KOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI Z/S W RADOMIU

KOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI Z/S W RADOMIU WYDZIAŁ RUCHU DROGOWEGO A N A L I Z A STANU BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM NA OBSZARZE KWP ZS. W RADOMIU za 2012 ROK Radom 2013 1

Wstęp Przedstawiamy Państwu kolejny raport o stanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym na terenie garnizonu mazowieckiego. Chciałbym podkreślić, że osiągnięte wyniki nie są dziełem przypadku. Na taki stan rzeczy miało wpływ wiele czynników, jednak do najważniejszych zaliczyłbym bieżące systematyczne działania Policji ruchu drogowego na rzecz poprawy bezpieczeństwa na drogach. Zmodyfikowana forma pełnienia służby wspomagana coraz częściej automatyczną formą prowadzenia nadzoru nad ruchem drogowym przynosi oczekiwane rezultaty. Nie bez znaczenia były również stale prowadzone przez Policję i inne podmioty działania profilaktyczne oraz kampanie społeczne w dziedzinie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Podkreślić również należy wzrost świadomości naszych użytkowników dróg, czego wyrazem jest m.in. systematyczny spadek negatywnych zjawisk wśród kierujących. Mamy oczywiście świadomość, że przed nami jest jeszcze wiele do zrobienia aby polskie drogi przestały budzić grozę. Że nie osiągniemy tego bez budowy nowych, bezpieczniejszych tras komunikacyjnych, modernizacji i przebudowy istniejącej sieci drogowej, spowolnienia ruchu, a przede wszystkim bez zmiany mentalności wszystkich użytkowników dróg. Poszanowanie prawa przez kierujących i pieszych to fundament, bez którego daleko i bezpiecznie nie pojedziemy. W celu określenia poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym na terenie garnizonu mazowieckiego sporządzono niniejszą analizę, która przygotowana została zgodnie z Zarządzeniem Nr 635 Komendanta Głównego Policji z dnia 30 czerwca 2006 roku w sprawie metod i form prowadzenia przez Policję statystyki zdarzeń drogowych. Do sporządzenia jej posłużyły dane statystyczne zebrane do dnia 18 kwietnia 2013 roku w komputerowej bazie SEWiK za lata 2010-2012. Przedstawiając zagrożenia powstałe w ciągu 12 miesięcy 2012 roku szczególną uwagę zwrócono na zagadnienia związane z czasem powstania wypadków, okolicznościami, które szczególnie przyczyniły się do ich wystąpienia, osobę sprawcy, a także związki przyczynowe i rodzajowe zaistniałych wypadków. 2

Zawartość Wstęp... 2 I. Wpływ poziomu motoryzacji i liczby ludności na powstawanie zdarzeo w ruchu drogowym... 5 II. Dynamika zdarzeo drogowych... 7 2.1. Ogólny stan bezpieczeostwa na terenie kraju i w obrębie województw.... 7 2.2. Ogólny stan bezpieczeostwa w garnizonie mazowieckim.... 8 2.3. Struktura zdarzeo drogowych (wypadki, ofiary, kolizje).... 9 2.4. Porównanie dynamiki zdarzeo w 2012 roku w garnizonie mazowieckim do dwóch lat minionych.... 12 2.5. Dynamika zdarzeo w 2012 roku w ujęciu KMP/KPP garnizonu mazowieckiego.... 13 III. Czas i miejsce powstawania wypadków drogowych... 15 3.1. Wypadki i ich ofiary w ujęciu miesięcznym.... 15 3.2. Wypadki i ich ofiary w ujęciu tygodniowym.... 19 3.3. Wypadki i ich ofiary w ujęciu dobowym.... 23 IV. Przyczyny, sprawcy i ofiary wypadków... 25 4.1. Ogólne przyczyny generujące wypadki drogowe.... 25 4.2. Wypadki z winy kierującego.... 27 4.3. Wypadki z winy pieszego.... 31 4.4. Ofiary wypadków drogowych.... 33 V. Okoliczności sprzyjające powstaniu wypadków drogowych... 36 5.1. Miejsce powstawania wypadków.... 36 5.2. Wypadki wg rodzaju drogi.... 38 5.3. Stan zagrożenia na drogach krajowych... 39 5.4. Inne okoliczności szczególnie sprzyjające powstawaniu... 40 wypadków drogowych.... 40 VI. Wypadki ze skutkiem śmiertelnym... 43 6.1. Wypadki ze skutkiem śmiertelnym w poszczególnych miesiącach 2012 roku.... 44 6.2. Wypadki ze skutkiem śmiertelnym w poszczególnych dniach tygodnia w 2012 roku.... 45 6.3. Wypadki ze skutkiem śmiertelnym w poszczególnych dniach tygodnia w 2012 roku.... 46 VII. Działalnośd profilaktyczno propagandowa Policji w 2012 roku na rzecz poprawy bezpieczeostwa w ruchu drogowym.... 47 3

VIII. Podsumowanie... 50 IX. Wnioski... 51 4

I. Wpływ poziomu motoryzacji i liczby ludności na powstawanie zdarzeń w ruchu drogowym Według danych GUS w 2011 roku Polskę zamieszkiwało nieco ponad 38,5 miliona obywateli z czego 5,2 miliona (ok.14%) to mieszkańcy województwa mazowieckiego. Zarówno pod względem liczby ludności jak i terytorialnie (35,5 tyś. km 2 ) mazowieckie jest największym województwem w kraju. Od wschodu graniczy z województwem lubelskim i podlaskim, od południa z woj. świętokrzyskim, od zachodu z woj. łódzkim i kujawsko-pomorskim a od północy z woj. warmińsko-mazurskim. Ze względu na swój obszar, zaludnienie, położenie geograficzne oraz umiejscowienie stolicy kraju sieć dróg województwa mazowieckiego generuje wysoki poziom natężenia ruchu drogowego. Na początku 2011 roku według danych GUS powierzchnia Mazowsza pokryta była około 53,1 tyś. km dróg (38,1 tyś. km garnizon mazowiecki). W 2011 roku w województwie mazowieckim długość dróg publicznych o twardej nawierzchni wyniosła 34,5 tyś. km (wzrost o 2,3% w stosunku do 2010 roku) z czego 95% stanowiły drogi o nawierzchni twardej ulepszonej. Drogi miejskie stanowiły 18,5%, a drogi zamiejskie 75,9% ogółu dróg. Na 100 km 2 powierzchni województwa przypadało 89,7 km (w Polsce 87,6 km) dróg publicznych o twardej nawierzchni, tj. o 2,5 km więcej niż w 2010 roku. Pod względem gęstości sieci dróg województwo mazowieckie znajdowało się na ósmym miejscu w kraju. W ciągu dróg publicznych znajdowało się 2911 mostów i wiaduktów, 6 przepraw promowych oraz 77 tuneli i przejść podziemnych. Dodatkowo występuje 755 km ścieżek rowerowych, co stanowi 13% ścieżek w skali całego kraju. W województwie mazowieckim w 2011 roku ogólna liczba pojazdów samochodowych i ciągników zarejestrowanych wynosiła ok. 3,7 mln szt. i była o 4,4 % większa niż przed rokiem. Liczba samochodów osobowych była o 4,3% większa w stosunku do roku poprzedniego i wynosiła 27,3 mln szt. Na 1000 ludności przypadało 518 samochodów, o 21 pojazdów więcej niż w 2010 roku. Wraz z postępującym poziomem motoryzacji rośnie również liczba kierowców których w 2006 roku było w województwie 1,6 mln natomiast w 2010 roku już 2.2 mln tj. w okresie 3 lat przybyło ich o przeszło 30%. 5

Wszystkie te czynniki, jak wzrost liczby pojazdów i kierowców lecz również powszechność wręcz moda na korzystanie z prywatnych środków komunikacji skutkująca wzrostem indywidualnych rocznych przebiegów powoduje nadmierne zatłoczenie na drogach których od 2000 roku przybyło na Mazowszu zaledwie o niespełna 1,5 tys. km tj. 5%. Jeśli do tego wszystkiego dołoży się coroczny przyrost młodych, niedoświadczonych kierowców na poziomie ok. 200-300 tysięcy, to poziom zagrożeń zaczyna narastać w tempie lawinowym. Województwo mazowieckie należy do województw o bardzo wysokim wskaźniku zabitych na 100 zaistniałych wypadków. Na przestrzeni ostatnich trzech lat ( styczeń grudzień ) kształtował się on w garnizonie następująco: w roku 2009 15,5; w roku 2010 14,8; w roku 2011 10,4 przy średniej krajowej oscylującej w okolicach 10,1, w roku 2012 9,6. Zmniejszenie liczby osób zabitych w wypadkach drogowych jest jednym ze strategicznych celów Policji na najbliższe lata. Jest to także zadanie sygnatariuszy Europejskiej Karty Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, którą strona polska podpisała w dniu 22 kwietnia 2004r. Zrealizowanie tego celu nie będzie jednak możliwe bez najwyższego zaangażowania obok Policji wszystkich zajmujących się tą problematyką podmiotów. Przeciwdziałanie wielu spośród najczęstszych przyczyn wypadków można bowiem zrealizować po prostu dzięki skuteczniejszemu egzekwowaniu obowiązujących przepisów. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego wymaga nadania tej sprawie najwyższego priorytetu. 6

II. Dynamika zdarzeń drogowych 2.1. Ogólny stan bezpieczeństwa na terenie kraju i w obrębie województw. Według danych statystycznych zgromadzonych do dnia 18 kwietnia 2013 roku w policyjnej bazie danych SEWiK, w ciągu dwunastu miesięcy 2012 roku na drogach całego kraju zaistniało 377716 zdarzeń drogowych, z czego 37059 stanowiły wypadki drogowe z ofiarami w ludziach, w których śmierć poniosło 3574 osoby, a 45 804 osoby zostały ranne. W tym samym okresie czasu w obszarze całego województwa mazowieckiego zaistniało: 53295 zdarzeń drogowych z 4496 wypadkami drogowymi, w których śmierć poniosło 584 osób a 5367 zostało rannych. Policji zgłoszono 48799 kolizji drogowych. Ogólny rozkład zdarzeń drogowych i ich ofiar w obszarze poszczególnych województw (KWP) na terenie kraju przedstawia tab. nr 1. Stan bezpieczeństwa w ruchu drogowym w 2012 roku w układzie KWP/KSP w kraju Tabela nr 1 L.p. Województwo KSP/KWP Wypadki % Zabici % Ranni % Kolizje % 1 KSP Warszawa 2041 5,5 184 5,1 2453 5,4 29150 8,6 2 KWP Białystok 767 2,1 131 3,7 970 2,1 12160 3,6 3 KWP Bydgoszcz 1318 3,6 222 6,2 1486 3,2 23652 6,9 4 KWP Gdańsk 2763 7,5 179 5,0 3568 7,8 17515 5,1 5 KWP Gorzów Wlkp. 803 2,2 99 2,8 1086 2,4 9505 2,8 6 KWP Katowice 4681 12,6 336 9,4 5715 12,5 41241 12,1 7 KWP Kielce 1393 3,8 136 3,8 1712 3,7 11066 3,2 8 KWP Kraków 3903 10,5 253 7,1 4777 10,4 25870 7,6 9 KWP Lublin 1625 4,4 243 6,8 1877 4,1 17866 5,2 10 KWP Łódź 3905 10,5 296 8,3 4845 10,6 22796 6,7 11 KWP Olsztyn 1609 4,3 145 4,1 2068 4,5 14996 4,4 12 KWP Opole 797 2,2 81 2,3 977 2,1 7827 2,3 13 KWP Poznań 2567 6,9 315 8,8 3087 6,7 29722 8,7 14 KWP Radom 2455 6,6 400 11,2 2914 6,4 19649 5,8 15 KWP Rzeszów 1807 4,9 184 5,1 2257 4,9 15347 4,5 16 KWP Szczecin 1407 3,8 131 3,7 1744 3,8 13768 4,0 17 KWP Wrocław 3218 8,7 239 6,7 4268 9,3 28527 8,4 Ogółem 37059 100 3574 100 45804 100 340657 100 Dane źródłowe: SEWIK 7

2.2. Ogólny stan bezpieczeństwa w garnizonie mazowieckim. W 2012 roku na terenie garnizonu mazowieckiego zaistniało ogółem 22104 zdarzeń drogowych z 2455 wypadkami drogowymi z ofiarami w ludziach w których śmierć poniosło 400 osób, a 2914 osoby zostały ranne. Do organów Policji zgłoszono 19649 kolizji drogowych. Rozważając ofiarochłonność wypadków garnizonu mazowieckiego w kategoriach zabitych i rannych, należy zauważyć, że ponad jedna dziesiąta (11%) ofiar wypadków zaistniałych w kraju to osoby, które straciły życie w wyniku zdarzeń zaistniałych na terenie podległym KWP z/s w Radomiu, co niestety w tej kategorii daje nam niechlubne pierwsze miejsce w kraju. Jednocześnie na terenie garnizonu mazowieckiego zaistniało 5,8% ogółu zdarzeń oraz 6,6 % liczby wypadków, co w tej kategorii plasuje nasz garnizon na piątym miejscu w kraju. Z przedstawionych danych (Tab. nr 2) wynika, że śmiertelność wypadków drogowych w 2012 roku (ok. 11%) była o 5% wyższa niż średnia krajowa (ok. 6%). Przekładając dane procentowe na liczby bezwzględne na drogach garnizonu mazowieckiego w ciągu 12 miesięcy 2012 roku zginęło - 400 osób. Tabela nr 2 Liczba zdarzeń Liczba Wypadkow Liczba Zabitych Liczba Rannych Liczba Kolizji Polska 377868 37056 3575 45786 340812 woj. mazowieckie 53403 4491 585 5356 48912 KWP Radom 22104 2455 400 2914 19649 Dane źródłowe: SEWIK 8

2.3. Struktura zdarzeń drogowych (wypadki, ofiary, kolizje). Poddając badaniom liczbę zaistniałych zdarzeń drogowych a następnie stosując jeden z podstawowych sposobów ich podziału można zauważyć, że dominującą ich stron są kolizje, które w swych następstwach nie skutkowały ofiarami w ludziach, a przyniosły szkody w mieniu. Pomimo ich nieco mniejszej ilości niż w latach ubiegłych, nie należy w tym zjawisku doszukiwać się swoistej poprawy i wysuwać zbyt daleko idących wniosków, gdyż częściowo może to być zasługą opieszałości niektórych jednostek Policji związanej z zaległościami w wprowadzaniu danych o tych zdarzeniach drogowych do komputerowej bazy SEWiK, może to być również kwestia tzw. ciemnej liczby tj. zdarzeń nie zgłaszanych Policji. Nadal bowiem w wypadkach, stanowiących,,znakomitą mniejszość, zginęło 400 osób, a niecałe trzy tysiące odniosło obrażenia ciała. Pocieszającym jest jednak tendencja spadkowa na poziomie liczby osób zabitych, wypadków i kolizji na przestrzeni dwóch lat t.j. 2011/2012. Wykres nr 1 9

Wykres nr 2 Na wykresie nr 3 poniżej przedstawiono graficznie tendencje spadkową w ilości wypadków drogowych zgłoszonych do organów Policji w 2012 roku, w porównaniu do dwóch lat poprzednich oraz ilość kolizji drogowych zaistniałych w 2012 roku na terenie garnizonu mazowieckiego. Widzimy, że liczba kolizji drogowych zaistniałych w 2011 roku nieznacznie wzrosła (o 76), natomiast w 2012 roku mamy znaczny spadek tych zdarzeń (o 4956) w porównaniu z rokiem 2010. 10

Wykres nr 3 Należy również zaznaczyć, że wypadków ze skutkiem śmiertelnym w ciągu 12 miesięcy 2012 roku odnotowano 367. W 2011 roku wypadków ze skutkiem śmiertelnym było o 46 więcej (11,2%) oraz o 61 osób więcej (11,5%) straciło życie. 11

2.4. Porównanie dynamiki zdarzeń w 2012 roku w garnizonie mazowieckim do dwóch lat minionych. Analizując zdarzenia na terenie garnizonu mazowieckiego za 12 miesięcy 2010 2012 (tab. nr 3) stwierdzono, że rok 2012 w stosunku do średniej statystycznej dwóch lat wcześniejszych charakteryzuje się ilościowym spadkiem wypadków o 14% (odpowiednio spadek o 406 w stosunku do roku 2010 i spadek o 411 wypadków w stosunku do roku 2011). Również odnotowano spadek osób zabitych o 10% i rannych o 17%. Tabela nr 3 garnizon mazowiecki 2010 2011 2012 spadek / wzrost (2010+2011)/2=100% Wypadki Zabici Ranni Dane źródłowe: SEWIK 2861 2866 2455 spadek o 14% 424 461 400 spadek o 10% 3553 3435 2914 spadek o 17% Porównując dane za rok 2012 ze średnią statystyczną z dwóch lat wcześniejszych (tab. nr 4) należy zauważyć, że na terenie kraju nastąpił spadek wypadków o 6 % (odpowiednio o 3044 wypadków mniej w stosunku do roku 2011 i o 1775 mniej w stosunku do roku 2010). Podobnie odnotowano spadki w osobach zabitych o 12 % i w rannych o 7 %. Podsumowując prezentowane dane zarówno w odniesieniu do kraju jak i garnizonu łatwo zauważyć, że w ostatnim roku nastąpił znaczny spadek wypadków drogowych w obydwu obszarach wynoszący dla kraju 6%, natomiast dla garnizonu -14%. Z wyliczeń tych wynika, że w 2012 roku na terenie garnizonu mazowieckiego zmalała ciężkość wypadków drogowych. Ilości zaistniałych w tym roku kolizji nie porównywano z latami ubiegłymi, gdyż dane te są nadal uzupełniane przez jednostki policji zarówno w garnizonie jak i na terenie całego kraju. 12

Tabela nr 4 Polska 2010 2011 2012 spadek / wzrost (2010+2011)/2=100% Wypadki 38831 40100 37056 spadek o 6% Zabici 3907 4194 3575 spadek o 12% Ranni Dane źródłowe: SEWiK 48952 49559 45786 spadek o 7% 2.5. Dynamika zdarzeń w 2012 roku w ujęciu KMP/KPP garnizonu mazowieckiego. Wśród jednostek podległych KWP z/s w Radomiu (tab. nr 5) największy wzrost liczby wypadków w porównaniu z analogicznym okresem roku 2011 odnotowano w KPP Lipsko (z 26 do 40) tj.: o 53,8% oraz w KPP Żyrardów (z 63 na 80) t.j.: o 27%. Zwracając tym samym uwagę na jednostki o największym spadku liczby zdarzeń drogowych, należy wymienić KMP w Radomiu spadek o 38,9%, a także KPP w Zwoleniu spadek o 36,5%. W kategorii ofiar wypadków największy wzrost procentowy odnotowano w KPP w Białobrzegach wzrost liczby zabitych o 16 osób t.j. o 133,3%, w KPP Sokołów Podlaski - wzrost liczby zabitych o 5 osób t.j. o 71,4%. W przypadku zestawienia danych z lat 2010 i 2011 z rokiem 2012 należy wskazać, że w stosunku do obydwu roczników w garnizonie średni spadek wypadków oscylował na poziomie ok. 14%, wśród osób zabitych odnotowano spadek o 10%, natomiast wśród osób rannych jest spadek o 17%. 13

Tabela nr 5 JEDNOSTKI WYPADKI ZABICI RANNI KOLIZJE rok % rok % rok % rok % 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 KMP Ostrołęka 115 164 155 34,8-5,5 25 16 22-12,0 37,5 134 198 175 30,6-11,6 1279 1022 999-21,9-2,3 KMP Płock 334 365 330-1,2-9,6 41 45 27-34,1-40,0 436 465 422-3,2-9,2 2714 2424 2431-10,4 0,3 KMP Radom 520 511 312-40,0-38,9 33 37 39 18,2 5,4 596 582 347-41,8-40,4 3679 3357 2737-25,6-18,5 KMP Siedlce 109 96 97-11,0 1,0 28 20 20-28,6 0,0 129 117 118-8,5 0,9 2054 1863 1779-13,4-4,5 KPP Białobrzegi 58 49 42-27,6-14,3 9 3 7-22,2 133,3 77 63 56-27,3-11,1 271 230 232-14,4 0,9 KPP Ciechanów 106 70 59-44,3-15,7 8 24 13 62,5-45,8 140 76 68-51,4-10,5 1202 1084 1061-11,7-2,1 KPP Garwolin 128 130 101-21,1-22,3 18 23 24 33,3 4,3 175 160 133-24,0-16,9 1055 950 766-27,4-19,4 KPP Gostynin 41 32 38-7,3 18,8 6 9 9 50,0 0,0 43 37 38-11,6 2,7 303 246 248-18,2 0,8 KPP Grójec 139 132 122-12,2-7,6 36 32 18-50,0-43,8 168 172 139-17,3-19,2 1017 873 796-21,7-8,8 KPP Kozienice 102 89 88-13,7-1,1 9 17 10 11,1-41,2 135 119 111-17,8-6,7 537 451 423-21,2-6,2 KPP Lipsko 47 26 40-14,9 53,8 8 9 11 37,5 22,2 61 28 54-11,5 92,9 261 217 200-23,4-7,8 KPP Łosice 33 28 27-18,2-3,6 5 10 6 20,0-40,0 38 33 28-26,3-15,2 292 287 289-1,0 0,7 KPP Maków Maz. 60 62 45-25,0-27,4 9 12 8-11,1-33,3 74 70 48-35,1-31,4 400 429 360-10,0-16,1 KPP Mława 101 98 82-18,8-16,3 17 12 18 5,9 50,0 144 141 96-33,3-31,9 1103 888 855-22,5-3,7 KPP Ostrów Maz. 106 97 90-15,1-7,2 13 16 20 53,8 25,0 117 112 99-15,4-11,6 849 800 700-17,6-12,5 KPP Płońsk 120 103 107-10,8 3,9 31 23 32 3,2 39,1 161 125 133-17,4 6,4 1083 1015 882-18,6-13,1 KPP Przasnysz 62 93 73 17,7-21,5 3 9 4 33,3-55,6 83 105 90 8,4-14,3 403 329 276-31,5-16,1 KPP Przysucha 53 59 44-17,0-25,4 11 5 2-81,8-60,0 59 65 62 5,1-4,6 240 206 171-28,8-17,0 KPP Pułtusk 41 41 40-2,4-2,4 9 13 5-44,4-61,5 46 36 42-8,7 16,7 544 432 382-29,8-11,6 KPP Sierpc 88 87 109 23,9 25,3 10 12 17 70,0 41,7 126 113 129 2,4 14,2 406 310 313-22,9 1,0 KPP Sochaczew 92 99 71-22,8-28,3 22 22 19-13,6-13,6 120 103 70-41,7-32,0 971 786 706-27,3-10,2 KPP Sokołów P. 41 49 48 17,1-2,0 8 7 12 50,0 71,4 49 58 52 6,1-10,3 507 484 381-24,9-21,3 KPP Szydłowiec 38 36 29-23,7-19,4 9 13 6-33,3-53,8 49 37 36-26,5-2,7 422 283 216-48,8-23,7 KPP Węgrów 67 82 58-13,4-29,3 15 21 9-40,0-57,1 65 98 64-1,5-34,7 616 556 559-9,3 0,5 KPP Wyszków 130 122 115-11,5-5,7 22 22 17-22,7-22,7 157 164 134-14,6-18,3 907 749 656-27,7-12,4 KPP Zwoleń 50 52 33-34,0-36,5 3 5 7 133,3 40,0 63 55 42-33,3-23,6 330 348 278-15,8-20,1 KPP Żuromin 27 27 20-25,9-25,9 3 3 5 66,7 66,7 28 30 16-42,9-46,7 318 259 222-30,2-14,3 KPP Żyrardów 53 63 80 50,9 27,0 14 21 13-7,1-38,1 79 70 112 41,8 60,0 849 808 731-13,9-9,5 Ogółem 2861 2862 2455-14,2-14,2 425 461 400-5,9-13,2 3552 3432 2914-18,0-15,1 24612 21686 19649-20,2-9,4 Dane: SEWiK 14

III. Czas i miejsce powstawania wypadków drogowych 3.1. Wypadki i ich ofiary w ujęciu miesięcznym. Prezentując zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym na terenie garnizonu mazowieckiego w rozpatrywanym okresie nie sposób pominąć takiego zagadnienia jak czas powstania wypadku. Każde zdarzenie ma bowiem swoje miejsce w czasie i nie jest oderwane od rzeczywistości. Analizując czas w jakim zdarzenia miały miejsce jako kryteria podziału przyjęto miesiące, dni tygodnia oraz godziny. W celu umożliwienia łatwiejszego zweryfikowania bądź wzbogacenia informacji o dodatkowe dane statystyczne sporządzono tabelę nr 6, w której wypadki ujęto w perspektywie miesięcznej. Dane przedstawiono w postaci procentowej i porównano do dwóch analogicznych okresów z lat 2010 i 2011. Graficznie strukturę miesięczną wypadków i ofiar śmiertelnych w przestrzeni minionego 2012 roku obrazuje wykres nr 4 i 5. 15

Tabela nr 6 JEDNOSTKI WYPADKI ZABICI RANNI KOLIZJE rok % rok % rok % rok % 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 styczeń 128 155 168 31,3 8,4 12 17 33 175,0 94,1 162 173 199 22,8 15,0 1948 1753 1537-21,1-12,3 luty 141 172 171 21,3-0,6 19 37 28 47,4-24,3 166 199 204 22,9 2,5 2213 1568 1525-31,1-2,7 marzec 180 208 176-2,2-15,4 28 26 33 17,9 26,9 224 252 218-2,7-13,5 1862 1651 1475-20,8-10,7 kwiecień 210 227 179-14,8-21,1 22 28 27 22,7-3,6 274 284 212-22,6-25,4 1600 1781 1619 1,2-9,1 maj 265 281 220-17,0-21,7 32 30 34 6,3 13,3 332 366 271-18,4-26,0 2039 1818 1750-14,2-3,7 czerwiec 302 274 210-30,5-23,4 49 40 30-38,8-25,0 378 339 249-34,1-26,5 2037 1774 1633-19,8-7,9 lipiec 331 269 223-32,6-17,1 38 42 26-31,6-38,1 426 335 275-35,4-17,9 1862 1984 1680-9,8-15,3 sierpień 306 288 236-22,9-18,1 48 58 49 2,1-15,5 406 341 288-29,1-15,5 2112 1945 1624-23,1-16,5 wrzesień 301 280 253-15,9-9,6 46 45 32-30,4-28,9 386 336 290-24,9-13,7 2219 1848 1722-22,4-6,8 październik 284 255 251-11,6-1,6 70 46 44-37,1-4,3 314 282 289-8,0 2,5 2106 2005 1849-12,2-7,8 listopad 261 200 206-21,1 3,0 49 44 37-24,5-15,9 287 216 228-20,6 5,6 2192 1581 1502-31,5-5,0 grudzień 152 257 162 6,6-37,0 11 48 27 145,5-43,8 198 313 191-3,5-39,0 2415 1972 1733-28,2-12,1 Ogółem 2861 2866 2455-14,2-14,3 424 461 400-5,7-13,2 3553 3436 2914-18,0-15,2 24605 21680 19649-20,1-9,4 Dane: SEWiK 16

Wykres nr 4 Analizując występowanie wypadków drogowych w ujęciu miesięcznym należy zwrócić uwagę, że najmniejszy udział procentowy wypadków w 2012 roku miał miejsce na terenie garnizonu w miesiącu grudzień. Zaistniało wówczas 162 wypadki, co stanowiło odpowiednio 6,6% ogółu ich wystąpienia. Największa wypadkowość miała miejsce w miesiącach: wrzesień (253 wypadków 10,3% ogółu) i październik ( 251 wypadków 10,2% ogółu). Biorąc pod uwagę okres trzech ostatnich lat w ujęciu ilości wypadków, możemy zauważyć tendencję spadkową w tym zakresie. Zadowalającym jest fakt, że w 2012 roku zaistniało mniej wypadków drogowych (o 411) niż w tym samym okresie 2011 roku. 17

Wykres nr 5 Analizując dane statystyczne zawarte w tabeli nr 6 dot. garnizonu mazowieckiego na wykresie nr 5 zilustrowano procentowy miesięczny udział ilości ofiar śmiertelnych w stosunku do ogólnej liczby osób zabitych w 2012 roku. Najniższy udział, bo wynoszący 6,5% ogółu zabitych miał miejsce w miesiącu lipiec, w którym śmierć poniosło 26 osób. W porównaniu do lat poprzednich przedstawia się to odpowiednio: 2010 spadek o 5,7%, 2010 spadek o 13,2%. Zdecydowanie najwięcej wypadków kończących się śmiercią uczestników miało miejsce w sierpniu i w październiku 2012 roku, w którym zginęło prawie 23,3% ogółu zabitych. Największy wzrost procentowy ofiar śmiertelnych w stosunku do 2011 roku odnotowano w miesiącu styczeń, który wyniósł 94,1%. Pomimo tego możemy zaobserwować w 2012 roku wyraźny spadek ofiar śmiertelnych o 61 osób t.j.: o 13,2% w stosunku do roku 2011. 18

3.2. Wypadki i ich ofiary w ujęciu tygodniowym. Występowanie zdarzeń i ich ofiar w poszczególnych dniach tygodnia w rozpatrywanych latach 2010-2012, ujęto w tabeli nr 7 oraz na wykresach nr 6, 7, 8 i 9. Największą liczbę wypadków w trzech ostatnich latach odnotowywano w weekendy (piątek sobotę), choć również w poniedziałki utrzymuje się wysoka liczba tych zdarzeń. Średnio w trzech badanych latach niespełna 47,5% ogółu wypadków miało miejsce właśnie w tym okresie. W 2012 roku odsetek ten wyniósł 44,0% i był o 3,5% niższy od średniej z lat minionych. Najbardziej obfitującym w wypadki drogowe dniem tygodnia w roku 2010 był piątek i sobota, gdzie odnotowano średnio 16,4% wypadków, w roku 2011 również piątek 17,8% i sobota 17,7% wypadków, natomiast w ostatnim roku tymi dniami okazał się ponownie piątek 15,8% i poniedziałek 15,8% wypadków. Strukturę liczby wypadków w 2012 roku w zależności od dnia tygodnia (dane procentowe) oraz liczby wypadków podczas dni weekendowych za lata 2010-2012 obrazują wykresy nr 6 i 7. Najwięcej ofiar śmiertelnych w 2012 roku miało miejsce w piątek - 71 osób, tj. 17,8% ogółu, 67 zabitych przyniósł poniedziałek oraz 65 zabitych - sobota. Należy tu również wspomnieć, że na przestrzeni rozpatrywanych lat, obserwowana jest tendencja małej liczby ofiar śmiertelnych w środy i czwartki. Graficzne zestawienie ofiar wypadków w 2012 roku w zależności od dnia tygodnia przedstawia wykres nr 8. Natomiast ilość ofiar podczas dni weekendowych za lata 2010-2012 obrazuje wykres nr 9. W zaistniałych 2455 wypadkach drogowych w roku 2012 podczas weekendów na terenie garnizonu mazowieckiego rannych zostało 1313 osób i liczba ta była niższa o156 osób niż średnia z dwóch lat wcześniejszych. Należy również zauważyć, że wraz ze spadkiem liczby osób rannych w 2012 roku wystąpił spadek osób zabitych w weekendy, który osiągnął poziom 50,0% ogółu zabitych, co przełożyło się na 200 ofiar. W poprzednim roku udział ten był procentowo wyższy bo 57,0% ogółu i było więcej osób zabitych (263 ofiary). 19

Tabela nr 7 DNI TYGODNIA WYPADKI ZABICI RANNI KOLIZJE rok % rok % rok % rok % 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 poniedziałek 421 371 388-7,8 4,6 66 68 67 1,5-1,5 486 454 466-4,1 2,6 3798 3174 2972-21,7-6,4 wtorek 353 336 351-0,6 4,5 67 36 50-25,4 38,9 432 402 404-6,5 0,5 3495 2968 2675-23,5-9,9 środa 352 331 320-9,1-3,3 38 46 44 15,8-4,3 414 384 378-8,7-1,6 3614 3039 2858-20,9-6,0 czwartek 382 364 315-17,5-13,5 51 48 39-23,5-18,8 443 413 353-20,3-14,5 3614 3147 2946-18,5-6,4 piątek 469 510 389-17,1-23,7 48 80 71 47,9-11,3 559 602 441-21,1-26,7 4199 3941 3410-18,8-13,5 sobota 468 506 369-21,2-27,1 75 78 65-13,3-16,7 617 626 458-25,8-26,8 3370 3050 2790-17,2-8,5 niedziela 416 448 323-22,4-27,9 79 105 64-19,0-39,0 602 555 414-31,2-25,4 2515 2361 1998-20,6-15,4 Ogółem 2861 2866 2455-14,2-14,3 424 461 400-5,7-13,2 3553 3436 2914-18,0-15,2 24605 21680 19649-20,1-9,4 Dane: SEWiK 20

Wykres nr 6 Wykres nr 7 21

Wykres nr 8 Wykres nr 9 22

3.3. Wypadki i ich ofiary w ujęciu dobowym. Kolejny etap analizy związanej z występowaniem zdarzeń drogowych w czasie stanowi cykl dobowy. W tabeli nr 8 przytoczono dane dotyczące wypadków, zabitych rannych i kolizji w latach 2010 2012 w ujęciu 24-godzinnym. W ciągu ostatnich rozpatrywanych lat najwyższy stopień zagrożenia wypadkowego ma miejsce w godzinach popołudniowych pomiędzy godz. 14 22 (tzw. godziny szczytu komunikacyjnego ), kiedy występuje na drogach największe natężenie ruchu. W 2012 roku oraz latach poprzednich najbardziej zagrożoną godziną, w której odnotowano największą liczbę wypadków był okres czasowy pomiędzy godz. 16 00 a 18 59, podobnie jak w roku 2011, natomiast w roku 2010 najwięcej wypadków zaistniało pomiędzy godz.16 00 17 59. Pomimo takiego stanu rzeczy w 2012 roku w tych najbardziej zagrożonych godzinach występowania wypadków drogowych widoczny jest wyraźny spadek w porównaniu do 2011 roku. Najmniej powyższych zdarzeń powstaje w godzinach nocnych t.j.: od 2 00 do 3 59. W tabeli nr 8 zostały przedstawione tendencje występowania zdarzeń drogowych w pozostałych przedziałach czasowych. Analizując liczbę zabitych w ujęciu dobowym, należy zauważyć, że na przestrzeni lat 2010 2012 najwięcej osób ginie w godz. 19 00 20 59. Pomimo tego, że w porównaniu do 2011 roku udało się ograniczyć liczbę ofiar śmiertelnych w większości przedziałów czasowych, to niepokojącym jest wzrost tych zdarzeń w takich godzinach jak: 14 00 14 59 o 83,3%, 13 00 13 59 o 25,0%. Największa poprawa w tej sferze nastąpiła w przedziale czasowym: 4 00 4 59 o 75,0 %, 2 00 2 59 o 50,0% i w zagrożonym okresie od 18 00 18 59 o 47,8%. Najmniej osób ginie w godz. 2 00 2 59. Odnosząc się do osób rannych i kolizji drogowych u ujęciu dobowym w latach 2011-2012, możemy zauważyć pewne podobieństwo występowania maksymalnych wartości w tym samym przedziale czasowym t.j.: 16 00 16 59. 23

Tabela nr 8 GODZINY WYPADKI ZABICI RANNI KOLIZJE rok % rok % rok % rok % 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 00-00.59 35 48 32-8,6-33,3 8 9 5-37,5-44,4 43 57 38-11,6-33,3 225 224 221-1,8-1,3 01-01.59 36 43 29-19,4-32,6 9 16 9 0,0-43,8 49 49 36-26,5-26,5 196 155 169-13,8 9,0 02-02.59 28 35 27-3,6-22,9 12 4 2-83,3-50,0 43 44 37-14,0-15,9 184 158 133-27,7-15,8 03-03.59 35 40 20-42,9-50,0 9 8 9 0,0 12,5 54 54 26-51,9-51,9 191 172 146-23,6-15,1 04-04.59 28 38 23-17,9-39,5 6 12 3-50,0-75,0 40 53 27-32,5-49,1 211 211 172-18,5-18,5 05-05.59 64 50 47-26,6-6,0 11 17 11 0,0-35,3 86 55 56-34,9 1,8 386 328 334-13,5 1,8 06-06.59 85 94 99 16,5 5,3 27 21 19-29,6-9,5 112 120 116 3,6-3,3 683 554 516-24,5-6,9 07-07.59 139 123 125-10,1 1,6 22 17 12-45,5-29,4 181 149 156-13,8 4,7 1029 933 882-14,3-5,5 08-08.59 148 128 107-27,7-16,4 16 18 10-37,5-44,4 182 153 133-26,9-13,1 1288 1161 1021-20,7-12,1 09-09.59 112 115 104-7,1-9,6 8 10 5-37,5-50,0 141 147 141 0,0-4,1 1402 1209 1092-22,1-9,7 10-10.59 115 141 115 0,0-18,4 13 13 15 15,4 15,4 132 184 131-0,8-28,8 1594 1384 1215-23,8-12,2 11-11.59 139 146 128-7,9-12,3 16 13 15-6,3 15,4 170 172 163-4,1-5,2 1696 1449 1349-20,5-6,9 12-12.59 146 135 130-11,0-3,7 17 20 21 23,5 5,0 168 157 170 1,2 8,3 1717 1450 1358-20,9-6,3 13-13.59 163 159 121-25,8-23,9 16 12 15-6,3 25,0 210 198 145-31,0-26,8 1628 1342 1225-24,8-8,7 14-14.59 196 163 157-19,9-3,7 19 12 22 15,8 83,3 258 221 185-28,3-16,3 1911 1527 1459-23,7-4,5 15-15.59 193 182 145-24,9-20,3 27 17 12-55,6-29,4 249 236 175-29,7-25,8 1871 1627 1449-22,6-10,9 16-16.59 199 237 186-6,5-21,5 19 30 33 73,7 10,0 263 285 213-19,0-25,3 1773 1674 1500-15,4-10,4 17-17.59 202 209 171-15,3-18,2 28 31 28 0,0-9,7 244 235 205-16,0-12,8 1554 1419 1294-16,7-8,8 18-18.59 192 214 192 0,0-10,3 25 46 24-4,0-47,8 228 222 222-2,6 0,0 1378 1283 1153-16,3-10,1 19-19.59 185 175 163-11,9-6,9 29 38 38 31,0 0,0 216 207 187-13,4-9,7 1071 1026 900-16,0-12,3 20-20.59 172 140 119-30,8-15,0 31 38 39 25,8 2,6 193 136 113-41,5-16,9 966 819 723-25,2-11,7 21-21.59 103 113 90-12,6-20,4 20 24 25 25,0 4,2 125 137 90-28,0-34,3 710 673 591-16,8-12,2 22-22.59 102 86 72-29,4-16,3 19 23 19 0,0-17,4 112 101 84-25,0-16,8 576 573 469-18,6-18,2 23-23.59 44 52 53 20,5 1,9 17 12 9-47,1-25,0 54 64 65 20,4 1,6 365 329 278-23,8-15,5 Ogółem 2861 2866 2455-14,2-14,3 424 461 400-5,7-13,2 3553 3436 2914-18,0-15,2 24605 21680 19649-20,1-9,4 Dane: SEWiK 24

IV. Przyczyny, sprawcy i ofiary wypadków 4.1. Ogólne przyczyny generujące wypadki drogowe. Wśród czynników mających decydujący wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego takich jak człowiek droga pojazd, jako czynnik sprawczy wypadków, na pierwsze miejsce zdecydowanie wysuwa się człowiek. To właśnie zachowanie się poszczególnych grup użytkowników dróg generalnie wpływa na powstawanie wypadków drogowych. Problematykę niniejszą w odniesieniu do garnizonu mazowieckiego dla poszczególnych grup użytkowników ilustruje tabela nr 9. 25

Tabela nr 9 WYPADKI ZABICI RANNI PRZYCZYNY rok % rok % rok % 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 współwina uczestników ruchu 50 61 39-22,0-36,1 7 14 12 71,4-14,3 64 69 43-32,8-37,7 173 202 142-17,9-29,7 44 47 22-50,0-53,2 174 203 158-9,2-22,2 z innych przyczyn 2301 2265 2002-13,0-11,6 306 304 289-5,6-4,9 3034 2912 2517-17,0-13,6 z winy kierującego 337 338 272-19,3-19,5 67 96 77 14,9-19,8 281 252 196-30,2-22,2 z winy pieszego Ogółem Dane: SEWiK 2861 2866 2455-14,2-14,3 424 461 400-5,7-13,2 3553 3436 2914-18,0-15,2 26

4.2. Wypadki z winy kierującego. W ciągu 12 miesięcy 2012 roku zdecydowaną większość wypadków spowodowali kierujący pojazdami. Byli oni sprawcami 2002 wypadków, co stanowi 82% ogółu tych groźnych zdarzeń. W wyniku zaistnienia tych wypadków śmierć poniosło 289 osób, tj. 72% ogółu zabitych, a 2517 osób zostało rannych, co stanowi odpowiednio 86% ogółu poszkodowanych (tabela nr 10). Tabela nr 10 Przyczyny wypadków powodowanych przez kierujących 2012 rok Wypadki z winy kierującego WYPADKI ZABICI RANNI ogółem % ogółem % ogółem % Gwałtowne hamowanie 6 0,30 0 0,00 8 0,32 Jazda bez wymaganego oświetlenia 10 0,50 1 0,35 10 0,40 Jazda po niewłaściwej stronie drogi 59 2,95 26 9,00 86 3,42 Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu 728 36,36 127 43,94 935 37,15 Nieprawidłowe: cofanie 35 1,75 4 1,38 32 1,27 Nieprawidłowe: omijanie 35 1,75 5 1,73 38 1,51 Nieprawidłowe: przejeżdżanie przejścia dla pieszych 47 2,35 1 0,35 49 1,95 Nieprawidłowe: przejeżdżanie przejścia dla rowerów 2 0,10 0 0,00 2 0,08 Nieprawidłowe: skręcanie 74 3,70 5 1,73 87 3,46 Nieprawidłowe: wymijanie 40 2,00 2 0,69 52 2,07 Nieprawidłowe: wyprzedzanie 163 8,14 32 11,07 211 8,38 Nieprawidłowe: zatrzymywanie, postój 2 0,10 1 0,35 1 0,04 Nieprawidłowe: zawracanie 16 0,80 1 0,35 24 0,95 Nieprawidłowe: zmienianie pasa ruchu 31 1,55 8 2,77 33 1,31 Nieprzestrzeganie innych sygnałów 2 0,10 2 0,69 1 0,04 Nieudzielenie pierwszeństwa pieszemu 147 7,34 12 4,15 143 5,68 Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu 469 23,43 46 15,92 613 24,35 Niezachowanie bezp. odl. między pojazdami 76 3,80 5 1,73 103 4,09 Wjazd przy czerwonym świetle 13 0,65 0 0,00 21 0,83 Zmęczenie, zaśnięcie 47 2,35 11 3,81 68 2,70 Suma 2002 100 289 100 2517 100 Dane: SEWiK Głównymi przyczynami wypadków powodowanych przez kierujących było: niedostosowanie prędkości do warunków ruchu (728 wypadków) - 36% nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu (469 wypadków) - 23% nieudzielenie pierwszeństwa pieszemu (147 wypadków) 7,3% nieprawidłowe wykonywanie manewrów ( 445 wypadków) - 22% w tym: 27

- nieprawidłowe wyprzedzanie (163 wypadki) 8%, - nieprawidłowe skręcanie (74 wypadków) 3,7%. Największa liczba sprawców wśród kierujących wystąpiła w przedziale wiekowym 25-39 lat (662 wypadków tj. 33% ogółu). Również w tej grupie wiekowej najwięcej było osób zabitych i rannych (tabela nr 11). Niemniej jednak, szczególną uwagę należy zwrócić na kierowców-sprawców wypadków w wieku 18-24 lata, czyli na grupę najmłodszych kierowców, którzy w rozpatrywanym okresie spowodowali 505 tego rodzaju zdarzeń tj. ponad 1/4. Pomimo tego, że przedział wiekowy tej grupy osób jest stosunkowo niewielki to sposób jazdy cechujący się brawurą połączoną z brakiem doświadczenia w kierowaniu pojazdami prowadzi bardzo często do tragicznych w skutkach wypadków drogowych. Problem ten występuje także w innych krajach europejskich i uznawany jest, obok jazdy pod wpływem alkoholu lub narkotyków, za jeden z najpoważniejszych czynników oddziaływujących na stan bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Tabela nr 11 Sprawcy - kierujący w poszczególnych grupach wiekowych 2012 rok Grupy wiekowe WYPADKI ZABICI RANNI ogółem % ogółem % ogółem % 0-6 1 0,05 0 0,00 1 0,04 07-14 37 1,85 1 0,35 38 1,51 15-17 29 1,45 4 1,38 38 1,51 18-24 505 25,22 71 24,57 696 27,65 25-39 662 33,07 107 37,02 815 32,38 40-59 508 25,37 66 22,84 620 24,63 60 plus 208 10,39 37 12,80 256 10,17 b/d 52 2,60 3 1,04 53 2,11 Dane: SEWiK Suma 2002 100 289 100 2517 100 28

Analizując wiek i płeć kierowców, stwierdzić należy, że najczęściej sprawcami wypadków w minionym roku byli mężczyźni kierujący pojazdami, spowodowali oni co najmniej 79% tych zdarzeń, natomiast kobiety tylko ok. 19% (tabela nr 12). Tabela nr 12 Sprawcy - kierujący według rodzaju płci 2012 rok Płeć Wypadki % Zabici % Ranni % Kolizje % b/d 46 2,3 3 1,0 46 1,8 1186 0,1 Kobiety 380 19,0 29 10,0 476 18,9 3206 0,2 Mężczyźni 1576 78,7 257 88,9 1995 79,3 11560 0,7 Suma 2002 100 289 100 2517 100 15952 1 Dane: SEWiK W ostatnim roku na terenie garnizonu mazowieckiego w grupie sprawców kierujących pojazdami, najliczniejszą grupę (75,0%) stanowili kierujący samochodami osobowymi. Byli oni sprawcami 1501 wypadków drogowych, w których zginęło 219 osoby a 1961 odniosło obrażenia ciała. Drugą w kolejności podgrupą wśród kierujących byli rowerzyści. Spowodowali oni 135 wypadków (6,7%), w których zginęło 23 osób, a 117 zostało rannych. Następną grupą wśród sprawców byli kierujący samochodami ciężarowymi do przewozu ładunków bez przyczepy, którzy wygenerowali 103 wypadki drogowe (5,1%), gdzie zginęło 11 osób, a 126 zostało rannych. Nie możemy również patrzeć obojętnie na motocyklistów, którzy może i mniej spowodowali wypadków niż kierujący innymi pojazdami, ale były to zdarzenia tragiczniejsze w skutkach 13 osób zabitych. 29

Tabela nr 13 Wypadki drogowe wg pojazdu sprawcy 2012 Pojazd sprawcy Wypadki Zabici Ranni Kolizje ogółem % ogółem % ogółem % ogółem % Autobus inny 10 0,5 0 0,0 21 0,8 43 0,3 Autobus komunikacji publicznej 11 0,5 1 0,3 25 1,0 105 0,7 Ciągnik rolniczy 24 1,2 5 1,7 27 1,1 135 0,8 Inny pojazd 13 0,6 1 0,3 14 0,6 36 0,2 Motocykl 72 3,6 13 4,5 72 2,9 98 0,6 Motorower 43 2,1 5 1,7 45 1,8 150 0,9 Nieustalony 12 0,6 0 0,0 12 0,5 348 2,2 Pojazd przewożący materiały niebezpieczne 0 0,0 0 0,0 0 0,0 1 0,0 Pojazd uprzywilejowany 0 0,0 0 0,0 0 0,0 5 0,0 Pojazd wolnobieżny 2 0,1 0 0,0 2 0,1 24 0,2 Rower 135 6,7 23 8,0 117 4,6 218 1,4 Samochód ciężarowy do przewozu ładunków bez przyczepy Samochód ciężarowy do przewozu ładunków z przyczepą 103 5,1 11 3,8 126 5,0 1137 7,1 76 3,8 11 3,8 95 3,8 1147 7,2 Samochód osobowy 1501 75,0 219 75,8 1961 77,9 12504 78,4 Samochód osobowy bez przyczepy 0 0,0 0 0,0 0 0,0 1 0,0 Dane: SEWiK Ogółem 2002 100 289 100 2517 100 15952 100 30

4.3. Wypadki z winy pieszego. Kolejną grupą wśród sprawców wypadków drogowych są piesi. W ciągu 12 miesięcy 2012 roku spowodowali oni 272 takich zdarzeń (11% ogółu wypadków) w wyniku których śmierć poniosło 77 osób (19% ogółu zabitych), a obrażeń ciała doznało 196 osób (7,0% ogółu rannych) tab. nr 14.. Tabela nr 14 Główne przyczyny wypadków spowodowane przez pieszych w 2012 roku Zachowanie pieszego Chodzenie nieprawidłową stroną drogi Nieostrożne wejście na jezdnię: przed jadącym pojazdem Nieostrożne wejście na jezdnię: zza pojazdu, przeszkody Przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym Stanie na jezdni, leżenie Wejście na jezdnię przy czerwonym świetle Zatrzymanie, cofnięcie się Dane: SEWiK Ogółem Wypadki Zabici Ranni ogółem % ogółem % ogółem % 27 9,9 8 10,4 20 10,2 147 54,0 38 49,4 109 55,6 32 11,8 3 3,9 29 14,8 25 9,2 8 10,4 17 8,7 35 12,9 19 24,7 16 8,2 3 1,1 0 0,0 3 1,5 3 1,1 1 1,3 2 1,0 272 100 77 100 196 100 Najczęstszą przyczyną tych zdarzeń było: nieostrożne wejście na jezdnię przed jadącym pojazdem 147 wypadków (tj. 54% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez pieszych) stanie na jezdni, leżenie 35 wypadki (tj. 12,9% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez pieszych) nieostrożne wejście na jezdnię zza pojazdu, przeszkody 32 wypadków (tj. 11,8% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez pieszych) chodzenie nieprawidłową stroną drogi 27 wypadków (tj. 9,9% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez pieszych. 31

Tabela nr 15 Sprawcy wypadków - piesi w poszczególnych grupach wiekowych 2012 Grupy wieku wypadki zabici ranni ogółem % ogółem % ogółem % 0-6 7 2,6 0 0 7 3,6 07-14 29 10,7 1 1,3 28 14,3 15-17 9 3,3 0 0,0 9 4,6 18-24 21 7,7 6 7,8 15 7,7 25-39 58 21,3 16 20,8 43 21,9 40-59 96 35,3 33 42,9 63 32,1 60 plus 51 18,8 21 27,3 30 15,3 b/d 1 0,4 0 0 1 0,5 Ogółem 272 100 77 100 196 100 Dane: SEWiK Spośród grup wiekowych pieszych sprawców wypadków (tab. 15), najwięcej wypadków bo 96 (tj. prawie 35,3%) spowodowały osoby w wieku 40 59 lat. Zginęło w nich 33 osoby, a 63 zostało rannych. Również grupa wiekowa 25 39 lat przyczyniła się do znacznej liczby wypadków 58 (tj.21,3%), gdzie zginęło 16 osób, a 43 zostało rannych. Stosunkowo duży udział wśród tych grup stanowiły również osoby starsze w wieku powyżej 60 lat, które spowodowały 51 wypadki (ok. 18,8%) w wyniku czego 21 osób poniosło śmierć, a 30 zostało rannych. 32

4.4. Ofiary wypadków drogowych. Jak już wspomniano w ciągu 12 miesięcy 2012 roku w wypadkach drogowych na terenie garnizonu mazowieckiego poszkodowanych zostało 3314 osoby, w tym 400 poniosło śmierć, a 2914 osoby zostało ranne (tab. nr 16). Natomiast w ciągu 12 miesięcy 2011 roku w wypadkach drogowych na terenie garnizonu mazowieckiego poszkodowanych zostało 3893 osoby, w tym 461 poniosło śmierć, a 3432 osoby zostało ranne. W porównaniu do 2010 roku w 2012 mamy mniej ofiar o 663 osoby (ponad 16%), oraz spadek liczby ofiar śmiertelnych o 25 osób ( ok.6%). Najwięcej ofiar wypadków w 2012 roku wygenerowała grupa użytkowników samochodów osobowych. Piesi są drugą w kolejności grupą, gdzie występuje duża ofiarochłonność. 33

Tabela nr 16 Ofiary wypadków wg rodzaju użytkownika drogi w latach 2010-2012 Rodzaj użytkownika drogi OFIARY ZABICI RANNI rok % rok % rok % 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 2010 2011 2012 2012/2010 2012/2011 Piesi 786 761 649-17,4-14,7 123 163 124 0,8-23,9 663 598 525-20,8-12,2 Rowerzyści 272 327 318 16,9-2,8 30 37 49 63,3 32,4 242 290 269 11,2-7,2 Motorowerzyści 153 150 113-26,1-24,7 14 5 7-50,0 40,0 139 145 106-23,7-26,9 Użytkownicy autobusów 41 64 52 26,8-18,8 0 0 0 0,0 0,0 41 64 52 26,8-18,8 Użytkownicy ciągników 25 18 27 8,0 50,0 4 2 2-50,0 0,0 21 16 25 19,0 56,3 Użytkownicy innych pojazdów 18 18 15-16,7-16,7 2 0 1-50,0 0,0 16 18 14-12,5-22,2 Użytkownicy motocykli 130 186 138 6,2-25,8 25 29 26 4,0-10,3 105 157 112 6,7-28,7 Użytkownicy poj. uprzywilejowanych 5 4 2-60,0-50,0 0 1 0 0,0-100,0 5 3 2-60,0-33,3 Użytkownicy samochodów ciężarowych 123 153 120-2,4-21,6 11 16 8-27,3-50,0 112 137 112 0,0-18,2 Użytkownicy samochodów osobowych 2424 2212 1880-22,4-15,0 216 208 183-15,3-12,0 2208 2004 1697-23,1-15,3 Dane: SEWiK Ogółem 3977 3893 3314-16,7-14,9 425 461 400-5,9-13,2 3552 3432 2914-18,0-15,1 34

W okresie 2010 2012 roku najbardziej liczną grupą wiekową, opiewającą w ofiary jest kategoria osób w wieku 25 39 lat (tab. nr 17). Również w tej grupie występuje najwięcej osób rannych. Wśród osób w wieku 40 59 lat występuje największa śmiertelność zarówno w 2012 roku, jak i w latach poprzednich. Zadowalającym jest fakt, że na przestrzeni trzech lat prawie w każdej kategorii wiekowej wśród ofiar, zabitych i rannych, występuje tendencja spadkowa W 2012 r. wśród osób do lat 14 ofiarami wypadków drogowych zostało 180 dzieci, z czego 8 poniosło śmierć, a 172 odniosło obrażenia ciała. W 2011 roku wśród osób do lat 14 ofiarami wypadków drogowych zostało 236 dzieci, z czego 10 poniosło śmierć, a 226 odniosło obrażenia ciała. W 2010 roku wśród osób do lat 14 ofiarami wypadków drogowych zostało 268 dzieci, z czego 12 poniosło śmierć, a 256 odniosło obrażenia ciała. Tabela nr 17 Kategorie wiekowe ofiar wypadków w garnizonie mazowieckim w latach 2010-2012 Grupa wiekowa OFIARY ZABICI RANNI rok rok rok 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 0-6 94 104 82 4 9 3 90 95 79 07-14 268 236 180 12 10 8 256 226 172 15-17 218 203 170 18 12 8 200 191 162 18-24 890 808 686 73 75 62 817 733 624 25-39 1051 1052 880 95 128 109 956 924 771 40-59 937 941 811 132 147 125 805 794 686 60 plus 499 538 504 89 80 85 410 458 419 b/d 20 11 1 2 0 0 18 11 1 Ogółem 3977 3893 3314 425 461 400 3552 3432 2914 Dane: SEWiK 35

V. Okoliczności sprzyjające powstaniu wypadków drogowych 5.1. Miejsce powstawania wypadków. W okresie 12 miesięcy 2012 roku znaczna większość wypadków zaistniała na prostym odcinku drogi 1535 (62,5% ogółu), śmierć w nich poniosło 287 osób, czyli 71,8% wszystkich zabitych, a rannych zostało 1747 uczestników ruchu, co odpowiada 60% ogółu rannych. Kolejnym szczególnie niebezpiecznym miejscem są skrzyżowania z drogą z pierwszeństwem przejazdu. W tym miejscu doszło do 463 wypadków (18,9% ogółu) w których śmierć poniosło 43 osoby (10,8%), a obrażeń ciała doznało 580 osób (19,9%) tab. nr 18. Tabela nr 18 Miejsca powstania wypadków drogowych w 2012 roku Miejsce zdarzenia wypadki zabici ranni ogółem % ogółem % ogółem % Odcinek prosty 1535 62,5 287 71,8 1747 60,0 Spadek 19 0,8 3 0,8 26 0,9 Wierzchołek wzniesienia 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Wzniesienie 21 0,9 2 0,5 25 0,9 Zakręt, łuk 315 12,8 57 14,3 415 14,2 Skrzyżowanie o ruchu okrężnym 16 0,7 2 0,5 17 0,6 Skrzyżowanie równorzędne 9 0,4 0 0,0 10 0,3 Skrzyżowanie z drogą z pierwsz. 463 18,9 43 10,8 580 19,9 Dane: SEWiK 36

Do innych charakterystycznych miejsc występowania wypadków drogowych (tab. nr 19 ) należy zaliczyć przejścia dla pieszych prawie 6% zaistniałych zdarzeń, skarpy i rowy 4,4%, pobocza 5,4%, oraz wyjazdy z posesji, pola 1,2%. Oczywiście najwięcej wypadków drogowych zaistniało na jezdni (ponad 80%), w których śmierć poniosło 338 osób, a rannych zostało 2353 uczestników ruchu. Tabela nr 19 Wybrane charakterystyczne miejsca występowania wypadków drogowych w 2012 roku Miejsce zdarzenia wypadki zabici ranni ogółem % ogółem % ogółem % Chodnik, droga dla pieszych 27 1,1 0 0 28 1,0 Droga dla rowerzystów 7 0,3 1 0,25 6 0,2 Jezdnia 1973 80,3 338 84,5 2353 80,7 Most, wiadukt, łącznica, tunel 9 0,4 4 1 11 0,4 Parking, plac 20 0,8 0 0 21 0,7 Pas dzielący jezdnie 2 0,1 2 0,5 5 0,2 Pobocze 132 5,4 24 6 175 6,0 Przejazd kolejowy niestrzeżony 4 0,2 2 0,5 4 0,1 Przejazd kolejowy strzeżony 2 0,1 0 0 2 0,1 Przejazd tramwajowy, torowisko 1 0,0 0 0 2 0,1 Przejście dla pieszych 134 5,5 14 3,5 125 4,3 Przewiązka na drodze dwujezdniowej 1 0,0 0 0 1 0,0 Przystanek komunikacji publicznej 2 0,1 0 0 2 0,1 Roboty drogowe, oznakowanie tymczasowe 5 0,2 1 0,25 9 0,3 Skarpa, rów 108 4,4 13 3,25 140 4,8 Wjazd, wyjazd z posesji, pola 29 1,2 1 0,25 32 1,1 Dane: SEWiK 37

5.2. Wypadki wg rodzaju drogi. W roku 2012 zdecydowana większość wypadków miała miejsce na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych zdarzeń tych odnotowano 2256 co stanowi prawie 92% wszystkich wypadków, zginęło w nich 371 osób (92,8% ogółu), a 2694 (92,3%) zostało rannych (tab. nr 20). Koncentracja większości wypadków na prostych odcinkach dróg jednojezdniowych dwukierunkowych oraz powiązanie tego z najczęstszymi przyczynami wypadków powodowanych przez kierujących (niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, nieprawidłowe wykonywanie manewrów) świadczą o niedostosowaniu istniejącej infrastruktury drogowej do gwałtownie wzrastającego natężenia ruchu. Brak postępu w tej dziedzinie jest jednym z istotniejszych czynników wpływających na utrzymywanie się wysokiego poziomu zagrożeń w ruchu drogowym na terenie garnizonu mazowieckiego. Tabela nr 20 Wypadki wg rodzaju drogi w 2012 roku Rodzaj drogi wypadki zabici ranni ogółem % ogółem % ogółem % Autostrada 1 4,1 0 0 1 0,03 Dwie jezdnie jednokierunkowe 135 5,5 17 4,25 150 5,14 Ekspresowa 20 0,8 8 2 20 0,69 Jednojezdniowa dwukierunkowa 2256 91,9 371 92,8 2694 92,39 Jednokierunkowa 44 1,8 4 1 51 1,75 Dane: SEWiK 38

5.3. Stan zagrożenia na drogach krajowych Spośród dróg krajowych, pozostających pod nadzorem KWP z/s w Radomiu największe zagrożenie zdarzeniami drogowymi odnotowano na drogach wymienionych w tabeli nr 21. Tabela nr 21 DROGA LICZBA WYPADKÓW LICZBA ZABITYCH LICZBA RANNYCH 2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012 K48 40 38 48 8 4 5 55 41 42 K2 36 36 38 14 15 17 32 40 42 K50/K50a 84 86 84 15 44 26 119 102 96 K60 83 85 74 18 13 11 101 118 86 K62 95 84 92 24 14 22 116 105 129 K7/KS7 177 143 88 33 32 28 226 191 104 K8 45 32 36 11 14 11 54 52 44 K79 45 43 37 7 12 7 50 56 54 K9 22 39 26 2 5 3 34 42 29 K10 25 40 30 3 11 3 39 48 50 K17/17a 35 31 25 7 11 4 48 35 35 K63 18 9 26 9 4 13 16 8 29 Dane: SEWiK Przytoczone dane odnośnie dróg krajowych generujących od lat w garnizonie mazowieckim największe zagrożenie wykazują, że ilość wypadków drogowych i ich ofiar na przestrzeni trzech rozpatrywanych lat w ostatnim roku nie odbiegała znacznie od średniej z lat 2010-2011. Jednakże największe zagrożenie, a zarazem największa ofiarochłonność występuje na drodze krajowej nr 7 i 50. Pomimo tego zadowalającym jest fakt, że w 2012 roku na obu tych drogach odnotowano spadek w ofiarach śmiertelnych t.j.: na K50/K50a o 18 osób i na K7/KS7 o 4 osoby. Również spadła liczba wypadków i osób rannych na tych drogach. Jednakże zauważalnemu pogorszeniu uległ stan bezpieczeństwa na drodze krajowej nr 62 i nr 63, gdzie odnotowano ogólny wzrost liczby wypadków ze skutkiem śmiertelnym. 39

5.4. Inne okoliczności szczególnie sprzyjające powstawaniu wypadków drogowych. pora dnia (oświetlenie) Tabela nr 21 Wypadki drogowe w poszczegółnych porach doby w 2012 roku Oświetlenie Wypadki % Zabici % Ranni % Noc - droga nieoświetlona 415 17% 130 33% 433 15% Noc - droga oświetlona 275 11% 36 9% 312 11% Światło dzienne 1567 64% 193 48% 1952 67% Zmrok, świt 199 8% 41 10% 219 8% Dane: SEWiK warunki atmosferyczne Tabela nr 22 Wpływ warunków atmosferycznych na stan bezpieczeństwa w 2012 roku Warunki atmosferyczne Wypadki % Zabici % Ranni % Dobre warunki atmosferyczne 1589 62% 261 62% 1885 62% Mgła, dym 49 2% 10 2% 59 2% Opady deszczu 290 11% 33 8% 362 12% Opady śniegu, gradu 79 3% 16 4% 80 3% Oślepiające słońce 61 2% 9 2% 74 2% Pochmurno 492 19% 87 21% 576 19% Silny wiatr 22 1% 7 2% 28 1% Dane: SEWiK 40

obszar (zabudowany/niezabudowany) Tabela nr 23 Wypadki drogowe wg obszaru w 2012 roku Obszar wypadki zabici ogółem % ogółem % Niezabudowany 1055 43,0 262 65,5 Dane: SEWiK Zabudowany 1401 57,0 138 34,5 Analizując powyższe tabele nr 21, 22, 23 w 2012 roku widzimy, że najwięcej wypadków wydarzyło się przy dobrych warunkach atmosferycznych 62% ogółu wypadków zaistniałych w garnizonie mazowieckim w porze dziennej 64% ogółu wypadków. Nieznacznie więcej niż połowa zdarzeń zaistniała w obszarze zabudowanym. Tłumaczyć można to tym, że takie warunki atmosferyczne skłaniają do rozwijania większych prędkości lub nawet przekraczania jej w obszarach zabudowanych przez kierujących pojazdami. Dodatkowo na taki rozkład zdarzeń niewątpliwie ma wpływ największe natężenie ruchu w porze dziennej. 41

nietrzeźwi uczestnicy sprawcy wypadków drogowych Tabela nr 24 Pojazd sprawcy Wypadki % Zabici % Ranni % Rower 18 10% 3 12% 18 8% Motorower 7 4% 1 4% 8 4% Motocykl 8 4% 1 4% 8 4% Samochód osobowy 132 73% 19 73% 170 75% Samochód ciężarowy 8 4% 1 4% 10 4% Ciągnik rolniczy 8 4% 1 4% 10 4% Inny pojazd 1 1% 0 0% 2 1% Suma 181 100% 26 100% 228 100% Dane: SEWiK W 2012 roku największą liczbę wypadków spowodowali nietrzeźwi kierujący samochodami osobowymi 132 (73% ogółu wypadków), w których zginęło 19 osób, a 170 osób odniosło obrażenia (75% ogółu rannych). W sumie nietrzeźwi uczestniczyli w 181 wypadkach drogowych (7,3% ogółu wypadków), w których zginęło 26 osoby (6,5% ogółu zabitych), a 228 osób odniosło obrażenia (7,8% ogółu rannych). 42

VI. Wypadki ze skutkiem śmiertelnym W roku 2012 roku na terenie garnizonu wydarzyło się 367 wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym. Wynika z tego, że w co 6 wypadku zginął co najmniej jeden człowiek. Z poniższej tabeli wynika, że najwięcej wypadków ze skutkiem śmiertelnym zaistniało na terenie działania KMP Radom ok. 10% ogółu. Również na terenie działania KPP Płońsk mamy wysoki wskaźnik osób zabitych w wypadkach ok. 9% ogółu. Tabela nr 25 GARNIZON MAZOWIECKI Jednostki KPP/KMP Wypadki Zabici WA KMP Ostrołęka 20 22 WA KMP Płock 23 27 WA KMP Radom 38 39 WA KMP Siedlce 18 20 WA KPP Białobrzegi 7 7 WA KPP Ciechanów 13 13 WA KPP Garwolin 20 24 WA KPP Gostynin 8 9 WA KPP Grójec 16 18 WA KPP Kozienice 10 10 WA KPP Lipsko 9 11 WA KPP Łosice 6 6 WA KPP Maków Maz. 8 8 WA KPP Mława 16 18 WA KPP Ostrów Maz. 18 20 WA KPP Płońsk 32 32 WA KPP Przasnysz 4 4 WA KPP Przysucha 2 2 WA KPP Pułtusk 5 5 WA KPP Sierpc 16 17 WA KPP Sochaczew 16 19 WA KPP Sokołów Podlaski 11 12 WA KPP Szydłowiec 4 6 WA KPP Węgrów 7 9 WA KPP Wyszków 17 17 WA KPP Zwoleń 6 7 WA KPP Żuromin 5 5 WA KPP Żyrardów 12 13 Ogółem 367 400 Dane: SEWiK 43