc przedmedyczna, 8
kurs informatyczny, naprawy elektronarzędzie obsługa serwisów mechanicznych i ogumienia, termoizolacja budynków, gstronomia, dofinansowania z UE, kadrowo płacowe, zarządzanie jakością i organizacją pracy, zarządzanie personelem, kierowca autobusu, mechanik samochodowy, językowe, uprawnienia do montażu rusztowań, prawo budowlane, zarządzanie sieciami informatycznymi, kasy fiskalne, Ankieta miała także na celu zbadanie zainteresowania Przedsiębiorców zatrudnianiem osób, które nie nabyły kwalifikacji i wykształcenia formalnie ( szkoła, szkolenia, studia), a posiadają wymagane przez firmy umiejętności i kwalifikacje. 90% Przedsiębiorców zatrudniłoby takie osoby, zaś 10% nie. Pracodawcy nie zainteresowani zatrudnianiem ww. osób, nie zatrudniają takich osób ponieważ: osoby po szkole są niedoświadczone, przepisy prawne nie dają takiej możliwości. Badanie przeprowadzone wśród przedsiębiorców pozwoliło określić jakie są ich zdaniem najbardziej pożądane zawody w naszym regionie. Zdaniem przedsiębiorców największe zapotrzebowanie występuje na pracowników posiadających zawód: elektryk z uprawnieniami, pracownik przy produkcji stolarki PCV i ALU z doświadczeniem, kierowca autobusu, mechanik samochodowy, elektryk samochodowy, 9
zawody budowlane, informatyk, główny księgowy, monter instalacji gazowych, ślusarz, wykwalifikowani pracownicy produkcji, kucharz, operator maszyn, sprzedawca, kierowca, pielęgniarka Część badanych stwierdziło, iż nie posiada takiej wiedzy. 10
WNIOSKI Z BADAŃ 11