Prawo a choroby zakaźne dr n. med. Marta Rorat Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570)
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 nr 234 poz. 1570) Art. 5 1. Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do: 1) poddawania się: b) szczepieniom ochronnym 2. W przypadku osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie obowiązków, o których mowa w ust. 1, ponosi osoba, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, albo opiekun faktyczny w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych 7. 1. Lekarskie badanie kwalifikacyjne oraz obowiązkowe szczepienia ochronne u osoby, która u osoby, która nie ukończyła 6 roku życia, przeprowadza się w obecności osoby, która sprawuje prawną pieczę nad tą osobą, albo opiekuna faktycznego ( ) 2. Lekarskie badanie kwalifikacyjne oraz obowiązkowe szczepienia ochronne u osoby, która u osoby, która ukończyła 6 rok życia, a nie osiągnęła pełnoletności, można przeprowadzić bez obecności osoby, która sprawuje prawną pieczę nad tą osobą, albo opiekuna faktycznego, po uzyskaniu ich pisemnej zgody i informacji na temat uwarunkowań zdrowotnych mogących stanowić przeciwwskazanie do szczepień.
Szczepienia ochronne rozdział 4 art. 17 Ust. 9 Obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych.
Kodeks wykroczeń (gdy brak skuteczności egzekucji administracyjnej) Art. 115. 1. Kto, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy lub innej chorobie zakaźnej albo obowiązkowemu badaniu stanu zdrowia, mającemu na celu wykrycie lub leczenie gruźlicy, choroby wenerycznej lub innej choroby zakaźnej, podlega karze grzywny do 1 500 złotych albo karze nagany. 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej określonemu w 1 szczepieniu ochronnemu lub badaniu.
Obowiązki wobec pacjenta Art. 26. 1. Lekarz, felczer, pielęgniarka lub położna, którzy podejrzewają lub rozpoznają zakażenie lub chorobę zakaźną, są obowiązani pouczyć zakażonego lub chorego na chorobę zakaźną lub osobę sprawującą prawną pieczę nad zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną osobą małoletnią lub bezradną albo jej opiekuna faktycznego ( ) o: 1) środkach służących zapobieganiu przeniesienia zakażenia na inne osoby ( ) 2. W przypadku rozpoznania zakażenia, które może przenosić się drogą kontaktów seksualnych, lekarz lub felczer ma obowiązek poinformować zakażonego o konieczności zgłoszenia się do lekarza partnera lub partnerów seksualnych zakażonego. 3. Informację o powiadomieniu zakażonego o obowiązku, o którym mowa w ust. 2, wpisuje się do dokumentacji medycznej i potwierdza podpisem zakażonego.
Art. 27. Lekarz, który podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie, chorobę zakaźną lub zgon z powodu zakażenia/choroby zakaźnej, ma obowiązek niezwłocznego, w ciągu 24 godzin, zgłoszenia tego faktu: państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu, państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla miejsca rozpoznania zakażenia lub państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu, lub innym podmiotom właściwym ze względu na rodzaj choroby zakaźnej. W przypadku osób przyjmowanych do szpitala obowiązek spoczywa na kierowniku szpitala.
Art. 28. Zgłoszenie musi zawierać: dane osobowe (imię i nazwisko, wiek, płeć, pesel, adres zamieszkania) rozpoznanie kliniczne zakażenia lub choroby zakaźnej, charakterystykę podstawowych objawów klinicznych, okoliczności wystąpienia zakażenia, zachorowania lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, czynniki ryzyka, charakterystyka biologicznego czynnika zakaźnego, oraz inne informacje niezbędne do sprawowania nadzoru epidemiologicznego Formularze osobne do gruźlicy, chorób przenoszonych drogą płciową, HIV/AIDS, zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej
Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych Art. 11. 1. Kierownicy podmiotów leczniczych oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. 2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności: 1) ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych; 2) monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń; 3) opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji: a) skóry i błon śluzowych lub innych tkanek, b) wyrobów medycznych [ ] oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń;
Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych Art. 11. c.d. 4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych; 5) wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej; 6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań, o których mowa w ust. 1.
Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych 1) obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej 2) obowiązek wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych: powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych; ocena ryzyka i monitorowanie występowania zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych; organizacja zapewniająca zapobieganie zakażeniom szpitalnym, izolację chorych, wykonywanie badań przez całą dobę (w tym mikrobiologicznych), kontrolę antybiotykoterapii monitorowanie i rejestracja zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych raporty do PIS/zgłaszanie zakażeń i ognisk epidemicznych
Kara grzywny art. 51 1) za przeprowadzanie szczepień ochronnych bez uprawnienia 2) za brak/nierzetelne prowadzenie dokumentacji medycznej w zakresie szczepień ochronnych (wpis szczepienia, zaświadczenie o wykonaniu szczepienia) 3) za brak zawiadomienia pacjenta/osoby sprawującej prawną pieczę o obowiązku poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub nieinformowanie o ochronnych szczepieniach zalecanych
Kara grzywny art. 52 1) za brak pouczenia pacjenta/osoby sprawującej prawną pieczę o środkach ostrożności zapobiegających przeniesieniu zakażenia na inne osoby lub o ewentualnym obowiązku przeprowadzenia badań sanitarnoepidemiologicznych 2) za brak poinformowania zakażonego o konieczności zgłoszenia się do lekarza jego partnera lub partnerów seksualnych 3) za brak zgłoszenia NOP 4) za brak zgłoszenia zakażenia, zachorowania na chorobę zakaźną lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej albo ich podejrzenia
Kara grzywny art. 50 1) za, wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 16 ust. 1, niewdrożenie/niestosowanie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi 2) za, wbrew obowiązkom, o których mowa w art. 22 ust. 1 i 2, nieprzestrzeganie wymagań higienicznosanitarnych 3) za, wbrew obowiązkowi przeciwdziałania szerzeniu się zakażeń szpitalnych, niepodejmowanie działań określonych w art. 14 ust. 1 i 2
NARAŻENIE art. 161 kk 1. Kto, wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV, naraża bezpośrednio inną osobę na takie zarażenie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. 2. Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 3. Ściganie przestępstwa określonego w 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.