WYNIKI. przeprowadzonego badania sytuacji bytowej osób starszych z Giżycka po 60. roku życia

Transkrypt

1 WYNIKI przeprowadzonego badania sytuacji bytowej osób starszych z Giżycka po 60. roku życia Autor: dr Katarzyna Karolska Główny Specjalista Biuro Promocji i Polityki Społecznej Urząd Miejski w Giżycku Giżycko, październik 2016 r.

2 Wprowadzenie Badanie zostało przeprowadzone na terenie Giżycka wśród osób starszych, po 60. roku życia. Cel badań: 1) Celem badań było rozpoznanie środowiska ludzi starszych oraz rzeczywista analiza stanu i sytuacji bytowej osób po 60. r. ż. 2) Po otrzymaniu wyników badań, wspólne zastanowienie się nad możliwościami Gminy Miejskiej Giżycko w sprawie działań, mogących sprzyjać poprawie jakości życia osób w podeszłym wieku. Materiał i metodyka: Badanie zostało przygotowane i opracowane przez Głównego Specjalistę Biura Promocji i Polityki Społecznej dr Katarzynę Karolską. Realizacja badania w terenie została przeprowadzona przez opiekunów medycznych ze Stowarzyszenia na rzecz Chorych z Chorobą Nowotworową PROMYK w Giżycku, którego prezesem jest Pani Maria Popieluch. Dane potrzebne do analizy zebrano przy pomocy sondażu diagnostycznego przeprowadzonego od października do końca listopada 2015 r. Anonimowa ankieta zawierała 28 zróżnicowanych pytań, w tym zamkniętych oraz otwartych. Odpowiedzi na pytania otwarte zostały zamieszczone bez nanoszenia jakichkolwiek zmian w treści wypowiedzi. Po uzyskaniu odpowiedzi na zadawane pytania, ankiety zostały wypełnione przez opiekunów medycznych, na podstawie informacji uzyskanych podczas prowadzonych rozmów od respondentów z terenu Giżycka. Charakter rozmów i duża swoboda w komunikacji ułatwiły pogłębienie poruszanych zagadnień i wyjaśnienie diagnozowanych zjawisk. Badaniu poddano 300 osób. Dobór osób miał charakter losowy. Zakres przedmiotowy badania: Zakres przedmiotowy badania obejmował następujące obszary problemowe: stan fizyczny i sprawność ruchową, stan psychiczny, sytuację społeczną i warunki ekonomiczne, doznania somatyczne, stosunki rodzinne.

3 Nasilenie procesu starzenia się polskiego społeczeństwa jest faktem. Analiza długookresowej prognozy ludności Polski na lata przygotowanej przez GUS wskazuje, że w perspektywie najbliższych lat, liczba ludności Polski będzie zmniejszać się systematycznie, przy czym tempo tego spadku będzie coraz szybsze. W ciągu ostatnich 20 lat liczba osób w wieku przedprodukcyjnym (0-17) zmniejszyła się o ok. 4 mln, podczas gdy liczba osób w wieku poprodukcyjnym (60/65+) wzrosła o ponad 2 mln. Należy uzmysłowić sobie, iż z każdym rokiem przybywa osób starszych, a do 2030 roku ludzie starsi będą stanowili 8,5 milionową populację, z czego prawie połowa będzie w wieku 75+. Ta grupa wiekowa wiązać się będzie z występowaniem przewlekłej wielochorobowości, niesprawnością fizyczną i upośledzeniem funkcji poznawczych, które skutkują złożonymi potrzebami zdrowotnymi, rehabilitacyjnymi oraz opiekuńczymi.

4 CIEKAWOSTKA! Obecnie trwają rozmowy na temat wprowadzenia na terenie Giżycka innowacyjnego rozwiązania w zakresie poprawy opieki nad osobami starszymi w środowisku zamieszkania a mianowicie włączenia Giżycka do: KRAJOWEGO SAMORZĄDOWEGO SYSTEMU TELEOPIEKI DOMOWEJ. Rozwiązanie to stanowi wzmocnienie systemu powiadamiania ratunkowego poprzez użycie tzw. PRZYCISKU ŻYCIA. Omawiana teleopieka pozwala na prawie 45% redukcję zagrożenia śmiercią w nagłych wypadkach. To innowacyjne rozwiązanie zostanie przedstawione radnym Rady Miejskiej w Giżycku. Obecnie w Giżycku zamieszkuje osób po 60. r. ż.

5 Przedstawienie uzyskanych odpowiedzi (wyników) od respondentów na zadane pytania ankietowe.

6 Pytanie 1: W jakim jest Pani/Pan wieku? Badaniu poddano seniorów z terenu Giżycka w wieku 60+. Wśród badanych najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku lat, co daje 46% ogółu, w przedziale wiekowym lat było 29% przebadanych, w wieku lat zgłosiło się 23% respondentów, natomiast w grupie ludzi o sędziwym wieku 90+ znalazło się 2% badanych. wiek 90+ 2% wiek lat 23% wiek lat 29% wiek lat 46%

7 Pytanie 2: Czy mieszka Pani/Pan sama/sam, lub z najbliższą rodziną? % sama/sam osób 61% z najbliższą rodziną osoby

8 Pytanie 3: Jaki jest Pani/Pana status? 23 wolna/wolny 7,7% 108 mężatka/żonaty 48,3% rozwódka/rozwodnik 8% wdowa/wdowiec 36%

9 Pytanie 4: Jaki jest Pani/Pana poziom wykształcenia? % 20,66% 38,33% % 20 podstawowy - 87 osób 0 zawodowy - 62 osoby średni osób wyższy - 36 osób

10 Pytanie 5: Czy posiada Pani/Pan dzieci? 7,66% tak, posiadam dzieci osób 92,33% nie, nie posiadam dzieci - 23 osoby

11 Pytanie 6: Czy należy Pani/Pan do rodziny wielodzietnej posiadającej troje i więcej dzieci? 54% 54% 52% 50% 48% 46% 46% 44% 42% tak, należę osób nie, nie należę osób

12 Pytanie 7 (otwarte): Jaki jest stopień Pani/Pana sprawności/samodzielności? Wybierz jedną z odpowiedzi (pełna samodzielność/sprawność; częściowa samodzielność/sprawność; ograniczona samodzielność/sprawność; w pełni uzależniona/uzależniony od osób trzecich) w odniesieniu do poniższych podpunktów: - samodzielność podczas czynności higienicznopielęgnacyjnych; - sprawność w przyrządzaniu posiłków; - sprawność w robieniu codziennych zakupów; - samodzielność w wychodzeniu z domu; - samodzielność w zakresie sprzątania.

13 Samodzielność podczas czynności higieniczno-pielęgnacyjnych. 12% 12% 13% 63% pełna samodzielność/sprawność osób częściowa samodzielność/sprawność - 37 osób ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 40 osób

14 Sprawność w przyrządzaniu posiłków. 12% 11% 17% 60% pełna samodzielność/sprawność osób częściowa samodzielność/sprawność - 34 osoby ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 51 osób

15 Sprawność w robieniu codziennych zakupów. 12% 11% 17% 60% pełna samodzielność/sprawność osób częściowa samodzielność/sprawność - 34 osoby ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 51 osób

16 Samodzielność w wychodzeniu z domu. 13% 12% 17% 58% pełna samodzielność/sprawność osób częściowa samodzielność/sprawność - 35 osób ograniczona samodzielność/sprawność - 40 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 50 osób

17 Samodzielność w zakresie sprzątania. 12% 14% 16% 58% pełna samodzielność/sprawność osoby częściowa samodzielność/sprawność - 42 osoby ograniczona samodzielność/sprawność - 35 osób w pełni uzależniona/ny od osób trzecich - 49 osób

18 Pytanie 8 (otwarte): Na jakie obecnie choroby Pani/Pan cierpi?

19 Choroby układu krążeniowo-oddechowego -181 osób Choroby układu pokarmowego - 15 osób Choroby układu ruchu osoby Choroby układu nerwowego - 49 osób Choroby układu moczowo-płciowego - 29 osób Choroby gruczołów dokrewnych - 55 osób Choroby nowotworowe - 14 osób Choroby wymagające leczenia chirurgicznego - 7 osób Choroby narządu wzroku - 27 osób 40 Choroby narządu słuchu - 12 osób 20 0 Pozostałe choroby tj.: alkocholizm, otyłość, alergia, wielochorobowość - 4 osoby Brak chorób - 16 osób

20 Pytanie 9: Czy leczy się Pani/Pan na wskazane przez siebie choroby? 9% tak, leczę się osoby 91% nie, nie leczę się - 27 osób

21 Pytanie 10: Czy stać Panią/ Pana na wykupienie leków? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 75% 25% tak, stać mnie osób nie, nie stać mnie - 75 osób

22 Pytanie 11: Czy jest Pani/Pan objęty opieką lekarską? 120% 100% 97% 80% 60% 40% 20% 0% 2% 1% tak osoby nie - 6 osób nie wiem - 2 osoby

23 Pytanie 12: Czy lekarz rodzinny odwiedza Panią/Pana w domu w ramach tzw. wizyt domowych u pacjenta? 80,00% 70,00% 60,00% 73,67% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 26,00% tak - 78 osób nie osób 0,33% nie wiem - 1 osoba

24 Pytanie 13: Czy ma Pani/Pan wsparcie w rodzinie? 12% tak, mam wsparcie osoby 88% nie, nie mam wsparcia - 37 osób

25 Pytanie 14: Czy występują u Pani/Pana stany: płaczliwości, drażliwości, lęków, niepokoju? 60% 40% 48% 43% 20% 0% 9% tak, występują stany osoby nie, nie występują osoby nie wiem czy występują - 28 osób

26 Pytanie 15: Czy występują u Pani/Pana zaburzenia pamięci, myślenia, orientacji w terenie? 3% tak, występują zaburzenia osób 58% 39% nie, nie występują zaburzenia osób nie wiem, czy występują zaburzenia - 9 osób

27 Pytanie 16: Czy jest Pani/Pan chętny do zdobywania nowych umiejętności i uczestniczenia w życiu społecznym? 60% 50% 40% 38% 52% 30% 20% 10% 9% 0% tak, jestem chętna/y osób nie, nie jestem chętna/y osób nie wiem, czy jestem chętna/y - 27 osób

28 Pytanie 17 (otwarte): Jak postrzega obecnie Pani/Pan swoją osobę, wygląd? Chcąc dokonać podsumowania podzielono powyższe odpowiedzi na 4 kategorie: osoby zadowolone, osoby średnio zadowolone, osoby niezadowolone oraz osoby, które nie udzieliły odpowiedzi. Uzyskane wyniki przedstawiają się następująco: 182 osoby pozytywnie postrzegają, oceniają swoją osobę, 58 osób negatywnie oceniło swój wygląd, 48 osób zakwalifikowano do kategorii osób średnio zadowolonych, ponieważ odpowiedziały niejednoznacznie dokonując analizy swojego wyglądu, natomiast 12 osób nie chciało się wypowiedzieć na zadane pytanie.

29 Pytanie 18: Jak Pani/Pan ocenia swoje życie seksualne? 70% 60% 50% 40% 30% 15% 2% 1% 19% 63% 20% 10% 0%

30 Pytanie 19: Proszę wypunktować w skali od 1 (najmniejsza wartość) 10 (największa wartość) niżej podane elementy, które wg. Pani/Pana wpływają na postrzeganie jakości życia?

31 Istotne było zbadanie, jak ankietowani postrzegają jakość swojego życia (co jest dla nich najważniejsze), przez pryzmat poddanych ocenie poniższych elementów (przyjmując 1 pkt za wartość najmniejszą a 10 pkt za wartość największą): - na sprawność sensoryczną 10 pkt wskazało 90 osób badanych, co dało 30% ogółu; - na relacje z innymi 10 pkt wskazało 125 osób badanych, co dało 42% ogółu; - na umiejętność uczenia się i zapamiętywania ważnych informacji 10 pkt wskazały 52 osoby, co dało 17% ogółu; - na pozytywne nastawienie do śmierci i umierania 10 pkt wskazało 70 osób, co dało 23% ogółu; - na przekonania osobiste 10 pkt wskazało 59 osób, co dało 20% ogółu; - na zdolność uczestniczenia w życiu społecznym najwięcej osób, bo 58 wskazało tylko 1 pkt, co dało 19% ogółu; natomiast 10 pkt wskazało 15 osób; - na zdolność do przemyślania problemów codziennych 10 pkt wskazały 93 osoby, co dało 31% ogółu; - na zdolność do podejmowania decyzji 10 pkt wskazało 116 osób, co dało 39% ogółu; - na nieodczuwanie bólu 10 pkt wskazały 124 osoby, co dało 41% ogółu; - na życie seksualne najwięcej bo 199 osób wskazało 1 pkt, co dało 66% ogółu, natomiast 10 pkt wskazało tylko 20 osób, co dało 7% ogółu.

32 Pytanie 20: Czy zastanawiała się Pani/zastanawiał się Pan nad wstąpieniem do Giżyckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku? 8% 2% tak - 61 osób 70% 20% nie osób raczej nie - 23 osoby nie wiem - 6 osób

33 Pytanie 21: Czy dla poprawy własnego zdrowia korzystała Pani/Pan z siłowni zewnętrznych? 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 16% tak, korzystam - 48 osób 80% nie, nie korzystam osób 4% raczej nie korzystam - 11 osób

34 Pytanie 22: Oceniając swoje obecne życie, czy czuje się Pani/Pan osamotniona/osamotniony? 17% 27% tak, czuję się samotna/ny - 82 osoby nie, nie czuję się samotna/ny osób 55% raczej nie czuję się samotna/ny - 52 osoby

35 Pytanie 23 (otwarte): Na kogo może Pani/Pan liczyć w przypadku konieczności pomocy? Badani udzielając odpowiedzi na pytanie: na kogo mogą liczyć w przypadku wystąpienia konieczności udzielenia pomocy, w zdecydowanej większości wskazali rodzinę osób. To od nich otrzymują niezbędne wsparcie. Pozostałe osoby wskazywały znajomych, sąsiadów, pielęgniarki, opiekunów medycznych, pracowników socjalnych, koleżanki i kolegów.

36 Pytanie 24: Czy jest Pani zadowolona / Pan zadowolony z dotychczasowego życia? 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 77% 7% 17% tak, jestem zadowolona/ny nie, nie jestem osób zadowolona/ny - 22 osoby raczej nie jestem zadowolona/ny - 48 osób

37 Pytanie 25 (otwarte): Co chciałaby Pani/chciałby Pan zmienić w swoim życiu?

38 Zdrowie - 56 osób Nic - 81 osób Samotność - 2 osoby Poprawa kontaktu z bliskimi - 7 osób Więcej podróżować - 7 osób Nie wiem - 12 osób Polepszenie warunków finansowych - 16 osób Cofnąć wiek - 7 osób Zwalczyć ból - 2 osoby Brak odpowiedzi - 33 osoby Poprawienie warunków mieszkalnych - 14 osób Wyjeżdżać do sanatorium - 4 osoby Odpocząć od zmartwień - 1 osoba Powrócić do sprawności fizycznej - 21 osób Zwiększenie dostępności do specjalistów - 7 osób Realizować plany - 1 osoba Więcej wolnego czasu - 2 osoby Umrzeć - 1 osoba Pozostałe/pojedyncze propozycje - 26 osób

39 Pytanie 26 (otwarte): Czego oczekuje Pani/Pan od samorządu giżyckiego oraz organizacji pozarządowych działających w Giżycku? W pytaniu otwartym dotyczącym oczekiwań respondentów od samorządu giżyckiego oraz organizacji pozarządowych na rzecz osób starszych, padały następujące odpowiedzi: - najwięcej badanych wskazywało na konieczność zapewnienia opieki medycznej i wsparcia w miejscu zamieszkania (opieka na godziny) opiekunowie medyczni itp. - następnie wskazano na informowanie o bezpłatnych szczepieniach np. na grypę, - kolejną grupę odpowiedzi stanowiło zapotrzebowanie na utworzenie: stacjonarnego hospicjum, DPS, ZOL, - zwracano uwagę na poprawę infrastruktury: chodniki, parkingi itp., - badani oczekują większego zainteresowania ogólnie osobami starszymi w Giżycku, - dużo ankietowanych nie udzieliło żadnej odpowiedzi.

40 Pytanie 27: Czy rozważa Pani/Pan możliwość skorzystania na wypadek takiej potrzeby z usług Domu Pomocy Społecznej, Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego, Hospicjum, bądź innego podmiotu? Z obserwacji oraz wszechstronnej informacji wynika, że seniorzy są niechętni wobec perspektywy zamieszkania w domach spokojnej starości. Niski poziom zaufania społecznego zarówno do instytucji, jak i osób obcych sprawia, że osoby starsze wolą pozostać pod opieką rodziny. W tej materii należałoby stworzyć jak najszybciej alternatywę pozwalająca na wsparcie seniorów, w tym niesamodzielnych w ich miejscu zamieszkania. Ze względu na tempo starzejącego się społeczeństwa w Polsce należałoby podjąć stosowne kroki na poziomie samorządowym do zapewnienia opieki stacjonarnej najbardziej potrzebującym seniorom. Liczba miejsc w instytucjach sprawujących opiekę nad osobami starszymi jest ograniczona, a miejsca obecnie zapełnione.

41 tak, rozważam taką możliwość osób 8% 19% 40% nie, nie rozważam takiej możliwości - 96 osób raczej nie rozważam takiej możliwości - 25 osób 32% nie wiem, czy bym skorzystała/ał z takiej możliwości - 58 osób

42 Pytanie 28: Jakie są źródła oraz wysokość Pani/Pana utrzymania?. 100% 85% 80% 60% 40% 20% 0% emerytura osób 11% renta - 32 osoby 2% rodzina - 7 osób 1% zasiłki z MOPS: celowy, celowy na dożywianie, okresowy - 4 osoby

43 Wnioski 1. Należy dokonywać oceny potrzeb seniorów oraz włączać przez podmioty lecznicze jak i placówki pomocy społecznej - interdyscyplinarne postępowania profilaktyczne, diagnostyczne, lecznicze i wspierające osoby starsze. 2. Z dostępnej literatury wynika, że podstawowym problemem jest szczupłość kadr i zaplecza infrastrukturalnego dedykowanego realizacji potrzeb populacji Ograniczone możliwości zapewnienia powszechnej specjalistycznej opieki geriatrycznej powodują konieczność podejmowania działań uzupełniających i zabezpieczających potrzeby pacjentów 60+ na poziomie Podstawowej Opieki Zdrowotnej. 4. Ważna w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej jest rola samorządu terytorialnego. Nie ulega wątpliwości konieczność stworzenia systemowych rozwiązań w postaci: -rozwoju geriatrii jako specjalizacji; -przygotowania i doskonalenia zawodowego kadry medycznej w kierunku całościowej i kompleksowej opieki zdrowotnej nad starszym pacjentem; -wspierania i rozwoju poradni i opieki geriatrycznej. Po zapoznaniu się z wynikami badania, należy wspólnie zastanowić się nad możliwościami samorządu w zakresie poprawy sytuacji bytowej osób starszych z Giżycka po 60. r.ż.

44 Dziękuję za pomoc w realizacji badania Pani Marii Popieluch oraz opiekunom medycznym ze Stowarzyszenia na rzecz Chorych z Chorobą Nowotworową PROMYK w Giżycku.

45 Nikt nie jest zwolniony z myślenia o starości prof. dr hab. Irena Kotowska DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ DR KATARZYNA KAROLSKA