KOD UCZNIA KONKURS WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO II ETAP REJONOWY 9 LISTOPADA 2015 Ważne informacje: 1. Masz 90 minut na rozwiązanie wszystkich zadań. 2. Pisz długopisem lub piórem, nie używaj korektora. Jeżeli się pomylisz, przekreśl błąd i napisz ponownie. 3. Pisz czytelnie i zamieszczaj odpowiedzi w miejscu na to przeznaczonym. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. Maksymalna liczba punktów 45 100% Uzyskana liczba punktów % Podpis osoby sprawdzającej Życzymy powodzenia!
Zadanie 1. (0-1 pkt) Wskaż poprawne zakończenie zdania. Pierwszą strukturą, założoną przez przedstawicieli dziesięciu krajów zachodnioeuropejskich, która po II wojnie światowej odegrała istotną rolę w integrowaniu Europy była : a) Rada Europy. b) Europejska Wspólnota Węgla i Stali. c) Europejska Wspólnota Energii Atomowej. d) Europejska Wspólnota Gospodarcza. Zadanie 2. (0-3 pkt.) Przeczytaj tekst i wykonaj polecenie. Instytucje Unii Europejskiej : A. Jest jedynym w UE i w świecie organem ponadnarodowym, pochodzącym z wyborów powszechnych i bezpośrednich. Składa się z przedstawicieli narodów państw członkowskich. Kompetencje tej instytucji dotyczą kwestii legislacyjnych. Wojtaszczyk K. A. (pod red.), Integracja europejska Warszawa 2006, s.108-113. B. Najważniejsza instytucja polityczna Unii. Jej zadaniem jest inicjowanie dalszej integracji oraz określanie ogólnych kierunków polityki UE. Składa się z Przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz głów państw lub szefów rządów krajów członkowskich. Krzesicki P., Kur P., Poręba M., Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik dla gimnazjum, wyd. I, WSiP, Warszawa 2015, s.222. C. Utożsamiana jest z organem zarządzająco-wykonawczym Wspólnot Europejskich. Do jej zadań należy administrowanie środkami własnymi Wspólnoty; zawiaduje europejskimi funduszami, jest inicjatorem polityki Wspólnoty; Wojtaszczyk K. A. (pod red.), Integracja europejska, Warszawa 2006, s.104-107. Do każdego opisu podaj nazwę właściwego organu Unii Europejskiej. A. B. C. 2
Zadanie 3. (0-1 pkt.) Wskaż właściwe dokończenie zdania. Osiągnięcie przez obywatela polskiego wieku 21. lat pozwala na a) kandydowanie do sejmu i senatu. b) kandydowanie w wyborach prezydenckich. c) kandydowanie do sejmu. d) kandydowanie do senatu. Zadanie 4. (0-4 pkt.) Przyporządkuj do nazw parlamentów odpowiednie opisy. A. Kortezy 1. Druga obok Rady Federacji izba parlamentu Republiki Federalnej Niemiec B. Izba Gmin 2. Dwuizbowy parlament Królestwa Hiszpanii. C. Bundestag 3. Jednoizbowy parlament Republiki Litewskiej. D. Seimas 4. Parlament Republiki Francji 5. Izba niższa 2-izbowego parlamentu Wielkiej Brytanii A. B. C. D. Zadanie 5. (0-1 pkt) Wskaż poprawne zakończenie zdania. Zasada subsydiarności (pomocniczości) w Unii Europejskiej oznacza a) pomoc strukturalną dla krajów członkowskich. b) podejmowanie takich decyzji i działań przez organy unijne, którymi nie mogą się zająć władze państw członkowskich. c) ścisłe więzi i zależności między odrębnymi systemami instytucjonalnymi Unii Europejskiej. d) wykonywanie zadań przez organy Unii Europejskiej z poszanowaniem kompetencji innych. 3
Zadanie 6. (0-1 pkt) Po przeczytaniu materiału źródłowego wykonaj polecenie. Liuba ma 25 lat i jest Litwinką. Urodziła się i wychowała w Sejnach, miejscowości położonej w województwie podlaskim. Podobnie jak jej rodzice wspiera działalność Wspólnoty Litwinów w Polsce. Liuba jest obywatelką Polski, ale od 5 lat przebywa na stałe we Francji. Tam podjęła studia i założyła rodzinę. Źródło: opracowanie własne. Rozstrzygnij, czy w sytuacji przedstawionej w tekście Liuba ma prawo oddać głos w wyborach do polskiego parlamentu. Uzasadnij odpowiedź. Zadanie 7. (0-1 pkt) Podaj dewizę Unii Europejskiej... Zadanie 8. (0-1 pkt) Wskaż błędną odpowiedź. Prezydentami Rzeczypospolitej Polskiej wybranymi w wyborach bezpośrednich byli: a) Aleksander Kwaśniewski. b) Wojciech Jaruzelski. c) Lech Kaczyński. d) Lech Wałęsa. 4
Zadanie 9. (0-3 pkt.) Do wymienionych nazw polskich urzędników związanych ze służbą zagraniczną przyporządkuj ich uprawnienia. A. Ambasador 1. Kieruje służbą dyplomatyczną i konsularną. Odpowiada za kształtowanie i prowadzenie polityki zagranicznej. B. Minister spraw zagranicznych 2. Urzędnik państwa pełniący funkcje za granicą. Pomaga rodakom przebywającym na obczyźnie. C. Konsul 3. Pełnomocny przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej w innym państwie. Dba o interesy własnej ojczyzny i rozwój współpracy gospodarczej, naukowej i kulturalnej między państwami. 4. Jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej. Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe. A.. B.. C.... Zadanie 10. (0-1 pkt) Wskaż poprawną odpowiedź. W formie gotówkowej walutę euro wprowadzono do obiegu w jedenastu krajach członkowskich Unii Europejskiej w roku a) 1973. b) 1986. c) 1992. d) 2002. 5
Zadanie 11. (0-1 pkt) Na podstawie zdjęcia i wiedzy pozaźródłowej odpowiedz na pytanie. Na zdjęciu zostało przedstawione podpisanie przez premiera rządu RP i polskiego ministra spraw zagranicznych traktatu a) o przystąpieniu Polski do Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego. b) ratyfikującego Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. c) o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. d) o przystąpieniu Polski do Grupy Wyszehradzkiej. 6
Zadanie 12. (0-2 pkt.) Nazwij opisane w punkcie A i B zadania publiczne samorządu terytorialnego. A) Przygotowanie i przeprowadzenie wyborów, referendów, prowadzenie ewidencji ludności... B) Dbanie o edukację, ochronę zdrowia, pomoc społeczną, ochronę środowiska, kulturę i porządek publiczny. Zadanie 13. (0-3 pkt.) Do wymienionych nazw funduszy przyporządkuj ich zadania. A. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego B. Europejski Fundusz Społeczny 1. Współfinansuje najważniejsze inwestycje w zakresie ochrony środowiska i rozwoju infrastruktury. 2. Współfinansuje projekty dotyczące infrastruktury, ochrony środowiska czy unowocześniania przedsiębiorstw. C. Fundusz Spójności 3. Zapewnia środki na szkolenia i kursy dla osób bezrobotnych bądź współfinansuje zakładanie przez nich własnych firm. 4. Współfinansuje zadania związane z rybołówstwem. A. B. C. Zadanie 14. (0-2 pkt.) Na podstawie przedstawionych definicji podaj prawidłowy termin. A) Powrót do kraju ojczystego osób, które wskutek różnych przyczyn znalazły się poza jego granicami. B) Ucieczka z własnego państwa z obawy przed prześladowaniami. 7
Zadanie 15. (0-1 pkt.) Po przeczytaniu fragmentu polskiego tekstu hymnu w przekładzie K. I. Gałczyńskiego odpowiedz na pytanie. O radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól Święta, na tym świętym progu staje nasz natchniony chór, Jasność twoja wszystko zaćmi, złączy co rozdzieli los. Wszyscy ludzie będą braćmi tam, gdzie Twój przemówi głos. ( ) http://www.europakarpat.pl/index.php/pmenuid/5/pdocid/158/pcmd/1 Jaki tytuł nosi wyżej napisany hymn? Zadanie 16. (0-4 pkt.) Oceń czy zdanie jest prawdziwe czy fałszywe wpisując literę P lub F w ostatniej kolumnie tabeli. A. Krąg dwunastu gwiazd symbolizuje jedność, solidność i prostotę narodów Unii Europejskiej. B. Hymnem Unii Europejskiej jest finałowa kantata z X Symfonii Ludwiga van Beethovena. C. Dzień Europy obchodzony jest 9. Maja na pamiątkę ogłoszenia Deklaracji Roberta Schumana. D. Parlament Europejski ma swoją siedzibę w Brukseli. 8
Zadanie 17. (0-4 pkt.) Przeczytaj notki biograficzne. W wykropkowane miejsca wpisz imię i nazwisko osoby, której notka jest poświęcona. A) Francuski polityk i prawnik, premier Francji w latach 1947-1948; był zwolennikiem integracji państw Europy Zachodniej i współautorem memorandum, które stało się podstawą utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali... B) Niemiecki polityk i pierwszy kanclerz RFN, z wykształcenia prawnik, był współzałożycielem CDU, opowiadał się za utworzeniem Stanów Zjednoczonych Europy. C) Włoski polityk i premier w pierwszych latach po II wojnie światowej; był jednym z inicjatorów powołania Rady Europy; zwolennik i działacz na rzecz utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej. D) Francuski polityk, z wykształcenia ekonomista; był zwolennikiem rozwijania współpracy w konkretnych dziedzinach gospodarki; został nagrodzony za działania na rzecz integracji europejskiej Nagrodą Karola Wielkiego w 1953 roku.. Zadanie 18. (0-1 pkt) Do wymienionych form ustroju terytorialnego państw dopasuj odpowiadające im charakterystyczne cechy. A. Federacyjne 1. Mają wewnętrzną jednolitość, na całym terytorium obowiązuje takie samo prawo; państwo podzielone jest na części, które podlegają władzy centralnej B. Unitarne 2. Są podzielone na mniejsze jednostki samorządowe; nie podlegają władzy państwowej. 3. Składają się z wielu części nazywanych krajami, regionami, prowincjami na poszczególnych terytoriach istnieją lokalne rządy i prawa A. B. 9
Zadanie 19. (0-4 pkt.) Wpisz brakujące pojęcia, miejsca i dokładne daty związane z wejściem Polski do Unii Europejskiej. Traktat akcesyjny będący prawną podstawą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej został podpisany w kwietniu 2003 roku w. Traktat wszedł w życie po zakończeniu unijnej procedury ratyfikacyjnej. W Polsce proces jego przyjęcia odbywał się w formie..., które odbyło się w dn. w roku. Polacy odpowiadali na następujące pytanie: Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej? https://pl.wikipedia.org/wiki/polska_w_unii_europejskiej Polska została pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej w dniu roku... wraz z 9. innymi krajami Europy. 10
Zadanie 20. (0-2 pkt.) Korzystając z mapy wykonaj polecenia. Napisz, w którym roku miało miejsce pierwsze rozszerzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej? Podaj nazwy państw, które przystąpiły wówczas do EWG.. 11
Zadanie 21. (0 3 pkt.) Przeczytaj tekst źródłowy. Wykonaj polecenia na podstawie źródła i wiedzy własnej. Kodeks etyki służby cywilnej. 1.Władza państwowa jest władzą służebną w stosunku do praw obywateli i prawa w ogóle. Członek korpusu służby cywilnej traktuje pracę jako służbę publiczną, ma zawsze na względzie dobro Rzeczypospolitej Polskiej, jej ustrój demokratyczny oraz chroni uzasadnione interesy każdej osoby, a w szczególności: 1) Działa tak, aby jego działania mogły być wzorem praworządności i prowadziły do pogłębienia zaufania obywateli do państwa [ ]; 2) Pamiętając o służebnym charakterze własnej pracy, wykonuje ją z poszanowaniem godności innych i poczuciem godności własnej; 3) Pamiętaj, że swoim postępowaniem daje świadectwo o Rzeczypospolitej Polskiej i jej organach oraz współtworzy wizerunek służby cywilnej; 4) Przedkłada dobro publiczne nad interesy własne i swojego środowiska. [ ] Fragment: Kodeks etyki służby cywilnej, Monitor Polski 2002, nr 46, poz.683, s.1929. A) Wymień dwie zasady, jakimi powinien kierować się urzędnik służby cywilnej, aby postępować zgodnie z Kodeksem etyki służby cywilnej? B) Wymień dwa najczęściej występujące zjawiska, które osłabiają autorytet urzędów państwowych. 12
Zadanie 22. (0-1 pkt) Wskaż poprawną odpowiedź. OBWE to a) organizacja o charakterze gospodarczym, współpracująca z Unią Europejską w zakresie wymiany dóbr i usług. b) organizacja o charakterze militarnym mająca na celu obronę Europy przed terroryzmem. c) organizacja o charakterze politycznym współpracująca z NATO w zakresie obronności i współpracy międzynarodowej. d) organizacja mająca na celu umacnianie bezpieczeństwa oraz ochronę praw człowieka w Europie. 13
Brudnopis 14