e-recepta Rewolucja informacyjna w ochronie zdrowia w pigułce Grzegorz Gomoła Dyrektor Programu Hewlett-Packard Polska
Agenda Recepta obecne uwarunkowania prawne Starcie recepty papierowej i elektronicznej czy jest zdecydowany zwycięzca? Prototyp e-recepty: interesariusze i obieg recept Wnioski z wdrożenia prototypu e-recepty Pozyskiwanie danych dziedzinowych Prototyp e-recepty na rzecz rozwiązania docelowego
Recepta obecne uwarunkowania prawne Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. 2007 nr 97 poz. 646 ze zm.) reguluje zawartość recepty (w tym: imię, nazwisko, adres, PESEL pacjenta; imię, nazwisko, numer PWZ lekarza) Ustawaprawofarmaceutycznez dnia 6.09.2001 (Dz.U. 2008nr 45poz. 271 t.j. ze zm.) apteka może przekazywać dane umożliwiające identyfikację pacjenta lub lekarza wyłącznie do NFZ lub Inspekcji Farmaceutycznej, pod rygorem cofnięcia zezwolenia przez WIF recepta elektroniczna musi być anonimowa Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2002nr 101poz. 926 t.j. ze zm.) przetwarzanie danych o stanie zdrowia wymaga przesłanki uzasadniającej takie przetwarzanie dane przekazywane do CSIOZ muszą być odpersonalizowane Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z dnia 5.12.1996 (Dz.U. 2008nr 136poz. 857 t.j.ze zm.) recepta w sensie prawnym może istnieć wyłącznie w postaci papierowej, z własnoręcznym podpisem lekarza postać elektroniczna może być co najwyżej kopią recepty właściwej 3
Elektroniczna recepta...... to wpis w bazie danych, czyli: Lekarz wybiera dla pacjenta w systemie leki oraz dawkowanie Farmaceuta wybiera w systemie receptę i sprzedaje leki Pacjent kupuje leki bez papieru a dodatkowo może sam zobaczyć w systemie historię farmakoterapii 4
Dla lekarza: Korzyści Ułatwienie w wystawianiu recept Minimalizacja ryzyka wypisania niewłaściwych leków Dostęp do historii farmakoterapii pacjenta i innych informacji zdrowotnych Dla farmaceuty: Minimalizacja ryzyka wydania niewłaściwego leku Zwiększenie efektywności dzięki szybszej realizacji recept Wyeliminowanie realizacji recept o powtarzających się numerach Wyeliminowanie potrzeby wypisywania zaświadczeń o częściowej realizacji Ograniczenie biurokracji Dla Pacjenta Zwiększenie bezpieczeństwa przetwarzania informacji medycznych Dostęp do historii farmakoterapii Ułatwienia związane z zakupem leków 5
Recepta papierowa a recepta elektroniczna Czym jest oryginał rzecz oryginalna, niebędąca kopią, przeróbką itp. (słownik języka polskiego) rzecz autentyczna; pierwowzór (słownik wyrazów obcych) Cecha Recepta papierowa Recepta elektroniczna Trwałość łatwa w utraceniu lub zniszczeniu prawdopodobieństwo utraty marginalne (kopie bezpieczeństwa) Cecha pierwowzoru oparta na wzorze zbiór informacji o odpowiedniej strukturze Cecha pierwotności często kopia/zobrazowanie informacji w postaci wydruku na szablonie informacja pierwotna, możliwe wykonanie dowolnej liczby kopii Czytelność bywa nieczytelna jednoznacznie czytelna Poprawność Nienaruszalność Zaufanie do autentyczności możliwa niezgodność z wymaganym zakresem informacyjnym narażona na przeróbki/nieautoryzowane modyfikacje wymagana ekspertyza w celu stwierdzenia autentyczności walidacja informacji zgodnie z wymaganiami brak możliwości dokonania przeróbki/zmiany danych zapewnienie niezaprzeczalności i autentyczności poprzez mechanizmy podpisu elektronicznego 6
Wynik starcia recept Recepta elektroniczna idealny oryginał Recepta papierowa idealny obiekt prawny (obecnie) Wynik starcia: 1:1? Nie! nieidealną rzeczywistość prawną można zmienić cech obiektów zmienić nie można Początek zmian: Ustawa o SIOZ Recepta elektroniczna skazana na sukces
Interesariusze szyna usług e-recepta System Centralny Konto Pacjenta szyna usług Świadczeniodawca Apteka
Obieg recept Prototyp e-recepty Scenariusz 1 Papierowa postać recepty Scenariusz 1 Elektroniczna postać recepty Lekarz uczestnik prototypu Farmaceuta uczestnik prototypu Elektroniczna postać realizacji recepty Scenariusz 2 Scenariusz 2 Recept a System Centralny e-recepta Taksacja recepty Scenariusz 3 Scenariusz 3 Farmaceuta Lekarz Scenariusz 4
Obieg recept System docelowy e-recepty Papierowa postać recepty Elektroniczna postać recepty Lekarz uczestnik prototypu Scenariusz 1 Farmaceuta uczestnik prototypu Elektroniczna postać realizacji recepty Recepta System Centralny e-recepta Takscacja recepty Farmaceuta Lekarz 1 0
W liczbach i wnioskach Eksploatacja prototypu od 03.2011 obszar: Leszno i powiat leszczyński Prototyp e-recepty uczestnicy: 4 świadczeniodawców (16 lekarzy), 17 aptek (36 farmaceutów) utworzone konta pacjentów: 125 liczba wystawionych e-recept: 14 450 liczba zrealizowanych recept: 58 229 zrealizowane e-recepty: 2 774 reprezentatywna, choć mała próbka danych Klucz do sukcesu: udział w projekcie aptek/przychodni, lekarzy/farmaceutów, pacjentów pozyskanie danych dziedzinowych Konieczna współpraca z organizacjami zrzeszającymi lekarzy, farmaceutów, pracodawców w opiece zdrowotnej 11
Rozwiązanie informatyczne a pozyskanie danych dziedzinowych Od założeń teoretycznych do praktyki Dane źródłowe zgromadzone w informatycznych systemach dziedzinowych Heterogeniczność systemów dziedzinowych znaczna liczba producentów znaczna liczba wersji i typów systemów ograniczone prawa licencyjne użytkowników Budowa systemu informatycznego to warunek konieczny, ale niedostateczny sukcesu Metody pozyskania danych: wymóg prawny (narzucenie jednego sposobu gromadzenia i wymiany danych, czyli wzorca systemu dziedzinowego) obowiązkowy udział, ale trudny w realizacji, bardzo kosztowny, zagrożony nierealizowalnością budowa systemów pośrednich/regionalnych lepszy kontakt z dostawcami, mniejsza złożoność i skala przedsięwzięcia, ale możliwa niechęć do udziału ze strony pacjentów, lekarzy i farmaceutów wariant pośredni wymóg formalny połączony z możliwie szerokim zaangażowaniem regionalnym (współpraca z dostawcami oprogramowania oraz użytkownikami) 12
Prototyp na rzecz rozwiązania docelowego O czym należy pamiętać Ryzyko prawne brak regulacji dotyczących recept elektronicznych brak wymogu uczestnictwa dla usługodawców i aptek Ryzyko organizacyjne brak motywacji dla środowisk lekarzy i farmaceutów brak zaangażowania podmiotów instytucjonalnych (GIF, NFZ) obawy pacjentów Bezpieczeństwo danych uprawnienia do przetwarzania danych pełne bezpieczeństwo danych: zabezpieczenie procesowe (kojarzenie danych poprzez klucze) zabezpieczenie informatyczne 13
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Grzegorz Gomoła, Hewlett-Packard Polska e-mail: grzegorz.gomola@hp.com