Fazy chodu i aktywność mięś ęśniowa Ewa Żak Physiotherapy & Medicine www.pandm.org
Kiedy człowiek stoi w spoczynku z lekko rozstawionymi stopami i lekko zrotowanymi na zewnątrz to tylko mięś ęśnie kręgos gosłupa oraz kończyn dolnych sąs aktywne. W pozycji swobodnej stojącej stawy biodrowe oraz kolanowe sąs wyprostowane i ustawiają się w stabilnej pozycji : maksymalny kontakt powierzchni stawowych w celu przeniesienia cięż ężaru ciała oraz napięcie struktur wspierających czyli więzade zadeł. Staw skokowy jest mniej stabilny, wynika to z położenia środka cięż ężkości, który umiejscowiony jest z przodu osi obrotu stawu skokowego jest to miejsce sprzyjające pasywnemu zgięciu grzbietowemu stopy. Dlatego też aby utrzymać stabilizacje istotne jest napięcie bilateralne mięś ęśni znajdujących się z tylnej strony kończyn dolnych. Postawa i chód
Rozstaw stóp p oraz rotacja zewnętrzna stóp sprzyjają bocznej stabilności stawu skokowego, Kiedy pojawiają się ruchy kołyskowe (Rocking)) oraz rotacja stóp, to sąs one równoważone one przez : - odwiedzenie biodra (wykonywane przez pasmo biodrowo-piszczelowe), - napięcie więzad zadła a pobocznego - aktywność mięś ęśni rotujących stopę na zewnątrz po jednej stronie ciała oraz napięcie : - mięś ęśni przywodzicieli, - więzad zadła a przyśrodkowego rodkowego - mięś ęśni rotujących stopę do wewnątrz po stronie przeciwnej w celu utrzymania prawidłowej postawy ciała. a. Postawa i chód Wymaga to stałego wkładu ze strony organów somatosensorycznych i modulacji nerwowo-mi mięśniowej do utrzymania stałego stanowiska (koordynacja ośrodko rodków w w móżdżku)
Chód Nauka chodu składa się ze zmiennych złożonych z onych zachowań zawierających przenoszenie masy ciała a podczas trwania pojedynczej fazy podporu z równoczesnr wnoczesną kontrolą ruchu w przód. Co najmniej jedna stopa jest zawsze w kontakcie z ziemią i spadek przeniesionej masy ciała a w przód d jest główng wną siłą napędow dową.
Cykl chodu Proces chodu można podzielić na tzw strides czyli cykle chodu : jest to odległość między kolejnymi punktami pierwszego kontaktu stopy z podłożem po tej samej stronie. DługoD ugości cyklu sąs zwykle równe. Cykl chodu dzieli się na fazę podporu oraz wykorku. Podczas chodu jedna stopa stale utrzymuje kontakt z podłożem, w przeciwieństwie do biegu gdzie nie występuje stały y kontakt.
Faza podporu rozpoczyna się ona w momencie kontaktu pięty z podłożem i kończy gdy palce opuszczą podłoże. Trwa 3/5 całego cyklu chodu. Kończyny dolne zapewniają wsparcie ciała, a, którego cięż ężar jest przenoszony z pięty na głowy g kości śródstopia, tak jak środek cięż ężkości przechodzi do przodu nad stopą. Fazę podporu można podzielić na 5 podfaz. 1. Initial contact (IC) kontakt pięty z podłożem
2. Loading response phase (LR) faza amortyzacji. Stopa ułożona u ona jest płasko p na podłożu u a kończyny dolne reagują na cięż ężar ciała a powodując c ruch toczenia pięty w przód d aby utrzymać tempo ciała a i doprowadzić do pełnego kontaktu stopy z podłożem. IC + LR obie fazy tworzą zapoczątkowanie fazy podwójnego podporu (obie stopy znajdują się na podłożu).
3. Midstance phase (MST) środkowa faza podparcia. Rozpoczyna fazę pojedynczego podporu. Staw skokowy rozpoczyna wykonywać ruch kołyskowy (Rocking)) przenosząc c cięż ężar ciała a nad stopą,, pozwala to utrzymać ciało o w ruchu w przód. 4. Terminal stance phase (TST) oderwanie pięty. Rozpoczyna się uniesieniem pięty (Heel-off), kończyna dolna zgina się w przód d na przodostopię a ciało o przesuwa się do przodu przed łydkę wspomagając c stopę MST + TST rozpoczynają fazę pojedynczego podporu.
5. Preswing phase przed przeniesieniem. Jest to ostatnia podfaza fazy podporu i ostatni okres podwójnego podporu. Kończyny dolne ustawione sąs w pozycji szybkiego przeniesienia w przód, cięż ężar ciała a jest przenoszony z jednej kończyny dolnej na drugą. Faza ta kończy się gdy przodostopie przetoczy się prowadząc c do rozpoczęcia cia nowej fazy lub uniesienia palców. Koniec fej fazy charakteryzuje się brakiem zgięcia w stawie biodrowym, 40 zgięcia w stawie kolanowym oraz 15 zgięcia w stawie skokowym.
Faza przenoszenia: Ta faza zajmuje 2/5 całego cyklu chodu i rozpoczyna się uniesieniem palców stopy nad podłoże. Składa się z 3 podfaz. 1. Initial swing phase (ISW) oderwanie palców. Stopa jest zepchnięta z podłożona ona a kończyny dolne przyśpieszaj pieszają do przodu pomagając c w ten sposób b wytworzyć odpowiednie siły y do przeniesienia tułowia w przód.
2. Midswing phase (MSW) środkowa faza przenoszenia Kończyna dolna przechodzi pod ciałem gdzie piszczel znajduje się w pozycji pionowej. 3. Terminal swing phase (TSW) końcowa faza przenoszenia Kończyna dolna spowalnia ruch do przodu w ramach przygotowań do pierwszego kontaktu stopy z podłożem (IC) i zapoczątkowoania nowego kroku.
Zaangażowanie mięś ęśni podczas chodu - podpór Faza podporu 1. Mięsie sień pośladkowy wielki oraz grupa kulszowo-goleniowych prostują staw biodrowy we wczesnej fazie podporu a zginacze stawu biodrowego oceniajo ceniają ten ruch zanim palce uniosą się z podłoża. 2. Mięsie sień pośladkowy średni oraz przywodziciel mały odwodzą staw biodrowy oraz rotatory wewnętrzne stawu biodrowego rozpoczynaja swą aktywność w pierwszej połowie owie trwania fazy podporu. W późniejszym p okresie fazy podporu przywodziciele i rotatory zewnętrzne oceniają ten ruch generowany przez uprzednie mięś ęśnie.
Rotacja w stawie biodrowym
Zaangażowanie mięś ęśni podczas chodu - podpór 3. Mięsie sień czworogłowy owy uda rozpoczyna swoją aktywność na początku fazy podporu prostując c staw kolanowy. Mięś ęśnie kulszowo-goleniowe zginają kolano zanim palce stopy uniosą się z podłoża. 4. Mięś ęśnie zginające grzbietowo stopę rozpoczynają swoją aktywność bezpośrednio po uderzeni piętą w podłoże e aby ocenić zgięcie podeszwowe w sile grawitacji i doprowadzić stopę do pełnego kontaktu z podłożem. Głębokie lub częste uszkodzenie nerwu strzałkowego lub radikulopatia L5 będzie skutkować powstaniem stopy opadającej wynikającej z niemożności zgięcia jej grzbietowo oraz wykonania powolnego zgięcia podeszwowego.
Zaangażowanie mięś ęśni podczas chodu - podpór 5. Mięś ęśnie zginające podeszwowo stopę rozpoczynają swoją aktywność w drugiej połowie owie fazy podporu zasilając c wysunięcie ciała a do przodu przy pomocy uda i nogi jako pojedynczej jednostki. Ruch ciała a w przód d jest zasilany przez zginacze podeszwowe stopy oraz prostowniki stawu biodrowego. 6. Ponieważ masa ciała a przechodzi na stopę,, wewnętrzne mięś ęśnie stopy napinają się aby wspomóc c pracę więzad zadłom.
Zaangażowanie mięś ęśni podczas chodu przenoszenie Faza przeniesienia 1. Zginacze stawu biodrowego rozpoczynają swą aktywność bezpośrednio pod koniec fazy podporu i kontynuują pracę na początku fazy przenoszenia wraz z przywodzicielami oraz rotatorami zewnętrznymi. Jednakże, e, sąs one wyciszone we właściwej w fazie przenoszenia, opierając c moment ruchu na masie uda aby przenieść je w przód. Ten moment ruchu jest oceniany pod koniec fazy przenoszenia przez prostowniki stawu biodrowego.
Zaangażowanie mięś ęśni podczas chodu przenoszenie 2. Mięś ęśnie kulszowo-goleniowe zaczynają swoją aktywność późnej fazie podporu, kontynuują we wczesnej fazie przenoszenia aby zgiąć staw kolanowy. Ruch kończyny dolnej w przód d w fazie przenoszenia skutkuje transmisjom sił w mięś ęśniach zginaczach i prostownikach stawu kolanowego, czasem z wspomaganiem mięś ęśni czworogłowych owych. Ten moment ruchu jest oceniany przez mięś ęśnie kulszowow- goleniowej przed kontaktem pięty z podłożem. 3. Mięś ęśnie zginające stopę grzbietowo pozostają aktywne przez cały y czas trwania fazy przenoszenia.
Mięś ęśnie uczestniczące ce w cyklu chodu 1. Przyśpieszenie uda uzyskiwane jest przez aktywność mięś ęśni : biodrowolędźwiowego oraz prostego uda. 2. Hamowanie jest uzyskiwane przez aktywność mięś ęśni : kulszowo-goleniowych, które wchodzą w staw biodrowy i napinają się ekscentrycznie (wydłużenie) 3. Uderzenie piętą - Zginacze grzebietowe (przednia grupa goleniowa): Piszczelowy przedni, Prostownik długi d palucha oraz palców w napinają się ekscentrycznie i obniżaj ają stopę w kierunku podłoża. Mięsie sień czworogłowy owy napina się ekscentrycznie aby pochłania aniać energię w momencie gdy staw kolanowy zgina się co zabezpiecza przed ugięciem kolan. 4. Uderzenie stopą odwodziciele napinają się aby utrzymać tułów w w pozycji pionowej. Środek cięż ężkości ciała a przesuwa się w przód, mięś ęśnie zginacze podeszwowe stopy( trójg jgłowe łydki: brzuchaty, płaszczkowaty i podeszwowy) napinają się aby popchnąć ciało o w przód. 5. Uniesienie palców Mięsie sień czworogłowy owy napina się koncentrycznie aby wspomóc c zginacze podeszwowe stopy popchnąć ciało o w przód d i wydłużyć krok.