ZAGROŻENIE HAŁASEM NA TERENACH PRZYGRANICZNYCH

ZAGROŻENIE HAŁASEM NA TERENACH PRZYGRANICZNYCH Adam LIPOWCZAN, Janusz KOMPAŁA, Irena KUBIK, Janusz ŚWIDER Zakład Akustyki Technicznej,Techniki Laserowej i Radiometrii Joanna MARTYKA, Katarzyna NOWAK, Konrad TAUSZ Zakład Badań Ekonomicznych i Społecznych Główny Instytut Górnictwa Katowice Wprowadzenie Długość granic Rzeczypospolitej Polskiej wynosi 3 503, 82 km. Graniczymy z siedmioma państwami: na wschodzie z Federacją Rosyjską, Republiką Litwy, Republiką Białorusi i Ukrainą, na południu z Republiką Czeską i Republiką Słowacką, na zachodzie z Republiką Federalną Niemiec. Z wymienionymi sąsiadami Polskę łączy ponad 200 przejść granicznych. Wiele z nich to przejścia piesze i rowerowe (w tym: turystyczne, narciarskie), są też przejścia rzeczne. Celem pracy było zebranie wszystkich niezbędnych informacji o przejściach granicznych, które umożliwią realizację kolejnych etapów zadania, tj. dobór reprezentatywnych przejść granicznych do badań hałasu oraz ocenę narażenia zdrowia mieszkańców terenów przygranicznych, wynikającego z ekspozycji na hałas komunikacyjny. 1. Tryb realizacji oraz narzędzie badawcze 1.1. Tryb realizacji Podstawą wykonania wszystkich kolejnych czynności związanych ze zbieraniem informacji o funkcjonujących w Polsce przejściach granicznych była ich lista umieszczona na stronach internetowych Straży Granicznej pod adresem http:www.sg.gov.pl/granice (lista ta, zawiera dane na temat 215 przejść). Ustalony tryb postępowania w zakresie weryfikacji przejść granicznych obejmował następnie: wykonanie wyciągu przejść granicznych istotnych z punktu widzenia tematyki i zakresu zadania, konstrukcję ankiety umożliwiającej zebranie danych o przejściach granicznych niezbędnych dla realizacji kolejnych etapów zadania, wyznaczenie adresata ankiety i jej rozesłanie,

analizę uzyskanych informacji, sporządzenie krótkiej listy przejść granicznych istotnych dla realizacji kolejnych etapów zadania. 1.2. Narzędzie badawcze Opracowano ankietę, umożliwiającą zebranie następujących danych o przejściach granicznych: nazwa przejścia, lokalizacja: województwo, gmina, powiat, rodzaj przejścia, czy przejście zostało otwarte przed rokiem 2000, subiektywna ocena dokuczliwości hałasu zgodnie z podaną skalą (na podstawie własnej wiedzy, informacji straży granicznej, pomiarów hałasu jeśli takie były przeprowadzane), liczba skarg na hałas związany z przejściem granicznym oraz drogami dojazdowymi do przejścia w latach 2000, 2001, 2002 i I połowie roku 2003, miejscowości, z których wpłynęły skargi, wskazanie przejścia (jeśli w gminie lub powiecie jest ich więcej niż jedno), którego okolica jest najgęściej zabudowana (hałas przejeżdżających samochodów dociera do największej liczby osób). Zakres zbieranych informacji wskazuje, że odpowiednimi jej adresatami mogą być: Starostwa Powiatowe i Gminy (Wydziały Ochrony Środowiska oraz Wydziały Transportu), Powiatowe Zarządy, Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska i ich delegatury. 2. Przebieg badań ankietowych i ilościowe rezultaty badań 2.1. Przebieg badań ankietowych Przeprowadzenie ankietyzacji poprzedzone zostało sporządzeniem wyciągu z pełnej listy 215 przejść granicznych. Zrezygnowano z przejść rzecznych i turystycznych - pieszych, rowerowych, narciarskich. Po ich wyeliminowaniu skrócona lista zawierała 124 przejścia graniczne, które jak można było zakładać mogą stanowić źródło hałasu dokuczliwego dla okolicznych mieszkańców. Dla każdego z wyselekcjonowanych przejść ustalono adres

właściwego mu Starostwa Powiatu i Urzędu Gminy utworzono listę zawierającą 45 Starostw Powiatu oraz 76 Urzędów Gmin zlokalizowanych na terenie 10 województw. Niżej przedstawiono zestawienie prezentujące dane o liczbie powiatów, gmin oraz przejść granicznych, które objęto badaniami ankietowymi. Zestawienie 1 Województwa, powiaty oraz liczba gmin i przejść granicznych objętych badaniami ankietowymi Województwo Powiat Liczba gmin Liczba przejść granicznych małopolskie śląskie podkarpackie dolnośląskie lubuskie Zachodnio-pomorskie warmińsko-mazurskie gorlicki 1 1 nowosądecki 3 6 tatrzański 1 2 nowotarski 5 5 żywiecki 3 6 cieszyński 4 9 wodzisławski 1 1 raciborski 2 5 sanocki 1 1 krośnieński 1 2 jarosławski 1 1 lubaczowski 1 1 bieszczadzki 1 2 przemyski 2 3 zgorzelecki 4 10 kłodzki 3 4 wałbrzyski 1 2 kamieniogórski 1 2 jeleniogórski 2 2 lubański 1 1 żarski 4 5 Krosno Odrzańskie 1 3 słubicki 1 3 gorzowski 1 2 gryfiński 3 3 policki 2 5 Szczecin miasto na prawach 1 1 powiatu Świnoujście - miasto na prawach 1 1 powiatu braniewski 1 2 bartoszycki 1 2 kętrzyński 1 1 gołdapski 1 1

podlaskie lubelskie opolskie augustowski 1 1 sokólski 1 2 białostocki 2 4 hajnowski 3 4 suwalski 1 1 sejneński 1 2 bialski 2 4 chełmski 1 2 hrubieszowski 3 3 tomaszowski 1 2 głubczycki 1 1 brzeski 1 2 nyski 2 2 3. Wyniki badań ankietowych 3.1. Weryfikacja skróconej listy przejść granicznych Zebrane informacje umożliwiły weryfikację danych o 124 przejściach granicznych wybranych z pełnej internetowej listy Straży Granicznej (215 przejść). Stwierdzono, że: nie funkcjonuje 8 z wymienionych przejść granicznych, są to: - Łupków- Palota, kolejowe, powiat sanocki, gmina Komańcza, - Głomno-Bagrationowsk, kolejowe, powiat bartoszycki, gmina Bartoszyce, - Zubki-Bierestowica, kolejowe, powiat białostocki, gmina Gródek, - Białowieza Pierierow,, powiat hajnowski, gmina Białowieża, - Hrubieszów Włodzimierz Wołyński, kolejowe, powiat hrubieszowski, gmina Hrubieszów, - Dołhobyczów Ukrainka,, powiat hrubieszowski, gmina Dołhobyczów, - Głuchołazy Mikulowice, kolejowe, powiat nyski, gmina Głuchołazy,, - Lubawka Kralovec, kolejowe, powiat kamieniogórski, gmina Lubawka, kolejnych 8 przejść zaliczyć należy do ruchu pieszego (co nie wynikało bezpośrednio z danych umieszczonych na liście Straży Granicznej), są to: - Jaśliska Certizine, powiat krośnieński, gmina Dukla, - Sromowce Wyżne Cerveny Klastor, powiat nowotarski, gmina Czorsztyn, - Przegibek Vychylowka, powiat żywiecki, gmina Rajcza, - Rycerka Nova Bystrica, powiat żywiecki, gmina Rajcza, - Gryfino Mescherin, powiat gryfiński, gmina Gryfino, - Świnoujście Ahlbek, Świnoujście miasto na prawach powiatu, - Jałówka Swislocz, powiat białostocki, gmina Gródek,

- Malhowice Niżankowiczy, powiat przemyski, gmina Przemyśl. funkcjonuja trzy przejścia nie uwzględnione w w/w liście, są to: - Siemianówka, kolejowe, powiat białostocki, gmina Michałowo, - Cieszyn Most Wolności,, powiat cieszyński, gmina Cieszyn, - Kaczyce Karwina Raj,, powiat cieszyński, gmina Zebrzydowice. Zatem, prezentowana niżej, bardziej szczegółowa analiza danych na temat hałasu komunikacyjnego obejmuje już tylko 96 przejść granicznych (68 drogowych i 28 kolejowych), co stanowi jednak 86,5% ogółu kwalifikujących się do dalszych badań (wspominane 111 przejść). Zebrane dodatkowe informacje (dokuczliwość hałasu, skargi, miejscowości z których skargi wpłynęły, itd.) posłużyły do sporządzenia końcowej listy przejść granicznych, obejmującej takie przejścia, które stanowią dla okolicznych mieszkańców źródło dokuczliwego hałasu. 3.2. Subiektywna ocena hałasu związanego z funkcjonowaniem przejść granicznych Do pracowników Wydziałów Ochrony Środowiska i Wydziałów Transportu Starostw Powiatowych oraz Urzędów Gmin zwrócono się z prośbą o dokonanie subiektywnej oceny poziomu dokuczliwości hałasu - na podstawie własnej wiedzy na temat natężenia ruchu go w okolicach przejścia granicznego. Dla celów sformułowania takiej oceny zaproponowano 5-cio stopniową słowną skalę wcale nie, mało, średnio, bardzo, skrajnie dokuczliwy (zgodnie z propozycją Instytutu Akustyki Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu na podstawie wyników badań dokuczliwości hałasu wykonanych w Polsce przy pomocy ankiet). W efekcie przeprowadzonego rozpoznania ankietowego uzyskano dane o dokuczliwości hałasu okolic 95-ciu przejść granicznych.

Tabela 1 Wyniki subiektywnej oceny dokuczliwości hałasu w okolicach przejść granicznych w Polsce Lp. Słowna skala oceny hałasu* Liczba przejść Odsetek z ogółu (95) analizowanych przejść 1. Wcale nie dokuczliwy 26 27,4 2. Mało dokuczliwy 28 29,5 3. Średnio dokuczliwy 25 26,3 4. Bardzo dokuczliwy 11 11,6 5. Skrajnie dokuczliwy 5 5,3 Razem 95 100,0 *w przypadku rozbieżnej oceny dokuczliwości hałasu dokonanej przez Powiat i Gminy brano pod uwagę wartość wyższą Jak to wynika z informacji zawartych w powyższej tabeli problem hałasu dotyczy mieszkańców okolicy ponad 43% przejść granicznych (odsetek obliczony z liczby przejść z pominięciem pieszych, rowerowych i narciarskich oraz rzecznych), przy czym w przypadku ponad 26% przejść - hałas określany jest jako średnio dokuczliwy, prawie 12% - jako bardzo dokuczliwy, natomiast ponad 5-ciu% - jako skrajnie dokuczliwy. W zestawieniu 2 przedstawiono 16 przejść granicznych, stanowiących dla okolicznych mieszkańców źródło bardzo lub skrajnie dokuczliwego hałasu. Największą liczbę przejść granicznych o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie odnotowano w województwie śląskim 4 (w tym 3 w gminie Cieszyn) oraz lubuskim 3. Zestawienie 2 Lista przejść granicznych zaliczonych do grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie Lp Wojew. Powiat Gmina 1 małopol. tatrzański Bukowina Tatrzańska Przejście graniczne Łysa Polana Javorina tatranska Rodzaj przejścia Granica 2 śląskie żywiecki Rajcza Zwardoń -Myto 3 lubuskie żarski Trzebiel Olszyna - Forst Ocena dokuczliwości hałasu Powiat Gmina Miejscowości lub miejsca najgęściej zabudowane 5 Łysa Polana 4 3 Zwardoń Myto 4

4 lubuskie żarski Łęknica Łęknica Bad Muskau 4 Inf. z gminy Trzebiek drogi dojazdowe 5 lubuskie słubicki Słubice Świecko- Frankfurt 1 4 6 policki Kołbaskowo zachodniopomorskie Bobolin- Schwennenz 4 7 braniewski Braniewo warmińskomazurskie Gronowo- Mamonowo polskorosyjska 4 Gronowo 8 podlaskie suwalski Szypliszki Budzisko- Kalwarija polskolitewska 5 Szypliszki, Słobódka 9 podlaskie białostocki Gródek Bobrowniki- Bierestawica 4 4 Bobrowniki - Waliły Stacja 10 lubelskie chełmski Dorohusk Dorohusk- Jagodzin polskoukraińska 5 4 Dorohusk 11 podkarp. jarosławski Radymno Korczowa- Krakowiec polskoukraińska 4 Korczowa, Młyny, Budzyń 12 śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Boguszowice- Chotebuz polskoczeska 3/4 4 13 śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most Przyjaźni polskoczeska 5 5 Cieszyn-Most Przyjaźni 14 śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most Wolności polskoczeska 3/5 5 15 opolskie nyski Głuchołazy 3 4 Głuchołazy- Mikulowice polskoczeska Głuchołazy- Mikulowice 16 dolnośl. jeleniogórski Szklarska Poręba Jakuszyce- Harrachov polskoczeska 4 Jakuszyce W zestawieniu 2 - w grupie przejść granicznych o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie - nie zarejestrowano żadnego kolejowego. Oznacza to, że prawie jedna czwarta analizowanych przejść drogowych (23,6%) zalicza się do grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie (w sumie na liście jest 68 drogowych). Wśród przejść o średnio dokuczliwym hałasie odnotowano cztery kolejowe, co stanowi 16% wszystkich o średnio dokuczliwym hałasie oraz 14,3% ogółu kolejowych (łącznie na liście znalazło się 28 kolejowych przejść granicznych). 3.3. Skargi na hałas komunikacyjny związany z przejściami granicznymi i miejscowości, z których wpłynęły Ankieta przekazywana do Starostw Powiatowych oraz Urzędów Gmin zawierała również pytania o liczbę skarg na hałas komunikacyjny w okolicach przejścia granicznego oraz miejscowości, z których skargi wpłynęły.

Wybrani adresaci ankiety nie gwarantują przedstawienia pełnej listy skarg tego typu, bowiem kierowane są one nie tylko do Urzędów Gmin i Starostw Powiatowych, ale również Urzędów Wojewódzkich, Zarządów, Inspektoratów Ochrony Środowiska ( jest jednej jednostki administracyjnej, do której byłyby przekazywane wszystkie skargi). Zestawienie 3 zawiera informacje na temat ilości skarg, które wpłynęły do Starostw Powiatowych oraz Urzędów gmin w okresie od 2000 r do końca pierwszej połowy 2003 r. Zestawienie 3 Skargi na hałas komunikacyjny związany z funkcjonowaniem przejść granicznych Lp Wojewódz. Powiat Gmina Rodzaj Przejście graniczne przejścia Bukowina 1 małopolskie tatrzański Tatrzańska Jurgów - Podspady Drogowe 2 małopolskie tatrzański Bukowina Łysa Polana Tatrzańska Javorina tatranska Drogowe Korbielów Oravska 3 śląskie żywiecki Jeleśnia Polhora Drogowe 4 śląskie żywiecki Rajcza Zwardoń -Myto Drogowe 5 śląskie żywiecki Ujsoły Ujsoły Novot (Glinka) Drogowe Granica polskorosyjska polskolitewska polskolitewska 6 dolnośląskie zgorzelecki miasto Zgorzelec Zgorzelec - Gorlitz Drogowe 7 lubuskie żarski Trzebiel Olszyna - Forst Drogowe Łęknica Bad 8 lubuskie żarski Łęknica Muskau Drogowe 9 lubuskie słubicki Słubice Świecko-Frankfurt Drogowe 10 lubuskie słubicki Słubice Słubice-Frankfurt Drogowe 11 lubuskie słubicki Słubice Kunowice-Frankfurt Kolejowe 12 warmińskomazurskie Bagrationowsk Bezledybartoszycki Bartoszyce Drogowe 13 podlaskie suwalski Szypliszki Budzisko-Kalwarija Drogowe 14 podlaskie sejneński Sejny Ogrodniki-Lazdijaj Drogowe 15 podlaskie sokólski Kuźnica Kuźnica-Bruzgi Kolejowe 16 podlaskie sokólski Kuźnica Kuźnica-Bruzgi Drogowe Liczba skarg w latach 2000 2003 (I półrocze Powiat Gmina 7 około 10 każdego roku część ustna 13 - w Zarządzie 29 w Zarządzie 10 w Zarządzie 2 były ewidencji były ewidencji 229 1 40 9 2 20 Tak- bd. co do ilości Skargi zbiorowe co roku Skargi zbiorowe co roku

17 podlaskie białostocki Michałowo Siemianówka Kolejowe do ilości Są Waliły bd co 18 podlaskie białostocki Gródek Bobrowniki- Drogowe Bierestawica 4 19 podlaskie hajnowski Czeremcha Połowca-Pieszczatka Drogowe rejestrowane Telefoniczne- nie 20 lubelskie chełmski Dorohusk Dorohusk-Jagodzin Drogowe polskoukraińska różnych jednostek dużo skarg do skargi zbiorowe 21 podkarpackie jarosławski Radymno Korczowa-Krakowiec Drogowe polskoukraińska wiejskich Na zebraniach 22 śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most Sprawa znana od Drogowe polsko-czeska Przyjaźni dawna - 23 śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most oficjalnych skarg Drogowe polsko-czeska Wolności duży hałas Szklarska 24 dolnośląskie jeleniogórski Poręba Jakuszyce-Harrachov Drogowe polsko-czeska 111 W analizowanym okresie do Starostw Powiatowych i Urzędów Gmin wpłynęły skargi na hałas komunikacyjny związany z funkcjonowaniem 24 przejść granicznych (25,3% analizowanych) - 21 drogowych (30,9% ogółu analizowanych przejść drogowych) oraz trzech - kolejowych (10,7% wszystkich analizowanych przejść kolejowych). Jak to wynika z zestawienia 3 największą liczbę przejść granicznych o hałasie dokuczliwym dla okolicznych mieszkańców - co potwierdzone zostało wysłaniem przez nich skarg - odnotowano w województwach: podlaskim (7), śląskim (5) oraz lubuskim (5). Zestawienie 4 Miejscowości, z których wpłynęły skargi na hałas związany z funkcjonowaniem przejścia granicznego Lp Wojewódz. Powiat Gmina Rodzaj Miejscowości, z których wpłynęły Przejście graniczne Granica przejścia skargi Bukowina 25 małopolskie tatrzański Tatrzańska Jurgów - Podspady Drogowe polsko-słowacka Jurgów 26 małopolskie tatrzański Bukowina Łysa Polana Bukowina Tatrzańska, Drogowe polsko-słowacka Tatrzańska Javorina tatranska Białka Tatrzańska 27 śląskie żywiecki Jeleśnia Korbielów Oravska Korbielów Kamienna, Drogowe polsko-słowacka Polhora Korbielów Granica Zwardoń Platforma, 28 śląskie żywiecki Rajcza Zwardoń -Myto Drogowe polsko-słowacka Zwardoń Myto 29 śląskie żywiecki Ujsoły Ujsoły Novot (Glinka) Drogowe polsko-słowacka Glinka miasto 30 dolnośląskie zgorzelecki Zgorzelec Zgorzelec - Gorlitz Drogowe polsko-niemiecka Zgorzelec 31 lubuskie żarski Trzebiel Olszyna - Forst Drogowe polsko-niemiecka Strzeszowice, Kałki, Królów

32 lubuskie żarski Łęknica Łęknica Bad Boczyny, Drogowe polsko-niemiecka Muskau Żarki Wielkie 33 lubuskie słubicki Słubice Świecko-Frankfurt Drogowe polsko-niemiecka Słubice, ul. Krótka, 34 lubuskie słubicki Słubice Słubice-Frankfurt Drogowe polsko-niemiecka Niepodległości,Wojska Polskiego, Transportowa, Powstańców Wielkopolskich 35 lubuskie słubicki Słubice Kunowice-Frankfurt Kolejowe polsko-niemiecka 36 warmińskomazurskie Bagrationowsk Bezledybartoszycki Bartoszyce Drogowe polsko-rosyjska Bartoszyce Szypliszki, 37 podlaskie suwalski Szypliszki Budzisko-Kalwarija Drogowe polsko-litewska Słobódka 38 podlaskie sejneński Sejny Ogrodniki-Lazdijaj Drogowe polsko-litewska Sejny trasa do Ogrodnik 39 podlaskie sokólski Kuźnica Kuźnica-Bruzgi Kolejowe polsko-białoruska Kuźnica 40 podlaskie sokólski Kuźnica Kuźnica-Bruzgi Drogowe polsko-białoruska Kuźnica 41 podlaskie białostocki Michałowo Siemianówka Kolejowe polsko-białoruska 42 podlaskie białostocki Gródek Bobrowniki- Bierestawica Drogowe polsko-białoruska Waliły Stacja 43 podlaskie hajnowski Czeremcha Połowca-Pieszczatka Drogowe polsko-białoruska 44 lubelskie chełmski Dorohusk Dorohusk-Jagodzin Drogowe polsko-ukraińska Wólka Okopska, Okopy, Okopy Kolonia, Berdyszcze 45 podkarpackie jarosławski Radymno Korczowa-Krakowiec Drogowe polsko-ukraińska Korczowa, Młyny, Budzyń Cieszyn Most 46 śląskie cieszyński Cieszyn Przyjaźni Drogowe polsko-czeska 47 śląskie cieszyński Cieszyn Cieszyn Most Wolności Drogowe polsko-czeska Szklarska 48 dolnośląskie jeleniogórski Poręba Jakuszyce-Harrachov Drogowe polsko-czeska Szklarska Poręba W efekcie przeprowadzonego rozpoznania dokuczliwości hałasu (subiektywna ocena pracowników Wydziałów Transportu i Wydziałów Ochrony Środowiska Starostw Powiatowych i Urzędów Miejskich), jak również analizy skarg okolicznych mieszkańców na hałas związany z funkcjonowaniem przejść granicznych stwierdzono, że: lista przejść granicznych zaliczonych - przez pracowników Wydziałów Transportu i Wydziałów Ochrony Środowiska Starostw Powiatowych i Urzędów Miejskich - do grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie zawiera 16 pozycji (16 z 95 analizowanych przejść), lista skarg na hałas komunikacyjny związany z funkcjonowaniem przejść granicznych zawiera 24 pozycje (24 z 95 analizowanych przejść), w dwóch w/w listach odnotowano znaczne różnice: na liście skarg znajduje się o 12 przejść granicznych więcej, aniżeli na liście przejść o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie;

w przypadku czterech przejść zaliczonych do grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie nie odnotowano skarg (w Starostwach Powiatowych i Urzędach Gmin), końcowa lista przejść granicznych zawiera 28 pozycji (wszystkie z grupy o bardzo lub skrajnie dokuczliwym hałasie oraz te, na które wpłynęły skargi) - zestawienie 5. Zestawienie 5 Końcowa lista przejść granicznych o dokuczliwym hałasie Lp Powiat Gmina Przejście graniczne 1. tatrzański 2. tatrzański Bukowina Tatrzańska Bukowina Tatrzańska Rodzaj przejścia Ocena dokuczliwości hałasu Powiat Gmina Liczba skarg w latach 2000 2003 (I półrocze Powiat Gmina Jurgów Podspady 2 7 Łysa Polana Javorina tatranska 5 około 10 każdego roku część ustna 3. żywiecki Jeleśnia Korbielów Oravska Polhora 3 3 13 - w Zarządzie 4. żywiecki Rajcza Zwardoń Myto 4 3 29 w Zarządzie 5. żywiecki Ujsoły Ujsoły Novot (Glinka) 2 2 10 w Zarządzie 6. zgorzelecki miasto Zgorzelec Zgorzelec Gorlitz 3 2 7. żarski Trzebiel Olszyna Forst 4 były ewidencji 8. żarski Łęknica Łęknica Bad Muskau 4 były ewidencji 9. słubicki Słubice Świecko-Frankfurt 1 4 229 10. słubicki Słubice Słubice-Frankfurt 3 2 1 40 11. słubicki Słubice Kunowice-Frankfurt kolejowe 1 2 9 12. policki Kołbaskowo Bobolin-Schwennenz 4 13. braniewski Braniewo Gronowo-Mamonowo 4 14. bartoszycki Bartoszyce Bezledy-Bagrationowsk 3 2 15. suwalski Szypliszki Budzisko-Kalwarija 5 20 16. sejneński Sejny Ogrodniki-Lazdijaj 3 2 Tak- bd 17. sokólski Kuźnica Kuźnica-Bruzgi kolejowe 3 3 18. sokólski Kuźnica Kuźnica-Bruzgi 3 3 Skargi zbiorowe co roku Skargi zbiorowe co roku 19. białostocki Michałowo Siemianówka kolejowe 1 Są Waliły bd co do ilości 20. białostocki Gródek Bobrowniki-Bierestawica 4 4 4 21. hajnowski Czeremcha Połowca-Pieszczatka 2 2 22. chełmski Dorohusk Dorohusk-Jagodzin 5 4 23. jarosławski Radymno Korczowa-Krakowiec 4 dużo skarg do różnych jednostek Telefoniczne- nie rejestrowane skargi zbiorowe Na zebraniach wiejskich 24. cieszyński Cieszyn Cieszyn Boguszowice Chotebuz 3/4 4 25. cieszyński Cieszyn Cieszyn Most Przyjaźni 5 5 skarg duży hałas 26. cieszyński Cieszyn Cieszyn Most Wolności 3/5 5 skarg duży hałas 27. nyski Głuchołazy Głuchołazy-Mikulowice 3 4 28. jeleniogórski Szklarska Poręba Jakuszyce-Harrachov 4 111 Temat realizowany ramach prac związanych z uczestnictwem w programie badawczym ŚRODOWISKO A ZDROWIE i dofinansowany przez NFOŚiGW