Wszystko o pigułce Strona główna» Seks» Wszystko o pigułce Czy tabletka antykoncepcyjna jest bezpieczna? Jak długo można ją stosować? Czy zawsze daje efekty uboczne? Na wszystkie pytania, których nie miałaś odwagi zadać swojemu lekarzowi, odpowiada nasz ekspert, dr n. med. Grzegorz Południewski. Wokół pigułek narosło wiele mitów, np. że są przyczyną chorób, tycia, że obniżają libido, że nie można popijać ich sokiem grejpfrutowym... Wystarczy zajrzeć na fora internetowe, by przekonać się, ile obaw wzbudza stosowanie antykoncepcji hormonalnej. Jeśli też masz wątpliwości, przeczytaj nasz tekst. JAK DZIAŁA TABLETKA ANTYKONCEPCYJNA? Ogólnie rzecz biorąc, pigułka wyłącza normalny, fizjologiczny cykl miesięczny. W pewnych strukturach mózgowych (w podwzgórzu) zahamowane zostaje wydzielanie hormonów sterujących cyklem. W efekcie jajniki produkują mniej estrogenów oraz progesteronu i nie występuje jajeczkowanie. Jajniki nie muszą się wysilać, bo dostarczamy organizmowi hormony z pigułki. Są to hormony podobne do tych, które pojawiają się naturalnie w drugiej fazie cyklu. Można powiedzieć, że łykając pigułkę, kobieta znajduje się nieustająco w drugiej fazie cyklu miesiączkowego czyli w takim okresie, gdy zapłodnienie jest niemożliwe. Nie ma pierwszej fazy a zatem komórki jajowe nie
dojrzewają i nie dochodzi do owulacji. KTO NIE POWINIEN BRAĆ PIGUŁKI? Antykoncepcji hormonalnej nie powinny stosować kobiety cierpiące na niewydolność wątroby (lub uszkodzenie wątroby znacznego stopnia), nieuregulowane nadciśnienie, nie zdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych, nowotwory zależne od hormonów. Przeciwwskazaniem jest też choroba zatorowo-zakrzepowa lub podwyższone ryzyko jej pojawienia się. O takim ryzyku możemy mówić, jeśli schorzenie dotknęło kogoś w najbliższej rodzinie. Dziś wiadomo, że choroba zatorowo - zakrzepowa może być związana z pewnymi wadami wrodzonymi w obrębie układu krzepnięcia. Dlatego u młodych kobiet, które miały w rodzinach przypadki tego schorzenia, należy oznaczyć tzw. czynnik Leyden, czyli sprawdzić, czy mają mutację genetyczną w układzie krzepnięcia, czy nie. Jeśli mają, żaden lekarz nie przepisze im pigułki hormonalnej. CZY PALENIE PAPIEROSÓW WPŁYWA NA DZIAŁANIE ANTYKONCEPCJI? Statystyki wykazały, że u kobiet po 35. roku życia istnieje związek pomiędzy paleniem papierosów a ryzykiem wystąpienia niektórych schorzeń krążeniowo - naczyniowych. Nikotyna i klasyczna pigułka (a dokładniej zawarte w niej estrogeny), działając razem, zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się poważnych powikłań zatorowo -zakrzepowych. Dla palaczek bezpieczne są tylko takie środki hormonalne, które nie zawierają estrogenów, czyli pigułka jednoskładnikowa, tzw. minipigułka progestagenna. CZY PIGUŁKA ZWIĘKSZA RYZYKO ZACHOROWANIA NA KOBIECE NOWOTWORY? Jeśli chodzi o nowotwór jajnika i trzonu macicy, jest wręcz przeciwnie. Stosowanie pigułki zmniejsza ryzyko zachorowania. Natomiast w przypadku raka piersi sytuacja jest bardziej skomplikowana. Jeśli nowotwór ma uwarunkowania genetyczne, to stosowanie antykoncepcji hormonalnej może przyspieszać jego rozwój. Dlatego jeśli w rodzinie młodej kobiety zdarzały się przypadki raka piersi, powinna ona dostać skierowanie na badanie genetyczne na obecność mutacji w genach BRCA 1 i BRCA 2. Jeśli mutacja zostanie potwierdzona, antykoncepcji hormonalnej stosować nie wolno. CO ROBIĆ, GDY POJAWIĄ SIĘ EFEKTY UBOCZNE?
Zacznijmy od plamienia. Ma ono prawo pojawiać się przez pierwsze dwa miesiące przyjmowania antykoncepcji. Jest wówczas sygnałem, że organizm przystosowuje się do nowej, sztucznie wytworzonej sytuacji hormonalnej. Potem jednak powinno ustąpić. Jeśli tak się nie dzieje, trzeba zgłosić się do ginekologa i zmienić pigułkę, bo ta aktualnie przyjmowana prawdopodobnie zawiera zbyt małą dawkę hormonów (estrogenów). Mniejsze dawki tolerowane są lepiej przez młode i szczupłe dziewczyny. Dla kobiet dojrzalszych o pełniejszych kształtach lepsze są pigułki o wyższej dawce hormonu. Zamieniając preparat na inny, możemy też wyeliminować kolejny dokuczliwy efekt uboczny zatrzymywanie wody w organizmie. Na rynku są już preparaty zawierające specjalny rodzaj progestagenu, który działa lekko moczopędnie, zapobiega powstawaniu obrzęków i przyczynia się do spadku wagi. W wypadku kobiet, u których mamy do czynienia ze stanami depresyjnymi, też możemy próbować dobierać tabletkę. Tu jednak zadanie jest trudniejsze, bo nie ma konkretnego preparatu, który zawierałby składnik przeciwdepresyjny. Po wielu próbach może okazać się, że każda pigułka wywołuje stany obniżonego nastroju. Wówczas trzeba z niej zrezygnować. I wreszcie spadek libido. Wiele się o tym mówi, ale tak naprawdę tylko 4-6 proc. zażywających pigułki kobiet przyznaje, że ma mniejszą ochotę na seks. 14-16 proc. badanych twierdzi, że uprawia go równie często lub nieznacznie rzadziej. A 80 proc. Kocha się częściej i seks daje im większą satysfakcję. Ale co mają zrobić te osoby, u których libido rzeczywiście spada? Zmienić metodę antykoncepcji. Możemy zastosować tylko jeden hormon, czyli minipigułkę, a jeśli to nie pomaga, zdecydować się na wkładkę domaciczną. JAKIE BADANIA POWINIEN PRZEPROWADZIĆ LEKARZ, ZANIM PRZEPISZE TABLETKI? Polskie Towarzystwo Ginekologiczne sugeruje, żeby było to badanie ginekologiczne, badanie piersi, badanie cytologii oraz bardzo dokładny wywiad. Ten ostatni pozwoli lekarzowi wychwycić wszystkie ewentualne czynniki, które byłyby przeciwwskazaniem do stosowania pigułki. Dobre strony w Internecie www.pigulka.com
Przejrzyście zbudowana strona konsultowana przez lekarzy. Znajdziesz tu informacje na temat kobiecego cyklu, dowiesz się, jak i kiedy dochodzi do zapłodnienia, a także przeczytasz o rozmaitych metodach antykoncepcyjnych. www.ponton.org.pl Witryna prowadzona przez grupę Ponton. Na stronie przeczytasz o metodach antykoncepcyjnych oraz chorobach przenoszonych drogą płciową i sposobach zapobiegania im. www.antykoncepcja.isf.pl Strona Warszawskiego Pogotowia Antykoncepcyjnego, tu również znajdziesz szczegółowe informacje nt. zapobiegania niepożądanej ciąży. Możesz też zadać pytanie on-line. JAK CZĘSTO TRZEBA ROBIĆ PRZERWY W STOSOWANIU PIGUŁKI? Konieczność robienia przerw to niezwykle rozpowszechniony mit. W latach 60. i 70. zalecano odpoczynek od pigułki, ponieważ preparaty stosowane w tamtych czasach powodowały niekorzystne zmiany hormonalne w organizmie. Ale dzisiejsze tabletki są doskonalsze. Nie ma więc powodów, żeby organizm musiał od nich odpoczywać. CZY TABLETKA WCHODZI W REAKCJE Z LEKAMI LUB NAPOJAMI, NP. SOKIEM GREJPFRUTOWYM? Pigułka oczywiście reaguje z niektórymi lekami, a efektem takiego związku jest obniżenie skuteczności antykoncepcyjnej. Do grupy wyżej wspomnianych leków należą niektóre antybiotyki, środki nasenne i silne uspokajające oraz leki działające na metabolizm wątroby. Przyjmując je jednocześnie z pigułką, należy dodatkowo się zabezpieczać. Efekt antykoncepcyjny mogą osłabiać również zioła odchudzające zwłaszcza te niewiadomego pochodzenia, kupione przez internet. Nie oznacza to oczywiście, że wszystkie środki pomagające w odchudzaniu osłabiają działanie pigułki, taki efekt dają tylko te preparaty, które zwiększają metabolizm wątroby. Dlatego zawsze, kupując jakiś środek, który pomaga w walce z nadwagą, należy pytać lekarza albo farmaceutę, na jakiej zasadzie wybrany przez nas preparat działa. Jeśli przyspiesza metabolizm wątroby nie należy łączyć go z pigułką. Natomiast jeżeli chodzi o sok grejpfrutowy czy inne napoje nie mają one żadnego wpływu na efekt antykoncepcyjny. Można popijać nimi pigułkę i nic się nie stanie. Tak naprawdę najczęściej przyczyną osłabienia skuteczności antykoncepcji hormonalnej jest zapomnienie o tabletce. CZY PO ODSTAWIENIU PIGUŁKI OD RAZU WRACA PŁODNOŚĆ? Płodność wraca już po upływie 48 godzin od przyjęcia ostatniej tabletki. Ale z ciążą lepiej poczekać 2-3 miesiące, jednak nie z powodu braku płodności, lecz jej nadmiaru. Po odstawieniu pigułki dochodzi bowiem do większej liczby owulacji i zwiększa się ryzyko ciąży bliźniaczej, która jest dużym obciążeniem dla kobiecego organizmu. Nasz ekspert: dr n. med. Grzegorz Południewski ginekolog położnik, prezes Towarzystwa Rozwoju Rodziny Tekst: Iwona Kołakowska