Stanowisko do badań izolacji cieplnych rur sterowane komputerowo

Stanowisko do badań izolacji cieplnych rur sterowane komputerowo Dr inż. LEON M. KOŁODZIEJCZYK BADANIE izolacji rurociągów podlegają od połowy lat dziewięćdziesiątych nowym unormowaniom. W odniesieniu do określenia właściwości izolacji cieplnych w Europie obowiązują nowe normy: od roku 1994 - ISO 8497 od roku 1996 - EN ISO 8497 od roku 2000 - EN 1946-5:2000 3 olsce od roku 1999 - PN-EN ISO 8497 od roku 2002 - PN-EN 1946-5 (pomiary metodami aparatu rurowego). Podstawowym problemem, który należało rozwiązać przed przystąpieniem do konstrukcji stanowiska, było zagadnienie jak podgrzewać rurę pomiarową, aby nie występowała różnica temperatury pomiędzy jej górą a dołem, tzn. aby rozkład temperatury na obwodzie rury był taki sam, jak w przypadku przepływu rurą wody w sieci ciepłowniczej lub płynu w instalacji chemicznej, gdzie na skutek ruchu burzliwego (wywołanego dostatecznie szybkim przepływem płynu wewnątrz rury) temperatura na obwodzie rury jest taka sama ponieważ gradient temperatury pomiędzy górą a dołem płynu wewnątrz rury, wynikający z konwekcji naturalnej, jest znikomo mały lub nie pojawia się w ogóle. Różnica temperatur pomiędzy górą a dołem rury występuje przy klasycznym rozwiązaniu ogrzewania pośredniego, z wykorzystaniem nieprzepływającej wzdłuż osi rury cieczy wypełniającej rurę na skutek wywoływanego przez umieszczoną centralnie nagrzewnicę płynu w rurze. Normy PN-EN ISO8497 i PN-EN 1946-5 podają warunki prowadzenia pomiarów i budowy stanowiska badawczego, których założenia oparte są na rozwiązaniach tradycyjnych. Założenia te nie wystarczają do rozwiązania podstawowych problemów konstrukcyjnych, które pojawiły się podczas projektowania stanowiska: jak wpływa na rozkład temperatury izolowanej rury stalowej położenie nagrzewnicy w jej wnętrzu (w warunkach zastosowania próżni), jak wpływają na temperaturę powierzchni badanej izolacji i jej rozkład: kształt, emisyjność i rozkład temperatury ścianki komory lub pomieszczenia badawczego, jaki jest udział wymiany ciepła przez promieniowanie między powierzchnią izolacji a ścianką komory lub pomieszczenia badawczego, jak zapewnić możliwość uzyskania stabilnego stanu ustalonego, co to jest temperatura otoczenia w rozumieniu normy, jakie są właściwości rozkładu temperatury na powierzchni izolacji w warunkach ustalonej wymiany ciepła w polu grawitacyjnym, jak stwierdzić, a następnie odróżnić, wady procesu pomiarowego od wad badanej izolacji, jak rozwiązać problem izolacji cieplnej końca rury pomiarowej (normy podają przykłady rozwiązań i metod obliczeniowych opracowanych w przeszłości). Wstępną analizę tych problemów najwygodniej wykonać za pomocą metod modelowania matematycznego. Takie działanie jest możliwe, jeżeli dysponuje się metodą obliczeniową, o dostatecznie dużej mocy". Autor opracował, w ramach doktoratu metodę BCLMK, która umożliwia obliczanie zagadnień przepływu ciepła oraz przepływów płynu o najogólniejszym charakterze. Metodą tą rozwiązano wcześniej zagadnienie niestacjonarnego przepływu płynu w kanale dolotowym silnika (praca doktorska), niestacjonarnego rozkładu temperatury w siatkowej katodzie lampy elektronowej, zmiennego rozkładu temperatury w ziemi w otoczeniu zakopanych preizolowanych rur ciepłowniczych w skali wielu lat eksploatacji, przebiegu ciśnienia podczas wybuchu pyłu w zbiorniku magazynowym itp. W latach 1999-2000 na podstawie tej metody opracowano: program LAM-2D do obliczenia wymiany ciepła w komorze pomiarowej (rura pomiarowa - izolacja - przestrzeń między izolacją a komorą ścianka komory), program OBLICZANIE KOMPENSACJI KOŃCA IZO- LACJI do obliczania skrajnej tarczy izolacji założonej na stanowisko badawcze. Obliczenia za pomocą programu LAM-2D obejmowały 4 obszary (patrz obrazy z ekranu komputera podczas wykonywania obliczeń na rys. 1): Wnętrze rury pomiarowej - wymiana ciepła w próżni przez promieniowanie między nagrzewnicą radiacyjną a ścianką rury; współczynnik emisyjności wnętrza rury może być

niejednorodny i zadawany jest jako wielkość znana; wymiary i położenie nagrzewnicy podawane, jako wielkość dana (koło białe na rysunku górnym). - Ścianka rury - przewodzenie ciepła w metalu (krąg żółty na rysunku górnym). - Izolacja - przewodzenie ciepła w materiale izolacji, gdzie współczynnik przewodzenia ciepła może być niejednorodny i zadawany jest jako dana (krąg kolorowy na rysunku górnym: kolory reprezentują temperaturę). - Przestrzeń między powierzchnią izolacji a powierzchnią wewnętrzną komory - wymiana ciepła odbywa się w konwekcyjnym ruchu powietrza (gaz lepki): zjawisko przedstawione na rysunku dolnym, gdzie wewnętrzne białe koło to rura w izolacji (kolor biały wynika z przyjętej skali temperatury), a w przestrzeni ruchu konwekcyjnego powietrza kolory reprezentują chwilowe wartości temperatury, natomiast czarne kreski przedstawiają chwilowe wektory prędkości ruchu powietrza. Na podstawie tych obliczeń stwierdzono, że: - Położenie nagrzewnicy we wnętrzu izolowanej rury stalowej w warunkach zastosowania próżni nie ma istotnego wpływu na rozkład temperatury rury na jej obwodzie, jeżeli błąd położenia nagrzewnicy w stosunku do osi rury nie przekracza 10% promienia wewnętrznego rury. - Kształt, emisyjność i rozkład temperatury ścianki komory lub pomieszczenia badawczego wpływają w istotny sposób na temperaturę powierzchni badanej izolacji i jej rozkład, a szczególnie: współczynniki emisyjności ścianki (ściana malowana ~ 0,9 - ściana metaliczna" ~ 1) wpływa na rozkład temperatury, jeżeli różnice emisyjności dotyczą dużych powierzchni (jeżeli strona izolacji o kącie ok. 10-^30 C widzi" powierzchnię o innej emisyjności, niż druga o podobnym kącie), - rozkład temperatury ścianki wpływa na rozkład temperatury, jeżeli różnice temperatury dotyczą dużych powierzchni (jeżeli strona izolacji o kącie rzędu 10-^30 C widzi" powierzchnię o innej temperaturze, niż druga o podobnym kącie), - kształt ścianki (czy powierzchnia izolacji patrzy" na róg, czy na płaską ścianę) mogą powodować różnice temperatury powierzchni ok. l K i więcej. powierzchni komory nie zapewnia stałej temperatury otoczenia (niezależnie od sposobu jej określenia - patrz uwagi poniżej), ale zapewnia możliwość uzyskania stanu ustalonego z warunkiem, że przy niezmiennej temperaturze ścianki komory wraz ze wzrostem temperatury badania (temperatury rury wewnątrz badanej izolacji) będzie rosła temperatura otoczenia. Temperatura otoczenia w rozumieniu normy jest niejednoznaczna: według obliczeń w zależności od umieszczenia miernika temperatury różnice wskazań mogą wynosić kilka Kelwinów. Jeżeli termometr zostanie umieszczony ponad badaną rurą, to jego temperatura będzie wyższa o l -f-5 K (zależnie od temperatury badania, tzn. temperatury rury wewnątrz izolacji i od przewodności cieplnej oraz grubości badanej izolacji), w porównaniu z umieszczeniem termometru pod rurą (rys. l; na rys. 10 przedstawiającym wyniki badań, różnica temperatury miedzy termometrami umieszczonymi ponad i pod rurą badawczą wynosi ok. 2K, przy temperaturze badania 90 C). Na podstawie tych obliczeń w stanowisku zainstalowano 2 mierniki temperatury otoczenia w komorze pomiarowej umieszczone Rvs. l wanym złą Konstrukcją oraz zaburzeniem rozkłaau temperatury powierzchni badanej izolacji. Udział wymiany ciepła przez promieniowanie między powierzchnią izolacji a ścianką komory lub pomieszczenia badawczego zależy od emisyjności tych powierzchni: w przypadku powierzchni o dużej emisyjności (powierzchnie malowane, z tworzyw sztucznych itp. o ~ 0,8 H-0,9) jest ok. 60-^80%. Uzyskanie stabilnego stanu ustalonego wymaga zastosowania komory o stabilizowanej temperaturze powierzchni z dokładnością nie mniejszą, niż rząd dokładności wymagany w pomiarach, tzn. 0,1 K. Dokładność regulacji temperatury

tak, aby można było określić temperaturę średnią jako temperaturę dwóch pomiarów w wybranych miejscach (przy obrocie komory temperatury obydwu termometrów są takie same). - Rozkład temperatury na powierzchni izolacji w warunkach stacjonarnej wymiany ciepła w polu grawitacyjnym w przypadku obszaru osiowosymetrycznego (opływ rury) jest jakościowo znany, natomiast: - wartości różnicy temperatury między temperaturą na górze izolacji a na dole, wynikają z właściwości stanowiska (średnica badanej izolacji - średnica komory - temperatura badania - temperatura otoczenia) i mogą wynosić 2^5K, - miejscowe odchylenia temperatury, zależne od wad izolacji, mogą wynosić kilka K i są bardzo zależne od objętości wady (wady o małej objętości i o małym wymiarze w kierunku promieniowym słabo wpływają na wartość temperatury powierzchni). Biorąc pod uwagę wyniki obliczeń przewidziano możliwość obracania badanej rury izolowanej wraz z komorą, w celu wywołania zjawiska pełnej osiowej symetrii przez wynikające z obracania uśrednianie wartości współczynników przejmowania ciepła na powierzchni izolacji. W ten sposób nietypowe PODLĄC ŻEM. TARCZA SKRAJNA Rys. 2 BAPANĄ_ ZQ1A JA wartości temperatury powierzchni izolacji albo znikają (jak np. różnica temperatur pomiędzy górą" a dołem") i są interpretowane jako wynikające z właściwości zjawiska fizycznego, albo nie znikają (jak np. miejscowo wyższa temperatura) i są wynikiem właściwości badanej izolacji (lokalna wada izolacji lub umieszczenie termometru blisko szczeliny łączącej elementy izolacji). Na podstawie obliczeń przyjęto również, że temperatura powierzchni badanej izolacji musi być mierzona w wielu miejscach: przyjęto, że liczba miejsc pomiaru będzie kilkakrotnie większa niż liczba minimalna podawana przez normę. W stanowisku temperatura powierzchni badanej izolacji mierzona jest w 24 punktach - w 6 przekrojach po 4 punkty na przekrój. Przyjęto również, że mierzona temperatura będzie prezentowana tak, aby w czasie pomiarów można było interpretować rozkłady (w stanowisku do prezentacji rozkładów temperatury na obwodzie zastosowano interpolację pomiarów za pomocą szeregu Fouriera, co daje najlepiej wyrównane obrazy rozkładów w biegunowym układzie współrzędnych Rys. 3 - patrz rys. 11). W ten sposób niezrozumiałe zaburzenia temperatury mogą być skontrolowane przez włączenie obrotu komory. Oczywista różnica temperatury między górą a dołem izolacji przy zastosowaniu wielu punktów pomiaru jest lepiej skorygowana przez obliczanie wartości średniej, niż w przypadku zastosowania małej liczby punktów pomiaru, które mogą być nierównomiernie rozmieszczone. UWAGA: jedno z istniejących w Polsce stanowisk badawczych do określania przewodności izolacji cieplnej rur zawiera tylko jedną termoparę pomiaru temperatury powierzchni izolacji, umieszczoną na jej górnej powierzchni: w stanowisku tym w oczywisty sposób zaniżana jest wartość badanego współczynnika przewodności cieplnej. Obliczenia za pomocą programu OBLICZANIE KOMPEN- SACJI KOŃCA IZOLACJI obejmowały osiowosymetryczny model tarczy (rys. 2) złożonej z 2 podstawowych elementów (patrz obrazy z ekranu komputera podczas wykonywania obliczeń na rys. 3 i 4). Wyniki i stwierdzenia wynikające z nich są następujące: A. Część wewnętrzna tarczy przylegająca do izolacji - wykonana: - początkowo ze stali węglowej (rys. 3), - po korekcji z cienkiej blachy ze specjalnej stali (rys. 4). B. Część zewnętrzna tarczy odprowadzająca ciepło wykonana: - początkowo ze stali węglowej (rys. 3), - po korekcji z grubej blachy miedzianej (rys. 4). Rvs. 4

Wyniki obliczeń pozwalają na wykonanie tarczy kompensacyjnej tak, aby zjawisko przepływu ciepła w badanej izolacji było płaskie-osiowosymetryczne, tzn. żeby temperatura na liniach równoległych do osi rury była stała, jak na rys. 4, a nie zmienna, jak w przypadku zastosowania tarczy o złych parametrach (lub przy braku zastosowania tarczy), jak to widać na rys. 3. Poprawnie wykonana tarcza: - krawędzią wewnętrzną przylega do nagrzewnicy, której temperatura jest równa temperaturze badanej rury, - część środkową ma wykonaną ze stopowej blachy stalowej o grubości ok. 0,4 -r- 0,5 mm i o możliwie niskiej przewodności cieplnej (15 W/m-K), - cześć zewnętrzną ma wykonaną z miedzi o grubości 3-^4 mm i o odpowiedniej powierzchni (średnicy zewnętrznej). Wybór metody pomiarowej Biorąc pod uwagę fakt, że normy nie narzucają szczegółowych rozwiązań dotyczących metody pomiarowej, przyjęto najnowocześniejsze rozwiązania w tej dziedzinie. Zastosowano pomiar: - napięcia i prądu zasilania nagrzewnicy głównej podawanego za pomocą wysokiej klasy zasilacza stabilizowanego Sorensen, - temperatury mierzonej za pomocą termopar z wykorzystaniem wysokiej klasy wielokanałowego woltomierza Keithley (88 wejść pomiarowych). Pomiary wykonywane są automatycznie przy wykorzystaniu sterowania komputerowego z zastosowaniem karty IEEE. Układ pomiaru temperatury oparto na klasycznym rozwiązaniu układu termopar z zastosowaniem temperatury odniesienia zimnych końców" w wodzie z lodem: dzięki temu nie ma konieczności stosowania niepewnych w działaniu i wymagających ciągłej kontroli układów kompensacji. Sam układ pomiarowy dzięki wykorzystaniu wysokiej klasy woltomierza cyfrowego, o dużej oporności układu pomiarowego, jest pewny w działaniu i nie jest czuły na wady połączeń (nawet stosunkowo duże oporności miejscowe obwodów wynikające z wad wykonania montażu lub wynikającego z czasu pogarszania się działania złącz nie zaburzają pomiarów, ponieważ prąd pomiaru jest znikomo mały). Zastosowanie pomiaru nowoczesnym woltomierzem obsługiwanym przez komputer pozwala na dobre ustabilizowanie układu podczas pomiaru: jeden pomiar składa się z wykonania 90 martwych" pomiarów w celu ustabilizowania obwodu pomiarowego i następnie wykonania 10 pomiarów rzeczywistych, które są uśredniane w jeden pomiar wykorzystywany do obliczeń. Wybór układu sterowania Badanie przewodności cieplnej izolacji wymaga długotrwałego działania stanowiska w celu uzyskania stanu ustalonego. W tym czasie należy: - sterować zasilaczem nagrzewnicy głównej, - sterować 6. zasilaczami nagrzewnic pomocniczych, - nadzorować zasilanie stanowiska, - nadzorować układ stabilizacji temperatury komory, - nadzorować pracę układu próżniowego. Biorąc pod uwagę fakt, że normy nie narzucają szczegółowych rozwiązań dotyczących układu sterowania przyjęto sterowanie komputerowe, które pozwala na prowadzenie długotrwałych badań bez konieczności stałego nadzoru laboranta. Zastosowano: - wykonywanie pomiarów temperatury oraz napięć na opornicy głównej i na oporniku pomiarowym z wykorzystaniem wielokanałowego woltomierza sterowanego kartą IEEE, sterowanie zasilaczem nagrzewnicy głównej za pomocą karty IEEE, - sterowanie 6. zasilaczami nagrzewnic pomocniczych za pomocą karty IEEE, - nadzorowanie zasilania stanowiska przy wykorzystaniu interfejsów współpracujących z kartą AX, - nadzorowanie układu stabilizacji temperatury komory pomiarowej wyposażonego we własny regulator za pomocą interfejsu szeregowego RS, - nadzorowanie pracy układu próżniowego za pomocą wakuometru kontaktowego przy wykorzystaniu karty AX, - nadzór właściwej temperatury zimnych końców termopar za pomocą termometru kwarcowego kontrolującego, czy temperatura w termosie nie wzrosła ponad stan sygnalizujący całkowite roztopienie się lodu, współpracującego z kartą AX, - załączanie i kontrola poprawności działania instalacji elektrycznej z wykorzystaniem interfejsów obsługiwanych przez kartę AX, - wyłączanie awaryjne z wykorzystaniem interfejsu obsługiwanego przez kartę AX. Zagadnienia regulacji sterowania automatycznego stanowiska Zastosowanie komputerowego systemu sterowania przy nienadzorowanej pracy stanowiska wymaga rozwiązania istotnego problemu regulacji zasilaczy w okresie pracy w stanie nieustalonym. Typowe regulatory sterujące układami regulacji temperatury wyposażone są w zestaw stałych, które wpisuje się przed uruchomieniem stanowiska. Jednak w przypadku stanowiska do badania izolacji cieplnych, takie rozwiązanie jest bardzo niewygodne, gdyż każda badana izolacja ma różne właściwości (współczynnik przewodzenia, grubość), a badanie wykonywane jest przy innych parametrach pracy zależnych od zamówienia i od wymogów normy (różne średnice rur, różna temperatura badania, różna temperatura otoczenia). W związku z tym w programie zastosowano specjalnie opracowany sposób identyfikacji charakterystyki stanowiska, polegający na określeniu odpowiedzi 6. nagrzewnic pomocniczych w postaci zmian ich temperatury na zasilanie każdej z nich określoną mocą. Określone tą metodą stałe są stosowane do wstępnej regulacji mocy w okresie nagrzewania do zakresu założonej temperatury badania. Metoda ta jest bardzo niedokładna, gdyż w okresie stanu nieustalonego charakterystyki nagrzewnic ulegają ciągłej zmianie, w wyniku zmiany warunków wymiany ciepła między nagrzewnicami a otoczeniem i nagrzewnicami między sobą, ponieważ temperatura wszystkich elementów podczas osiągania stanu ustalonego zmienia się z różną prędkością. W efekcie, okres niestacjonarnych zmian temperatury przy nagrzewaniu stanowiska wygląda na wykresach przebiegu temperatury bardzo nieporządnie". W celu ustabilizowania pracy stanowiska po osiągnięciu temperatury bliskiej założonej temperatury - a więc w zakresie pracy, gdy zmienność charakterystyk zanika - metoda regulacji ulega zmianie i przebieg temperatury porządkuje się do tego stopnia, że jego funkcja w czasie jest bardzo łagodna i asymptotyczna do założonej temperatury. Ostatecznie na podstawie przeprowadzonych obliczeń, badań

Stanowisko wyposażone jest obecnie w rury pomiarowe DN 20, DN 50, DN 80 i DN 250. Na stanowisku można zastosować największą rurę DN 300. Uzbrojona rura pomiarowa umieszczona jest na specjalnym wózku, na którym dostarczana jest do stanowiska pomiarowego (na rys. 7 widoczna jest rura DN 250, a na rys. 8 widoczna jest rura DN 80). Wózek do przemieszczania rury pomiarowej ma istotne znaczenie w przypadku badania izolacji rur o dużych średnicach: rura pomiarowa DN 250 ma masę ok. 250 kg. Tak masywne rury mogą być przygotowane do pomiaru, a następnie mocowane w stanowisku jedynie przy ich wykorzystaniu. Rys. S wstępnych i analiz opracowano konstrukcję stanowiska przedstawioną na rys. 5. Widok stanowiska pokazano na rys. 6. W maszynowni umieszczonej w piwnicy, poniżej pomieszczenia stanowiska znajduje się (opis na rys. 5): - zbiornik wody zawierający instalację chłodniczą, - pompa wody, - agregat chłodniczy, - przepływowa nagrzewnica wody, - pompa próżniowa, - filtr instalacji próżniowej. Rura pomiarowa, w celu zapewnienia zerowego strumienia ciepła między odcinkiem pomiarowym rury a otoczeniem ma specjalną konstrukcję pokazaną na rys. 2. Podstawowe rozwiązania końca rury są następujące: - specjalna konstrukcja o dużej oporności cieplnej między czopem rury a zespołem nagrzewnic pomocniczych, - 3 nagrzewnice pomocnicze zasilane przez 3 zasilacze stabilizowane sterowane komputerowo kartą IEEE (cała rura pomiarowa wyposażona jest w 6 nagrzewnic pomocniczych) pod odcinkami krańcowymi izolacji (poza odcinkiem pomiarowym), - tarcza kompensacyjna połączona ze skrajną nagrzewnicą pomocniczą. Poza tym na końcu rury znajdują się: podłączenie instalacji próżniowej, - podłączenie zasilania nagrzewnicy głównej oraz osobno prowadzony przewód pomiaru napięcia na końcach nagrzewnicy głównej. Rys. 6 Rys. 7 Rys. 8 Przygotowanie stanowiska do pomiaru wykonywane jest w następujący sposób: - uzbrojoną w laboratorium rurę pomiarową wstawia się do komory za pomocą wózka, - uzbrojoną rurę pomiarową mocuje się w gniazdach komory. - komora z zainstalowaną rurą pomiarową zostaje zamknięta, a następnie zostają podłączone wszystkie instalacje (pomiarowa zawierająca ponad 60 czujników pomiaru temperatury,

PCA. Wyniki każdego cyklu pomiarów zarejestrowane w postaci zbiorów opracowywane są za pomocą programu komputerowego BADIZOL-OPRACOWANIE. Na stronie tytułowej prezentowane są zbiory wynikowe uzyskane podczas badań Rys. 9 zasilania złożona z 7 nagrzewnic oraz instalacja wody termostatyzującej i instalacja próżniowa). Działaniem stanowiska BADIZOL zarządza program komputerowy, którego stronę tytułową zawierającą schemat stanowiska przedstawiono na rys. 9. Program ten wyposażony jest w zakładki, które otwierane są w kolejności przeprowadzonych działań (wpisanie danych - zdefiniowanie termopar - uruchomienie pomiarów), w zależności od wykonanych operacji (pomiary początkowe - pomiary stanu nieustalonego podczas osiągania ustalonego stanu pomiaru - okres stanu ustalonego podczas pomiaru) i w zależności od potrzeby laboranta nadzorującego pomiar. Kontrola pracy stanowiska odbywa się za pomocą obserwacji wykresów obrazujących wyniki dokonanych badań w postaci zależności w czasie (przebieg temperatury, mocy oraz pochodnych temperatury i mocy) i w zależności od miejsca (wykresy temperatury wzdłuż rury i w przekrojach prostopadłych do osi rury). Na rysunku 10 przedstawiono przebieg temperatury rury (linia niebieska), powierzchni izolacji (linia ciemnożółta), temperatury otoczenia we wnętrzu komory (linia czerwona - termometr na górze przestrzeni komory, linia zielona - termometr na dole przestrzeni komory) podczas uruchamiania, a następnie w czasie trwania stanu ustalonego działania stanowiska. Na rysunku 11 pokazano chwilowy rozkład temperatury na rurze i na izolacji w przekroju poprzecznym i wzdłuż rury. Na rysunku 12 przedstawiono przebieg współczynnika przewodzenia ciepła /, w funkcji czasu podczas rozruchu stanowiska i w czasie stabilizacji w stanie ustalonym. Na stanowisku wykonywany jest cykl pomiarów zgodnie z procedurą obowiązującą w OBRC SPEC, zatwierdzoną przez Rys. 11 ilci 7EESTPSOTOKOLU WYNIKI BADANIA PRZEWODNOŚCI CIEPLNEJ IZOLACJI RUR : i L ±. ~^~ Rys. 12 Rys. 10,»,Jife.,-».^^^^^^^^4^^ m,jyl~.., 5aŁ- ^MwHr*$-iH44>*M*4s4J*A-** na stanowisku BADIZOL, przeznaczone do opracowania, w postaci parametrów izolacji, danych firmy zlecającej badania, podstawowych danych pomiarowych itp. Program BADIZOL- -OPRACOWANIE pozwala na edycję wszystkich form prezentacji wyników pomiarów (wykresy wszystkich wartości mierzonej temperatury w czasie i przestrzeni, protokoły zawierające (dokończenie na str. 34)

Jednakże wskazania tych czujników są przydatne do uściślenia obrazu termograficznego (określenia emisyjności powierzchni, co umożliwia określenie rzeczywistej wartości temperatury powierzchni obiektu). LITERATURA [1] AGEMA Infrared Systems: IRwin 2.02 PRO, Program komputerowy do przetwarzania zdjęć termowizyjnych, Szwecja 1995 [2] Rabjasz R.. Dzierzgowski M.. Turlejski St.. Rymarc z y k Z b.: Możliwość wykorzystania termografii do diagnostyki elementów instalacji centralnego ogrzewania. Rynek Instalacyjny 3/1999 [3] Rymarczyk Zb.: Zastosowanie termografii do badania rozkładu temperatury na powierzchniach elementów instalacji centralnego ogrzewania, (rozprawa doktorska). Politechnika Warszawska. Warszawa. 1999 [4] Rymarczyk Zb.: Use of Thermography for Estimation Water Flow of the Radiators in Central Heating System. Quantitative InfraRed Thermography 5. Qirt' 2000. Proceedings of Eurotherm Seminar nr 64. Reims. France, My 18-21. 2000. p. 370-374 [5] Strzeszewski M.: Zasięg cieplny pojedynczego liniowego źródła ciepla w stropie napodstawie modelu numerycznego. Wydawnictwo PZITS nr 793/2001. materiały konferencyjne XIII Konferencji Cieplowników Efektywność dystrybucji i wykorzystania ciepla" Solina 27-29 września 2001 (http://www.is. pw. edu.pl/ ~michal. Strzeszewski/ articles/solina2 001 _zasieg.pdf) [6] Strzeszewski M.: Straty ciepla pojedynczego przewodu wodnego w stropie, na podstawie modelu numerycznego. X International Conference Air Conditioning. Air Protection & District Heating. Wrocław-Szklarska Poręba. 27-30 czerwca 2002 (http://www.is.pw.edu.pl/~michal.strzeszewski/articles/szklarska2002 _ straty.pdf) [7] Strzeszewski M.: Model obliczeniowy ogrzewań mikroprzewodowych, (rozprawa doktorska). IO1W PW, Warszawa 2002 [8] Strzeszewski M.: Model numeryczny wymiany ciepła w przegrodzie budowlanej z przewodami centralnego ogrzewania. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Seria Inżynieria Środowiska z. 42, Warszawa 2002 [9] Strzeszewski M.: Weryfikacja empiryczna modelu numerycznego wymiany ciepla w przegrodzie budowlanej z przewodami centralnego ogrzewania. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Seria Inżynieria Środowiska nr 45. Warszawa 2003 S.YrS.TES lis; = ::.:«:,;: ' l«lll'l SlaPK l,» Ktecs -- (dokończenie ze str. 7) dane zleceniodawcy oraz producenta i wyniki badań itp.). Na rysunku 13 przedstawiono opracowanie cyklu pomiarów (błąd, linia aproksymacji, wyniki interpolowanych wartości współczynnika przewodzenia ciepła l, itp.). Dane firmy, izolacji oraz obliczone parametry przetwarzane są na zbiór wynikowy, z którego powstaje protokół z wykonanych badań. Stanowisko BADIZOL wyposażone jest dodatkowo w 2 programy: BadizolStart" - służący do identyfikacji termopar podczas przygotowywania rury do badań, - RE15" - służący do obsługi regulatora temperatury RE15 za pomocą interfejsu szeregowego RS. Tak więc obsługa pracy stanowiska do badania izolacji cieplnej rur wykonywana jest za pomocą 4 programów komputerowych, które pozwalają przygotować stanowisko do wykonania pomiarów, przeprowadzić badania i w końcu dokonać opracowania wyników badań. B 34