Wrocław, dnia 19 lipca 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXI/95/2016 RADY POWIATU W ŚRODZIE ŚLĄSKIEJ. z dnia 23 czerwca 2016 r.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 19 lipca 2016 r. Poz. 3631 UCHWAŁA NR XXI/95/2016 RADY POWIATU W ŚRODZIE ŚLĄSKIEJ z dnia 23 czerwca 2016 r. w sprawie uchwalenia PLANU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA POWIATU ŚREDZKIEGO ŚLĄSKIEGO Na podstawie art.12 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz. U. z 2016r. poz.814 ze zm.) oraz art.13 ust.2. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tekst jedn. Dz. U. z 2015r. poz.1440 ze zm.) Rada Powiatu w Środzie Śląskiej uchwala, co następuje: 1. Uchwala się dokument pod nazwą Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Średzkiego Śląskiego, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Środzie Śląskiej. 3. Uchwała wchodzi w życie po 14 dniach od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego. Przewodniczący Rady: W. Rutkowski

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 2 Poz. 3631 Środa Śląska, maj 2016

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 3 Poz. 3631 Autorami niniejszego planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego są członkowie zespołu specjalistów ds. publicznego transportu zbiorowego REFUNDA z Wrocławia. REFUNDA Sp. z o.o. pl. Solny 16 50-062 Wrocław www.refunda.pl 1

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 4 Poz. 3631 Spis treści 1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego...5 1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego...6 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego...6 1.3 Konsultacje społeczne...6 2 Podstawowe informacje o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego...8 2.1 2.2 2.3 2.4 2.1.1 2.1.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.4.1 2.4.2 2.4.3 Charakterystyka jednostek administracyjnych objętych planem...9 Powiat średzki...9 Jednostki samorządowe wchodzące w skład powiatu średzkiego... 10 Sytuacja społeczno gospodarcza obszaru... 11 Liczba ludności i gęstość zaludnienia... 11 Struktura funkcjonalna ludności... 13 Bezrobocie... 14 Prognozy liczby ludności... 15 Podsumowanie... 17 Układ drogowy i kolejowy... 17 Transport pasażerski dostępny na terenie powiatu średzkiego... 19 Transport drogowy... 19 Transport kolejowy... 19 Transport lotniczy... 19 3 Sieć komunikacyjna, na której planowane będzie wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej... 20 3.1 Obecna sieć komunikacyjna... 21 3.2 Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej... 23 4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu średzkiego... 27 4.1 4.2 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej... 28 Urzędy i instytucje publiczne... 28 Placówki oświatowe... 28 Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy... 29 Obiekty sportowe, rekreacyjne i kulturalne... 31 Publiczne placówki służby zdrowia... 31 Dominujące kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu średzkiego... 31 4.3 Zmiany potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu średzkiego w zależności od czasu ich występowania... 33 2

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 5 Poz. 3631 4.3.1 4.3.2 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od dnia tygodnia... 33 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od pory dnia... 33 4.4 Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu publicznego... 34 4.5 Podsumowanie... 35 5 Przewidywane finansowanie usług przewozowych... 36 5.1 5.2 Źródła i formy finansowania... 37 Rentowność linii komunikacyjnych... 37 6 Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu... 39 6.1 6.2 Wskaźnik motoryzacji... 40 Preferowane cechy komunikacji zbiorowej... 41 7 Zasady organizacji rynku przewozów... 43 7.1 7.2 Powiat średzki jako organizator publicznego transportu zbiorowego... 44 Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego... 45 7.3 Przystanki komunikacyjne i dworce, których właścicielem lub zarządzającym jest powiat średzki... 46 7.4 Przygotowanie oferty przewozowej... 46 8 Przewidywany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej... 48 8.1 8.2 Informacje ogólne... 49 Pożądany standard taboru obsługującego sieć komunikacyjną... 50 8.2.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych aspektów związanych z ochroną środowiska naturalnego... 50 8.2.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego... 51 8.3 8.2.3 Standardy wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym... 51 Pożądany standard infrastruktury przystankowej... 52 8.3.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępności podróżnych do infrastruktury przystankowej... 52 8.3.2 Docelowy standard przystanków komunikacyjnych... 52 9 Przewidywany sposób organizowania systemu informacji dla pasażera... 55 9.1 9.2 Organizacja systemu informacji pasażerskiej... 56 Planowany system informacji pasażerskiej... 56 10 Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego na obszarze powiatu średzkiego... 59 10.1 10.2 Budowa nowych i modernizacja starych przystanków... 61 Tabor wykorzystywany w powiatowych przewozach użyteczności publicznej... 62 11 Weryfikacja i aktualizacja Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego... 63 3

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 6 Poz. 3631 12 Harmonogram wyboru operatora oraz monitorowania zapisów Planu transportowego... 65 13 Część graficzna Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego... 67 14 Spis map, tabel i wykresów... 69 14.1 14.2 14.3 Spis map... 70 Spis tabel... 70 Spis wykresów... 70 4

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 7 Poz. 3631 1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego 5

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 8 Poz. 3631 1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego Celem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego (dalej jako plan transportowy dla powiatu średzkiego) jest zaplanowanie oferty publicznego transportu zbiorowego tak, aby spełniała ona oczekiwania mieszkańców powiatu średzkiego przy zachowaniu odpowiedniego standardu jakości oraz wydajności systemu transportowego. Zamierzenie to zostanie osiągnięte poprzez określenie w niniejszym planie transportowym przez organizatora publicznego transportu zbiorowego zestawu standardów obowiązujących w powiatowych przewozach pasażerskich oraz nakreślenie sieci komunikacyjnej, na której realizowane będą usługi przewozowe o charakterze użyteczności publicznej. Proces rozwoju publicznego transportu zbiorowego uwzględniać będzie przede wszystkim potrzeby osób o ograniczonej mobilności (zarówno niepełnosprawnych i z dysfunkcjami ruchowymi, jak i osób zagrożonych wykluczeniem społecznym) oraz zagadnienia związane z ochroną środowiska naturalnego. 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego Plan jest dokumentem składającym się z: części diagnostycznej, obejmującej charakterystykę społeczno-gospodarczą obszaru objętego planem, sieć komunikacyjną tego obszaru oraz ocenę społecznych potrzeb przewozowych wraz z preferencjami wyboru środków transportu, części planistycznej, obejmującej przewidywane finansowanie rozwoju transportu, planowaną ofertę przewozową oraz pożądany standard usług przewozowych, zasady organizacji rynku przewozów oraz kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Zakres planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego jest zgodny z art. 12 ust. 1. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Przy opracowywaniu niniejszego planu transportowego wykorzystano dane i materiały będące w dyspozycji Starostwa Powiatowego w Środzie Śląskiej, Powiatowego Urzędu Pracy w Środzie Śląskiej i Głównego Urzędu Statystycznego. Wykorzystano również branżowe oraz ogólnodostępne informacje pochodzące ze stron internetowych, publikacji i wydawnictw o tematyce związanej z publicznym transportem zbiorowym. Przy opracowywaniu niniejszego dokumentu uwzględniono zapisy krajowego oraz wojewódzkiego planu transportowego. 1.3 Konsultacje społeczne Niniejszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego, jako akt prawa miejscowego, poddany został trzytygodniowym konsultacjom społecznym. Ich celem było poinformowanie lokalnej społeczności o planowanych działaniach przewidzianych do realizacji w ramach planu transportowego oraz stworzenie mieszkańcom 6

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 9 Poz. 3631 powiatu średzkiego możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych. Informacja o opracowanym projekcie niniejszego planu transportowego dla powiatu średzkiego została ogłoszona w miejscowej prasie, w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) oraz w sposób zwyczajowo przyjęty, określając miejsce wyłożenia projektu planu transportowego dla powiatu średzkiego oraz formę, miejsce i termin składania opinii dotyczących tego projektu. 7

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 10 Poz. 3631 2 Podstawowe informacje o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu średzkiego 8

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 11 Poz. 3631 2.1 Charakterystyka jednostek administracyjnych objętych planem 2.1.1 Powiat średzki Powiat średzki położony jest w centralnej części województwa dolnośląskiego. Zajmuje powierzchnię 704 km 2 i liczy 52 725 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Obejmuje swym zasięgiem gminę miejsko wiejską Środa Śląska, a także cztery gminy wiejskie: Kostomłoty, Malczyce, Miękinia oraz Udanin. Powiat średzki graniczy z 7 innymi powiatami: od północy z powiatem wołowskim, od zachodu z powiatami legnickim oraz jaworskim, od południa z powiatem świdnickim, od południowego wschodu z powiatem wrocławskim, od wschodu z miastem Wrocław, zaś od północnego wschodu z powiatem trzebnickim. Mapa 1. Mapa powiatu średzkiego Źródło: opracowanie własne 9

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 12 Poz. 3631 2.1.2 Jednostki samorządowe wchodzące w skład powiatu średzkiego Gmina Środa Śląska Gmina znajduje się w północnej części powiatu średzkiego. Sąsiaduje z 7 innymi gminami: od zachodu z gminą Malczyce, od południowego zachodu z gminami Wądroże Wielkie (powiat jaworski) oraz Udanin, od południa z gminą Kostomłoty, od wschodu z gminą Miękinia, od północy z gminami Brzeg Dolny (powiat wołowski) oraz Wołów (powiat wołowski). Powierzchnia gminy wynosi 216 km 2 (30,68% powierzchni powiatu średzkiego). Gmina liczy 19 745 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). W skład gminy wchodzi miasto Środa Śląska oraz 27 sołectw: Brodno, Bukówek, Chwalimierz, Cesarzowice, Ciechów, Gozdawa, Jastrzębce, Jugowiec, Juszczyn, Kobylniki, Komorniki, Kryniczno, Kulin, Lipnica, Michałów, Ogrodnica, Pęczków, Przedmoście, Proszków, Rakoszyce, Rzeczyca, Słup, Szczepanów, Święte, Wojczyce, Wrocisławice oraz Zakrzów. Gmina Kostomłoty Gmina znajduje się w południowo wschodniej części powiatu średzkiego. Graniczy z 6 gminami: od północnego wschodu z gminą Miękinia, od północy z gminą Środa Śląska, od zachodu z gminą Udanin, od południa z gminą Żarów (powiat świdnicki) oraz Mietków (powiat wrocławski), zaś od wschodu z gminą Kąty Wrocławskie (powiat wrocławski). Gmina zajmuje powierzchnię 145 km 2 (20,6% powierzchni powiatu średzkiego) i liczy 7 157 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Gmina składa się z 30 sołectw: Bogdanów, Budziszów, Chmielów, Czechy, Godków, Jakubkowice, Jarząbkowice, Jenkowice, Karczyce, Kostomłoty, Lisowice, Lisowice (osada), Mieczków, Osiek, Paździorno, Piersno, Piotrowice, Pustynka, Ramułtowice, Samborz, Samsonowice, Siemidrożyce, Sikorzyce, Sobkowice, Szymanowice, Świdnica Polska, Wichrów, Wilków Średzki, Wnorów oraz Zabłoto. Gmina Malczyce Położona jest w północno zachodniej części powiatu średzkiego. Gmina graniczy z 5 gminami: od wschodu z gminą Środa Śląska, od północy z gminą Wołów (powiat wołowski), od północnego zachodu z gminą Prochowice (powiat legnicki), od zachodu z gminą Ruja (powiat legnicki), zaś od południowego zachodu z gminą Wądroże Wielkie (powiat jaworski). Powierzchnia gminy wynosi 53 km 2 (7,53% powierzchni powiatu średzkiego), zaś liczba mieszkańców wynosi 6 001 (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). W obrębie gminy znajduje się 9 sołectw: Chełm, Chomiąża, Dębice, Kwietno, Malczyce, Mazurowice, Rachów, Rusko, Wilczków. 10

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 13 Poz. 3631 Gmina Miękinia Gmina znajduje się w północno wschodniej części powiatu średzkiego. Sąsiaduje z 6 innymi gminami: od zachodu z gminą Środa Śląska, od południa z gminami Kostomłoty oraz Kąty Wrocławskie (powiat wrocławski), od wschodu z miastem Wrocław, od północnego wschodu z gminą Oborniki Śląskie (powiat trzebnicki), zaś od północy z gminą Brzeg Dolny (powiat wołowski). Gmina Miękinia zajmuje powierzchnię 179 km 2 (25,43% powierzchni powiatu średzkiego) i liczy 14 482 mieszkańców (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). W jej skład wchodzi 28 sołectw: Białków, Błonie, Brzezina, Brzezinka Średzka, Czerna, Gałów, Głoska, Gosławice, Kadłub, Krępice, Księginice, Lenartowice, Lubiatów, Lutynia, Miękinia, Łowęcice, Mrozów, Pisarzowice, Prężyce, Radakowice, Wilkostów, Wojnowice, Wilkszyn, Wróblowice, Zabór Wielki, Zakrzyce, Źródła oraz Żurawiniec. Gmina Udanin Gmina położona jest w południowo zachodniej części powiatu średzkiego. Graniczy z 6 gminami: od wschodu z gminą Kostomłoty, od północy z gminą Środa Śląska, od północnego zachodu z gminą Wądroże Wielkie (powiat jaworski), od wschodu z gminą Mściwojów (powiat jaworski), zaś od południa z gminami Strzegom (powiat świdnicki) oraz Żarów (powiat świdnicki). Powierzchnia gminy to 111 km 2 (15,77% powierzchni powiatu średzkiego), zaś liczba mieszkańców wynosi 5 343 (dane na dzień 31.12.2014 r. wg GUS). Gmina składa się z 19 sołectw: Damianowo, Drogomiłowice, Dziwigórz, Gościsław, Jarosław, Jarostów, Karnice, Konary, Lasek, Lusina, Łagiewniki Średzkie, Pichorowice, Piekary, Pielaszkowice, Różana, Sokolniki, Udanin, Ujazd Dolny, Ujazd Górny. 2.2 Sytuacja społeczno gospodarcza obszaru 2.2.1 Liczba ludności i gęstość zaludnienia Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, powiat średzki na koniec 2014 roku liczył 52725 mieszkańców. Tabela poniżej prezentuje liczbę ludności w poszczególnych gminach oraz w całym powiecie średzkim w roku 2005, 2010 oraz 2014, zaś poniższy wykres przedstawia zmiany liczby ludności w ciągu ostatnich 10 lat. Tabela 1. Liczba ludności w powiecie średzkim oraz w poszczególnych gminach w latach 2005, 2010 oraz 2014 Jednostka Liczba ludności w latach terytorialna 2005 2010 2014 Powiat średzki 49115 51548 52725 Kostomłoty 6894 7145 7157 Malczyce 5980 6100 6001 Miękinia 11517 13279 14482 Środa Śląska 19060 19532 19742 Udanin 5664 5492 5343 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS 11

Liczba ludności Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 14 Poz. 3631 25000 20000 15000 10000 5000 Kostomłoty Malczyce Miękinia Środa Śląska Udanin 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres 1. Zmiany liczby ludności w gminach powiatu średzkiego w latach 2005 2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Liczba ludności w powiecie średzkim w ostatnich latach rośnie. W porównaniu do roku 2005, w 2014 roku liczba ludności wzrosła o 3610 mieszkańców. Duży wpływ na liczbę ludności całego powiatu ma gmina Miękinia, która graniczy z miastem Wrocław. W ciągu 10 lat, liczba ludności w tej gminie wzrosła o blisko 3000 mieszkańców. Wzrost liczby mieszkańców nastąpił również w gminach Środa Śląska, Kostomłoty oraz Malczyce. Jedyną gminą, w której nastąpił spadek liczby ludności, jest gmina Udanin. Widoczne na wykresie przełamanie stałości w roku 2010 wynika ze zmiany podstawy obliczania liczby ludności przez Główny Urząd Statystyczny. Poniższa tabela oraz wykres przedstawiają gęstość zaludnienia w powiecie średzkim oraz w poszczególnych gminach. Tabela 2. Gęstość zaludnienia w powiecie średzkim oraz w poszczególnych gminach w latach 2005, 2010 oraz 2014 Jednostka Liczba ludności w latach terytorialna 2005 2010 2014 Powiat średzki 70 73 75 Kostomłoty 47 49 49 Malczyce 114 116 114 Miękinia 64 74 81 Środa Śląska 89 90 91 Udanin 51 50 48 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 12

Gęstość zaludnienia [os./km 2 ] Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 15 Poz. 3631 120 114 100 80 75 81 91 60 40 20 0 49 48 Wykres 2. Gęstość zaludnienia w powiecie średzkim oraz w poszczególnych gminach w roku 2014 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Największa gęstość zaludnienia w 2014 roku wystąpiła w gminie Malczyce (114 os./km 2 ). Największy wzrost gęstości zaludnienia w porównaniu do 2005 roku, miał miejsce w gminie Miękinia, gdzie gęstość zaludnienia wzrosła o 17 os./km 2. W całym powiecie średzkim gęstość zaludnienia w 2014 roku wyniosła 75 os./km 2. Liczba mieszkańców i ich rozmieszczenie na terenie powiatu są istotnymi informacjami w przypadku planowania komunikacji powiatowej o charakterze użyteczności publicznej i zostały wzięte pod uwagę przy wyznaczaniu planowanej sieci komunikacyjnej. Innymi istotnymi parametrami są struktura funkcjonalna ludności oraz stopa bezrobocia mieszkańców powiatu opisane w kolejnych rozdziałach. 2.2.2 Struktura funkcjonalna ludności Strukturę funkcjonalną charakteryzuje się poprzez podział ludności na trzy grupy ekonomiczne: W wieku przedprodukcyjnym przedział wiekowy 0 17 lat, W wieku produkcyjnym przedziały wiekowe 18 59 lat (kobiety) oraz 18 64 lat (mężczyźni), W wieku poprodukcyjnym 60 lat i więcej (kobiety) oraz 65 lat i więcej (mężczyźni). Na poniższym wykresie przedstawiono udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w powiecie średzkim. 13

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 16 Poz. 3631 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Poprodukcyjny 14,2% 14,2% 14,2% 14,2% 14,4% 14,3% 14,6% 15,1% 15,6% 16,3% Produkcyjny 64,4% 64,9% 65,4% 65,8% 65,9% 66,0% 65,9% 65,9% 65,6% 65,1% Przedprodukcyjny 21,4% 20,9% 20,4% 20,0% 19,7% 19,7% 19,4% 19,1% 18,8% 18,6% Wykres 3. Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w powiecie średzkim Źródło: opracowanie własne W Polsce, jak i w Europie, w ostatnich latach ma miejsce zjawisko starzenia się społeczeństwa. Zjawisko to występuje również w powiecie średzkim. W przeciągu 10 lat liczba osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejszyła się o blisko 3 punkty procentowe na rzecz osób w wieku poprodukcyjnym oraz produkcyjnym. To kluczowa informacja dla sporządzenia planu transportowego zmniejszy się liczba podróży obligatoryjnych (do szkół, a za kilka, kilkanaście lat do pracy), a zwiększy się liczba podróży incydentalnych (w przypadku osób starszych do placówek służby zdrowia czy na zakupy). Jeśli taki trend się utrzyma, na przestrzeni lat może dojść również do sytuacji, w której zmieni się udział podróży w godzinach szczytu i poza nim. 2.2.3 Bezrobocie Stopa bezrobocia jest jedną z wartości określających sytuację ekonomiczną ludności zamieszkującej dany obszar. Poniższy wykres przedstawia stopę bezrobocia w powiecie średzkim, województwie dolnośląskim oraz w Polsce w ostatnich 10 latach. 14

Stopa bezrobocia [%] Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 17 Poz. 3631 25 20 15 10 5 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Polska 17,6 14,8 11,2 9,5 12,1 12,4 12,5 13,4 13,4 11,4 Woj. dolnośląskie 20,6 16,6 11,4 10,0 12,8 13,1 12,4 13,5 13,1 10,4 Powiat średzki 20,5 15,8 10,0 8,8 12,9 13,5 13,2 14,0 13,1 10,5 Wykres 4. Stopa bezrobocia w powiecie średzkim, w województwie dolnośląskim oraz w Polsce w latach 2005-2014 Źródło: opracowanie własne W 2014 roku stopa bezrobocia w powiecie średzkim była niewiele wyższa niż w województwie dolnośląskim, ale niższa niż w Polsce. W latach 2005 2008 stopa bezrobocia w powiecie średzkim charakteryzowała się tendencją malejącą, jednak lata 2008 2013 to jej ponowny wzrost. Od roku 2012 obserwuje się ponowny spadek stopy bezrobocia. Wahania stopy bezrobocia wpływają pośrednio na zmiany w strukturze wykonywanych podróży i będą uwzględnione przy planowaniu sieci komunikacyjnej w powiecie. 2.2.4 Prognozy liczby ludności Celem prawidłowego zaplanowania sieci komunikacyjnej należy wziąć pod uwagę prognozy dotyczące liczby i struktury ludności zamieszkującej analizowany obszar. Na ich podstawie można wywnioskować zmiany potrzebne w przyszłości w sferze transportu. Poniżej znajduje się wykres z prognozą liczby ludności w powiecie średzkim do 2030 roku. 15

Liczba ludności Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 18 Poz. 3631 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2010 2015 2020 2025 2030 Liczba ludności Prognozowana liczba ludności Wykres 5. Prognoza liczby ludności powiatu średzkiego do roku 2030 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Według prognozy GUS, liczba ludności powiatu średzkiego będzie rosła. W porównaniu do roku 2014, w roku 2030 liczba ludności wzrośnie o 3000 mieszkańców. Poniższy wykres przedstawia prognozowaną zmianę funkcjonalnych struktur wiekowych w powiecie średzkim do roku 2030. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2020 2025 2030 Poprodukcyjny 17,03% 19,01% 19,92% Produkcyjny 64,70% 63,22% 63,72% Przedprodukcyjny 18,27% 17,78% 16,36% Wykres 6. Prognoza liczby ludności do roku 2030 z podziałem na funkcjonalne grupy wiekowe Źródło: opracowanie własne Według powyższej prognozy, udział osób w wieku przedprodukcyjnym będzie stale spadał na rzecz osób w wieku poprodukcyjnym, takie szacunki sugerują, że znacznie zmaleje liczba osób podróżujących obligatoryjnie do szkoły i pracy. 16

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 19 Poz. 3631 2.2.5 Podsumowanie Powiat średzki składa się z jednej gminy miejsko wiejskiej oraz czterech gmin wiejskich. W ostatnich latach liczba ludności w powiecie rosła i taki trend będzie się utrzymywał. Najgęściej zaludnioną gminą jest gmina Miękinia. Gmina stanowi typową sypialnię Wrocławia. Suburbanizacja jest to zjawisko charakterystyczne osoby pracujące w mieście poszukują spokojniejszego miejsca do zamieszkania, ale w pobliżu Wrocławia. Powiat charakteryzuje się również zjawiskiem starzenia się społeczeństwa. Stopa bezrobocia w powiecie jest wyższa niż w województwie dolnośląskim, jednak niższa niż w Polsce. Starzenie się społeczeństwa może sugerować, że coraz mniej osób będzie odbywało podróże obligatoryjne (dom szkoła dom oraz dom praca dom), natomiast coraz więcej osób może podróżować incydentalnie, np. do placówek służby zdrowia, urzędów czy obiektów sportowych, rekreacyjnych i kulturalnych. 2.3 Układ drogowy i kolejowy Sieć drogowa Układ drogowy powiatu średzkiego tworzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne. Przez obszar objęty planem transportowym przebiegają 3 drogi krajowe: autostrada A4, droga krajowa nr 5 oraz droga krajowa nr 94. Autostrada A4 łączy granicę z Niemcami w Jędrzychowicach z przejściem granicznym na Ukrainę Korczowa Krakowiec. Większe miasta położone na trasie autostrady to Legnica, Wrocław, Opole, Gliwice, Katowice, Kraków, Tarnów, Dębica oraz Rzeszów. Przecinając powiat średzki, droga przebiega przez gminy Udanin oraz Kostomłoty. Droga krajowa nr 5 droga łącząca Trójmiasto z czeską granicą w Lubawce. Odcinek położony w powiecie średzkim, w całości znajduje się w gminie Kostomłoty. Droga krajowa nr 94 łączy Zgorzelec z przejściem granicznym na Ukrainę Korczowa Krakowiec. Na terenie powiatu średzkiego, droga prowadzi przez gminy Malczyce, Środa Śląska oraz Miękinia. Drogi wojewódzkie położone na terenie powiatu średzkiego to: Droga wojewódzka nr 336 łączy Brzezinkę Średzką z dzielnicą Wrocławia Maślicami. Odcinek położony na terenie powiatu średzkiego, w całości znajduje się w gminie Miękinia. Droga wojewódzka nr 345 stanowi połączenie między drogą krajową nr 5 a drogą krajową nr 94. Przecinając powiat średzki, przebiega przez gminy Udanin oraz Malczyce. Droga wojewódzka nr 346 łączy miejscowości Środa Śląska oraz Godzikowice. Na terenie powiatu średzkiego, droga prowadzi przez gminy Środa Śląska oraz Kostomłoty. Droga wojewódzka nr 363 łączy Bolesławiec z drogą wojewódzką nr 345 koło Drogomiłowic. Przecinając powiat średzki, prowadzi przez gminę Udanin. Sieć kolejowa Przez powiat średzki przebiegają trzy linie kolejowe zarządzane przez PKP PLK S.A.: linia kolejowa nr 273, linia kolejowa nr 275 oraz linia kolejowa nr 302. 17

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 20 Poz. 3631 Linia kolejowa nr 273 linia łącząca stacje Wrocław Główny Szczecin Główny. Stacje i przystanki kolejowe leżące na trasie linii oraz w powiecie średzkim to: Brzezinka Średzka, Czerna Mała oraz Księginice. Linia kolejowa nr 275 łączy Wrocław z Gubinkiem (granica polsko niemiecka). Stacje i przystanki kolejowe leżące na trasie linii oraz w powiecie średzkim to: Mrozów, Miękinia, Przedmoście Święte, Środa Śląska oraz Malczyce. Linia kolejowa nr 302 linia łączy stacje Malczyce oraz Marciszów. Stacje i przystanki kolejowe leżące na trasie linii oraz w powiecie średzkim to: Proszków Śląski, Bukówek, Ujazd Górny, Łagiewniki Średzkie, Piekary Udanin. Obecnie po linii nie kursują pociągi pasażerskie. Według danych PKP PLK S.A., na terenie powiatu średzkiego przejezdny jest jedynie odcinek Malczyce Ujazd Górny. Poniższa mapa przedstawia sieć drogową i kolejową w powiecie średzkim. Mapa 2. Sieć drogowa i kolejowa w powiecie średzkim Źródło: opracowanie własne 18

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 21 Poz. 3631 2.4 Transport pasażerski dostępny na terenie powiatu średzkiego 2.4.1 Transport drogowy Na terenie powiatu średzkiego występują przewozy gminne, powiatowe, wojewódzkie i międzywojewódzkie. Z punktu widzenia planu transportowego najistotniejsze są opisane w rozdziale 3.1 przewozy powiatowe. Poza nimi z powiatu średzkiego można bezpośrednio dojechać m.in. do Częstochowy, Głogowa, Gorzowa Wielkopolskiego, Katowic, Kielc, Krakowa, Legnicy, Lubina, Polkowic, Warszawy, Wrocławia, Zielonej Góry. 2.4.2 Transport kolejowy Według rozkładu jazdy pociągów na okres 13.12.2015 12.3.2016, pociągi kursujące po linii nr 273 realizowane są przez przewoźnika Przewozy Regionalne Sp. z o.o. W dni robocze kursuje 17 par pociągów Regio, które zatrzymują się na wszystkich stacjach i przystankach powiatu średzkiego położonych na tej linii oraz oferują bezpośrednie połączenia do Wrocławia, Wołowa, Zielonej Góry, Głogowa oraz Ścinawy. Po linii nr 275 w dni robocze kursują 23 pary pociągów osobowych spółki Koleje Dolnośląskie S.A. Większość pociągów zatrzymuje się na wszystkich stacjach i przystankach w powiecie średzkim, jednak niektóre połączenia zatrzymują się tylko w Miękini, Środzie Śląskiej oraz Malczycach. Połączenia oferują bezpośrednią podróż do Wrocławia, Lubania Śląskiego, Drezna, Legnicy, Węglińca, Bolesławca oraz Żar. 2.4.3 Transport lotniczy W powiecie średzkim nie funkcjonują żadne porty lotnicze. Najbliższe lotnisko cywilne znajduje się we Wrocławiu (Wrocław Strachowice). 19

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 22 Poz. 3631 3 Sieć komunikacyjna, na której planowane będzie wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej 20

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 23 Poz. 3631 3.1 Obecna sieć komunikacyjna Powiatowe przewozy pasażerskie, zgodnie z ustawą z dnia 16 grudnia 2010 roku o publicznym transporcie zbiorowym, to przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczający poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek powiatów; inne niż przewozy gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie. Powiat średzki nie jest członkiem związku powiatów oraz nie posiada porozumień dotyczących linii komunikacyjnych z sąsiednimi powiatami; a także nie organizuje obecnie żadnych przewozów o charakterze użyteczności publicznej (to znaczy nie posiada operatora, który wykonywałby połączenia na zlecenie powiatu średzkiego). Aktualnie jedynymi powiatowymi przewozami pasażerskimi są te, które wykonują przewoźnicy prywatni posiadający zezwolenie od starosty. Wykaz zezwoleń znajduje się w tabeli poniżej. Nr zezwolenia 003 001 002 003 004 007 008 006 004 011 002 001 001a 012 010 006 009 Tabela 3. Wykaz aktualnych zezwoleń wydanych przez Starostę Średzkiego Przewoźnik Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Polbus-PKS Sp. z o.o. we Wrocławiu Usługi Transportowo Osobowe Mieczysław Kruk Usługi Transportowo Osobowe Mieczysław Kruk Usługi Transportowo Osobowe Mieczysław Kruk Usługi Transportowo Osobowe Mieczysław Kruk Usługi Transportowo Osobowe "Kruk" Szymon Kruk Transport Osobowy Kazimierz Słobodzian Transport Osobowy Kazimierz Słobodzian Transport Osobowo Towarowy Stefan Ślusarski Nazwa linii Karczyce - Ramułtowice - Świdnica Polska Środa Śląska DA - Środa Śląska DA przez Miękinię Środa Śląska DA - Kostomłoty - Jakubkowice Środa Śląska DA - Kostomłoty - Siemidrożyce - Środa Śląska DA Środa Śląska DA - Pichorowice przez Jarosław Orientacyjna liczba kursów w dzień szkolny Środa Śląska DA - Karnice - Udanin 1 Środa Śląska - Pichorowice - Udanin 0 Udanin - Ujazd Górny - Środa Śląska DA Mrozów - Środa Śląska DA przez Miękinię 5 11 3 1,5 Lasek - Środa Śląska 14 Lasek - Kostomłoty - Środa Śląska 12 Lasek - Kostomłoty - Środa Śląska 8 Lasek - Środa Śląska 14 Malczyce - Środa Śląska - Malczyce 20 Środa Śląska - Ciechów - Kwietno - Malczyce - Środa Śląska Środa Śląska - Ciechów - Kwietno - Malczyce - Środa Śląska Środa Śląska "Handlowiec" - Bukówek - Kwietno - Malczyce - Środa Śląska 2 3 4 8 11 21

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 24 Poz. 3631 Nr zezwolenia 004 011 Przewoźnik Transport Osobowo Towarowy Stefan Ślusarski Transport Osobowo Towarowy Stefan Ślusarski Nazwa linii Damianowo - Ujazd Górny - Środa Śląska (Handlowiec) Udanin - Konary - Pichorowice - Piersno - Środa Śląska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych starostwa powiatowego Orientacyjna liczba kursów w dzień szkolny 11 12 Łącznie w dzień szkolny na terenie powiatu wykonywanych jest blisko 140 kursów powiatowych przewozów pasażerskich. Zdecydowana większość przewozów koncentruje się w siedzibie powiatu Środzie Śląskiej. Najsłabiej skomunikowaną z miastem Środa Śląska gminą jest Miękinia. Jest to efektem ciążenia stolicy województwa Wrocławia, który silnie oddziałuje na obszar całego powiatu średzkiego. Na poniższej mapie zostały przedstawione linie komunikacyjne funkcjonujące na podstawie zezwoleń wydanych przez Starostę Średzkiego. Mapa 3. Linie komunikacyjne w powiecie średzkim funkcjonujące na podstawie zezwoleń wydanych przez Starostę Średzkiego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych starostwa powiatowego 22

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 25 Poz. 3631 3.2 Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej Zadaniem powiatu średzkiego jest realizacja przewozów o charakterze powiatowym. Ze względu na bliskość Wrocławia przez obręb powiatu przechodzi wiele linii komunikacyjnych, które jednocześnie zaspokajają przewozy o charakterze powiatowym. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa dolnośląskiego przewiduje kilka linii komunikacyjnych przebiegających przez obszar powiatu średzkiego, są to: 1. Scenariusz I: Wrocław Lubań (kolejowa); Wrocław Środa Śląska Legnica (kolejowa); Wrocław Bolesławiec (kolejowa); Wrocław Zgorzelec (kolejowa); Wrocław Wołów (kolejowa); Wrocław Głogów (kolejowa); 2. Scenariusz II: Wrocław Lubań (kolejowa); Wrocław Środa Śląska Legnica (kolejowa); Wrocław Bolesławiec (kolejowa); Wrocław Zgorzelec (kolejowa); Wrocław Wołów (kolejowa); Wrocław Głogów (kolejowa, autobusowa); Wrocław Lubin (kolejowa, autobusowa); Wrocław Polkowice (autobusowa); Wołów Środa Śląska (autobusowa); Trzebnica Środa Śląska (autobusowa); Środa Śląska Świdnica (autobusowa); Środa Śląska Jawor (autobusowa). Artykuł 11. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym mówi, że starosta uwzględnia ogłoszony plan transportowy opracowany przez marszałka województwa. Zgodnie z przytoczonym artykułem powiat średzki nie planuje uruchamiania linii o relacjach zaplanowanych przez marszałka. Ponadto część potrzeb przewozowych jest zaspokajana przez przewozy aglomeracyjne, tradycyjnie organizowane przez gminy. Powiat średzki jako organizator publicznego transportu zbiorowego nie będzie dublował i konkurował z liniami organizowanymi przez innych organizatorów. Planowana powiatowa sieć komunikacyjna składa się z połączeń w trzech wariantach: wariant podstawowy; wariant uzupełniający; wariant międzypowiatowy. Wariant podstawowy zawiera określenie linii łączących siedziby gmin z miastem powiatowym - zidentyfikowane jako podstawowe zadanie powiatu. Powiat średzki planuje uruchomić połączenia na trasach wariantu podstawowego w każdym przypadku. Wariant uzupełniający jest oparty przede wszystkim o obecnie funkcjonujące linie. Powiat średzki planuje uruchomić linie wariantu uzupełniającego pod warunkiem braku innych przewozów na tych liniach, partycypacji finansowej gmin, przez które dane linie będą przebiegać oraz posiadania 23

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 26 Poz. 3631 możliwości finansowych, technicznych i organizacyjnych. Wariant międzypowiatowy umożliwia uruchomienie przewozów łączących powiat średzki z sąsiednimi powiatami. Uruchomienie tych połączeń warunkowane jest brakiem innych połączeń, zawarciem stosownych porozumień z sąsiednimi powiatami oraz posiadaniem możliwości finansowych, technicznych i organizacyjnych. Poszczególne warianty lub ich pojedyncze linie mogą być uruchamiane niezależnie. Węzłem przesiadkowym dla sieci powiatowej będzie Środa Śląska, w której spotykają się niemal wszystkie linie zaplanowane w niniejszym planie. Dodatkowo miejscami integracji między siecią powiatową a wojewódzką będzie Miękinia i Malczyce. Poniższa tabela zawiera szczegółowe informacje dotyczące planowanej sieci komunikacyjnej. Wszystkie linie zostały oznaczone literą P (wyróżnik linii powiatowych), a następnie liczbą dwucyfrową, gdzie dziesiątki oznaczają kierunek docelowy dla linii wyjeżdżających ze Środy Śląskiej (pełne dziesiątki to linie podstawowe, w tabeli podkreślono), a cyfra jedności jest po prostu kolejnym numerem. Wyjątkiem jest linia P51, która jako niezwiązana ze Środą Śląską otworzyła nowy zakres dziesiątek. Relacje, przebiegi linii i liczba połączeń wariantu międzypowiatowego zostaną ustalone w ramach porozumień międzypowiatowych, jeśli takie zostaną zawarte, jednakże przebieg takich linii na terenie powiatu średzkiego będzie ustalony w ramach sieci określonej wariantami podstawowym i uzupełniającym oraz fragmentami oznaczonymi w części graficznej niniejszego planu jako wariant międzypowiatowy. W tabeli zawarto informacje dotyczące numeru linii, jej przebiegu oraz jej długości w kilometrach. Mapa planowanej sieci komunikacyjnej (część graficzna planu transportowego) znajduje się w rozdziale 12. Tabela 4. Planowane linie komunikacyjne Nr linii Przebieg Długość [km] P10 Środa Śląska - Komorniki - Kadłub - Miękinia 12 P11 P12 P13 P14 Środa Śląska - Szczepanów - Kobylniki - Zabór Wielki - Miękinia - Kadłub - Komorniki - Środa Śląska Środa Śląska - Komorniki - Kadłub - Miękinia - Mrozów Wojnowice - Wilkostów Środa Śląska Komorniki Kadłub Miękinia Zabór Wielki Lubiatów Głoska Księginice Białków Księginice Lenartowice Gosławice Brzezinka Średzka - Pisarzowice Środa Śląska Komorniki Źródła Błonie Wróblowice Lutynia Radakowice Łowęcice 31 21 42 21 P20 Środa Śląska - Jastrzębce - Chomiąża - Malczyce 11 P21 Środa Śląska - Jastrzębce - Chomiąża - Malczyce - Wilczków - Kwietno - Dębice - Szymanów - Chełm - Wrocisławice - Ciechów - Środa Śląska 36 24

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 27 Poz. 3631 Nr linii Przebieg Długość [km] P22 Środa Śląska Komorniki Święte Przedmoście Święte Szczepanów Brodno Rzeczyca Chomiąża Malczyce 28 P30 Środa Śląska - Ciechów - Michałów - Ujazd Górny - Jarostów - Udanin 21 P31 Środa Śląska - Ciechów - Michałów - Ujazd Górny - Ujazd Dolny - Ujazd Górny - Karnice - Ujazd Górny - Jarostów - Udanin - Lasek - Udanin - Piekary - Lusina - Konary Damianowo - Księżyce 47 P32 Środa Śląska - Ciechów - Michałów - Ujazd Górny - Karnice - Ujazd Górny - Jarostów Udanin Dźwigórz - Udanin - Piekary - Konary - Różana - Drogomiłowice - Łagiewniki Średzkie 39 P33 P34 P40 Środa Śląska - Ciechów - Michałów - Ujazd Górny - Ujazd Dolny - Ujazd Górny - Jarosław - Pielaszkowice - Sokolniki - Pielaszkowice - Pichorowice - Udanin Środa Śląska - Ciechów - Cesarzowice - Piersno - Samborz - Jarosław - Pielaszkowice - Pichorowice - Udanin Środa Śląska - Ciechów - Cesarzowice - Piersno - Zabłoto - Kostomłoty 35 26 16 P41 Środa Śląska - Ciechów - Cesarzowice - Piersno - Zabłoto - Kostomłoty - Piotrowice - Samsonowice - Siemidrożyce - Zabłoto 31 P42 Środa Śląska - Ciechów - Cesarzowice - Piersno - Zabłoto - Kostomłoty - Mieczków - Osiek - Godków - Paździorno - Kostomłoty 34 P43 Środa Śląska - Ciechów - Cesarzowice - Piersno - Zabłoto - Kostomłoty - Mieczków - Gościsław - Udanin - Lasek 32 P44 Środa Śląska Kryniczno Rakoszyce Kulin Cesarzowice Piersno - Zabłoto Kostomłoty 25 25

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 28 Poz. 3631 Nr linii Przebieg Długość [km] P51 Miękinia - Błonie - Wróblowice - Lutynia - Radakowice - Łowęcice - Pustynka - Karczyce - Jarząbkowice - Chmielów - Ramułtowice - Sikorzyce - Świdnica Polska Samsonowice Jakubkowice Zabłoto - Kostomłoty 49 Źródło: opracowanie własne Powiat średzki nie jest i nie planuje być organizatorem przewozów kolejowych, jednak w miarę możliwości technicznych i organizacyjnych będzie dążyć do skomunikowania połączeń powiatowych z komunikacją kolejową oraz będzie zabiegał u organizatora tych przewozów Marszałka Województwa Dolnośląskiego, o jak najlepsze dostosowanie oferty do potrzeb mieszkańców. 26

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 29 Poz. 3631 4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu średzkiego 27

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 30 Poz. 3631 4.1 Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej Generatorami ruchu są przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej, a więc ogólnodostępne budynki przeznaczone dla administracji publicznej, kultury, oświaty, szkolnictwa, nauki, opieki zdrowotnej, sportu, rekreacji i turystyki. Pełnione przez nie funkcje determinują charakter realizowanych do nich podróży, w tym cykliczność, częstotliwość i pory odbywania podróży. Miejsca pracy czy szkoły generują ruch o charakterze codziennych, cyklicznych przemieszczeń odbywanych o określonych porach i po określonej trasie. Życie towarzyskie, potrzeby kulturalne, ochrona zdrowia, urzędy oraz instytucje publiczne generują przewozy wykazujące się brakiem regularności, nierzadko incydentalnością, o zróżnicowanej częstotliwości odbywania podróży i różnych porach przemieszczania się. W przypadku planu transportowego dla powiatu istotne są te obiekty użyteczności publicznej, które generują ruch międzygminny w ramach powiatu. 4.1.1 Urzędy i instytucje publiczne Jedną z głównych grup generujących ruch są urzędy państwowe i samorządowe oraz instytucje publiczne powiatu średzkiego. Wykaz ważniejszych instytucji (urzędów) znajduje się w poniższej tabeli. Tabela 5. Wykaz urzędów i instytucji publicznych w powiecie średzkim Lp. Nazwa urzędu Adres urzędu 1 Powiatowy Urząd Pracy w Środzie Śląskiej 2 Starostwo Powiatowe w Środzie Śląskiej 3 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie 4 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna 5 Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Typu Socjalizacyjnego ul. Wrocławska 4, 55-300 Środa Śląska ul. Wrocławska 2, 55-300 Środa Śląska ul. Wrocławska 2, 55-300 Środa Śląska ul. Wrocławska 2, 55-300 Środa Śląska ul. Kilińskiego 30, 55-300 Środa Śląska 6 Rodzinny Dom Dziecka nr 1 ul. Górna 13, 55-330 Miękinia 7 Rodzinny Dom Dziecka nr 2 Głoska 46, 55-330 Miękinia 8 Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy 9 Środowiskowy Dom Samopomocy ul. Kilińskiego 33, 55-300 Środa Śląska ul. Kilińskiego 28, 55-300 Środa Śląska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu średzkiego 4.1.2 Placówki oświatowe Uczniowie stanowią jedną z liczniejszych grup klientów transportu zbiorowego stale korzystających z usług przewozowych, potrzebują mieć zatem możliwość sprawnego i szybkiego połączenia z miejsca zamieszkania do miejsca nauki. Realizacja podróży związana z trasą dom 28

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 31 Poz. 3631 nauka dom jest zakwalifikowana do podróży obligatoryjnych, zasadniczo realizowanych właśnie transportem zbiorowym. Poniższe tabele przedstawiają spis szkół ponadgimnazjalnych wraz z adresami. Tabela 6. Placówki oświatowe w powiecie średzkim Lp. Nazwa placówki Adres placówki 1 2 Powiatowy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Środzie Śląskiej Powiatowy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. Wincentego Witosa w Środzie Śląskiej ul. Wrocławska 12, 55-300 Środa Śląska ul. Św. Andrzeja 4, 55-300 Środa Śląska Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu średzkiego 4.1.3 Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy Zakłady pracy odgrywają bardzo istotną rolę wśród generatorów ruchu, gdyż powodują obligatoryjne i cykliczne podróże w relacji dom praca dom w godzinach szczytu. Wykaz największych zakładów pracy w gminach powiatu średzkiego został przedstawiony w poniższej tabeli. Tabela 7. Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy w powiecie średzkim Lp. Nazwa zakładu Adres zakładu 1 Stanisław Marchewka MARCHEWKA 2 BISEK-asfalt 3 Cargill Poland Sp. z o.o. Oddz. Ujazd Dolny Piotrowice 125, 55-311 Kostomłoty ul. Granitowa 7, 55-311 Kostomłoty Ujazd Dolny, 55-340 Udanin 4 Dolnośląskie Młyny Sp. z o.o. Ujazd Górny 22a, 55-340 Udanin 5 POLBOTO Sp. z o.o. Udanin 14, 55-340 Udanin 6 POLDER Sp. z o.o. Damianowo 12, 55-340 Udanin 7 JAROBO Sp. z o.o. Jarosław 3, 55-340 Udanin 8 Armacell Poland Sp. z o. o ul. Targowa 2, 55-300 Środa Śląska 9 SAATBAU Polska Sp. z o.o. ul. Żytnia 1, 55-300 Środa Śląska 10 FIUKA Polska Sp. z o. o ul. Polna 17c, 55-300 Komorniki 11 Gotec Polska Sp. z o.o. ul. Polna 7, 55-300 Komorniki 12 Heldener Metali Technik Sp. z o.o. ul. Polna 17, 55-300 Komorniki 13 International Brushes Manufactures Sp. z o.o. 14 Messer Polska Sp. z o. o ul. Polna 21a, 55-300 Komorniki ul. Oławska 36, 55-300 Środa Śląska 29

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 32 Poz. 3631 Lp. Nazwa zakładu Adres zakładu 15 Pittsburgh Glass Works ul. Szklana 1, 55-300 Komorniki 16 RADPOL Elektroporcelana S.A ul. Średzka 10, 55-300 Ciechów 17 REVO SEALS Sp. z o.o. ul. Wrocławska 14-16, 55-300 Środa Śląska 18 Rotom Polska Sp. z o.o. ul. Polna 19, 55-300 Komorniki 19 Röben Ceramika Budowlana ul. Rakoszycka 2, 55-300 Środa Śląska 20 Silesia Dental ul. Polna 31, 55-300 Komorniki 21 VIA Polska Sp. z o.o. ul. Polna 17D, 55-300 Komorniki 22 Trelleborg Vibracoustic Polska Sp. z o.o. ul. Polna 7, 55-300 Komorniki 23 Voestalpine Rotec Sp. z o.o. ul. Polna 7, 55-300 Komorniki 24 Vorwerk Dichtungssysteme Polska Sp. z o.o. ul. Polna 27, 55-300 Komorniki 25 Schurholz Polska Sp. z o.o. ul. Polna 7, 55-300 Komorniki 26 TERMAT Sp. z o.o. 27 BASF Polska Sp. z o.o. ul. Żytnia 1A, 55-300 Środa Śląska ul. Innowacji 1, 55-300 Środa Śląska 28 Schweiker Spółka z o.o. ul. Polna 18, 55-300 Komorniki 29 Clinico Medical Sp. z o.o. 30 EMPOL Fabryka Okien 31 Schumacher Packaging Sp. z o.o. 32 Verpa Folie Wrocław Sp. z o.o. 33 M. Ostrowski Spółka Jawna z siedzibą we Wrocławiu 34 STAHLTON POLSKA SPÓŁKA Z O.O. ul. Roberta Kocha 1, 55-330 Błonie ul. Wschodnia 12, 55-330 Źródła ul. Wrocławska 66, 55-330 Krępice ul. Wrocławska 66, 55-330 Krępice ul. Muzyczna 1, 55-330 Błonie ul. Wrocławska 68, 55-330 Krępice 35 Deerfos Europe Spółka z o.o. ul. Akacjowa 15, 55-330 Błonie 36 ROPA polska Sp. z o.o. ul. Przemysłowa 4, 55-330 Błonie 37 RADKA - Polska spółka z o.o. ul. Akacjowa 17, 55-330 Błonie 38 B&T Hurtownia Zoologiczna Sp. z o.o. ul. Produkcyjna 2, 55-330 Błonie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych powiatu średzkiego Dojazdy do pracy zostały również opisane w rozdziale 4.2. 30

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 33 Poz. 3631 4.1.4 Obiekty sportowe, rekreacyjne i kulturalne Kolejną grupą generatorów ruchu są obiekty sportowe, rekreacyjne oraz kulturalne. Generują one przewozy o charakterze incydentalnym. Wykaz najważniejszych obiektów związanych z kulturą i sportem został przedstawiony w poniższej tabeli. Tabela 8. Obiekty kultury, rekreacji i sportu w powiecie średzkim Lp. Nazwa obiektu Adres obiektu 1 Filia Dolnośląskiej Biblioteki Publicznej 2 Muzeum Regionalne 3 Ośrodek Sportu i Rekreacji Sp. z o.o. Źródło: opracowanie własne ul. Wrocławska 2, 55-300 Środa Śląska pl. Wolności 3, 55-300 Środa Śląska ul. Winogronowa 34, 55-300 Środa Śląska 4.1.5 Publiczne placówki służby zdrowia Placówki służby zdrowia to kolejny typ obiektów generujących ruch o charakterze incydentalnym. W Środzie Śląskiej przy ul. Kolejowej 16 znajduje się Szpital Specjalistyczny PCZ. 4.2 Dominujące kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu średzkiego Kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu średzkiego określono na podstawie opracowania Głównego Urzędu Statystycznego np. Dojazdy do pracy NSP 2011. W ramach Narodowego Spisu Powszechnego w 2011 roku zbadano dojazdy do pracy dla ogółu osób pracujących. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie danych znajdujących się w rejestrach administracyjnych, pozyskanych przez statystykę publiczną. W efekcie dokonano statystyki dojeżdżających do pracy, wraz z dokładną identyfikacją terytorialną ich miejsca pracy, które w połączeniu z faktycznym miejscem zamieszkania tych osób wyznaczyły kierunki przepływów związanych z pracą. Badanie to nie uwzględnia środka transportu, częstotliwości i czasu podróży osób dojeżdżających do pracy. Do analiz wykorzystano wyłącznie dane tabelaryczne dołączone do opracowania NSP 2011. Poniższa mapa pokazuje, gdzie najchętniej wyjeżdżają do pracy mieszkańcy powiatu średzkiego. 31

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 34 Poz. 3631 Mapa 4.Dojazdy do pracy mieszkańców gmin powiatu średzkiego Źródło: opracowanie własne na podstawie dokumentu "Dojazdy do pracy. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011", GUS, Warszawa 2014 Najatrakcyjniejszym miejscem pracy jest miasto Wrocław według wyników badań w tym mieście pracuje blisko 46% mieszkańców powiatu średzkiego pracujących poza gminą zamieszkania. Na terenie powiatu średzkiego, duży udział mieszkańców powiatu pracujących poza gminą zamieszkania, znajduje zatrudnienie w gminach Środa Śląska oraz Miękinia. Największe przepływy międzygminne wynikające z dojazdów do pracy według NSP 2011 występują w relacjach: gmina Miękinia miasto Wrocław, gmina Środa Śląska miasto Wrocław, gmina Środa Śląska gmina Miękinia, gmina Malczyce gmina Środa Śląska, gmina Kostomłoty miasto Wrocław, gmina Malczyce miasto Wrocław, gmina Kostomłoty gmina Kąty Wrocławskie. 32

Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 35 Poz. 3631 4.3 Zmiany potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu średzkiego w zależności od czasu ich występowania Zróżnicowane zapotrzebowanie na usługi transportu zbiorowego w powiecie średzkim wynika z występowania czynników i prawidłowości wpływających znacznie na popyt. Gęstość zaludnienia, struktura społeczeństwa, wskaźniki ekonomiczne czy lokalizacja generatorów ruchu to tylko część czynników wpływających na zmiany potrzeb przewozowych. Istotne są również takie czynniki jak pora i rodzaj dnia. 4.3.1 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od dnia tygodnia Największe zapotrzebowanie na usługi transportu zbiorowego w powiatowych przewozach pasażerskich odnotowuje się w dni robocze, kiedy odbywanie podróży zdeterminowane jest w przeważającej części pracą lub nauką. Miejsca pracy oraz nauki są generatorami ruchu obligatoryjnego, charakteryzującego się odpowiednią częstotliwością i regularnością. Nie oznacza to jednak, że między poniedziałkiem a piątkiem nie występują podróże fakultatywne. Istnieje zatem prawidłowość wiążąca intensywność wykorzystywania komunikacji zbiorowej w procesie polegającym na przemieszczaniu się z występowaniem zjawiska tzw. migracji wahadłowych. Mniejsze jest zapotrzebowanie na przewozy pasażerskie w weekendy, wakacje, ferie zimowe i święta. Inny jest także charakter podróży odbywanych w dni wolne od pracy czy nauki. Przewozów o charakterze obligatoryjnym jest zdecydowanie mniej - niemal nie występuje konieczność dojeżdżania do szkół i innych miejsc nauki, a to właśnie uczniowie stanowią znaczną część pasażerów, jak również coraz mniej zakładów pracy funkcjonuje w systemie całotygodniowym. Realizowane podróże cechują się głównie fakultatywnością, incydentalnością, sporadycznością i nieregularnością i spowodowane są zaspokojeniem innych potrzeb, np. towarzyskich czy kulturalnych. Ponadto w dni wolne prawie nie występują potrzeby przewozowe związane z koniecznością załatwiania spraw administracyjnourzędowych. Najwięcej kursów realizowanych jest w dni robocze. Ich liczba jest znacznie większa niż liczba kursów przewidzianych do realizacji w soboty i w niedziele. Ponadto kursów wykonywanych w soboty jest więcej niż przewidzianych do realizacji w niedziele. Szacuje się, że liczba pasażerów w przewozach powiatowych w dni wolne od pracy i nauki jest nawet cztero-pięciokrotnie mniejsza od liczby pasażerów korzystających z usług transportu zbiorowego w dni robocze. 4.3.2 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od pory dnia Liczba pasażerów korzystających z oferty przewozowej na liniach powiatowych zmienia się także w zależności od pory dnia. Największe przewozy pasażerskie odnotowuje się w szczytach komunikacyjnych: porannym i popołudniowym, jednak przepływ pasażerów w szczycie porannym, kiedy w transporcie zbiorowym przeważa funkcja dowozowa do szkół średnich i miejsc pracy głównych generatorów ruchu w przewozach powiatowych, jest bardziej zintensyfikowany (zmiany w zakładach pracy zaczynają się zazwyczaj między godziną 6 a 8, a lekcje w szkołach między 8 a 9). Godziny zakończenia nauki szkolnej zawierają się zazwyczaj w przedziale między godz. 12 a godz. 16, zatem szczyt popołudniowy jest bardziej rozciągnięty w czasie. 33