WYNIKI przeprowadzonego badania sytuacji bytowej osób starszych z Giżycka po 60. r. ż Autor: dr Katarzyna Karolska Główny Specjalista Biuro Promocji i Polityki Społecznej Urząd Miejski w Giżycku Giżycko, październik 2016 r. 1
Spis treści 1. Wprowadzenie...3 str. 2. Wstęp...4 str. 3. Przedstawienie uzyskanych odpowiedzi od respondentów na zadane pytania...6 str. 4. Podsumowanie...40 str. 5. Wnioski...45 str. 6. Spis wykresów...46 str. 7. Załączniki...48 str. 8. Podziękowania...80 str. 2
Wprowadzenie Badanie zostało przeprowadzone na terenie Giżycka wśród osób starszych, po 60. roku życia. Cel badań: 1) Celem badań było rozpoznanie środowiska ludzi starszych oraz rzeczywista analiza stanu i sytuacji bytowej osób po 60. r. ż. 2) Po otrzymaniu wyników badań, wspólne zastanowienie się nad możliwościami Gminy Miejskiej Giżycko w sprawie działań, mogących sprzyjać poprawie jakości życia osób w podeszłym wieku. Materiał i metodyka: Badanie zostało przygotowane i opracowane przez Głównego Specjalistę Biura Promocji i Polityki Społecznej dr Katarzynę Karolską. Realizacja badania w terenie została przeprowadzona przez opiekunów medycznych ze Stowarzyszenia na rzecz Chorych z Chorobą Nowotworową PROMYK w Giżycku, którego prezesem jest Pani Maria Popieluch. Dane potrzebne do analizy zebrano przy pomocy sondażu diagnostycznego przeprowadzonego od października do końca listopada 2015 r. Anonimowa ankieta zawierała 28 zróżnicowanych pytań, w tym zamkniętych oraz otwartych. Odpowiedzi na pytania otwarte zostały zamieszczone bez nanoszenia jakichkolwiek zmian w treści wypowiedzi. Po uzyskaniu odpowiedzi na zadawane pytania, ankiety zostały wypełnione przez opiekunów medycznych, na podstawie informacji uzyskanych podczas prowadzonych rozmów od respondentów z terenu Giżycka. Charakter rozmów i duża swoboda w komunikacji ułatwiły pogłębienie poruszanych zagadnień i wyjaśnienie diagnozowanych zjawisk. Badaniu poddano 300 osób. Dobór osób miał charakter losowy. Zakres przedmiotowy badania: Zakres przedmiotowy badania obejmował następujące obszary problemowe: stan fizyczny i sprawność ruchową, stan psychiczny, sytuację społeczną i warunki ekonomiczne, doznania somatyczne, stosunki rodzinne. 3
Wstęp Proces starzenia się ludności jest zaliczany do najważniejszych zjawisk społecznych XXI wieku, a jego skutki stanowią i będą stanowić kluczowe wyzwanie w sferze polityki społecznej w najbliższych latach. Zdrowie jest kluczową wartością w życiu każdego człowieka, a prawo do jego ochrony należy do katalogu podstawowych praw człowieka. Realizacja tych praw w stopniu gwarantującym bezpieczeństwo zdrowotne obywateli powinna być ugruntowana właściwymi regulacjami prawnymi i wspierana kreowaną polityką danego państwa. W Polsce obserwowany jest deficyt usług kierowanych wyłącznie do osób starszych, w tym m. in. usług zdrowotnych, aktywizacyjnych i integracyjnych. Oczywiście rozpoczęto pierwsze działania na rzecz osób starszych poprzez ustanowienie m.in. Rządowego Programu na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013 oraz 2014-2020, a także został przyjęty przez Radę Ministrów w 2014 r. dokument pn. Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020, jednak nie należy na tym poprzestawać. Nasilenie procesu starzenia się polskiego społeczeństwa jest faktem. Analiza długookresowej prognozy ludności Polski na lata 2008-2035 przygotowanej przez GUS wskazuje, że w perspektywie najbliższych lat, liczba ludności Polski będzie zmniejszać się systematycznie, przy czym tempo tego spadku będzie coraz szybsze. W ciągu ostatnich 20 lat liczba osób w wieku przedprodukcyjnym (0-17) zmniejszyła się o ok. 4 mln, podczas gdy liczba osób w wieku poprodukcyjnym (60/65+) wzrosła o ponad 2 mln. Województwo warmińsko-mazurskie jest województwem relatywnie młodym demograficznie w porównaniu do innych województw. Według prognoz GUS w 2030 r. w naszym regionie ludność w wieku poprodukcyjnym będzie stanowiła 24,8% ogółu ludności. Udział osób w wieku produkcyjnym (18-64) w ogólnej strukturze ludności do roku 2035 zmniejszy się o prawie 7 punktów procentowych. Przewiduje się również starzenie się tej grupy ludności przybywać będzie osób w wieku niemobilnym (45-64) kosztem zmniejszenia się grupy osób w wieku mobilnym (18-44). Udział osób w wieku poprodukcyjnym wzrośnie z 18% w 2013 r. do 26,7% w roku 2035. Osoby w wieku przedprodukcyjnym (0-17) będą stanowiły w 2035 r. zaledwie 15,6% ogółu ludności (obecnie 18%). Analizując tendencje demograficzne należy zauważyć, że średnia przewidywana długość życia w Polsce nadal systematycznie wzrasta i zwiększa się z 81,1 lat w 2012 r. do 81,9 lat w 2017 r. w odniesieniu do kobiet oraz z 72,6 lat w 2012 lat do 73,8 lat w 2017 roku dla mężczyzn 1. Należy uzmysłowić sobie, iż z każdym rokiem przybywa osób starszych, a do 2030 roku ludzie starsi będą stanowili 8,5 milionową populację, z czego prawie połowa będzie w wieku 75+. Ta grupa wiekowa wiązać się będzie z występowaniem przewlekłej wielochorobowości, niesprawnością fizyczną i upośledzeniem funkcji poznawczych, które skutkują złożonymi potrzebami zdrowotnymi, rehabilitacyjnymi oraz opiekuńczymi. 1 Prognoza ludności Polski na lata 2008-2035, GUS, http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_prognoza_ludnosci_pl_2008-2035.pdf; Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 2013 roku, GUS, http://start.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_podst_inf_o_rozwoju_dem_pl_do_2013.pdf. 4
Wyniki prognozy demograficznej dotyczącej osób w wieku starszym pokazują, jak koniecznym staje się podjęcie prac nad modelowymi rozwiązaniami wsparcia w zakresie dostarczania usług zdrowotnych oraz socjalnych w środowisku zamieszkania. W Gminie Miejskiej Giżycko w ostatnich latach podjęto następujące działania na rzecz osób starszych: - utworzono Giżycki Uniwersytet Trzeciego Wieku skupiający blisko 300. osób, - powstały siłownie zewnętrzne przyczyniające się do zwiększenia aktywności fizycznej osób starszych, - wybudowano ścieżki rowerowe poprawiające bezpieczeństwo poruszania się po mieście rowerami, - powstało wiele ścieżek spacerowych, chodników umożliwiających korzystanie z uroków miasta, w tym przez osoby niepełnosprawne, - umieszczono ławeczki w miejscach przeznaczonych do odpoczynku podczas spacerowania, - wkomponowano w wyznaczone miejsca stacjonarne stoliki szachowe do rozgrywek, w celu zagospodarowania czasu wolnego giżyckich seniorów, - na spędzanie wolnego czasu oraz możliwość integrowania się osób starszych, zostało przygotowane specjalne miejsce na Wzgórzu Świętego Brunona, a mianowicie powstały wiaty oraz miejsce na ognisko, grill z zabezpieczeniem drewna, - przeprowadzono bezpłatne szczepienia ochronne przeciw grypie dla osób z grupy szczególnego ryzyka w Giżycku po 65. roku życia, (program na lata 2014-2016), - realizowane są bezpłatnie badania profilaktyczne z zakresu zakażeń HCV wśród mieszkańców Giżycka, gdzie znaczą część badanych stanowi grupa ludzi w wieku 60+, (program na lata 2015-2017), - funkcjonują Kluby Seniora, - wprowadzono Giżycką Kartę Seniora obejmującą zniżki w wielu punktach na terenie miasta jak i poza. Obecnie trwają rozmowy na temat wprowadzenia na terenie Giżycka innowacyjnego rozwiązania w zakresie poprawy opieki nad osobami starszymi w środowisku zamieszkania a mianowicie włączenia Giżycka do KRAJOWEGO SAMORZĄDOWEGO SYSTEMU TELEOPIEKI DOMOWEJ. Rozwiązanie to stanowi wzmocnienie systemu powiadamiania ratunkowego poprzez użycie tzw. PRZYCISKU ŻYCIA. Omawiana teleopieka pozwala na prawie 45% redukcję zagrożenia śmiercią w nagłych wypadkach. To innowacyjne rozwiązanie zostanie przedstawione radnym Rady Miejskiej w Giżycku. Obecnie w Giżycku zamieszkuje 6.325 osób po 60. r. ż. 5
Przedstawienie uzyskanych odpowiedzi (wyników) od respondentów na zadane pytania ankietowe. Pytanie 1: W jakim jest Pani/Pan wieku? Badaniu poddano seniorów z terenu Giżycka w wieku 60+. Wśród badanych najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 60-69 lat, co daje 46% ogółu, w przedziale wiekowym 70-79 lat było 29% przebadanych, w wieku 80-89 lat zgłosiło się 23% respondentów, natomiast w grupie ludzi o sędziwym wieku 90+ znalazło się 2% badanych. Wykres nr 1. Ankietowani według wieku. wiek 90+ 2% wiek 80-89 lat 23% wiek 70-79 lat 29% wiek 60-69 lat 46% Pytanie 2: Czy mieszka Pani/Pan sama/sam, lub z najbliższą rodziną? Według przeprowadzonego projektu badawczego przez dr. Piotra Szukalskiego dotyczącego aktywności zawodowej ludzi starszych wynika, iż prawie co piąty senior, który brał udział w badaniu mieszka sam, chociaż zdecydowana większość z nich bo aż 93% -ma żyjące dzieci. Rodziny złożone z samotnej osoby starszej i jej dzieci stanowią zaledwie 14%, natomiast z wnukami zamieszkuje niespełna 1% seniorów. Samotność niestety najczęściej idzie w parze z pogarszaniem się stanu zdrowia. Giżycki respondent odpowiadając na pytanie miał do wyboru 2 odpowiedzi: a) sama/sam, b) z najbliższą rodziną (tj.: małżonkiem/małżonką, dziećmi, wnukami). Uzyskane odpowiedzi kształtuje poniższy wykres. 6
Wykres nr 2. Ankietowani według formy zamieszkania. 200 150 100 50 0 39% sama/sam - 117 osób 61% z najbliższą rodziną - 183 osoby Pytanie 3: Jaki jest Pani/Pana status? Czynnikami zasadniczo różniącymi sytuację rodzinną ludzi w podeszłym wieku są: płeć i wiek. Po pierwsze, kobiety znacznie częściej niż mężczyźni nie mają życiowego partnera. Po drugie, wraz z wiekiem zwiększa się odsetek osób wolnego stanu cywilnego szczególnie kobiet. Podczas gdy w grupie wieku 65 69 lat żonaci stanowią 80,6% mężczyzn, a mężatki 52,9% kobiet, w grupie wieku 85 lat i więcej żonatych mężczyzn było 50,1%, zaś mężatek zaledwie 6,6% 2. W Giżycku status osób poddanych badaniu po 60. roku życia przedstawia się następująco: Wykres nr 3. Status osób po 60. roku życia w Giżycku. 108 24 23 145 wolna/wolny 7,7% mężatka/żonaty 48,3% rozwódka/rozwodnik 8% wdowa/wdowiec 36% Najwięcej osób wśród badanych posiadało status mężatki/żonatego 145 osób, następnie wdowy/wdowca z wynikiem 108 osób, zaś zbliżone wyniki dotyczyły statusu rozwódki/rozwodnika 24 osoby oraz stanu wolnego - 23 osoby. 2 B. Szatur-Jaworska, Sytuacja rodzinna i potrzeby opiekuńcze ludzi starych w Polsce. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2012, Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce; http://senior.gov.pl/source/raport_osoby%20starsze.pdf 7
Pytanie 4: Jaki jest Pani/Pana poziom wykształcenia? Najliczniejszą grupę stanowiły osoby, które ukończyły edukację na poziomie średnim 115 osób. Wykształceniem podstawowym legitymowało się 87 osób, a zawodowym 62 respondentów. Wykształcenie wyższe posiadało 36 badanych. Wykres nr 4. Respondenci według poziomu wykształcenia. 150 100 50 0 podstawowy - 87 osób 29% zawodowy - 62 osoby 20,66% 38,33% średni - 115 osób wyższy - 36 osób 12% Pytanie 5: Czy posiada Pani/Pan dzieci? Z uzyskanych odpowiedzi wynika, iż większość ankietowanych posiada dzieci. Dotyczy to 277 respondentów. Znacznie mniejszą część stanowili rospondenci nie posiadający dzieci - 23 osoby. Wykres nr 5. Dane dotyczące posiadania dzieci przez badanych. 7,66% tak, posiadam dzieci - 277 osób 92,33% nie, nie posiadam dzieci - 23 osoby Pytanie 6: Czy należy Pani/Pan do rodziny wielodzietnej posiadającej troje i więcej dzieci? Wśród badanych osób z rodziny wielodzietnej posiadającej troje i więcej dzieci należało 139 osób, natomiast 161 nie pochodziło z rodzin wielodzietnych. 8
Wykres nr 6. Wywodzenie się z rodziny wielodzietnej posiadającej troje i więcej dzieci. 54% 54% 52% 50% 48% 46% 46% 44% 42% tak, należę - 139 osób nie, nie należę - 161 osób Pytanie 7 (otwarte): Jaki jest stopień Pani/Pana sprawności/samodzielności? Wybierz jedną z odpowiedzi (pełna samodzielność/sprawność; częściowa samodzielność/sprawność; ograniczona samodzielność/sprawność; w pełni uzależniona/uzależniony od osób trzecich) w odniesieniu do poniższych podpunktów: - samodzielność podczas czynności higieniczno-pielęgnacyjnych; - sprawność w przyrządzaniu posiłków; - sprawność w robieniu codziennych zakupów; - samodzielność w wychodzeniu z domu; - samodzielność w zakresie sprzątania. Zapotrzebowanie seniorów na pomoc osób trzecich w codziennych sprawach spowodowane jest ograniczeniem samodzielności w wyniku stanu zdrowotnego. Z roku na rok wśród osób starszych wzrasta uzależnienie od otoczenia. Jednym z najistotniejszych pytań ankietowych jest właśnie pytanie o samodzielność oraz o stopień sprawności ludzi starszych. Jako pierwszą badano samodzielność podczas czynności higieniczno-pielęgnacyjnych. Wyniki badania zawierają wykresy od nr 7 do 7d. 9
Wykres nr 7. Samodzielność podczas czynności higieniczno-pielęgnacyjnych. 12% 12% 13% 63% pełna samodzielność/sprawność - 188 osób częściowa samodzielność/sprawność - 37 osób ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 40 osób Wykres nr 7a. Sprawność w przyrządzaniu posiłków. 12% 11% 17% 60% pełna samodzielność/sprawność - 180 osób częściowa samodzielność/sprawność - 34 osoby ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 51 osób Wykres nr 7b. Sprawność w robieniu codziennych zakupów. 11% 12% 19% 57% pełna samodzielność/sprawność - 172 osoby częściowa samodzielność/sprawność - 37 osób ograniczona samodzielność/sprawność - 34 osoby w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 57 osób 10
Wykres nr 7c. Samodzielność w wychodzeniu z domu. 13% 12% 17% 58% pełna samodzielność/sprawność - 175 osób częściowa samodzielność/sprawność - 35 osób ograniczona samodzielność/sprawność - 40 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 50 osób Wykres nr 7d. Samodzielność w zakresie sprzątania. 12% 14% 16% 58% pełna samodzielność/sprawność - 174 osoby częściowa samodzielność/sprawność - 42 osoby ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 49 osób Pytanie 8 (otwarte): Na jakie obecnie choroby Pani/Pan cierpi? Celem zobrazowania schorzeń giżyckich seniorów dokonano następującego podziału chorób: - choroby układu krążeniowo oddechowego, - choroby układu pokarmowego, - choroby układu ruchu, - choroby układu nerwowego, - choroby układu moczowo płciowego, - choroby gruczołów dokrewnych, - choroby nowotworowe, - choroby wymagające leczenia chirurgicznego, -choroby narządu wzroku, - choroby narządu słuchu, - pozostałe choroby, - brak występowania chorób. 11
Wykres nr 8. Choroby giżyckich seniorów. 200 Choroby układu krążeniowo-oddechowego -181 osób 180 160 Choroby układu pokarmowego - 15 osób Choroby układu ruchu - 104 osoby 140 Choroby układu nerwowego - 49 osób Coroby układu moczowopłciowego - 29 osób 120 Choroby gruczołów dokrewnych - 55 osób 100 Choroby nowotworowe - 14 osób 80 60 Choroby wymagające leczenia chirurgicznego - 7 osób Choroby narządu wzroku - 27 osób 40 Choroby narządu słuchu - 12 osób 20 Pozostałe choroby tj.: alkoholizm, otyłość, alergia, wielochorobowość - 4 osoby Brak chorób - 16 osób 0 12
Podsumowując odpowiedzi respondentów z pytania otwartego dotyczącego chorób na jakie cierpią giżyccy seniorzy, należy jednoznacznie wskazać występowanie chorób z kategorii chorób układu krążeniowo oddechowego, gdzie najwięcej odpowiedzi dotyczyło nadciśnienia. Z tą chorobą zmaga się znaczna część badanych tj. ponad 40%. Innymi chorobami często występującymi w grupie badanych z pozostałych kategorii chorobowych zgodnie z załącznikiem nr 1 są: cukrzyca, choroby serca, problemy kręgosłupa, reumatyzm, nowotwory różnego pochodzenia, zwyrodnienia kości, udary oraz zawały. Wśród odpowiedzi znalazło się jeszcze wiele inne chorób utrudniających codzienne życie seniorów. Na 300 badanych - tylko 16 osób udzieliło odpowiedzi wskazujących na brak chorób. Szczegółowe odpowiedzi respondentów zostały ujęte w załączniku nr 1. Pytanie 9: Czy leczy się Pani/Pan na wskazane przez siebie choroby? W pytaniu ósmym respondenci wymieniali choroby, z którymi się zmagają. Ważne jest jednak, czy nasze społeczeństwo starszego wieku leczy się na wskazane przez siebie choroby, czy robią coś aby poprawić stan zdrowia. Odpowiedź przedstawia wykres nr 9. Wykres nr 9. Dane dotyczące osób leczących się na wskazane przez siebie choroby. 9% 91% tak, leczę się - 273 osoby nie, nie leczę się - 27 osób Pytanie 10: Czy stać Panią/ Pana na wykupienie leków? Od pierwszego września 2016 r. seniorzy mogą skorzystać z bezpłatnych 3 leków. Resort zdrowia opublikował już listę medykamentów, na której znalazło się ponad tysiąc preparatów. Osoby starsze często nie kupują wszystkich przepisanych leków, ponieważ nie mają na nie środków. Problem z roku na rok staje się poważniejszy. Według lekarzy ok. 90 proc. osób po 70. roku życia cierpi na jakąś przewlekłą chorobę. Najczęściej jest to cukrzyca, nadciśnienie lub 3 Podstawy do otrzymania bezpłatnego leku: WIEK ukończony 75 rok życia, RECEPTA wypisana z literą S w polu kod uprawnień dodatkowych, WYKAZ lek musi znajdować się w wykazie bezpłatnych leków dla seniorów S. 13
choroba układu krążenia. Zaniechanie leczenia tego typu chorób może prowadzić do poważnych, bardzo groźnych powikłań. Sytuację giżyckich seniorów pokazuje wykres nr 10. Wykres nr 10. Możliwość wykupienia leków przez giżyckich seniorów. 100% 80% 60% 40% 20% 0% tak, stać mnie - 225 osób 75% 25% nie, nie stać mnie - 75 osób Pytanie 11: Czy jest Pani/Pan objęty opieką lekarską? Opieka nad osobami starszymi w Polsce jest niedostosowana do potrzeb tej populacji oferuje zdezintegrowane, rozproszone i niespójne świadczenia, a także nie spełnia standardów podejścia geriatrycznego powszechności, jakości, dostępności i kompleksowości zaspokajania złożonych potrzeb 4. Według otrzymanych odpowiedzi od respondentów wynika, iż większość osób jest objęta opieką lekarską. Wyniki zawiera wykres nr 11. Wykres nr 11. Liczba badanych objętych opieką lekarską. 120% 100% 97% 80% 60% 40% 20% 0% 2% 1% tak - 292 osoby nie - 6 osób nie wiem - 2 osoby 4 Długofalowa Polityka Senioralna w Polsce na lata 2014-2020 w zarysie, https://das.mpips.gov.pl/source/dlugofalowa%20polityka%20senioralna%20w%20polsce%20na%20lata%2020 14-2020%20w%20zarysie.pdf 14
Pytanie 12: Czy lekarz rodzinny odwiedza Panią/Pana w domu w ramach tzw. wizyt domowych u pacjenta? Bardzo istotnym wydaje się zaprojektowanie, wdrożenie i realizacja w Podstawowej Opiece Zdrowotnej katalogu świadczeń zdrowotnych dedykowanych przede wszystkim osobom 65+, oraz dookreślenie roli i zadań dla zespołu terapeutycznego, który będzie wyznaczony do realizacji świadczeń tj. lekarzy, pielęgniarek (osoby profesjonalne w tym obszarze). Wobec rosnących potrzeb opiekuńczych starzejącego się społeczeństwa, wraz z obserwowanym rozwojem technologii oraz specjalizacji medycznych i paramedycznych pojawia się coraz częściej zapotrzebowanie na profesje opiekuna medycznego osoby starszej. Ten stosunkowo nowy młody zawód, często niedoceniany wśród tradycyjnych pracowników ochrony zdrowia, ma szanse na ogromną popularność, zarówno wśród starszych wiekiem, przewlekle chorych i niesprawnych pacjentów, jak i interdyscyplinarnych zespołów praktyków geriatrycznych POZ 5. Wykres nr 12. Wizyty domowe lekarzy u badanych respondentów. 80,00% 73,67% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 26,00% 20,00% 10,00% 0,00% 0,33% tak - 78 osób nie - 221 osób nie wiem - 1 osoba Pytanie 13: Czy ma Pani/Pan wsparcie w rodzinie? Postanowiono również dowiedzieć się jak wyglądają relacje giżyckich seniorów z własną rodziną. Najwięcej, bo aż 263 osoby potwierdziły wsparcie w rodzinie, natomiast 37 osób odpowiedziało, iż nie ma wsparcia w rodzinie. Z upływem czasu struktura rodziny przekształca się, czego wynikiem jest zmiana obyczajowości, migracja, mniejsza dzietność, rosnący trend bycia singlem, późniejsze zakładanie rodziny, rosnąca mobilność i dyspozycyjność. Te elementy znacząco wpływają na 5 Ministerstwo Zdrowia Założenia kompleksowej opieki nad osobami starszymi na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej, publikacja opracowana w ramach projektu systemowego Wsparcie systemu kształcenia ustawicznego personelu medycznego w zakresie opieki geriatrycznej współfinansowanego z EFS w ramach POKL, Gdańsk 2014. 15
rozluźnienie więzi społecznych, a tym samym wzrost liczby osób starszych, pozostających bez wsparcia rodziny. Wykres nr 13. Seniorzy otrzymujący wsparcie własnej rodziny. 12% tak, mam wsparcie - 263 osoby 88% nie, nie mam wsparcia - 37 osób Pytanie 14: Czy występują u Pani/Pana stany: płaczliwości, drażliwości, lęków, niepokoju? Z oceną, postrzeganiem jakości życia związane jest występowanie m.in. zaburzeń procesów psychicznych oraz depresji. Za objawy charakterystyczne dla występowania zjawiska depresji u osób starszych uważa się m. in.: płaczliwość, drażliwość, lęk oraz niepokój. Te czynniki powodują znaczne pogorszenie jakości życia, wpływając niekorzystnie tym samym na funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie. Miernikiem dla oceny jakości życia jest szeroko rozumiane samopoczucie. Jak ocenili swoje samopoczucie giżyccy seniorzy przedstawia wykres nr 14. Wykres nr 14. Występowanie stanów depresyjnych u seniorów. 50% 48% 43% 0% 9% tak, występują stany - 143 osoby nie, nie występują - 123 osoby nie wiem czy występują - 28 osób 16
Pytanie 15: Czy występują u Pani/Pana zaburzenia pamięci, myślenia, orientacji w terenie? Otępienie jest zaburzeniem funkcji poznawczych, którego najbardziej charakterystycznym objawem jest zaburzenie pamięci. Starzenie fizjologiczne jest procesem naturalnym i normalnym, związanym z wiekiem. Z czasem dochodzi do wolniejszego kojarzenia, uczenia się, zapamiętywania oraz przekazywania informacji. Jest to wynikiem ginięcia neuronów (komórek nerwowych) oraz zahamowania tworzenia się nowych połączeń synapytcznych. Połączenia pomiędzy komórkami nerwowymi odpowiadają także za kłopoty z koncentracją. W miejscach neuronów, które zginęły, bądź zostały uszkodzone nigdy nie powstaną nowe 6. Występowanie zaburzeń pamięci, myślenia, czy orientacji w terenie przedstawia wykres nr 15. Wykres nr 15. Występowanie zaburzeń pamięci oraz procesu myślowego u seniorów. 3% 58% 39% tak, występują zaburzenia - 116 osób nie, nie występują zaburzenia - 175 osób nie wiem, czy występują zaburzenia - 9 osób Pytanie 16: Czy jest Pani/Pan chętny do zdobywania nowych umiejętności i uczestniczenia w życiu społecznym? Osoby będące w podeszłym wieku mają więcej czasu dla siebie oraz bliskich. Dzieje się tak, ponieważ przychodzi czas korzystania z np. zasłużonej emerytury. Wolny czas, który do tej pory był w pełni wykorzystywany w ramach wykonywanej pracy, staje się - wyzwaniem. Seniorzy, którzy byli aktywni zawodowo, w dalszym ciągu poszukują zajęć na wypełnienie czasu (od zajęć sportowych po kulturalne). Inaczej przedstawia się sytuacja osób, które były nieaktywne, wówczas kolejne lata spędzają raczej spokojnie bez szukania jakichkolwiek bodźców na polepszenie jakości życia. Takie osoby nie chcą brać udziału w różnych wydarzeniach, nie chcą się spotykać, stają się z wiekiem osamotnione. Aktywna starość jest wciąż jeszcze czymś nowym w polskich warunkach. Nadal jako społeczeństwo ulegamy stereotypom osoby starszej: schorowanej, samotnej, nieaktywnej. 6 http://wylecz.to/pl/choroby/neurologia-i-psychiatria/problemy-z-pamiecia-u-osob-starszych.html 17
Aktywność kulturalna i edukacyjna daje seniorom poczucie użyteczności, satysfakcji z życia oraz samorozwoju. Zaangażowanie seniorów w życie społeczności lokalnych przyczynia się do poprawy jakości ich życia, jak też funkcjonowania wspólnot lokalnych. Bierność w życiu zawodowym i społecznym, ograniczenie kontaktów międzyludzkich ewidentnie przyczynia się do pogorszenia kondycji psychicznej i fizycznej osób starszych. Praca zawodowa czy społeczna jest dla osób starszych nie tylko sposobem zachowania dobrej kondycji zdrowotnej, ale także buduje ich prestiż, określa miejsce i rolę osoby starszej w społeczności i rodzinie. Czy giżyccy seniorzy są chętni do zdobywania nowych umiejętności, poznawania nowych ludzi, czy chcą się aktywizować?. Odpowiedź na to pytanie obrazuje wykres nr 16. Wykres nr 16. Wykazanie chęci bycia aktywnym przez giżyckich seniorów. 60% 50% 52% 40% 38% 30% 20% 10% 9% 0% tak, jestem chętna/y - 115 osób nie, nie jestem chętna/y - 157 osób nie wiem, czy jestem chętna/y - 27 osób Pytanie 17 (otwarte): Jak postrzega obecnie Pani/Pan swoją osobę, wygląd? Chcąc dokonać podsumowania podzielono powyższe odpowiedzi na 4 kategorie: osoby zadowolone, osoby średnio zadowolone, osoby niezadowolone oraz osoby, które nie udzieliły odpowiedzi. Uzyskane wyniki przedstawiają się następująco: 182 osoby pozytywnie postrzegają, oceniają swoją osobę, 58 osób negatywnie oceniło swój wygląd, 48 osób zakwalifikowano do kategorii osób średnio zadowolonych, ponieważ odpowiedziały niejednoznacznie dokonując analizy swojego wyglądu, natomiast 12 osób nie chciało się wypowiedzieć na zadane pytanie. Szczegółowe odpowiedzi respondentów zostały ujęte w załączniku nr 2. 18
Pytanie 18: Jak Pani/Pan ocenia swoje życie seksualne? Rozważając problematykę seksualności należy także podkreślić wartość aktywności seksualnej (jako cząstkę aktywności w ogóle) w perspektywie teorii aktywności, która jakość życia osób starszych uzależnia od postawy aktywnej seniora w wielu obszarach jego życia. Trudno jednak podejmować tematykę seksualności osób starszych, nie wskazując na różnorodność w samej grupie seniorów, gdyż pod wieloma względami osoby starsze zakładając, że po 65. roku życia, nie są grupą homogeniczną 7. Życie seksualne jest dla osób starszych istotnym elementem ich życia, wielu z nich jest czynnych seksualnie. Już przed ponad dwoma dekadami M. Brecher opublikował badania, z których wynika, że wśród siedemdziesięciolatków (70-79 lat) ponad 60% kobiet i 75% mężczyzn deklaruje aktywność seksualną, z czego prawie dwie trzecie kobiet i trzy czwarte mężczyzn odczuwa satysfakcję. Jak giżyccy seniorzy oceniają swoje życie seksualne przedstawia wykres nr 17. Wykres nr 17. Ocena życia seksualnego wśród giżyckich seniorów. 70% 63% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 15% 2% 1% 19% 0% W opinii badanych na temat zadowolenia z życia seksualnego wynika iż, 63% - 189 osób wskazało na brak aktywności seksualnej. Kolejną grupę 57 osób stanowili respondenci, którzy nie mieli zdania na zadane pytanie. Pozostałe osoby odpowiedziały następująco: 44 osoby - 15% wykazały zadowolenie z prowadzonego życia seksualnego, 6 osób 2% jest bardzo zadowolonych z życia seksualnego, natomiast w grupie osób niezadowolonych znalazły się 3 osoby - 1%. 7 https://arturfabis.files.wordpress.com/2012/11/aktywnoc59bc487-seksualna-osc3b3b-starszych.pdf 19
Pytanie 19: Proszę wypunktować w skali od 1 (najmniejsza wartość) 10 (największa wartość) niżej podane elementy, które wg. Pani/Pana wpływają na postrzeganie jakości życia? Jakie elementy zdaniem badanych wpływają na postrzeganie jakości życia? Wykres nr 18. SPRAWNOŚĆ SENSORYCZNA 35% 30% 25% 20% 25% 30% 15% 10% 5% 4% 4% 4% 3% 9% 6% 8% 7% 0% 1 pkt - 12 osób 2 pkt - 11 osób 3 pkt - 12 osób 4 pkt - 10 osób 5 pkt - 27 osób 6 pkt - 18 osób 7 pkt - 25 osób 8 pkt - 74 osoby 9 pkt - 21 osób 10 pkt - 90 osób Wykres nr 18a. RELACJE Z INNYMI 50% 40% 30% 20% 10% 0% 3% 1% 4% 2% 6% 6% 11% 17% 8% 42% 20
Wykres nr 18b. UMIEJĘTNOŚĆ UCZENIA SIĘ I ZAPAMIĘTYWANIA WAŻNYCH INFORMACJI 20% 15% 10% 5% 7% 5% 6% 6% 16% 9% 9% 15% 9% 17% 0% 1 pkt - 2 pkt - 22 14 osób 3 pkt - osoby 17 osób 4 pkt - 19 osób 5 pkt - 49 osób 6 pkt - 27 osób 7 pkt - 28 osób 8 pkt - 45 osób 9 pkt - 27 osób 10 pkt - 52 osoby Wykres nr 18c. POZYTYWNE NASTAWIENIE DO ŚMIERCI I UMIERANIA 25% 20% 15% 10% 5% 0% 6% 1 pkt 19 osób 5% 5% 2 pkt 15 osób 3 pkt 16 osób 2% 17% 4 pkt 7 osób 5 pkt 50 osób 11% 6 pkt 33 osoby 14% 7 pkt 42 osoby 12% 8 pkt 36 osób 4% 9 pkt 12 osób 23% 10 pkt 70 osób 21
Wykres nr 18d. PRZEKONANIA OSOBISTE 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 4% 4% 4% 6% 12% 14% 15% 16% 6% 20% Wykres nr 18e. ZDOLNOŚĆ UCZESTNICZENIA W ŻYCIU SPOŁECZNYM 20% 19% 18% 16% 15% 15% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 7% 9% 8% 9% 6% 8% 3% 2% 0% 1 pkt - 58 osób 2 pkt - 22 osoby 3 pkt - 28 osób 4 pkt - 23 osoby 5 pkt - 27 osób 6 pkt - 19 osób 7 pkt - 25 osób 8 pkt - 45 osób 9 pkt - 9 osób 10 pkt - 15 osób 22
Wykres nr 18f. ZDOLNOŚĆ DO PRZEMYŚLANIA PROBLEMÓW CODZIENNYCH 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 4% 4% 3% 4% 11% 10% 14% 14% 5% 31% Wykres nr 18g. ZDOLNOŚĆ DO PODEJMOWANIA DECYZJI 45% 40% 39% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 5% 1% 2% 4% 8% 5% 12% 15% 9% 0% 1 pkt - 15 osób 2 pkt - 4 osoby 3 pkt -50 osób 4 pkt -12 osób 5 pkt - 24 osoby 6 pkt - 16 osób 7 pkt - 35 osób 8 pkt - 46 osób 9 pkt - 27 osób 10 pkt - 116 osób 23
Wykres nr 18h. NIEODCZUWANIE BÓLU 10 pkt - 124 osoby 9 pkt - 50 osób 8 pkt - 33 osoby 7 pkt - 24 osoby 6 pkt - 13 osób 5 pkt - 22 osoby 4 pkt - 9 osób 3 pkt - 10 osób 2 pkt - 6 osób 1 pkt - 9 osób 11% 8% 4% 7% 3% 3% 2% 3% 17% 41% 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 Wykres nr 18i. ŻYCIE SEKSUALNE 80% 66% 60% 40% 20% 0% 4% 1% 1% 6% 4% 5% 5% 2% 7% Pytanie 20: Czy zastanawiała się Pani/zastanawiał się Pan nad wstąpieniem do Giżyckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku? Aktywność społeczna polega na uczestniczeniu w określonych grupach społecznych i działaniu w ich okręgach. Człowiek aktywny społecznie spędza czas w towarzystwie innych ludzi, udzielając się społecznie: organizuje spotkania, uczestniczy w nich, pełni różne funkcje w organizacjach. Poziom uczestnictwa seniorów w życiu społecznym zależy nie tylko od zdrowia, zasobów ekonomicznych, ich pozycji w społeczeństwie, ale także od własnej 24
aktywności edukacyjnej, kulturalnej oraz całego splotu warunków, które umożliwiają i ułatwiają rozwijanie takiej aktywności 8. Uniwersytety Trzeciego Wieku są najbardziej popularną formą zajęć wśród osób starszych. Ta forma aktywności wpływa na zaspokojenie szeregu potrzeb seniorów takich jak: samokształcenie, pozytywne spędzanie wolnego czasu, poszerzanie wiedzy oraz umiejętności, integracja społeczna, wykonywanie wspólnie pożytecznych działań, stymulacja fizyczna i psychiczna. Kształtuje się także poczucie bycia potrzebnym. UTW spełniają ogromną rolę przeciwdziałając wykluczeniu społecznemu. Czy giżyccy seniorzy, którzy zostali włączeni do badania, chcieliby skorzystać z możliwości wstąpienia do Giżyckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku? Odpowiedzi na to pytanie zostały przedstawione w wykresie nr 19. Wykres nr 19. Wyrażenie chęci seniorów do wstąpienia do Giżyckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. 2% 8% 20% tak - 61 osób nie - 210 osób raczej nie - 23 osoby nie wiem - 6 osób 70% Pytanie 21: Czy dla poprawy własnego zdrowia korzystała Pani/Pan z siłowni zewnętrznych? Nie da się całkowicie zahamować naturalnych procesów starzenia, da się natomiast, dzięki systematycznej aktywności fizycznej, częściowo je załagodzić albo możliwie najbardziej opóźnić dr hab. Ewa Kozdroń. Duże znaczenie w tej materii odgrywa edukacja społeczeństwa, promocja aktywności ruchowej, dostęp do sprzętu sportowego. Co drugi senior nie podejmuje żadnej rekreacyjnej aktywności fizycznej - wynika to z przeprowadzonych badań PolSenior wśród osób starszych, które ukończyły 65 lat. 8 D. Jankowski, Edukacja, aktywność kulturalna oraz rekreacyjna ludzi starzejących się (w:) Polska w obliczu starzenia się społeczeństwa, A. Karpiński, A. Rajkiewicz (red.), Wyd. Komitetu Prognoz Polska 2000plus przy Prezydium PAN, Warszawa 2008, s. 194. 25
11% seniorów jest aktywnych sporadycznie, natomiast czterech na dziesięciu twierdzi, że przynajmniej raz w tygodniu wykonuje jedną z następujących czynności: kilkugodzinne spacery, piesze wycieczki w dużej odległości od domu lub miejsca pobytu, ćwiczenia gimnastyczne, aerobik, jazda na rowerze, bieganie, pływanie, taniec itp. Poziom aktywności spada wraz ze wzrostem wieku respondentów. Światowa Organizacja Zdrowia i Unia Europejska zalecają osobom starszym podejmowanie umiarkowanej aktywności fizycznej przez co najmniej 30 min. przez pięć dni w tygodniu lub bardzo intensywnej aktywności fizycznej przez co najmniej 20 min. przez trzy dni w tygodniu. Zalecają także wykonywanie 2-3 razy w tygodniu ćwiczeń zwiększających siłę mięśni i wytrzymałość. Wykres nr 20. Korzystanie przez respondentów z dostępnych siłowni zewnętrznych na terenie Giżycka. 80% 80% 60% 40% 20% 16% 4% 0% tak, korzystam - 48 osób nie, nie korzystam - 241 osób raczej nie korzystam - 11 osób Pytanie 22: Oceniając swoje obecne życie, czy czuje się Pani/Pan osamotniona/osamotniony? Wg. dr. Piotra Szukalskiego największym problemem seniorów jest - poczucie osamotnienia. Występuje ono również w przypadku tych osób starszych, które mieszkają ze współmałżonkiem, mają dorosłe dzieci. Niby nie są samotne, ale czują się niepotrzebne, nie wiedzą, komu się wyżalić. Przeżywają rozmaite kryzysy. Zapewnienie godnego życia seniorów wymaga wzmocnienia solidarności międzypokoleniowej. Zarówno najbliższa rodzina, sąsiedzi jak i przyjaciele, znajomi odgrywają niebagatelną rolę w życiu osób starszych. To właśnie kontakt z drugim człowiekiem pomaga i pozwala na ciekawe, aktywne oraz pozytywne wypełnianie wolnego czasu. W pracy z osobami starszymi najistotniejsze wydaje się przeciwdziałanie izolacji społecznej i wykluczeniu. 26
Wykres nr 21. Poczucie stanu samotności wśród giżyckich seniorów. 17% tak, czuję się 27% samotna/ny - 82 osoby nie, nie czuję się samotna/ny - 166 osób 55% raczej nie czuję się samotna/ny - 52 osoby Pytanie 23 (otwarte): Na kogo może Pani/Pan liczyć w przypadku konieczności pomocy? Istotnym pytaniem w badaniu jest, to na kogo respondenci mogą liczyć w przypadku konieczności otrzymania pomocy. Zdecydowana większość z nich wskazała na rodzinę, następnie na rodzinę/znajomych/sąsiadów, dalej rodzinę/znajomych, rodzinę/pomoc instytucjonalną, sąsiadów, rodzinę/sąsiadów/opiekunów medycznych, oraz rodzinę/pielęgniarkę/pomoc instytucjonalną. Pozostałe osoby wskazały inne możliwości otrzymania pomocy wykazane w załączniku nr 3. Szczegółowe odpowiedzi respondentów zostały ujęte w załączniku nr 3. Wykres nr 22. Na czyją pomoc mogą liczyć osoby starsze z Giżycka? 160 140 120 100 80 60 40 20 0 27
Pytanie 24: Czy jest Pani zadowolona / Pan zadowolony z dotychczasowego życia? Respondentów zapytano także o zadowolenie z dotychczasowego życia. Wyniki z uzyskanych odpowiedzi przedstawia wykres nr 21. Wykres nr 23. Ocena dotychczasowego życia seniorów. 80% 77% 70% 60% 50% 40% 17% 30% 20% 7% 10% 0% tak, jestem zadowolona/ny - 230 osób nie, nie jestem zadowolona/ny - 22 osoby raczej nie jestem zadowolona/ny - 48 osób Pytanie 25 (otwarte): Co chciałaby Pani/chciałby Pan zmienić w swoim życiu? Analiza zebranych odpowiedzi pokazała, że zdecydowana większość giżyckich seniorów chciałaby dokonać zmian w swoim życiu. W odpowiedziach najczęściej wskazywano zdrowie, następnie powrót do sprawności fizycznej, polepszenie warunków finansowych, oraz poprawę warunków mieszkalnych. Część osób odpowiedziała, że nic by nie zmieniła w swoim życiu, jak również znalazły się osoby, które nie chciały udzielić odpowiedzi na zadane pytanie. Wszystkie odpowiedzi zostały przedstawione na wykresie nr 24. Szczegółowe odpowiedzi respondentów na zadane pytanie zostały ujęte w załączniku nr 4. 28
Wykres nr 24. Wykaz proponowanych zmian w życiu osób starszych. 90 zdrowie - 56 osób nic - 81 osób 80 samotność - 2 osoby poprawa kontaktu z bliskimi - 7 osób 70 więcej podróżować - 7 osób nie wiem - 12 osób 60 polepszenie warunków finansowych - 16 osób cofnąć wiek - 7 osób 50 zwalczyć ból - 2 osoby brak odpowiedzi - 33 osoby 40 poprawienie warunków mieszkalnych - 14 osób wyjeżdżać do sanatorium - 4 osoby 30 odpocząć od zmartwień - 1 osoba powrócić do sprawności fizycznej - 21 osób 20 zwiększenie dostępności do specjalistów - 7 osób realizować plany - 1 osoba 10 więcej wolnego czasu - 2 osoby umrzeć - 1 osoba 0 pozostałe/pojedyncze propozycje z załącznika nr 4-26 osób 29
Pytanie 26 (otwarte): Czego oczekuje Pani/Pan od samorządu giżyckiego oraz organizacji pozarządowych działających w Giżycku? - np. opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, - informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. Inne jakie? 1) Pomocy w chwili kiedy będę jej potrzebował, w sytuacji pogorszenia się mojej sprawności, opieki oraz wsparcia. 2) Opieki na godziny pomagając potrzebującym. 3) Budowy nowego domu starców, żeby obniżyć koszt DPS-u i nie obciążać rodziny. 4) Pomysłu otwarcia nowego zakładu dla osób starszych np. DPS, hospicjum stacjonarne. 5) Wsparcia i opieki medycznej. 6) W ramach potrzeby opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 7) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 8) Na razie niczego nie oczekuję. 9) Prosiłbym o wsparcie finansowe. 10) Parkingu na ul. Staszica. 11) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 12) Obniżenia cen leków, lepszego dostępu do lekarzy specjalistów. 13) Więcej rozrywek dla seniorów oraz pomocy finansowej. 14) Szybsza procedura załatwiania formalności związanych z wykupem gruntów z wieczystego użytkowania na prywatne przez UM Giżycko. 15) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 16) Większą emeryturę (staż pracy 30 lat). 17) Więcej parkingów. 18) Poprawić drogi do garaży na ul. Kombatantów. 19) Poprawić drogi do garaży na ul. Kombatantów. 20) Brak odpowiedzi. 21) Na razie nic nie potrzebuję. 22) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 23) Aby obniżono wiek emerytalny. 24) Brak odpowiedzi. 25) Żeby była lepsza opieka medyczna dla chorych. 26) Lepszej opieki i pomocy od lekarzy specjalistów i możliwość rehabilitacji. 27) Żeby było więcej siłowni zewnętrznych i żeby więcej osób mogło z tego korzystać. 28) Wsparcia w problemach chorobowych. 29) Przynajmniej raz do roku ogólne badania lekarskie, długoterminowej opieki pielęgniarskiej dla męża chory na Parkinsona od 17 lat, wsparcia w opiece nad mężem. Oczekuję uruchomienia hospicjum w Giżycku. 30) Obecnie nie oczekuję niczego. 31) Niczego. 32) Większego, widocznego zaangażowania w sprawy młodych i tych za wcześnie urodzonych, i osób w podeszłym wieku. 33) Wprowadzenie długoterminowej opieki pielęgniarskiej. 34) Na chwilę obecną nie oczekuję niczego od obu podmiotów wymienionych powyżej. 35) Informacji nt. możliwości skorzystania z pomocy (np. PCPR, MOPS opieki medycznej) w prasie, ankietach, ulotkach. Większego zaangażowania i życzliwości instytucji pozarządowych w stosunku do ludzi potrzebujących pomocy. 30
36) Nie mam takich oczekiwań. 37) Brak przepływu informacji pomiędzy mieszkańcami miasta a instytucjami pozarządowymi dotyczącymi ich działalności, utworzenie hospicjum stacjonarnego i domu seniora. 38) Uruchomienie stacjonarnego hospicjum dla terminalnie chorych. 39) Wsparcie w codziennych obowiązkach, takie instytucje jak MOPS powinny bardziej uczestniczyć w rozeznaniu potrzeb osób niepełnosprawnych i samotnych. 40) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, informacji o badaniu gęstości kości. 41) Brak odpowiedzi. 42) Żeby można było lepiej poruszać się wózkiem w mieście. 43) Pomocy finansowej, bo mam niską emeryturę. Ciężko jest mi kupić pieluchomajtki, a i na życie nie wystarcza. 44) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 45) Pomoc przy zamianie mieszkania na parter z IV piętra, opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 46) Opieki dla chorego męża, pomoc finansowa na leki, żywienie. 47) Naprawienie chodnika przy ul. Kościuszki. 48) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 49) Niech stworzą nowe miejsca pracy dla ludzi młodych, opieki i pomocy dla ludzi chorych i samotnych, stworzenie hospicjum. 50) Pomocy w zaopatrzeniu w sprzęt rehabilitacyjny np. rozkładany podjazd dla wózka inwalidzkiego na schody na klatce schodowej. 51) Możliwość korzystania z pomocy, jeśli będę jej potrzebowała. 52) Większego zainteresowania moimi problemami wieku starczego. 53) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 54) Nie interesuje mnie nic. 55) Brak odpowiedzi. 56) Parkingi. 57) Brak odpowiedzi. 58) Większego zainteresowania chorymi seniorami, którzy przebywają w domu, większego dostępu do sprzętu pielęgnacyjnego dla chorych. 59) Brak odpowiedzi. 60) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 61) Pomocy w zakresie sprzątania. 62) Żeby zmniejszyć kolejki do lekarzy specjalistów. 63) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 64) Żeby opieka i lekarze zainteresowali się seniorami. 65) Pomocy finansowej dla seniorów. 66) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 67) Brak odpowiedzi. 68) Brak odpowiedzi. 69) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., nauka. 70) Brak odpowiedzi. 71) Za mało zieleni, miejsc do odpoczynku, wyjazdy kulturalne dla osób starszych, więcej rozrywek. 72) Darmowe szczepienia i darmowe leki. 73) Większe zainteresowanie się osobami w starszym wieku. 31
74) Większe zainteresowanie się osobami starszymi, samotnymi. 75) Większej opieki nad osobami starszymi i chorymi. 76) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 77) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 78) Pomocy w likwidowaniu barier architektonicznych (bloki mieszkalne bez windy), brak podjazdów dla wózków inwalidzkich. 79) Żeby było więcej ławek dla starszych ludzi, więcej parkingów. 80) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 81) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 82) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 83) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 84) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, poświęcić więcej uwagi osobom starszym i schorowanym. 85) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, większe zainteresowanie się starszymi ludźmi. 86) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 87) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 88) Nic nie potrzebuję. 89) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 90) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. Mam na myśli bardzo często bezdomnych i alkoholików. Jest bardzo duża potrzeba stworzenia dla nich ogrzewalni, by do kościoła przychodzili wykąpani i czuli się lepiej w społeczności kościoła. 91) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 92) Nie wiem. 93) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 94) Brak odpowiedzi. 95) Większych dopłat do aparatów słuchowych. 96) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 97) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 98) Nie mam zdania. 99) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 100) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 101) Promocji zdrowia, bezproblemowa dostępność do różnych instytucji, terapii zajęciowej dla osób starszych. 102) Nie mam zdania. 32
103) Słowność urzędu, Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 104) Na razie żadnych. 105) Brak odpowiedzi. 106) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 107) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 108) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 109) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. Mniejsze kolejki do specjalistów, mieszkania dla młodych małżeństw. 110) Nie wiem. 111) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, dotacji do opału. 112) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 113) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. Zainteresowanie się osobami starszymi, samotnymi, ubogimi. 114) Stworzyć więcej miejsc pracy. 115) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, łatwiejszy dostęp do lekarzy specjalistów. 116) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 117) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 118) Więcej spotkań z emerytami. 119) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 120) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 121) Mieszkania dla ludzi młodych, zakładających rodziny. 122) Miejsce pracy, mieszkania, większa dostępność do specjalistów, refundacja środków higienicznych pacjentów. 123) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, rehabilitacja dla osób starszych, chorych. 124) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 125) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 126) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 127) Opieka całodobowa, nieodpłatna. 128) Więcej ławek do odpoczynku, informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 129) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. Dostępu do sprzętu komputerowego i Internetu. 130) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. Oczekuję wglądu w moje życie. 131) Brak odpowiedzi. 132) Niczego. 33
133) Brak odpowiedzi. 134) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 135) Brak odpowiedzi. 136) Brak odpowiedzi. 137) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 138) Brak odpowiedzi. 139) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 140) Estetyki miasta dla osób starszych. 141) Niczego. 142) Lepszy dostęp do wszelkiego rodzaju rehabilitacji, lekarzy specjalistów. 143) Utworzenie hospicjum stacjonarnego. 144) Utworzenie hospicjum stacjonarnego. 145) Nie zajmuję się tym. 146) Decyzji o otwarciu i funkcjonowaniu zakładu lub hospicjum dla osób starszych, opieki i rozpoznania środowiska ludzi chorych w szerszym aspekcie. 147) Dom opieki społecznej dla osób starszych dostępny dla wszystkich chętnych, informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 148) Stacjonarne hospicjum, noclegownia. 149) Zmienić wygląd Placu Grunwaldzkiego, niesamowicie zabrudzony przez ptaki, przez co ciężko się tam poruszać. 150) Utworzenie hospicjum stacjonarnego, noclegownia sezonowa, informowania o działaniach samorządu w szerszy sposób. 151) Dobrych inwestycji i realizacji założeń. 152) Nic. 153) Nic. 154) Większego zainteresowania osobami starszymi. 155) Pomysłu otwarcia, utworzenia placówki, która by odciążyła DPS. 156) Opieki na godziny, wsparcia w codziennych obowiązkach, otwarcie domu seniora, dotarcia z pomocą do osób potrzebujących np. samotnych osób starszych. 157) Utworzenie hospicjum stacjonarnego, wybudowanie lepszego ośrodka. 158) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 159) Organizowania wolnego czasu osobom starszym, spacer, siłownia na powietrzu. Chcę tam pójść, ale wieczorami nie czuję się bezpiecznie. Opieki na godziny, spacer z opiekunem. 160) Niczego. 161) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 162) Pomysłu nie podnoszenia rachunków, tak żeby nie brakowało na leki. 163) Pomysłu otwarcia ZOL-i lub innego zakładu, opieki na godziny, większego zasięgu informacji z miasta. 164) Hospicjum stacjonarne, opieki na godziny, wsparcia w codziennych obowiązkach. 165) Utworzenia hospicjum stacjonarnego. 166) Utworzenia hospicjum stacjonarnego albo innych zakładów w celu pomocy osobom starszym. 167) Opieki na godziny, wsparcia w codziennych obowiązkach. 34
168) Wsparcia w codziennych obowiązkach, utworzenia hospicjum stacjonarnego, zmniejszenia stawki za pobyt w instytucji np. DPS. 169) Człowiek na razie daje sobie radę, ale oczekiwałabym pomocy gdy będę jej potrzebować. Utworzenie jakiegoś zakładu dla osób samotnych. 170) Nic nie oczekuję. 171) Holistyczna opieka nad starszymi osobami, wymagającymi całodobowej opieki, dzienny ośrodek dla osób starszych. 172) Utworzenia hospicjum stacjonarnego lub ZOL-u. 173) Wybudowanie hospicjum, darmowe wsparcie w zakupach (IV piętro). 174) Utworzenie hospicjum stacjonarnego lub ZOL. 175) Niczego. 176) Nie oczekuję niczego. 177) Utworzenie domu codziennego pobytu, w którym mogłyby się spotykać starsze osoby. 178) Hospicjum stacjonarne, wsparcie w obowiązkach. 179) Nie wiem. 180) Nic nie oczekuję, bo nikt za darmo nie da. 181) Niczego nie oczekuję. 182) Żeby nie kłamali i mówili prawdę, większe zainteresowanie młodzieżą i ich problemami, większa otwartość na problemy społeczeństwa. 183) Na razie nie mam. 184) Opieki na godziny, budowy ośrodka opiekuńczego lub jakiegoś domu dziennego np. w godzinach popołudniowych. 185) Wsparcie w codziennych obowiązkach, organizacja zajęć dla osób starszych, budowa ośrodka przeznaczonego dla starszych. 186) Niczego nie oczekuję. 187) Brak odpowiedzi. 188) Brak odpowiedzi. 189) Brak odpowiedzi. 190) Opieki na godziny, wsparcia w codziennych obowiązkach. 191) Poprawy poziomu życia i statusu. 192) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 193) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 194) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 195) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 196) Brak odpowiedzi. 197) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach w przypadku braku samodzielności, opieki całodobowej, powstania hospicjum w Giżycku lub dziennego Domu Opieki. 198) Opieki na godziny w razie konieczności, pomocy pielęgniarskiej. 199) Nie wiem. 200) Opiekun na godzinę. 201) Niczego nie oczekuję. 202) Pomocy i opieki w razie konieczności wsparcia w codziennych obowiązkach, dzienny dom pobytu dla osób starszych. 203) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 204) Oczekiwałabym wsparcia w codziennym życiu. Marzy mi się, aby w Giżycku powstało hospicjum z prawdziwego zdarzenia, aby ludzie starsi i niedołężni mogli 35
znaleźć spokojne miejsce. Mam nadzieję, że wreszcie w Giżycku powstanie dom wypoczynku, gdzie ja chętnie tam zamieszkam. 205) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach lub opieki całodobowej. 206) Poprawić stan służby zdrowia oraz szpitala. 207) Domu dziennego pobytu. 208) Wsparcia w codziennych obowiązkach, pomoc pielęgniarska w razie potrzeby, bezpłatnych leków. 209) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, zmniejszyć kolejki u lekarzy. 210) Poprawić chodniki, grozi wykręceniem lub złamaniem nogi. 211) Nie wiem. 212) Poprawić chodniki, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi. 213) Pomocy w razie potrzeby. 214) Lepszy dostęp do opieki zdrowotnej, opieki na godziny, pomocy w codziennych obowiązkach. 215) Bezpłatnej opieki na godziny oraz pomocy w codziennych obowiązkach, mniejsze kolejki u lekarzy. 216) W przypadku choroby pomocy i opieki w codziennym życiu. 217) Darmowe szczepienia przeciw grypie. 218) Informacji o darmowych szczepieniach, więcej informacji o rozrywkach dla osób w podeszłym wieku. 219) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., o szanowanie osób starszych. 220) Wsparcia w codziennych obowiązkach. 221) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach (również soboty i niedziele). 222) Aby władze starały się czuwać nad osobami starszymi, żeby nie czuły się osamotnione. 223) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 224) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 225) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 226) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 227) W razie potrzeby opieki. 228) Bezpieczeństwa w czasie zmierzchu i nocy. 229) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 230) Gdy będę w potrzebie zgłoszę się do instytucji o wsparcie. 231) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach w razie konieczności. 232) Nie oczekuję niczego. 233) Organizowania wieczorków dancingowych, refundowanie leków. 234) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 235) Niczego. 236) Dzienny dom opieki, hospicjum przy ul. Moniuszki po dawnych koszarach. 237) Dzienny dom opieki. 238) Pomocy oraz wsparcia, lepszy dostęp do rehabilitacji (zbyt długi okres oczekiwania). 239) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 240) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 241) Opieki oraz pomocy w razie konieczności. 242) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie itp. 36
243) Dużej pomocy w rehabilitacji stawów kolanowych. 244) Krótszy okres oczekiwania na rehabilitację. 245) Zmniejszyć kolejki do lekarzy. 246) Dostęp do rehabilitacji i dofinansowanie sprzętu do rehabilitacji. 247) Niczego. 248) Pomocy dla osób w trudnej sytuacji. 249) Pomocy w opiece w razie potrzeby. 250) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 251) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 252) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 253) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 254) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, liczę na wolontariat w cięższych. 255) Proszę o zagospodarowanie budynku byłego przedszkola wojskowego i stworzenie ośrodka pobytu dla osób z chorobą Alzheimera. 256) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 257) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 258) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 259) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 260) Poprawienie infrastruktury miasta. 261) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 262) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 263) Brak odpowiedzi. 264) Wpływu na opiekę lekarską, likwidacji kolejek do lekarzy i specjalistów. 265) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 266) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 267) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., od instytucji biurowych oczekuję więcej empatii. 268) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 269) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, oczekuję pomocy i wsparcia materialnego. 270) Więcej informacji radiowych na tematy dotyczące życia miasta (seniorów, opieki lekarskiej, życia kulturalnego). 271) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 272) Brak odpowiedzi. 273) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 274) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 275) Więcej opieki i kontroli osób starszych. 276) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 277) Brak odpowiedzi. 278) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 279) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 280) Oczekuję skrócenia kolejek do lekarzy. 281) Oczekuję od samorządu giżyckiego otworzenia hospicjum stacjonarnego oraz zakładu opiekuńczo-leczniczego, opieki dziennej, godzinowej (typu świetlica). 282) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. Oczekuję, że wkrótce powstanie sala widowiskowa dla rozwoju kultury na wysokim poziomie. 37
283) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 284) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, polepszyć dostęp do opieki zdrowotnej, zmniejszyć oczekiwanie w kolejkach. 285) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, wsparcia materialnego. 286) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. Pomocy w postaci stowarzyszenia opieki. Chciałabym mieć dostęp do sprzętu komputerowego i Internetu. 287) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, organizowania akcji dotyczących mężczyzn, badanie prostaty, ciśnienia tętniczego, badanie kardiologiczne. 288) Zmniejszenia i oczekiwania w kolejkach do lekarzy rodzinnych i specjalistów. 289) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., zwiększenia ilości ławek na ul. Wodociągowej, lepszej komunikacji miejskiej w kierunku cmentarza na ul. Królowej Jadwigi oraz przychodni na ul. Wodociągowej. 290) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 291) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach, lepszego dostępu do sprzętu medycznego typu balkonik. Oczekuję pomocy materialnej, dofinansowania do prądu. 292) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 293) Pomocy materialnej. 294) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp. 295) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 296) Modernizacji placu Józefa Piłsudskiego. Odnowienia budynku przy ul. Warszawskiej 14 (pawilon), gdyż wpływa bardzo negatywnie na wizerunek miasta. 297) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie, itp., wsparcia materialnego i finansowego. 298) Zbyt skomplikowana rejestracja na darmowe szczepienia (za mało szczepionek). 299) Opieki na godziny i wsparcia w codziennych obowiązkach. 300) Informowania o np. darmowych szczepieniach przeciw grypie itp. Pytanie 27: Czy rozważa Pani/Pan możliwość skorzystania na wypadek takiej potrzeby z usług Domu Pomocy Społecznej, Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego, Hospicjum, bądź innego podmiotu? Z obserwacji oraz wszechstronnej informacji wynika, że seniorzy są niechętni wobec perspektywy zamieszkania w domach spokojnej starości. Niski poziom zaufania społecznego zarówno do instytucji, jak i osób obcych sprawia, że osoby starsze wolą pozostać pod opieką rodziny. W tej materii należałoby stworzyć jak najszybciej alternatywę pozwalająca na wsparcie seniorów, w tym niesamodzielnych w ich miejscu zamieszkania. Ze względu na tempo starzejącego się społeczeństwa w Polsce należałoby podjąć stosowne kroki na poziomie samorządowym do zapewnienia opieki stacjonarnej najbardziej potrzebującym seniorom. Liczba miejsc w instytucjach sprawujących opiekę nad osobami starszymi jest ograniczona, a miejsca obecnie zapełnione. Jaki pogląd respondenci mają na zadane pytanie, odpowiedzi przedstawia wykres nr 25. 38
Wykres nr 25. Możliwość/chęć skorzystania na wypadek wystąpienia takiej potrzeby z usług Domu Pomocy Społecznej, Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego, Hospicjum, bądź innego podmiotu przez respondentów. tak, rozważam taką możliwość - 121 osób 8% 19% 40% nie, nie rozważam takiej możliwości - 96 osób raczej nie rozważam takiej możliwości - 25 osób 32% nie wiem, czy bym skorzystała/ał z takiej możliwości - 58 osób Pytanie 28: Jakie są źródła oraz wysokość Pani/Pana utrzymania? Giżyccy seniorzy w trakcie przeprowadzania badania odpowiadali głównie na pytanie dotyczące źródła utrzymania, natomiast co do wysokości kwot nie udzielali odpowiedzi. Z tego względu wykres będzie zawierał odpowiedzi dotyczące wyłącznie źródła utrzymania. Wykres nr 26. Źródła utrzymania respondentów. 100% 85% 50% 0% 11% 2% 1% 39