Spis treści 1. Wstęp... 2 2. Jak testowaliśmy?... 3 3. Swiftech Storm... 7 4. Swiftech Apogee GT... 10 5. Swiftech Apogee... 15 6. D-Tek FuZion... 17 7. KTC PQ-Plus P4 775... 22 8. Black Water XT Cpu Block... 26 9. Swiftech Apogee GTX... 30 10. innovatek G-Flow... 34 11. Testy... 38 12. Podsumowanie... 41 - Koniec spisu treści -
1. Wstęp Chłodzenie cieczą jest coraz częściej wybieranym sposobem na zmniejszenie temperatur podzespołów naszego komputera. W obecnych czasach gdy mamy szeroką gamę dedykowanych części do W/C, przyszły czy też obecny użytkownik stoi przed trudnym wyborem części do swojego układu. Dlatego też przygotowaliśmy dla Was serię testów zestawiających dostępne komponenty. Pierwszym opublikowanym jest niniejszy test bloków wodnych na procesor. Związane jest to z pojawieniem się ostatnio na rynku wielu ciekawych nowości oraz braku jakiegokolwiek polskojęzycznego testu tychże. Do naszej redakcji trafiło około 20 bloków zarówno produkcji firmowych jak i tzw. homemade. Początkowo planowaliśmy przetestować wszystkie i opublikować całość wyników za jednym razem, niestety trwało by to około półtora miesiąca. Dlatego postanowiliśmy opublikować artykuł zawierający opis metodologi testowej oraz wyniki kilku bloków. Dziś zapoznacie się z trzema konstrukcjami: D-Tek FuZion Swiftech Apogee GT Swiftech Storm [13.05.2007] Swiftech Apogee [17.05.2007] KTC PQ-Plus P4 775 [23.05.2007] Black Water XT Cpu Block [18.07.2007] Swiftech Apogee GTX [06.08.2007] innovatek G-Flow Lista testowanych bloków jest wciąż otwarta, dlatego nie podamy jej tutaj, możemy tylko zapewnić, że znajdą się na niej wszystkie najważniejsze pozycje dostępne na rynku. Nie zabraknie również miejsca dla popularnych lecz niedostępnych konstrukcji. Autorzy: Jakub Marek Michał Tyczyńśki 2
2. Jak testowaliśmy? Procedura testowa: 1.Nakładanie pasty. W testach użyta została pasta Arctic Silver 5. Każdorazowo przed jej nałożeniem procesor był dokładnie czyszczony. Pasta była równomiernie rozprowadzana po powierzchni procesora za pomocą karty telefonicznej. Do każdego smarowania staraliśmy się użyć podobnej ilości pasty (metodą "na oko", niestety nie posiadamy jeszcze;) laboratorium, w którym moglibyśmy odmierzyć dokładnie taką sama ilość pasty). 2. Montaż bloku. Każdy blok był montowany za pomocą dostarczonego wraz z nim zestawu montażowego (jeżeli był więcej niż jeden sposób montażu danego bloku, testowane były obydwa). Jeżeli do produktu była dostarczona instrukcja mówiąca jak mocno dokręcać blok, postępowaliśmy zgodnie z nią. 3. Wygrzewanie pasty Każdorazowo pasta była wygrzewana przez godzinę, za pomocą programu ORTHOS, przed rozpoczęciem właściwym testów. 4. Czas spoczynku - "idle" Godzina spoczynku procesora, między kolejnymi testami 5. Test wydajności pod obciążeniem - "stress" Uruchomienie programu ORTHOS obciążającego procesor, po godzinie spisanie temperatur procesora, wody oraz otoczenia. 6. Wpływ przepływu w układzie na wydajność? 3
Chcieliśmy sprawdzić czy powtarzany mit o tym, że wydajność pompki / przepływ / ciśnienie w układzie nie ma żadnego wpływu na wydajność jest prawdziwy. Czy naprawdę nie zauważymy różnicy, a jeśli już będzie to tylko jeden stopień. W tym celu zostały użyte dwie pompki Coolriver Rev1 oraz Laing DCC. Coolriver pracował w dwóch trybach - zasilany napięciem 5V i 12V. Procedura dla jednego blok punkt po punkcie: pompka Laing DCC nałożenie pasty montaż bloku wygrzanie pasty (1h) "idle" (1h) test "stress" (1h) pompka Coolriver Rev1 @ 12V wygrzewanie wody (20m) "idle" (1h) test "stress" (1h) pompka Coolriver Rev1 @ 5V "idle" (1h) test "stress" (1h) Całość trwała w przybliżeniu 8 godzin Procedura powyższa była powtarzana 5 krotnie, przy czym w sytuacji gdy pierwszy test przeprowadzony na pompce Laing DCC dawał gorsze wyniki niż najlepszy uzyskany dla danego bloku, procedura kończyła się po tym teście, jeżeli wyniki były lepsze odbywała się pełna procedura testowa dla danego "założenia bloku". Wybraliśmy taką metodę, gdyż postanowiliśmy brać pod uwagę najlepsze uzyskane wyniki podczas pięciokrotnego powtórzenia testu na danym bloku, dlatego też kontynuowanie procedury w przypadku gorszych wyników mijało się z celem. Nie wyciągaliśmy średniej gdyż jeden nieuważny/zły montaż mógł spowodować przekłamanie wyniku. 7. Warunki otoczenia. Podczas testu staraliśmy się utrzymać cały czas podobną temperaturę otoczenia, co powodowało również przybliżone temperatury cieczy. Udało się to bardzo dobrze, gdyż temperatura 4
cieczy miała maksymalne odchylenia wynoszące około +/- 0,7*C (!!) 8. Testowy układ chłodzenia cieczą Chłodnica Cooltek Dual oraz dwa wentylatory 120mm pracujące z napięciem 12V Pompka Coolriver Rev1 Pompka Laing DCC Węże innovatek 8/10 Złączki skręcane 8/10 Chłodziwo - woda demineralizowana 9. Konfiguracja platformy testowej Procesor: Intel Core2Duo E6300 pracujący z częstotliwością 3500MHz z napięciem 1,6V Płyta główna: Asus P5B-e Plus Pamięci: G.Skill 2GBNQ 2x1GB Karta graficzna: X1950AIW Zasilacz: Enermax Galaxy 850W 10. Pomiar temperatur Procesor - pomiar za pomocą programu CoreTemp Woda termometr cyfrowy Otoczenie - termometr rtęciowy 11. Niedoskonałość procedury testowej. Zdajemy sobie sprawę, że mimo dołożenia wszelkich starań by wyniki naszych testów były jak najdokładniejsze, takie nie są... wpływają na to między innymi: zmienne warunki otoczenia niedokładność odczytów temperatury procesora niedokładność termometrów 12. Specyficzne warunki testu. 5
Trzeba pamiętać, że na potrzeby testu został użyty zestaw złożony z jednego bloku oraz chłodnicy 2x120mm, jest to zestaw pozwalający uzyskać bardzo wysoką wydajność (takiego) układu. Dlatego w przypadku inaczej dobranego układu do chłodnicy i pompki wyniki mogą być inne. Również porównywanie uzyskanych przez nas wyników z innymi uzyskanymi nawet na podobnych procesorach nie jest możliwe, gdyż każdy procesor grzeje się inaczej oraz nie posiada identycznie skalibrowanej diody. Pamiętaj by przy wyborze bloku zastanowić się czy wybrany przez Ciebie produkt sprawdzi się w Twoim układzie. Dzięki testom przy 3 różnych przepływach możesz wybrać blok optymalny do Twojego układu. 6
3. Swiftech Storm Długo zastanawialiśmy się od czego zacząć... wybór padł na blok Storm. Legendarną już konstrukcję opracowaną i następnie produkowaną przez australijskiego inżyniera Stew'a Forster'a pewnie bardziej znanego pod nickiem Cathar. W 2005 roku sprzedał on prawa do swojego pomysłu amerykańskiej firmie Swiftech. Bloczek przeszedł delikatny lifting wewnątrz, co oczywiście zwiększyło jeszcze bardziej jego wydajność (dla nie wiedzących... był to ówcześnie najwydajniejszy blok), również poprawiono jego design. W niedługim czasie dokonano kolejnych korekt w konstrukcji i do sprzedaży trafiła druga rewizja bloku, którą właśnie teraz się zajmiemy. Jako, że jest to prywatna własność jednego z autorów, szare OEMowe opakowanie zaginęło w otchłani mieszkania. Również wyposażenia nie udało się odnaleźć, dlatego musicie się zadowolić samą listą zawartości opakowanie: czarno-biała instrukcja montażu zestawy montażowe króćce wraz z zaciskami (takie same jak będą pokazane przy okazji bloku Apogee GT) No i oczywiście sam blok, który na szczęście nie zaginął i przypadł mu zaszczyt rozpoczęcia prezentacji bloków z naszego zestawienia. Wkręcone złączki na poniższych zdjęciach nie były wyposażeniem bloku Prawda, że piękny? Teraz rozkręcimy to cudo na części pierwsze i dokładnie zlustrujemy. Odkryjemy przed Wami tajemnice owej legendarnej konstrukcji. Pierwszą częścią bloku jaką się zajmiemy jest wykonany z czarnego Derlinu top. Znajdujący się centralnie gwint jest otworem wlotowym. To przez niego do wnętrza bloku wpada rozpędzona przez pompkę ciecz, jednak nie uderza bezpośrednio w miedziany spód. Spotyka na swojej drodze kolejny element bloku jakim jest... 7
... sprayer. Czyli bardziej zrozumiale (chyba) - akcelerator. Jest to, podobnie jak top, płytka wykonana z czarengo Derlinu. Na środku jej znajduje się 35 malutkich rurek - jetów, każda z nich ma średnice wewnętrzną wynoszącą dziesiąte części milimetra. Ciecz uderzająca w te kanaliki zwiększa swoje ciśnienie, a następnie wytryskuje na......otwory umieszczone w miedzianym spodzie dokładnie pod jetami. W ten sposób płyn pod ogromnym ciśnieniem odbiera ciepło ze spodu bloku. W tym tkwił cały sekret wydajności tej konstrukcji. Oczywiście nie mogła być ona pozbawiona wady - blok wymagała dużych przepływów w układzie, by uzyskać wysoką wydajność. Minusem w dzisiejszych czasach jest optymalizacja Storm'a pod procesory jednordzeniowe z odsłoniętym rdzeniem. Niestety dlatego bloczek nie radzi sobie tak dobrze jak kiedyś i musiał ustąpić młodszym produktom. 8
A po drugiej stronie... 9
4. Swiftech Apogee GT Gdy firma Swiftech wypuściła na rynek pierwszy blok oparty o patent Diamond Pin Matrix - MCW55. Ten szybko zdobył uznanie na całym świecie i był nie raz nagradzany przez różne serwisy. Amerykański producent postanowił iść za ciosem i wypuścił na rynek blok wykorzystujący owy patent - Apogee. Produkt ten okazał się wydajniejszy i tańszy od Storma. Również jego wymagania co do przepływu nie były tak ogromne jak u poprzednika. Apogee został zoptymalizowany pod procesory firm Intel i AMD jedno- i dwurdzioniowe z rdzeniem osłoniętym IHS'em. Pewien czas po premierze, na rynek trafiła nowa wersja bloku GT, w której jeszcze bardziej udoskonalono spód, zwiększając wydajność. Niestety z przyczyn niezależnych od nas, będziemy musieli trochę poszatkować rodzinę bloków Apogee i zacząć jej prezentacje od średniego brata Apogee GT jest to pierwszy blok firmy Swiftech pakowany w kolorowy blister i posiadający równie kolorową instrukcję. Wewnątrz opakowani znajdziemy: kolorową instrukcje montażu zestawy montażowe króćce wraz z zaciskami dodatkowa zapinka pod socket AM2 dodatkowy, grubszy oring 10
Zatrzymamy się na chwilę przy oringu. Po co dostajemy dodatkowy, grubszy oring, postaramy się pokrótce wytłumaczyć. Inżynierowie Swiftech'a podczas testów bloku, zauważyli iż powierzchnia IHS'a procesora często nie jest płaska tylko wklęsła. Wymiana standardowego 2,6mm oringu na 3mm spowodowała lekkie uwypuklenie spodu bloku. Jak wykazały testy przeprowadzone w laboratorium firmy, blok z wypukłym okazał sie wydajniejszy od standardowego z płaskim spodem. Od tamtej pory każdy blok Apogee GT jest standardowo wyposażony w dodatkowy oring. Jednak trzeba pamiętać, że nie wszystkie IHS'y są wklęsłe i nie zawsze zmiana oringa polepszy znacząco wydajność, nie mniej jednak warto wymienić i sprawdzić jak owa teoria przekłada sie na praktykę. (i tak też zrobimy Za nim zajrzymy do środka i sprawdzimy czym jest tajemniczy patent Diamond Pin Matrix, przyjrzymy się blokowi w trzech sytuacjach. Zaczynając od lewej blok z zapinką pod wszystkie podstawki prócz AM2, jednak nie ma się co martwić, na zdjęciu środkowym Apogee z zapinką pod AM2 i 939 (niestety zapinka nie jest zbyt ładna ). Ostatnie zdjęcie przedstawia blok z wkręconym złączkami. 11
A zdjęcie poniższe pokazuje nam blok... pozbawiony śrubek Top bloku został wykonany metodą wtryskową z kopolimeru polioksymetylenu. Tworzywo to jest odporne na działanie środków chemicznych, nawet takich jak rozpuszczalniki. Kolejną jego zaletą jest możliwość pracy w temperaturze od -40 do +100 stopni Celsjusza, przy czym jest odporny na jej szybkie i duże wahania. Posiada ono również bardzo dobre właściwości sprężynujące, nie musimy się dzięki temu martwić o niespodziewane pęknięcie topu. Metoda użyta do produkcji topu, pozwala na uzyskanie kształtów niemożliwych do osiągnięcia za pomocą obrabiarek CNC, dlatego też nowa rodzina bloków Swiftecha, ma taki nie powtarzalny wygląd. Kolejnym plusem jest obniżenie kosztów oraz przyśpieszenie produkcji 12
Spód bloku został wykonany z miedzi. Strona stykająca się z procesorem została ładnie wypolerowana. Natomiast z drugiej strony ujrzymy siateczkę drobniutkich pinów. To one przekazują ciepło z podstawy do cieczy. Nie jest to żadna skomplikowana konstrukcja, dlatego skończymy już prezentację Apogee GT Blok wodny Swiftech Apogee GT dostarczyła firma COOLING.PL 13
14
5. Swiftech Apogee Wszystko o historii oraz budowie tego bloku zostało napisane na poprzedniej stronie Swiftech Apogee różni się od wersji Apogee GT spodem oraz sposobem pakowania - OEM'owe szare pudełko z tektury. Wyposażenie i wygląd identyczne (brakuje tylko grubszego o-ringa) jak w nowszej odsłonie. Kompatybilność z większością platform na rynku zapewniają te dwie chromowane zapinki. Jak widać na poniższych zdjęciach, piny w najstarszej wersji Apogee, były większe, przez co oczywiście jest ich mniej niż w GT. 15
Blok wodny Swiftech Apogee dostarczyła firma COOLING.PL 16
6. D-Tek FuZion D-tek to jeszcze niedawno mało znana na naszym rynku firma zajmująca się chłodzeniem wodnym. Wszystko zmieniło się gdy najnowsza konstrukcja firmy, innowacyjny bloczek, o nazwie FuZion trafił do oferty. Produkt okazał się na tyle wydajny, że pokonał blok Swoftech Apogee GT i szybko zdobył uznanie na świecie, a dzięki firmie ANGELA trafił na nasz rodzimy rynek. Cóż takiego niezwykłego jest tej konstrukcji dowiecie się już za chwilę. FuZion dostajemy zapakowany w białe tekturowe pudełko. Wewnątrz którego znajdziemy: instrukcje montażu w języku polskim (chyba jako jedyna zagraniczna pozycja) zestaw montażowe zapinki pod platformy AMD i Intel'a dwie metalowe złączki (hi-flow ) na wąż 1/2" 17
Na zdjęciach blok z wkręconymi popularnymi u nas złączkami skręcanymi 8/10. Jak widać FuZion został tak obmyślony byśmy nie widzieli na zewnątrz żadnych śrub łączących blok czy mocujących zapinki. Pierwsze zostały ukryte pod spodem bloku, a drugich tu nie ma. Zapinki kładziemy na bloku i następnie dokręcamy całość do płyty głównej. Zapinki dociska blok... czyli norma, tylko nie dokręcamy nic do topu. Od lewej: "goły" FuZion, FuZion for AMD, FuZion for Intel. Blok rozebrany na części pierwsze: 18
Top bloku został wykonany z carnego Derlinu podobną metodą jak w Apogee GT. Znajdziemy na nim blaszkę z logiem producenta oraz dwa otwory na króćce, ten umieszczony centralnie służy za wlot. Kolejnym elementem jest również wykonana z czarnego Derlinu "przekładka", pomiędzy topem a spodem bloku. Umieszczone jest na niej pięć otworów, centralny jest kontynuacją wlotu znajdującego się w topie. W rogach są cztery mniejsze otwory. Chyba przyszedł czas na przedstawienie pierwszej z dwóch innowacji. Wlatująca do bloku woda, jest transportowana kanałem tworzonym przez obydwa derlinowe elementy prosto na sam środek miedzianego spodu. Następnie przez specyficzną konstrukcję bloku, ciecz zostaje nakierowana na rogi bloku, gdzie przez cztery otwory dostaje się komory znajdującej się pomiędzy topem a spodem, utworzonej przez top i środkową cześć bloku. Z komory płyn wydostaje się przez wylot w topie. (Mam nadzieję, że opis jest w miarę zrozumiały ) Taka lekko zagmatwana budowa zapewnia minimalne spadki ciśnienia i przepływu w układzie (co jest akurat bardzo cenione na zachodzie). 19
Spód bloku jest jak przystało na porządny blok wykonany z miedzi, jednak nie powstał on za pomocą obrabiarek CNC... został on w całości odlany z miedzi. Uzyskano dzięki temu bardzo ciekawą konstrukcję, nie możliwą do wykonania na CNC. Na samym środku znajduje się koło wypełnione malutkimi stożkowatymi pinami, których średnica u góry wynosi poniżej (na oko ) 0,5mm. poza okręgiem pinów znajdują się podłużne finy nakierowujące ciecz na rogi spodu, ku otworom wylotowym. Spód robi naprawdę piorunujące wrażenie, zapraszam do obejrzenia zdjęć Nie mogło się obejść bez zbliżenia z takim pięknym spodem 20
Blok wodny D-Tek FuZion dostarczyła firma ANGELA. 21
7. KTC PQ-Plus P4 775 Po prezentacji kilku amerykańskich pozycji, czas pokazać jak z produkcją bloków wodnych radzą sobie firmy ze starego kontynentu. Palma pierwszeństwa przypadła praktycznie nieznanemu u nas KTC (Zern) PQ-Plus P4 775, W blok ten na przykład wyposażane są "zwodowane" płyty główne sprzedawane przez firmę MIPS Computer. Niestety nie udało mi się znaleźć większych informacji na temat producenta, dlatego od razu przejdziemy do prezentacji. Blok dostałem zapakowany w folie bombelkową... cóż dość skromne opakowanie za 145pln. W środku znajdziemy dwa zestawy montażowe, jeden z użyciem sprężyn, drugi bez. Testy przeprowadziliśmy z blokiem zamocowanym na obydwa sposoby... wyniki były takie same (a szkoda:( ). Dużo wygodniejszy (przy najmniej dla nas) okazał się sposób bez sprężyn. W foliowym zawiniątku znajdziemy również klucz imbusowy, który pomoże nam zajrzeć do środka i w razie potrzeby oczyścić wnętrze bloku. Tak wygląda bloczek, złączki na drugim zdjęciu nie są w zestawie. Na topie bloku zostało wygrawerowane logo KTC. Przy pierwszym kontakcie blok wydaje się brzydki, jednak dłuższe obcowanie z nim pozwala, polubić uroki prostego i na pozór nijakiego designu. 22
KTC rozebrany na części pierwsze... Top bloku został wykonany z obrobionego frezarkami CNC mosiądzu. Od spodu, pomiędzy gwintami, umieszczono wybrzuszenie, które po skręceniu bloku praktycznie dotyka spodu. Pozytywnym skutkiem tego jest zwiększenie ciśnienia i lepszy odbiór ciepła ze spodu, negatywnym natomiast spore opory stawiane przez blok powodujące spadki przepływu w układzie. Zapinka została umieszczona pomiędzy górną i dolną częścią bloku. Nie jest ona przykręcona do reszty elementów, po skręceniu bloku zostaje ściśnięta (jednak nie na tyle mocno by nie móc się minimalnie ruszać) przez top oraz spód. Ta ostatnia część została specjalne wyfrezowana, tak by zapinka mogła w 23
nią "wejść Spód został wykonany z miedzi. Konstrukcja odbierająca ciepło to rząd bardzo cienkich finów powstałych przez wyżłobienie wgłębień w spodzie. Czyli prościej mówiąc finy nie wystają nad powierzchnie spodu. Spód bloku, oraz precyzja wykonania zachwyca bardziej niż u naszego lidera D-Tek FuZion, jednak wygląd to nie wszystko, wyniki testów są bardzo zaskakujące, Po kilkukrotnym powtórzeniu całej procedury różnice pomiędzy poszczególnymi etapami były podobne... zresztą zapraszam do przekonania sie o tym samemu na stronie z wynikami. 24
Blok wodny KTC PQ-Plus P4 775 dostarczyła firma ANGELA. 25
8. Black Water XT Cpu Block Black Water dobrze znana do niedawna polska marka chłodnic, obecnie asortyment produktów przeznaczonych do chłodzenia cieczą od firmy Black Water poszerzył się między innymi o blok wodny na procesor o nazwie Black Water XT Cpu Block. Podobnie jak chłodnice, produkt ten nie jest wytwarzany w Polsce tylko gdzieś daleko w Azji, zresztą jak większość komponentów PC. Bloczek pakowany jest w tekturowe pudełko oraz posiada polską instrukcję. Niestety nie posiadamy zdjęć, gdyż recenzowany XT trafił do nas w wersji OEM jeszcze przed wprowadzeniem do sprzedaży, a dołączona do niego wtedy instrukcja była napisana za pomocą tzw. krzaczków. Oczywiście wraz z bloczkiem nie mogło zabraknąć zestawu montażowego. Sam bloczek prezentuje się ciekawie, choć pierwsze co pomyślałem gdy wyjąłem go z paczki: "wygląda jak zabawka". Dzięki swojej masie i dużym rozmiarom bloczek (mimo zabawkowego wyglądu ) robi wrażenie solidnej konstrukcji. Króćce na zdjęciach nie są w zestawie. Natomiast dołączona zapinka wykonana z pleksi wydaje się strasznie delikatna. Jednak kilkumiesięczne używanie bloku nie przyniosło żadnych niespodzianek, więc 5mm grubości multizapinka daje radę. Nie mocujemy jej do bloku za pomocą śrub, tylko nakładamy na top i następnie przykręcamy do płyty głównej (podobnie jak w D-Tek FuZion). 26
Blok jest kompatybilny z platformami AMD i Intela. Top bloku został wykonany z dobrej jakości pleksi, najprawdopodobniej jest to odlew o czym świadczyć może delikatna wypukłość biegnąca z boku tego elementu. Od spodu prócz prostokątnego wcięcia, tworzącego po skręceniu bloku, komorę, w której płynie ciecz, znajduje się również kanał pod uszczelkę. Spód bloku został wykonany z miedzi i niestety jest dość gruby, bo ma około 5mm (nie licząc finów). Od początku jego budowa stanowiła dla nas zagadkę. Niestety od firmy Black Water nie udało nam się wyciągnąć żadnych informacji na temat sposobu w jaki został wytworzony spód. Możemy jedynie spekulować w jaki sposób zostało wykonane widoczne na zdjęciach 120 finów. 27
Za nim zaczniemy nasze spekulacje, napiszę dlaczego sądzimy, że spód nie jest wykonany za pomocą frezarek CNC. Na zdjęciu poniżej widać, że blaszki przy samym spodzie są lekko zaokrąglone, a owo zaokrąglenie "wchodzi pod" blaszkę, jest raczej nie do wykonania za pomocą CNC. Sądzimy, że również nie jest to odlew.. z tego samego powodu. Mam nadzieje, że dobrze przyjrzeliście się powyższemu zdjęciu, bo teraz czas na nasze herezje (podziękowania dla dwóch osób, z którymi rozmawiałem na temat spodu i które pomogły przy odpowiedzi na pytanie "jak oni to zrobili?"). Metoda pierwsza: blaszki wygięte w odwrócone "L" zostały zgrzane lub (mniej pewne) przylutowane do odpowiednio spreparowanego spodu. Tłumaczyłoby to lekkie zaokrąglenie finów tuż przy powierzchni spodu. Rysunek poglądowy: Druga metoda, to nacięcia powierzchni miedzi tak by utworzyć długie cienkie blaszki, które następnie zostają zgięte do pozycji pionowej względem spodu. Rysunek poglądowy: 28
Czy któraś z metod została użyta nie wiemy, możemy jedynie spekulować i tak naprawdę być daleko od prawdy. Będziemy się starać dotrzeć do prawdy. Blok wodny Black Water XT Cpu Block dostarczyła firma Black Water 29
9. Swiftech Apogee GTX Swiftech nie spoczął na laurach i krótko po premierze Apogee GT, pojawiły się informację o wersji GTX. Początkowo sądzono, że będzie to tylko odpicowana wersja GT, jednak prócz wyglądu poprawiła się również wydajność. Co się stało z Apogee? Dowiecie się czytając dalszą cześć artykułu. Jeżeli interesuję Cię historia serii Apogee, polecam lekturę recenzji Apogee GT. Blok dostajemy zapakowany w szare tekturowe pudełko. We wnętrzu, którego znajdziemy: instrukcje montażu zestaw montażowy na socket LGA775 instrukcje montażu dodatkowy, grubszy oring chromowane króćce na wąż 1/2" i zaciski klucz imbusowy 30
Bloczek w całej okazałości. Producent postanowił zrezygnować z obecnego designu i zaprojektował zupełnie nowy top. Tym razem został on wykonany z aluminium, które zostało podwójnie zabezpieczone przed korozją - warstwą niklu oraz cynku-kobaltu. W celu upiększenia pomalowano elementy topu czarną farbą. Inspiracją dla nowego wyglądu był przemysł samochodowy, a dokładniej pewien produkt firmy Edelbrock. Osobiście blok mi się bardzo podoba, bardziej nawet niż Storm tej samej firmy. Zresztą zobaczcie sami: 31
Spód bloku jest dokładnie taki sam jak w Apogee GT. OK, ale jeśli blok nie różni się spodem to w czym tkwi tajemnica zwiększonej (minimalnie, ale zawsze) wydajności. Pewnie zauważyliście, że w topie króćce wkręcane są po przekątnej bloku, co sprawia iż ciecz ma większą drogę do pokonania wewnątrz bloku. Płyn dłużej płynie więc odbiera minimalnie więcej ciepła ze spodu. Diamond Pin Matrix z bliska. 32
Spód bloku został ładnie wypolerowany Blok wodny Swiftech Apogee GTX dostarczyła firma COOLING.PL 33
10. innovatek G-Flow W pudełku znajdziemy ładnie wydaną instrukcję oraz dwie pasty termoprzewodzące: Coollaboratory liquid PRO oraz zwykłą silikonową pastę Silimore. Dodanie najwydajniejszej obecnie na rynku pasty jest bardzo miłym gestem ze strony producenta. Choć szczerze powiem, że w produkcie tej klasy, zdziwiłbym się gdybym dostał tylko najtańszą. Po wyjęciu dodatkowej zawartości, naszym oczom pokaże się to cudo: 34
Mam nadzieję, że po przejrzeniu powyższych zdjęć, zrozumiecie moje niezdrowe zafascynowanie wyglądem recenzowanego bloku. Jeżeli już zaspokoiliście swoje estetyczne potrzeby, zapraszam do bliższego zapoznania się z poszczególnymi elementami G-FLOW. Tak, rozbierzemy go na części pierwsze i przyjrzymy się im z każdej strony. Spód bloku został wykonany z niklowanej miedzi. Strona przylegająca do procesora jest idealni płaska, jednak nie została wypolerowana na lustro. Co jak wiemy nie ma żadnego wpływu na wydajność, więc nie jest wymagane. Strona, odpowiedzialna za oddawanie ciepła do cieczy, może wywołać zdziwienie u użytkowników chłodzenie cieczą. Nie ujrzymy tu wielu rzędów pinów, konstrukcja została oparta o długie finy. Teraz pewnie rozlegną się głosy "a co w tym takie dziwnego?". Otóż drodzy czytelnicy, nie dość, że grubości jednego fina nie można podać w dziesiątych częściach milimetra, to dodatkowo umieszczone je w przeciwnym kierunku niż w innych blokach opartych na finach. Podłużne wybrzuszenia biegną obrócone o 90 względem kierunku ruchu cieczy. 35
Wielu powie.. pomyłka. Być może blok tylko ładnie wygląda, a wydajność pozostawia wiele do życzenia. Czy jednak można sądzić, że konstrukcja ta jest nieprzemyślana, nie poznając dokładniej budowy całego bloku, czy wreszcie nie poddając go testom wydajności? Nie, dlatego wstrzymajmy się z oceną zdrowia psychicznego inżynierów, którzy opracowali G-FLOW i zobaczmy co jeszcze kryje się we wnętrzu tego ciekawego produktu. Kolejnym elementem, umieszczonym pomiędzy dwoma niklowanymi częściami, jest anodyzowana na czarno wykonana w całości z aluminium zapinka. Jak widać za jej pomocą zamontujemy blok tylko na jeden socket, w tym wypadku będzie to LGA775. Trzeba przyznać, że taka dbałość o wygląd tego elementu jest niespotykana. Przyszedł czas na top bloku, został on wykonany podobnie jak spód z niklowanej miedzi. Z wierzchu widzimy wygrawerowaną nazwę bloku oraz logo innovatek. Całość została wypolerowana na półmat. Wszystkie otwory przeznaczone pod czarne śruby imbusowe zostały podfrezowane, tak by główki imbusów nie wystawały ponad idealną powierzchnie topu. W dość sporej odległości od siebie umieszczono gwinty przeznaczone, na dołączone do bloku, złączki skręcane na wąż 8/10. Odwracając ten element na drugą stronę, ujrzymy... finy, długie wypukłe "linie", tym razem biegnące zgodnie z kierunkiem przepływającego płynu. Czyżby konstrukcja ta miała odbierać ciepło z wody i przekazywać je do otoczenia? Możliwe, że również to robi, jednak nie to było celem konstruktorów. Nie sądzę by ciepło oddawane w ten sposób, miało jakiś wpływ na obniżenie temperatury cieczy. 36
Ułożenie finów na spodzie i na topie w przeciwnych kierunkach powoduje turbulencje cieczy. Zwiększa to odbiór ciepła ze spodu. Kolejnym plusem bloku, są bardzo niskie opory stawiane płynącemu płynowi, a (jak podaje producent) zoptymalizowanie bloku tak by był wydajny przy niskich przepływach (wystarczy około 20 l/h), pozwala nam na stosowanie słabych pomp. Blok wodny innovatek G-FLOW dostarczyła firma PC-TUNING 37
11. Testy Wykres przedstawia temperaturę rdzeni procesora (tak obydwa miały taką samą) podczas testów z użyciem pompki Coolriver pracującej z napięciem 5V. Wykres przedstawia temperaturę rdzeni procesora podczas testów z użyciem pompki Coolriver pracującej z normalnym napięciem czyli 12V. 38
Wykres przedstawia temperaturę rdzeni procesora w układzie z pompką Laing DCC. Wykres przestawiający średnią wyciągniętą z wyników osiągniętych na w/w pompkach. Na koniec wykres pokazujący wszystkie uzyskane wyniki. 39
40
12. Podsumowanie Z trzech przetestowanych konstrukcji najlepiej wypadł najnowszy produkt firmy D-Tek, jak widać było na ostatnim wykresie różnice w wydajności pomiędzy poszczególnymi pompkami wynosiły tylko dwa stopnie. Bloczek przy niskim przepływie odstawia o 4 stopnie, jak na razie jedyną konstrukcję w naszym rankingu, która jest w stanie z nim konkurować - Swiftecha Apogee GT. Jednak przy użyciu mocniejszej pompki różnice te zmniejszają się zaledwie do 1*C. Czekamy z niecierpliwością aż trafi do nas Apogee w wersji GTX, być może on chociaż dorówna FuZion. Oczywiście zapomniałem dodać, że dobre wyniki GT uzyskane są dzięki "modowi" z grubym oringiem, powodującym wybrzuszenie spodu bloku. Wersja płaska traci do niej 2-3 stopnie w zależności od testu. Swiftech Storm, legenda świata W/C jest gorszy od FuZion o 11*C przy pompce o najmniejszym przepływie (żałujemy strasznie, że nie możemy podać na razie nawet przybliżonych jego wartości ), jednak wcale ten wynik nas nie zdziwił, konstrukcja Storm'a wymaga wysokich przepływów, dlatego przy użyciu pompki Laing DCC różnica zmniejszyła się do 6*C. Blok jest już nieprodukowany a teście umieściliśmy go bo... należało mu się Mało bloków więc nie ma zbytnio co pisać... bo za kilka dni znając wyniki kolejnego bloku trzeba będze napisać podsumowanie od nowa. Gdy już zamkniemy listę testowanych bloków, wraz z ostatnią aktualizacją znajdziecie tu porządne podsumowanie. Zrobimy również tabelkę zestawiającą bloki w dwóch kategoriach "najwydajniejszy" oraz "ekonomiczny". Pierwsza będzie zawierać bloki ułożone od najwydajniejszego do najsłabszego, druga bloki od mających najlepszy stosunek cena/wydajność do tych, w których nie wiadomo za co płacimy Trzy najlepsze bloki z każdej kategorii dostaną nasze nagrody. Dodatkowo postanowiliśmy przyznać dwa wyróżnienia dla bloków, które najbardziej przypadły nam do gustu....trzymajcie kciuki za szybkie i sprawne skończenie zestawienia (17.05.2007) Dwa nowe bloki, Apogee, który wypadł tak jak się spodziewaliśmy, oraz KTC, który okazał się wydajniejszy od Apogee przy większym przepływie, natomiast przy najniższym zwyczajnie odpadł, ukazując tym samym, że jest konstrukcją nie lubiącą wolno płynącej cieczy w układzie. Myślę, że po dodaniu jeszcze 2-3 bloków zaczniemy robić wspomniane wyżej zestawienie. 41
(18,07.2007) Apogee GTX trochę zmienił nie zachwianą dotąd pozycję D-Tek FuZion, przy mocnej pompce okazał się lepszy o cały 1 C. Jednak w średnie wyników z poszczególnych pompek D-Tek dalej utrzymuje prowadzenie, minimalne bo następny w kolejności Apogee GTX jest słabszy o 0,3 C. Wniosek jest prosty, oba produkty są z takiej półki cenowej, że dla decydującego się na zakup jednego z nich cena nie gra roli, więc o wyborze zadecydują gusta. Wg. nas GTX jest dobrym wyborem do systemów wyposażonych w mocną pompkę i do takich układów go polecamy. Bloki wodne D-Tek FuZion i KTC PQ-Plus P4 775 dostarczyła firma ANGELA. Bloki wodne Swiftech Apogee, Swiftech Apogee GT, Swiftech Apogee GTX dostarczyła firma COOLING.PL Blok wodny Black Water XT Cpu Block dostarczyła firma Black Water Zasilacz Enermax Galaxy 850W, blok wodny innovatek G-FLOW 42
dostarczyła firma PC-TUNING Pamięci G.Skill 2GBNQ 2x1GB dostarczyła firma G.SKILL POLAND Z trzech przetestowanych konstrukcji najlepiej wypadł najnowszy produkt firmy D-Tek, jak widać było na ostatnim wykresie różnice w wydajności pomiędzy poszczególnymi pompkami wynosiły tylko dwa stopnie. Bloczek przy niskim przepływie odstawia o 4 stopnie, jak na razie jedyną konstrukcję w naszym rankingu, która jest w stanie z nim konkurować - Swiftecha Apogee GT. Jednak przy użyciu mocniejszej pompki różnice te zmniejszają się zaledwie do 1*C. Czekamy z niecierpliwością aż trafi do nas Apogee w wersji GTX, być może on chociaż dorówna FuZion. Oczywiście zapomniałem dodać, że dobre wyniki GT uzyskane są dzięki "modowi" z grubym oringiem, powodującym wybrzuszenie spodu bloku. Wersja płaska traci do niej 2-3 stopnie w zależności od testu. Swiftech Storm, legenda świata W/C jest gorszy od FuZion o 11*C przy pompce o najmniejszym przepływie (żałujemy strasznie, że nie możemy podać na razie nawet przybliżonych jego wartości ), jednak wcale ten wynik nas nie zdziwił, konstrukcja Storm'a wymaga wysokich przepływów, dlatego przy użyciu pompki Laing DCC różnica zmniejszyła się do 6*C. Blok jest już nieprodukowany a teście umieściliśmy go bo... należało mu się Mało bloków więc nie ma zbytnio co pisać... bo za kilka dni znając wyniki kolejnego bloku trzeba będze napisać podsumowanie od nowa. 43
Gdy już zamkniemy listę testowanych bloków, wraz z ostatnią aktualizacją znajdziecie tu porządne podsumowanie. Zrobimy również tabelkę zestawiającą bloki w dwóch kategoriach "najwydajniejszy" oraz "ekonomiczny". Pierwsza będzie zawierać bloki ułożone od najwydajniejszego do najsłabszego, druga bloki od mających najlepszy stosunek cena/wydajność do tych, w których nie wiadomo za co płacimy Trzy najlepsze bloki z każdej kategorii dostaną nasze nagrody. Dodatkowo postanowiliśmy przyznać dwa wyróżnienia dla bloków, które najbardziej przypadły nam do gustu....trzymajcie kciuki za szybkie i sprawne skończenie zestawienia (17.05.2007) Dwa nowe bloki, Apogee, który wypadł tak jak się spodziewaliśmy, oraz KTC, który okazał się wydajniejszy od Apogee przy większym przepływie, natomiast przy najniższym zwyczajnie odpadł, ukazując tym samym, że jest konstrukcją nie lubiącą wolno płynącej cieczy w układzie. Myślę, że po dodaniu jeszcze 2-3 bloków zaczniemy robić wspomniane wyżej zestawienie. (18,07.2007) Apogee GTX trochę zmienił nie zachwianą dotąd pozycję D-Tek FuZion, przy mocnej pompce okazał się lepszy o cały 1 C. Jednak w średnie wyników z poszczególnych pompek D-Tek dalej utrzymuje prowadzenie, minimalne bo następny w kolejności Apogee GTX jest słabszy o 0,3 C. Wniosek jest prosty, oba produkty są z takiej półki cenowej, że dla decydującego się na zakup jednego z nich cena nie gra roli, więc o wyborze zadecydują gusta. Wg. nas GTX jest dobrym wyborem do systemów wyposażonych w mocną pompkę i do takich układów go polecamy. Bloki wodne D-Tek FuZion i KTC PQ-Plus P4 775 dostarczyła firma ANGELA. 44
Bloki wodne Swiftech Apogee, Swiftech Apogee GT, Swiftech Apogee GTX dostarczyła firma COOLING.PL Blok wodny Black Water XT Cpu Block dostarczyła firma Black Water Zasilacz Enermax Galaxy 850W, blok wodny innovatek G-FLOW dostarczyła firma PC-TUNING Pamięci G.Skill 2GBNQ 2x1GB dostarczyła firma G.SKILL POLAND 45
46