Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. EGZAMIN STANDARDOWYCH UMIEJĘTNOŚCI MAGICZNYCH ASTRONOMIA LISTOPAD 2013 Instrukcja dla zdających: 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 5 stron (zadania 1-9). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Odpowiedzi zapisz w treści maila, numerując pytanie i podając właściwą treść odpowiedzi. 3. Pisz czytelną czcionką, używaj wyłącznie czarnego koloru. 4. W treści wiadomości wpisz swoje imię, nazwisko i dom. 5. Pracę wyślij na adres mailowy: wh_egzaminy@wp.pl 6. Nie korzystaj z okien rozmowy prywatnej. Przed rozpoczęciem pisania opuść inne sale, w których przebywasz. 7. Pamiętaj o obowiązku samodzielnej pracy. W przypadku stwierdzenia niesamodzielnej pracy, Twoja praca będzie anulowana. Czas pracy: 45 minut Liczba punktów do uzyskania: 40 Życzymy powodzenia.
Zadanie 1. (5 pkt) Do każdej opisu dopisz planetę Układu Słonecznego najbardziej do niego pasującą: A. Posiada tylko śladową atmosferę B. Jej nazwa pochodzi od rzymskiego boga mórz C. Atmosfera tej planety składa się głównie z azotu D. Największa planeta Układu Słonecznego E. Planeta orbitująca między Saturnem a Neptunem F. Najgorętsza planeta w Układzie Słonecznym G. Czerwona planeta H. Orbituje najbliżej Słońca I. Planeta o najmniejszej gęstości J. Wokół niej orbituje tylko jeden satelita naturalny A B C D E F G H I J Zadanie 2. (1 pkt) Prędkość podświetlna to: A. Prędkość o częstotliwości mniejszej niż światło widzialne B. Prędkość większa od prędkości światła C. Prędkość, przy której obserwujemy zjawiska relatywistyczne D. Prędkość, z jaką porusza się Droga Mleczna wokół barycentrum Supergromady w Pannie Zadanie 3. (10 pkt) Uzupełnij poniższe zdania jednym słowem. A. Nic nie może się poruszać z prędkością większą od prędkości B. Poczerwienienie galaktyk pozwala nam sądzić, że większość galaktyk się od nas.. C. Biały karzeł jest zbudowany z zdegenerowanej. D. Słońce większość swojej energii czerpie z syntezy. w hel. E. Prędkość planety jest największa w peryhelium, mówi o tym Drugie Prawo.. F. Galaktyka o kształcie sferycznie symetrycznym nosi nazwę galaktyki.. G. Pierwsze stadium życia gwiazdy, w której jeszcze nie produkuje ono energii nosi nazwę. H. Galaktyka pisana wielką literą oznacza Drogę I. Jednostka odpowiadająca nieco ponad 3 latom świetlnym nosi nazwę.. J. Jeden obieg Ziemi wokół barycentrum Układu Słonecznego zajmuje około dni. 2
Zadanie 4. (1 pkt) Dlaczego Pluton został wykluczony z grupy planet Układu Słonecznego? Zadanie 5. (8pkt) Do każdego wytłumaczenia dopisz odpowiedni termin 5.1. Zbiór gwiazd i pyłu międzygwiazdowego. Podstawowa jednostka organizacyjna Wszechświata. 5.2. Zdarzenie, w którym powstał Wszechświat. 5.3. Promieniowanie z zakresu fal długich, które jest pozostałością po jego powstaniu. 5.4. Jednostka odległości. Odpowiada średniej odległości Słońce-Ziemia 5.5. Tor, po którym porusza się planeta karłowata. 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6. 5.7. 5.8. 5.6. Cecha obiektów fizycznych. W potocznym rozumieniu określa liczność materii. Jest grawitacyjna lub bezwładna. 5.7. Zbiór gwiazd zajmujących konkretny obszar na sferze niebieskiej. 5.8. Stanowi około 70% Wszechświata. Powoduje ekspansję Wszechświata. 3
Zadanie 6. (3 pkt) Odpowiedz na pytania dotyczące poniższego schematu korzystając z Praw Keplera. Żółta gwiazda w środku symbolizuje gwiazdę centralną, a szare okręgi wybrane położenia tej samej planety. Różowe linie to wektory wodzące. 6.1. Planeta była w położeniu A w dniu 1 lipca, natomiast w położeniu D 2 lipca. Zakładając, że pole P1 jest równe polu P2 oraz wiedząc, że planeta F była w położeniu F dnia 10 września, podaj datę, w której planeta przeszła przez punkt G. Podpowiedź: Skorzystaj z II Prawa Keplera 6.2. Czy prędkość planety w punkcie D różni się od prędkości w punkcie F? Dlaczego? Dlaczego nie? 6.3. Według I Prawa Keplera gwiazda centralna powinna znajdować się w charakterystycznym punkcie toru planety. Jak się nazywa ten punkt?... Zadanie 7. (4 pkt) Oblicz siłę działającą na ciało o masie 10 kg na wysokości 15 metrów nad Ziemią. Skorzystaj z uproszczonego wzoru. Czy przeniesienie tego ciała na powierzchnię Jowisza zmieni ciężar tego ciała? Uwaga: wymagane jest podanie stosownego wzoru oraz podstawienie do niego danych, a dopiero wtedy podanie wyniku 4
Zadanie 8. (4 pkt) Wirtualny Hogwart im. Syriusza Croucha Gwiazda Gwiazdozbiór Jasność wizualna Odległość od Ziemi Typ widmowy Syriusz Wielki Pies -1,47 8,6 ly A1V Betelgeza Orion 0,45 427 ly M2Iab Elnath Byk 1,68 131 ly B7III Aldebaran Byk 0,87 65,1 ly K5III Arktur Wolarz -0,05 36,7 ly K2III Rigel Orion Około 0,12 773 ly B8Ia Która z wyżej wymienionych gwiazd jest A. gwiazdą o najzimniejszej powierzchni (podpowiedź: OBAFGKM) B. najdalej Ziemi C. widoczna najlepiej D. częścią gwiazdozbioru nazywanego po łacinie Canis Major A. B. C. D. Zadanie 9. (4 pkt) Podaj treść I i II Prawa Keplera 5