Układ sterowania wyłącznikiem

Układ sterowania wyłącznikiem Spis treści 1. ZASADA DZIAŁANIA...2 1.1. AWARYJNE WYŁĄCZANIE LINII (AW)...3 1.2. ZDALNE: ZAŁĄCZANIE I WYŁĄCZANIE LINII...4 1.3. UKŁAD REZERWY WYŁĄCZNIKOWEJ (URW)...4 1.4. KONTROLA CIĄGŁOŚCI OBWODÓW STERUJĄCYCH WYŁĄCZNIKA...5 1.5. KONTROLA GOTOWOŚCI WYŁĄCZNIKA...6 2. SCHEMAT FUNKCJONALNY...7 3. OPIS PARAMETRÓW I FUNKCJI...8 3.1. PARAMETRY...8 3.2. PARAMETRY WYŁĄCZEŃ 1 FAZOWYCH...10 3.3. FUNKCJE WEJŚCIOWE...12 3.4. FUNKCJE WYJŚCIOWE...15 4. WSKAZÓWKI EKSPLOATACYJNE...18 5. STEROWANIE WYŁĄCZNIKIEM Z PULPITU LOKALNEGO...19 Zabezpieczenia : UTXvZRP UTXvZ UTXvRP UTXvD UTXvS Computers & Control Sp. j. 7-1

1. Zasada działania Układ sterowania wyłącznikiem pola realizuje: awaryjne wyłączenie linii w odpowiedzi na sygnały wewnętrznych żądań zabezpieczeń, zdalne załączenie i wyłączenie linii, w odpowiedzi na żądanie (np. z systemu nadrzędnego), funkcję rezerwy wyłącznikowej (URW), wewnętrzne pobudzenie automatyki SPZ-u, kontrolę stanu obwodów ster. wyłącznika (gotowość, ciągłość obwodów cewek, położenie), zabezpieczenie przeciw pompowaniu wyłącznika (zabezpieczenie przed załączeniem wyłącznika w czasie jego wyłączania). Fizycznie, układ sterowania, współpracuje z funkcjami wyjściowymi, a te z kolei potrafią przenieść sygnał na dowolne wyjście przekaźnikowe. Zabezpieczenie UTX nie posiada dedykowanych przekaźników (w tym również sterujących wyłącznikiem) posiada jednak funkcje wyjściowe, które można przypisać programowo na dowolny przekaźnik, są to: Wyłączenie 1 (każde) Przerywanie wyłączania Załączenie Przerywanie załączania Jedynym ograniczeniem, które może mieć wpływ na wybór danego przekaźnika to parametry pracy (dopuszczalne prądy obciążenia) przekaźnika na danym pakiecie. Powielenie styków wyjść przekaźnikowych (np. do dwóch obwodów wyłączających lub załączających) można zrealizować wykorzystując funkcję Mostki w zakładce wyjść. Dokładniejszy opis można znaleźć w rozdziale Informacje podstawowe. Aby funkcje sterowania wyłącznikiem były aktywne, to funkcja wejściowa Zabezpieczenie załączone musi być aktywna. Computers & Control Sp. j. 7-2

1.1. Awaryjne wyłączanie linii (AW) Układ sterowania wyłącznikiem kontroluje stale sygnały wewnętrzne, żądające awaryjnego wyłączenia linii i natychmiast pobudza odpowiednie funkcje wyjściowe. Jeżeli w tym samym czasie były realizowane jakiekolwiek operacje (np. zdalne lub załączania linii na zwarcie ) następuje ich natychmiastowe przerwanie. Funkcje wyjściowe sterujące przekaźnikami na Wyłącz, pozostają wysterowane przez czas trwania sygnału żądającego wyłączenie (zwykle do czasu rozwarcia styków wyłącznika). Zanik sygnału żądającego Wyłącz (odwzwbudzenie przyczyny wyłączenia) rozpoczyna sekwencję przerywania wyłączania, polegającą na wysterowaniu funkcji wyjściowych wpierw Przerywanie wyłączania, a po około 30 [ms] zostają wyłączone funkcje wyjściowe sterujące wyłącznikiem (tzw. przeciąganie Wyłącz ). Odwzbudzana zostaje również funkcja wyjściowa Przerywanie wyłączania. Taki to sposób działania funkcji wyjściowych pozwala na prostą realizację dodatkowego zabezpieczenia styków wewnętrznych przekaźników wykonawczych przed sklejeniem się podczas rozłączania dużych prądów cewek sterujących wyłącznikiem. Inną funkcją realizującą przez układ sterowania wyłącznikiem jest funkcja wyjściowa Przerywanie załączania. Sygnał żądania Załącz trwa 250[ms] (funkcja wyjściowa Załączenie jest przeciągana o kolejne 30[ms]). Po czasie trwania sygnału Załącz (250[ms]), załączana jest funkcja wyjściowa Przerywanie załączania. Następnie po 30[ms] następuje kolejno wyłączenie funkcji wyjściowej Załączenie i wyłączenie funkcji wyjściowej Przerywanie załączania. Istnieją rozwiązania realizujące sterowania wyłącznikiem, w których nie ma potrzeby stosowania funkcji wyjściowych przerywania wyłącz (załącz). Computers & Control Sp. j. 7-3

1.2. Zdalne: załączanie i wyłączanie linii Układ sterowania wyłącznikiem pozwala na zdalne: sterowanie wyłącznikiem, w odpowiedzi na żądanie pochodzące od programowo wybranych funkcji wejściowych lub rozkazów z systemu nadrzędnego, nadchodzących przez porty telekomunikacyjne. Dodatkowo, układ realizuje załączenie wyłącznika w odpowiedzi na żądanie od automatyki SPZ-u. Wszystkie operacje wyłączenia linii odbywają się bezzwłocznie, z równoczesnym przerwaniem ew. operacji załączania. Operacja załączania linii realizowana jest również natychmiastowo, ale pod warunkiem spełnienia warunku gotowości wyłącznika. Operację załączania linii można powiązać z sygnałem załączenia na zwarcie, który wywołuje pełny alert zabezpieczenia impedancyjnego, powodując skrócenie czasu jego działania (do czasu własnego - dla wszystkich stref), i to niezależnie od kierunku występowania ewentualnego zwarcia. 1.3. Układ rezerwy wyłącznikowej (URW) W ramach obwodów sterowania wyłącznikiem realizowane są funkcje rezerwy wyłącznikowej - oznaczanej jako URW (LRW). Składa się ona z: funkcji wejściowej aktywującą URW, funkcji wejściowej przyjmującej sygnał z URW (żądający wyłączenia linii), oraz wyjściowej, generującej sygnał do URW. Pobudzenie URW nastąpi, gdy funkcja wejściowa URW jest aktywna i: wyłącznik nie otworzy się w zaprogramowanym czasie (parametr Opóźnienie wysyłania ), konieczna kontrola stanu wyłącznika przez funkcję wejściową Wejście kontroli załączenia wyłącznika, lub nastąpiło wyłączenie przy aktywnej funkcji wejściowej Blokada wyłączeń, Bardzo często należy zestopniować działanie tych obwodów z czasami innych zabezpieczeń (np. szyn zbiorczych), przez odpowiednie nastawienie opóźnień czasowych. Dlatego, zarówno opóźnienie wysyłania jak i opóźnienie odbierania sygnału do/z URW jest programowalne. Dodatkowo można uwarunkować Wyłącz na żądanie z URW, spełnieniem kryterium prądowego (pobudzenia wybiornika). Opis powyższych parametrów został zamieszczony w dalszej części tego rozdziału. Computers & Control Sp. j. 7-4

1.4. Kontrola ciągłości obwodów sterujących wyłącznika UTX posiada funkcje wejściowe kontrolujące ciągłość obwodów wyłącznika. W zależności od nastaw może kontrolować obwody wyłączające i jeden załączający. Dodatkowo może ignorować przerwany obwód w sytuacji otwarcia (zamknięcia dla obwodu załączającego) wyłącznika - rozwieranie odwodu przez styk pomocniczy wyłącznika. W funkcjach wyjściowych są dostępne sygnały braku ciągłości poszczególnych ciągłości. Uszkodzenie obwodu wyłącznika jest sygnalizowane z opóźnieniem 2 sekund. Dla obwodów kontroli ciągłości cewek sterujących wyłącznikiem, przewidziano specjalnie skonstruowane dwa wejścia transoptorowe modułu INZ (np. IA1, IA2). Przykład sposobu użycia tych wejść przedstawiono na schematach przyłączeniowych. Kontrola ciągłości obwodu wyłącznika, jest ściśle powiązana z: parametrem Brak kontroli ciągłości przy otwartym wyłączniku, parametrem Brak kontroli ciągłości przy zamkniętym wyłączniku, stanem położenia wyłącznika. Schemat działania funkcji kontroli ciągłości obwodu wyłączającego wyłącznik: Schemat działania funkcji kontroli ciągłości obwodu załączającego wyłącznik: Computers & Control Sp. j. 7-5

1.5. Kontrola gotowości wyłącznika UTX posiada dwie funkcje wejściowe kontrolujące gotowość wyłącznika. Jeżeli te funkcje wejściowe nie zostaną zadeklarowane, to wyłącznik będzie zawsze gotowy. Jeżeli występuje brak gotowości wyłącznika, to sterowanie wyłącznikiem na załącz zostanie odrzucone. Istnieje możliwość opóźnienia sygnalizacji gotowości wyłącznika po zaprogramowanym czasie. Jednak sygnał gotowości wyłącznika wykorzystywany w przypadku załączenia wyłącznika, zawsze używany jest jako sygnał nie opóźniony. Sygnalizację braku gotowości wyłącznika bezzwłocznie i po czasie realizują odpowiednie funkcje wyjściowe. Computers & Control Sp. j. 7-6

2. Schemat funkcjonalny Układ sterowania wyłącznikiem jest modułem funkcjonalnym, którego działanie warunkują: 1. funkcje wejściowe, 2. sygnały wejściowe, 3. parametry robocze, nastawiane przez użytkownika. W wyniku działania zabezpieczenie generuje: 1. funkcje wyjściowe, 2. sygnały wyjściowe, Poniżej przedstawiono schemat funkcjonalny układu sterowania wyłącznikiem: Układ sterowania wyłącznikiem Blokada wyłączeń URW (załączone) Wejście URW (żądania wyłącz) Wejście załączenia na zwarcie Wejście kontroli załączenia (pozycji) wyłącznika Wejścia kontroli ciągłości obwodu wyłącznika Wejście nr 1 i nr 2 kontroli gotowości wyłącznika Wejście zewnętrzne WYŁĄCZ awaryjne Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ/WYŁĄCZ (Lokalne, Sterownik, SZR) Funkcje wejściowe PARAMETRY: czas blokady opóźnień funkcja załączenia na zwarcie brak kontroli ciągłości przy otwartym (zamkniętym) wyłączniku opóźnienie sygnalizacji braku gotowości wyłącznika obwodu 1 i 2 opóźnienie wysyłania URW opóźnienie odbierania URW kryterium prądowe przyjęcia URW załączone zewnętrzne sterowanie wyłącznikiem dopuszczone z: Lokalne, Sterownik, SZR dopuszczony wyłącz jednej fazy (dot. SPZ 1 fazow.) Funkcje wyjściowe Wyłączenie 1 (każde) Wyłączenie 2 (awaryjne) Wyłączenie definitywne Załączenie od SPZ (patrz rozdział Automatyka SPZ ) Przerywanie wyłączania Załączenie Przerywanie załączania Załączenie na zwarcie Wyłączenie od URW Przyjęcie sygnału z URW Wysłanie sygnału do URW Wyłącznik zamknięty Uszkodzenie obwodu wyłącznika (obw. wyłączające) Uszkodzenie obwodu zał. wyłącznika Brak gotowości wyłącznika Brak gotowości wyłącznika t> Przekroczona suma prądów przez wyłącznik Potwierdzenie zewnętrznego ZAŁĄCZ/WYŁĄCZ (Lokalne, Sterownik, SZR) Koniec wyłączania Wyłączenie od zabezpieczeń Pobudzenie zabezpieczenia Załącz od SPZ Załącz/Wyłącz od telemechaniki (np. SAZ 2000, IEC 103) Sygnały wejściowe Sygnały wyjściowe Wyłączenie Wyłączenie awaryjne Załączenie Gotowość wyłącznika (np. do SPZ) Stan położenia wyłącznika Załączenie na zwarcie Computers & Control Sp. j. 7-7

3. Opis parametrów i funkcji Zmiana parametrów dotyczących układu sterowania wyłącznikiem jest możliwa w zakładce Wyłącznika nastaw zabezpieczenia. 3.1. Parametry Rys 1. Widok parametrów wyłącznika Czas blokady opóźnień funkcja załączenia na zwarcie, 0-255 [ms] Jeżeli nastąpiło: załączenie na zwarcie poprzez jedną z funkcji wejściowych: Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (SZR, lokalne, sterownik), załączenie na zwarcie poprzez system (np. SAZ 2000, IEC 103), załączenie na zwarcie poprzez lokalny pulpit, stan aktywny na funkcji wejściowej Wejście załączenia na zwarcie, to, na zadeklarowany czas (blokady opóźnień po załączeniu na zwarcie ) następuje: blokada automatyki SPZ, skrócenie czasu zadziałań wszystkich stref (człon impedancyjny) do nastawionego czasu minimalny czas opóźnień w strefach, (w celu skrócenia czasów w innych stopniach należy wykorzystać funkcje wejściowe blokad opóźnień poszczególnych stopni), brak sygnalizacji awarii bezpiecznika (przekładników napięciowych). Computers & Control Sp. j. 7-8

Brak kontroli ciągłości przy otwartym (zamkniętym) wyłączniku, [Zał./Wył] Jeżeli opcje te nie zostaną wybrane, to kontrola ciągłości obwodów wyłącznika, będzie aktywna bez względu na stan położenia wyłącznika. Jeżeli tę opcję załączymy, to kontrola ciągłości obwodów wyłącznika, będzie aktywna tylko wtedy, gdy wyłącznik będzie w stanie zamkniętym (otwartym) - ignorowane przerwanie obwodu w sytuacji otwarcia (zamknięcia) wyłącznika, dla wejść kontroli obwodów wyłączających (obwodu załączającego). Odwzorowanie stanu załączenia wyłącznika następuje poprzez funkcję wejściową Wejście kontroli załączenia wyłącznika. Opóźnienie sygnalizacji braku gotowości wyłącznika obwodu nr 1, 0-255 [s] Opóźnienie sygnalizacji braku gotowości wyłącznika obwodu nr 2, 0-255 [s] Opóźnienie to dotyczy jedynie sygnalizacji funkcja wyjściowa Brak gotowości wyłącznika t>. Jeżeli na funkcji wejściowej Wejście nr 1 kontroli gotowości wyłącznika lub Wejście nr 2 kontroli gotowości wyłącznika, pojawi się stan braku gotowości, to po zadeklarowanym czasie (przez powyższe parametry) nastąpi sygnalizacja przy pomocy funkcji wyjściowej Brak gotowości wyłącznika t>. URW opóźnienie wysyłania, 10-250 [ms] Parametr ten określa po jakim czasie trwania sygnału Wyłącz (awaryjnego), ma być wysterowana funkcja nadawania do URW (funkcja wyjściowa Wysłanie sygnału do URW ). URW opóźnienie odbierania, 0-250 [ms] Parametr ten określa przez jaki czas musi trwać żądanie Wyłącz z URW (na funkcji wejściowej Wejście URW ), aby zabezpieczenie wykonało rozkaz Wyłącz. URW aktywne kryterium prądowe (progi pobudzeniowe), [Zał./Wył] Jeżeli parametr ten jest załączony to przyjęcie żądania (odbieranie) Wyłącz z URW (z funkcji wejściowej Wejście URW ), jest uwarunkowane występowaniem pobudzenia prądowego przez wybiornik zabezpieczenia. W przypadku braku pobudzenia wybiornika, żądanie Wyłącz z URW nie zostanie przyjęte. Jeżeli parametr ten jest wyłączony, to żądanie Wyłącz z URW nie jest warunkowany pobudzeniem prądowym wybiornika. Zewnętrzne Zał./Wył. ( Lokalne ), [Zał./Wył] Jeżeli parametr ten jest załączony to możliwe są sterowania wyłącznikiem funkcją wejściową Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ/WYŁĄCZ (lokalne). W przeciwnym wypadku sterowania wyłącznikiem tymi funkcjami nie jest możliwe. Zewnętrzne Zał./Wył. ( Sterownik ), [Zał./Wył] Jeżeli parametr ten jest załączony to możliwe są sterowania wyłącznikiem funkcją wejściową Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ/WYŁĄCZ (sterownik). W przeciwnym wypadku sterowania wyłącznikiem tymi funkcjami nie jest możliwe. Zewnętrzne Zał./Wył. ( SZR ), [Zał./Wył] Jeżeli parametr ten jest załączony to możliwe są sterowania wyłącznikiem funkcją wejściową Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ/WYŁĄCZ (SZR). W przeciwnym wypadku sterowania wyłącznikiem tymi funkcjami nie jest możliwe. Computers & Control Sp. j. 7-9

3.2. Parametry wyłączeń 1 fazowych Parametry wyłączeń jednofazowych dostępne są w przypadku zabezpieczenia w wersji z opcją SPZ 1 fazowego. Parametry te decydują nie tylko o zachowaniu w przypadku wykorzystania SPZ 1 fazowego (patrz rozdział Automatyka SPZ ), ale również sposób wyłączania dla wyłączeń bez automatyki SPZ. W zakładce Główne znajduje się parametr Wyłącznik 1-faz. (pole Aktywne moduły / funkcje ). Jeżeli parametr ten jest wyłączony, to wszystkie wyłączenia będą miały zawsze charakter trójfazowy. Jeżeli parametr ten jest załączony, to zostaną dopuszczone wyłączenia jednej fazy. Dodatkowo zostaną uaktywnione parametry związane z obsługą wyłącznika jedno fazowego i automatyki SPZ 1 fazowej. Dopuszczalne wyłączenie definitywne jednej fazy, [Tak/Nie] Parametr ten określa zachowanie wyłącznika jeżeli nastąpiło zwarcie, które umożliwia wyłączenie jednej z faz, a jednocześnie jest to wyłączenie definitywne (np. brak SPZ lub ostatni krok SPZ). W takim przypadku jeżeli parametr ten jest załączony, to wyłącznik zostanie wyłączony jednofazowo. Jeżeli parametr ten jest wyłączony, to nastąpi wyłączenie trójfazowe. Wyłączenie jednej fazy przy zwarciu dwóch faz, [Tak/Nie] Parametr ten określa czy jest dopuszczone wyłączenie jednej fazy w przypadku zwarcia międzyfazowego bez udziału ziemi. Priorytet wyłączania, [La-Lb-Lc] W przypadku kiedy dopuszczone jest wyłączenie jednej fazy przy zwarciu dwóch faz, możliwe jest ustalenie priorytetu wyłączania poszczególnych faz. Parametr ten określa kolejność rozpatrywanych faz do wyłączenia, w przypadku eliminacji zwarcia dwufazowego za pomocą wyłączenia jednej z faz. Dostępne jest sześć opcji priorytetu wyłączania: L1-L2- L3, L2-L3-L1, L3-L1-L2, L1-L3-L2, L2-L1-L3, L3-L2-L1. Np. dla opcji L1-L2-L3 dla wyłączenia jednofazowego, będzie rozpatrywanie w kolejności najpierw wyłączenie fazy L1 (dla zwarcia L1-L2), następnie wyłączenie fazy L2 (dla zwarcia L2-L3). Wynika z tego, że dla wyłączenia jednofazowego faza L3 zawsze zostanie załączona. Computers & Control Sp. j. 7-10

Dla zwarć z udziałem trzech faz, następuje zawsze wyłączenie trójfazowe. Jeżeli linia pracuje z dwoma zdrowymi fazami (po wyłączeniu jednej fazy), to jakiekolwiek zwarcie prowadzi do wyłączenia trójfazowego. Nie dopuszcza się do pracy z jedną fazą. Przy rozpoczęciu wyłączenia wyłącznika, zapamiętywana jest wyłączana faza. Jeżeli w trakcie wyłączania następuje zmiana z wyłączenia określonej fazy na wyłączenie innej fazy, to następuje wyłączenie trójfazowe. Eliminuje to przypadki dla zwarć nieprzemijających. Np. wtedy, gdy po wyłączeniu jednej fazy dla zwarcia dwóch faz z ziemią, nie spowodowało to ustania zwarcia. Do wykrycia pracy linii z dwoma zdrowymi fazami służy Detektor Otwarcia Wyłącznika (DOW), który został opisany w rozdziale Automatyka SPZ. Computers & Control Sp. j. 7-11

3.3. Funkcje wejściowe Z działaniem układu sterowania wyłącznikiem związanych jest szereg funkcji wejściowych. Programowanie poszczególnych wejść dokonywane jest wg. tych samych zasad dla wszystkich funkcji (omówione w rozdziale Funkcje wejściowe, wyjściowe ). Wejście kontroli załączenia wyłącznika, Wejście to określa w zabezpieczeniu stan położenia wyłącznika. Poziom aktywny tego wejścia określa stan logiczny dla załączonego wyłącznika. Stan ten jest ewentualnie wykorzystany w module SPZ i kontroli ciągłości obwodów wyłącznika. Jeżeli wejście to nie jest zadeklarowane to stan wyłącznika jest przyjmowany na stałe jako zamknięty. Blokada wyłączeń, Ta funkcja wejściowa umożliwia globalne zablokowanie wszystkich wyłączeń awaryjnych (od stopni zabezpieczeń, wejścia zewnętrznego wyłączenia awaryjnego). Jeżeli blokada wyłączeń występuje, to wszystkie stopnie zabezpieczeniowe działają tylko na sygnał, tzn. zostanie wygenerowany raport zadziałania, bez wysterowania sygnału Wyłącz dla wyłącznika. Jeżeli w czasie zadziałania zabezpieczenia z blokadą wyłączenia, URW jest aktywne, to zostanie bezzwłocznie wysłany sygnał do URW (wysterowana funkcja wyjściowa Wysłanie sygnału do URW ). Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (sterownik), Wejście zewnętrzne WYŁĄCZ (sterownik), Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (SZR), Wejście zewnętrzne WYŁĄCZ (SZR), Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (lokalne), Wejście zewnętrzne WYŁĄCZ (lokalne), Powyższe wejścia umożliwiają sterowanie na ZAŁĄCZ/WYŁĄCZ wyłącznikiem z różnych zewnętrznych źródeł: sterownik poprzez element terminala polowego tego zabezpieczenia (funkcje wyjściowe Załączenia/Wyłączenia elementów terminala polowego mogą ustawić sygnały SWE, które będą argumentami opisywanych funkcji wejściowych), lub sterownika pola innego urządzenia, SZR poprzez zabezpieczenie samoczynnego załączenia rezerwy (SZR), lokalne poprzez sterowanie np. z przycisku, które jest podłączone do fizycznego wejścia. Dla tych wejść deklaruje się zbocze pobudzające sterowanie. Sygnał żądania Wyłącz / Załącz trwa 250[ms] plus 30[ms] przeciągania.. Funkcje Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ, automatycznie realizują funkcję załączenia na zwarcie. Computers & Control Sp. j. 7-12

Wejście zewnętrzne WYŁĄCZ (awaryjne), Jeżeli funkcja ta posiada zadeklarowane wejście to poziom aktywny na tej funkcji wejściowej, spowoduje żądanie wyłączenia awaryjnego, tzn. zostanie wygenerowany raport zwarcia (zadziałania), a następnie (tak jak w przypadku zadziałania stopni zabezpieczeniowych) zostanie uruchomiona sygnalizacja URW. Takie zewnętrzne wyłączenie awaryjne, jest widziane przez zabezpieczenie tak jakby to jeden ze stopni awaryjnych zażądał wyłączenia, sygnalizując ten fakt odpowiednimi funkcjami wyjściowymi i raportem. Sygnał żądania wyłączenia trwa do momentu stanu nieaktywnego zadeklarowanego wejścia plos 30[ms] przeciągania. Wejście załączenia na zwarcie, Funkcja ta nie załącza wyłącznika. Funkcja ta realizuje zabezpieczenie od załączenia na zwarcie. Jeżeli funkcja ta posiada zadeklarowane wejście to poziom aktywny na tej funkcji wejściowej, spowoduje na zadeklarowany czas (blokady opóźnień po załączeniu na zwarcie ): blokadę automatyki SPZ, skrócenie czasu zadziałań wszystkich stref (człon impedancyjny) do nastawionego czasu minimalny czas opóźnień w strefach, (w celu skrócenia czasów w innych stopniach należy wykorzystać funkcje wejściowe blokad opóźnień poszczególnych stopni), brak sygnalizacji awarii bezpiecznika (przekładników napięciowych). W zabezpieczeniu funkcja załączenia na zwarcie, aktywuje się automatycznie (bez względu na to czy f.wej. Wejście załączenia na zwarcie jest zadeklarowana) gdy, następuje załączenie wyłącznika z: telemechaniki (np. SAZ 2000, IEC 103), f.wej. Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (lokalne, sterownik, SZR), lokalnego pulpitu. Użycie funkcji wej. Wejście załączenia na zwarcie, jest uzasadnione jeżeli zabezpieczenie nie załącza wyłącznika z powyższych powodów, a mimo to ma zapewnić skrócenie czasów zadziałania stref i blokadę SPZ. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeżeli przez inne zabezpieczenie wykonywane jest sterowanie załączenia wyłącznikiem. (W starszych zabezpieczeniach, funkcja ta nazywała się Wejście ręcznego załączenia ). URW (załączone), Jeżeli ta funkcja wejściowa jest aktywna, to obsługa żądań odbioru, nadawania URW jest załączona. Jeżeli funkcja ta jest nieaktywna, to żadna sygnalizacja i obsługa żądań z/do URW nie zostanie obsłużona. Wejście URW, Jeżeli ta funkcja wejściowa posiada zadeklarowane wejście, to poziom aktywny na tej funkcji wejściowej, spowoduje żądanie wyłączenia z URW. Computers & Control Sp. j. 7-13

Wejście nr 1 kontroli gotowości wyłącznika, Wejście nr 2 kontroli gotowości wyłącznika, Jeżeli funkcje te posiadają zadeklarowane wejścia, to poziom aktywny na tych funkcjach wejściowych, określa iż wyłącznik jest gotowy. Pojawienie się poziomu nieaktywnego na którymkolwiek z wejść, określa iż wyłącznik nie jest gotowy. Jeżeli któreś z wejść nie zostanie zadeklarowane, to wejście to nie powoduje sygnalizacji braku gotowości. Brak gotowości wyłącznika natychmiast (np. cyklu SPZ) uniemożliwia wykonanie sterowania na ZAŁĄCZ wyłącznika i jest sygnalizowany odpowiednimi funkcjami wyjściowymi. Wejścia kontroli ciągłości obwodu wyłącznika, Powyższe funkcje wejściowe realizują niezależne sygnalizacje uszkodzenia obwodów (wyłączających i załączającego) ciągłości wyłącznika, nie wpływają one bezpośrednio na działanie wyłącznika. Jeżeli funkcje te posiadają zadeklarowane wejścia, to poziom aktywny na tych funkcjach wejściowych, określa iż obwody wyłącznika są sprawne. Pojawienie się poziomu nieaktywnego na któryś z wejść, określa iż nastąpiło uszkodzenie obwód nr 1 (lub nr 2) wyłącznika. Jeżeli któreś z wejść nie zostanie zadeklarowane, to wejście to nie powoduje sygnalizacji braku ciągłości. Computers & Control Sp. j. 7-14

3.4. Funkcje wyjściowe Wyłączenie 1, Funkcja wyjściowa, która jest wysterowana w momencie trwania Wyłącz z dowolnego źródła (awaryjnego i ruchowego). Czas trwania funkcji wyjściowej pokrywa się z czasem trwania wyłączenia (zwykle do czasu przerwania obwodu przez wyłącznik) plus 30[ms] przeciągania. Funkcja ta jest zalecana do sterowania wyłącznikiem na WYŁĄCZ. W przypadku konieczności wysterowania więcej niż jednego wyjścia przekaźnikowego można użyć funkcji Mostki. Wyłączenie 2 (awaryjne), ( AW ) Funkcja wyjściowa, która jest wysterowana w momencie trwania Wyłącz awaryjnego tzn. pochodzącego od zadziałania stopni zabezpieczenia. W przypadku wyłączenia ruchowego, funkcja ta nie zostanie wysterowana. Czas trwania funkcji wyjściowej pokrywa się z czasem trwania wyłączenia (zwykle do czasu przerwania obwodu przez wyłącznik) plus 30[ms] przeciągania. Wyłączenie definitywne, Wyłączenie definitywne jest wyłączeniem awaryjnym, które nie powoduje kolejnego sterowania wyłącznikiem na załącz od SPZ. Wyłączenie definitywne jest również ustawiane gdy następuje wysyłanie sygnału do URW. Czas trwania funkcji wyjściowej pokrywa się z czasem trwania wyłączenia (zwykle do czasu przerwania obwodu przez wyłącznik) plus 30[ms] przeciągania. Przerywanie wyłączenia, Niektóre starsze układy wyłącznikowe wymagają oprócz sterowania na Wyłącz generowanie sygnału przerywania Wyłącz. Funkcja realizuje dodatkowe zabezpieczenie styków wewnętrznych przekaźników wykonawczych przed sklejeniem się podczas rozłączania dużych prądów cewek sterujących wyłącznikiem. Na końcu sygnału Wyłącz (koniec Wyłącz ) zostaje wysterowana funkcja wyjściowa Przerywania wyłączenia na czas 30 [ms]. Załączenie, Funkcja wyjściowa, która jest wysterowana w momencie trwania Załącz z dowolnego źródła (np. ruchowego lub SPZ) na czas 250 [ms]. Funkcja ta jest zalecana do sterowania wyłącznikiem na ZAŁĄCZ. W przypadku konieczności wysterowania więcej niż jednego wyjścia przekaźnikowego można użyć funkcji Mostki. Przerywanie załączenia, Niektóre starsze układy wyłącznikowe wymagają oprócz sterowania na Załącz generowanie sygnału przerywania Załącz. Na końcu sygnału Załącz (koniec Załącz ) zostaje wysterowana funkcja wyjściowa Przerywania załączenia na czas 30 [ms]. Computers & Control Sp. j. 7-15

Załączenie na zwarcie, Funkcja wyjściowa jest wysterowana na czas określony przez parametr Czas blokady opóźnień funkcja załączenia na zwarcie w momencie pobudzenia wejścia Wejście załączenia na zwarcie lub któregoś z wejść Wejście zewnętrzne ZAŁĄCZ (sterownik, SZR, lokalne), lub w wyniku sterowania na Załącz z systemu. Funkcja ta jest potwierdzeniem załączenia linii na zwarcie. Wyłączenie fazy L1, Wyłączenie fazy L2, Wyłączenie fazy L3, Powyższe funkcje wyjściowe wysterowane zostają w momencie trwania Wyłącz z dowolnego źródła (awaryjnego i ruchowego). Czas trwania funkcji wyjściowej pokrywa się z czasem trwania wyłączenia (zwykle do czasu przerwania obwodu przez wyłącznik) plus 30[ms] przeciągania. Funkcje te są dostępne w przypadku występowania modułu SPZ jednofazowego. Jeżeli zaistnieje konieczność wysterowania więcej niż jednego wyjścia przekaźnikowego można użyć funkcji Mostki. Koniec wyłączania, Funkcja wyjściowa Koniec wyłączania zostanie wysterowana w momencie zakończenia sygnału wyłącz awaryjnego o ile nie nastąpiło wysłanie sygnału do URW na czas 250 [ms]. Funkcja ta może okazać się przydatna w przypadku rezerwowania zabezpieczeń, gdzie tylko inne zabezpieczenie może sterować na Załącz (wykonać automatykę SPZ). W takim przypadku funkcję wyjściową Koniec wyłączania jednego z zabezpieczeń, można wprowadzić na funkcję wejściową Wejście pobudzenia zewnętrznego SPZ drugiego zabezpieczenia. Można to wykonać za pomocą np. automatyk AoE (Automatics over Ethernet) lub połączeniem elektrycznym (z wyjścia przekaźnikowego jednego zabezpieczenia na wejście transoptorowe drugiego). Potwierdzenie zewnętrznego ZAŁĄCZ (sterownik), Potwierdzenie zewnętrznego WYŁĄCZ (sterownik), Potwierdzenie zewnętrznego ZAŁĄCZ (SZR), Potwierdzenie zewnętrznego WYŁĄCZ (SZR), Potwierdzenie zewnętrznego ZAŁĄCZ (lokalne), Potwierdzenie zewnętrznego WYŁĄCZ (lokalne), Potwierdzenie zewnętrznego ZAŁĄCZ (system), Potwierdzenie zewnętrznego WYŁĄCZ (system), Odpowiednie funkcje wyjściowe są wysterowane, gdy z danego źródła sterowanie zostanie przyjęte żądanie sterowania wyłącznikiem. Wyłącznik zamknięty, Funkcja wyjściowa określa stan położenia wyłącznika. Jeżeli funkcja jest wysterowana to oznacza, że wyłącznik jest zamknięty, w przeciwnym wypadku jest otwarty. Brak gotowości wyłącznika, Jeżeli na funkcji wejściowej Wejście nr 1 kontroli gotowości wyłącznika lub Wejście nr 2 kontroli gotowości wyłącznika zostanie zasygnalizowane, iż wyłącznik jest nie gotowy, to funkcja wyjściowa Brak gotowości wyłącznika zostanie wysterowana. Computers & Control Sp. j. 7-16

Brak gotowości wyłącznika t>, Jeżeli na funkcji wejściowej Wejście nr 1 kontroli gotowości wyłącznika lub Wejście nr 2 kontroli gotowości wyłącznika zostanie zasygnalizowane, iż wyłącznik jest nie gotowy, to funkcja wyjściowa Brak gotowości wyłącznika t> po czasie (zadeklarowanym w parametrze Opóźnienie sygnalizacji braku gotowości wyłącznika obwodu nr 1 lub Opóźnienie sygnalizacji braku gotowości wyłącznika obwodu nr 2 ) funkcja wyjściowa Brak gotowości wyłącznika zostanie wysterowana. Uszkodzenie obwodu wyłącznika, Wysterowana funkcja wyjściowa sygnalizuje o przerwanej ciągłości (uszkodzenie) wyłącznika danego obwodu. Wyłączenie od URW, Potwierdzenie wyłączenia przez zabezpieczenie w wyniku przyjęcia żądania wyłączenia od URW. Przyjęcie sygnału z URW, Potwierdzenie przyjęcia żądania wyłączenia od URW (uwzględnia kryterium prądowe). Wysłanie sygnału do URW, Funkcja wyjściowa przeznaczona do wysyłania żądania wyłączania do URW. Wysyłanie żądania wyłączania do URW trwa od momentu trwania żądania Wyłącz (z zaprogramowaną zwłoką parametru opóźnienie wysyłania sygnału URW) do momentu odwzbudzenia sygnału żądania wyłączenia przez zabezpieczenie. Przekroczona suma prądów wyłącznika, Funkcja wyjściowa pełni tylko rolę sygnalizacji, a zostanie wysterowana, gdy Pozostała suma prądów wyłączeń (parametr w Nastawy Funkcje rozszerzone Liczniki ) będzie mniejsza lub równa zero. Pozostałą sumę prądów wyłącznika ustawia się przy uruchomieniu zabezpieczenia i przy wymianie wyłącznika, natomiast jej dekrementacja następuje automatycznie w momencie wyłączenia. Dzięki tej funkcji można kontrolować, czy suma prądów wyłączona przez wyłącznik nie przekroczyła zaleceń producenta tzn. konieczność konserwacji, wymiany wyłącznika. Funkcję tę można zablokować (odblokować) z pulpitu lokalnego w menu Liczniki, klikając jednocześnie klawisz (w prawo) i S. Computers & Control Sp. j. 7-17

4. Wskazówki eksploatacyjne W niniejszym dokumencie przedstawiono kilka podstawowych wskazówek. Informacje te należy traktować jako pewne wytyczne, stanowiące pomoc w zakresie eksploatacji tychże urządzeń i w żadnym stopniu nie mogą stanowić o ostatecznym ich sposobie zaprogramowania i przyłączenia. Przyjęcie danego rozwiązania (jako właściwego), w każdym przypadku, należy do odpowiednich służb zabezpieczeniowych. Poniżej zamieszczono propozycję rozwiązania problemu przerywania wyłączenia (załączenia). Otóż nie ma potrzeby stosowania funkcji wyjściowych: Przerywanie wyłączenia (załączenia), można to rozwiązać (np. wykorzystując funkcję Mostki ) w ten sposób, iż przekaźnik Pu1 i Pu2 będą wysterowywane jednocześnie dla każdego sygnału Wyłącz ( Załącz ). Przerywanie wyłączenia (załączenia) będzie się odbywać przez równoległe połączenie przekaźnika pomocniczego (przerywającego prąd). Rys. 1. Przykład realizacji przerywania Wyłącz ( Załącz ) gdzie: Pu1, Pu2 dowolne przekaźniki zaprogramowane jako sygnał Wyłącz ( Załącz ), PP przekaźnik pomocniczy przerywający prąd sterowania wyłącznikiem, CW cewka wyłącznika, Tpp czas opóźnienia przekaźnika pomocniczego PP (około 30-40 [ms]), Computers & Control Sp. j. 7-18

5. Sterowanie wyłącznikiem z pulpitu lokalnego Opis sterowania wyłącznikiem z pulpitu lokalnego zamieszczono w rozdziale Pulpit lokalny i synoptyka. Computers & Control Sp. j. 7-19