Podręczniki A. Ogólne Cywilizacje starożytne, pod red. A. Cotterella, Łódź 1990 (i wydania późniejsze). Historia starożytna, pod red. M. Jaczynowskiej, Warszawa 1999. Mrozewicz L., Historia powszechna. Starożytność, Poznań 1999, 2001. Wolski J., Historia powszechna. Starożytność, wydanie trzecie poprawione i uzupełnione (i następne), Warszawa 1979. B. Bliski Wschód Arnaud D., Starożytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego, tł. M. Ryszkiewicz, K. Wakar, Warszawa 1982. Bieliński P., Starożytny Bliski Wschód. Od początków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma, Warszawa 1985. Grimal N., Dzieje starożytnego Egiptu, tł. A. Łukaszewicz, Warszawa 2004. Roux G., Mezopotamia, tł. B. Kowalska, J. Kozłowska, Warszawa 1998. Saggs H. W. F., Wielkość i upadek Babilonii, tł. J. Nowacki, Warszawa 1973. C. Grecja Bravo B., Wipszycka E., Historia starożytnych Greków, t. 1, Warszawa 1988; t. 3., Warszawa 1992. Davis J. K., Demokracja w Grecji klasycznej, Warszawa 2003. Grecja klasyczna 500-323 p.n.e., pod red. R. Osborne a, Warszawa 2002. Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa. Struktura, zasady i ideologia, Warszawa 1999. Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa 1999. Murray O., Narodziny Grecji, Warszawa 2004. Walbank F. W., Świat hellenistyczny, Warszawa 2003. D. Rzym Alföldy G., Historia społeczna starożytnego Rzymu, Poznań 1991 1, 1998 2, 2003 3. Cary M., Scullard H. H., Dzieje Rzymu od czasów najdawniejszych do Konstantyna, t. 1-2, Warszawa 1992 1, 2000 2. Crawford M., Rzym w okresie Republiki, Warszawa 2004. Jaczynowska M., Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1995. Starożytny Rzym we współczesnych badaniach, pod red. Wolski J., Kotula T., Kunisz A., Kraków 1994. Wells C.W., Cesarstwo rzymskie,warszawa 2005 Ziółkowski A., Historia Rzymu, Poznań 2004.
Źródła (2 do wyboru) Ammianus Marcellinus, Dzieje Rzymskie, przełożył, wstępem i przypisami opatrzył I. Lewandowski, t. 1-2, Warszawa 2001-2002; Appian z Aleksandrii, Historia Rzymska, przełożył, opracował i wstępem opatrzył L. Piotrowicz, t. 1-2, Wrocław 1957. Arystoteles, Ustrój polityczny Aten, przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył L. Piotrowicz, wprowadzenie do niniejszego wydania dodał i przypisy uzupełnił R. Kulesza, [w:] Arystoteles, Dzieła wszystkie, t. 6, Warszawa 2001, s. 665-820. Augustyn św., List świętego Augustyna do Fabioli, Wstęp, przekład i komentarz Korpus. Pudliszewski, Poznań 2002 (Fontes Historia Antiquae III). Corpus Caesarianum, tłumaczenie i opracowanie E. Konik i W. Nowosielska, Wrocław 2003 (Wojna Galijska lub Wojna domowa). Cyceron, Filipiki. Mowy przeciwko Markowi Antoniuszowi, przełożyła, wstępem i przypisami opatrzyła K. Ekes, Warszawa 2002. Marek Tuliusz Cyceron, O państwie, o prawach, spolszczyła I. Żółkowska, Kęty 1999; Marek Tulliusz Cyceron, Mowy, przełożyli i opracowali St. Kołodziejczyk, J. Mrukówna, D. Turkowska, Kęty 1998 2. Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna. O męczennikach palestyńskich, z greckiego tłumaczył, zaopatrzył wstępem, objaśnieniami, skorowidzami ks. A. Lisiecki, Poznań 1993 2. Heliodor, Opowieść etiopska o Theagenesie i Chariklei, z języka greckiego przełożył, wstępem i przypisami opatrzył S. Dworacki, Poznań 2000. Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego, przełożył i komentarzem opatrzył L. Piotrowicz, wstępem poprzedził J. Wolski, Wrocław Warszawa Kraków 1963. Herodot, Dzieje, przełożył z języka greckiego i opracował S. Hammer, Warszawa 1954 1 lub 2003 2. Historycy Cesarstwa Rzymskiego. Żywoty cesarzy od Hadriana do Numeriana, tłumaczyła, przypisami i skorowidzem opatrzyła H. Szelest, Warszawa 1966. Homer, Iliada, przełożył F. Ks. Dmochowski, z oryginałem skolacjonował, opracował, komentarzem opatrzył i aneks zestawił Z. Kubiak, Warszawa 1990. Homer, Odyseja, przełożył L. Siemiński, z oryginałem skolacjonował, opracował, komentarzem opatrzył i aneks zestawił Z. Kubiak, Warszawa 1990. Józef Flawiusz, Wojna Żydowska, z języka greckiego przełożył oraz wstępem i komentarzem opatrzył J. Radożycki, Warszawa 1992. Kasjusz Dion, Mowa Mecenasa, przekład i komentarz M. Stuligrosz i P. Skawiński, Poznań 2004 (Fontes Historiae Antiquae V) Ksenofont, Historia Grecka, przełożył W. Klinger, opracował i wstępem opatrzył J. Wolski, Wrocław 1958. Ksenofont, Wyprawa Cyrusa, z języka greckiego przełożył, przedmową i przypisami opatrzył W. Madyda, Warszawa 2003 2. Marek Anneusz Lukan, Wojna Domowa, przełożył i opracował M. Brożek, Kraków 1994; Plutarch z Cheronei, Żywoty sławnych mężów (z żywotów równoległych), przełozył i opracował M. Brożek, Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk 1977 5. Plutarch z Cheronei, Żywoty sławnych mężów (z żywotów równoległych), z języka greckiego przełożył i komentarzem opatrzył M. Brożek, Wrocław Warszawa Kraków 1996. Plutarch (z Cheronei), O Izydzie i Ozyrysie, przekład, wstęp i objaśnienia A. Pawlaczy, Poznań 2003 (Fontes Historia Antiquae IV). Polibiusz, Dzieje, t. 1, przełożył, opracował i wstępem opatrzył S. Hammer, Wrocław 1957, t. 2, przełożyli S. Hammer i M. Brożek, przypisami opatrzył J. Wolski, Wrocław Warszawa Kraków 1962.
Gajusz Swetoniusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, przełożyła, wstępem i komentarzem opatrzyła J. Niemirska-Pliszczyńska, przedmowę napisał J. Wolski, Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk Łódź 1987 6. Tacyt, Dzieła, tłumaczył S. Hammer, t. 1-2, Warszawa 1957; Tukidydes, Wojna Peloponeska, przełożył K. Kumaniecki, opracował R. Turasiewicz, Wrocław- Warszawa-Kraków 1991. Uchwała senatu rzymskiego w sprawie Gnejusza Pizona ojca, przekład zbiorowy pod red. T. Fabiszak, Poznań 1988 (Fontes Historia Antiquae I). Uchwała senatu rzymskiego w sprawie uhonorowania zasług Germanika Cezara, przekład zbiorowy pod red. T. Fabiszak, Poznań 2001 (Fontes Historia Antiquae II). Zosimos, Nowa historia, przełożyła z języka greckiego H. Cichocka, wstęp, bibliografia, komentarz E. Wipszycka, Warszawa 1993. Lektury (8 do wyboru) Poniższy wykaz nie obejmuje wykładów wydanych w serii Xenia Posnaniensia, które liczą się jako 1/3 lektury. Natomiast prace oznaczone gwiazdką (*) liczą się podwójnie. Aleksandrowicz T., Elita władzy a oratorstwo w schyłkowym okresie Rzeczypospolitej Rzymskiej, Katowice 1996. Aleksandrowicz T., Kultura intelektualna rzymskich konsulów w schyłkowym okresie Republiki, Katowice 2002. Aleksandrowicz T., Zainteresowania literackie rzymskiej nobilitas w schyłkowym okresie Republiki, Katowice 1990. Auguet R., Kaligula, Warszawa 1990. Bralewski S., Imperatorzy późnego Cesarstwa Rzymskiego wobec zgromadzeń biskupów, Łódź 1997. Brown P., Świat późnego antyku, Warszawa 1991. Browning R., Justynian i Teodora, Warszawa 1977. Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu Cesarstwa, Warszawa 1960. Charles-Picard G., Hannibal, Warszawa 1971. Ciechanowicz J., Rzym, ludzie i budowle, Warszawa 1989. Człowiek Grecji, pod red. J.-P. Vernanta, Warszawa 2000. Człowiek Rzymu, pod red. A. Giardino, Warszawa 1997. Daicoviciu H., Dakowie, Warszawa 1969. Daniélou J., Marrou H. I., Historia Kościoła, t. I, Warszawa 1984. Dobrowolski W., Sztuka Etrusków, Warszawa 1971. Ducin S., Sztuka nawigacji a starożytnej Grecji i Rzymie, Lublin 1997. Duval P.-M., Życie codzienne w Galii w okresie pokoju rzymskiego (I-III wiek n. e.), Warszawa 1967. Étienne R., Życie codzienne w Pompejach, Warszawa 1971. Grant M., Miasta Wezuwiusza. Pompeje i Herkulanum, Warszawa 1986. Grant M., Mity rzymskie, Warszawa 1993. Grant M., Neron, Warszawa 1980. Green P., Aleksander Wielki, Warszawa 1978 1 lub 2003 2. Grimal P., Marek Aureliusz, Warszawa 1997. Grimal P., Miłość w Rzymie, Warszawa 1990. Grimal P., Seneka, Warszawa 1994. Hammond N. G. L., Dzieje Grecji, Warszawa 1994*. Hammond N. G. L., Starożytna Macedonia, Początki, instytucje, dzieje, Warszawa 1999. Heurgon J. Rzym i świat śródziemnomorski do wojen punickich, Warszawa 1973*. Historia życia prywatnego, pod. red. P. Veyne, t. I, Wrocław 1998.
Ilski K., Idea jedności politycznej, społecznej i religijnej w świetle pism Ambrożego z Mediolanu, Poznań 2001. Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1990. Kaczanowicz W., Cesarz Probus, 276-282 n. e., Katowice 1997. Kęciek K., Benewent 275 p.n.e., Warszawa 2001. Kęciek K., Kynoskefalaj 197 p.n.e., Warszawa 2002. Kęciek K., Magnezja 190 p.n.e., Warszawa 2003. Kluczek A. A., polityka dynastyczna w Cesarstwie Rzymskim w latach 235-284, Katowice 2000. Kotula T., Cesarz Klaudiusz II i Bellum Gothicum lat 269-270, Wrocław 1994. Kotula T., Kryzys III wieku w zachodnich prowincjach Cesarstwa Rzymskiego, Wrocław 1992. Kotula T., Septymiusz Sewerus. Cesarz z Lepcis Magna, Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk Łódz 1986. Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997. Kulesza R., Sparta w V-IV wieku p.n.e., Warszawa 2003*. Kumaniecki K., Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1959*. Lengauer, Religijność starożytnych Greków, Warszawa 1994. Lévêque P., Świat grecki, Warszawa 1973*. Luce J. V., Homer i epoka heroiczna, Warszawa 1987. Łoposzko T. Historia społeczna republikańskiego Rzymu, Warszawa 1987. Łoposzko T., Starożytni piraci Morza Śródziemnego, Lublin 1994. Łoposzko T., Zarys dziejów społecznych Cesarstwa Rzymskiego, Lublin 1989. Łoś A., Dobrze urodzeni i dorobkiewicze. Studium socjologiczne elit miast kampańskich ad Augusta do Domicjana, Wrocław 1996*. Łoś A., Wyzwoleńcy w Pompejach. Studium stosunków ekonomicznych w kampańskim mieście, Wrocław 1991. Łoś S., Świat historyków starożytnych, Kraków 1966. Markale J., Wercyngetoryks, Warszawa 1988. Marrou H.-I., Zmierzch Rzymu czy późna starożytność? III-VI wiek, Warszawa 1997. Mikocki T., Zgodna, pobożna, płodna, skromna, piękna... Propaganda cnót żeńskich w sztuce rzymskiej, Warszawa 1997. Mireaux E., Życie codzienne w Grecji w epoce homeryckiej, Warszawa 1962. Mrozek S., Prywatne rozdawnictwa pieniędzy i żywności w miastach Italii w okresie wczesnego Cesarstwa, Warszawa Poznań 1973. Murawski A., Akcjum 31 p.n.e., Warszawa 2003 2. Musiał D., Sodalicium sacrilegii. Pitagorejczycy w Rzymie w okresie republiki: fakty i mity, Toruń 1998. Ostrowski J. A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa Kraków 1999. Pod znakami Aresa i Marsa. Materiały z konferencji naukowej Wojna i wojskowość w starożytności. Kraków, 24-26 września 1993, pod red. E. Dąbrowy, Kraków 1993. Rogosz N., Polityczna rola trybunatu ludowego w Rzymie w latach restauracji sullańskiej (78-70 p. n. e.), Katowice 1992. Romański R., Farsalos 48 p.n.e., Warszawa 2003. Sadurska A., Archeologia starożytnego Rzymu, t. I-II, Warszawa 1975-1980*. Sartre W., Wschód rzymski. Prowincje i społeczeństwo prowincjonalne we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego w okresie od Augusta do Sewerów (31 r. p. n. e. 235 r. n. e.), Wrocław Warszawa - Kraków 1997*. Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1992*. Słapek D., Gladiatorzy i polityka. Igrzyska w okresie późnej Republiki Rzymskiej, Wrocław 1995; Sokala A., Meretrix i jej pozycja w prawie rzymskim, Toruń 1998. Southern P., Oktawian August, Warszawa 2003. Starożytny Rzym we współczesnych badaniach, pod red. J. Wolskiego, T. Kotuli, A. Kunisza, Kraków 1994.
Suder W., Census populi. Demografia starożytnego Rzymu, Wrocław 2003. Suder W., Klato, Lachesis, Antropos. Studia społeczno-demograficzne i medyczne z historii starożytnego Rzymu, Wrocław 1994. Świderkówna A., Bogowie zeszli z Olimpu, Warszawa 1990. Świderkówna A., Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta, Warszawa 1974. Trojnar A., Działalność kulturalna Tytusa Pomponiusza Attyka, Katowice 1998. Vogt J., Upadek Rzymu, Warszawa 1993. Walter G., Cezar, Warszawa 1983. Wielowiejski J., Na drogach i szlakach Rzymian, Warszawa 1984. Winniczuk L., Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów, Warszawa 1987. Wipszycka E., Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994. Zabłocka J., Historia Bliskiego Wschodu w starożytności (od początków osadnictwa do podboju perskiego), Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987 2 *. Zając J., Od Wenetów do Rzymian. Studium epigraficzno-antroponomastyczne (I w. p.n.e. I w. n.e.), Toruń 1991. Zanker P., August i potęga obrazów, Poznań 1999*. Zanker P., Apoteoza cesarzy rzymskich. Rytuał i przestrzeń miejska, Poznań 2005.