Konferencja klimatyczna ONZ w Doha Wprowadzenie Konferencja Stron (ang. Conference of the Parties - COP) jest najwaŝniejszym organem Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (ang. United Nations Framework Convention on Climate Change UNFCCC). Celem Konwencji, podpisanej w roku 1992 podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro, jest ochrona klimatu i redukcja emisji gazów cieplarnianych na całym świecie. Konferencja Stron czuwa nad procesem wdraŝania postanowień Konwencji, a takŝe wypracowuje nowe postanowienia. Podczas Konferencji Stron w roku 1997 został podpisany Protokół z Kioto. Konferencje klimatyczne ONZ są jednymi z największych wydarzeń politycznych na świecie. Konferencje klimatyczne podstawowe pojęcia Konferencja Stron (ang. Conference of the Parties - COP) jest najwyŝszym organem Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (ang. United Nations Framework Convention on Climate Change UNFCCC). Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, zwana takŝe Konwencją klimatyczną, jest umową międzynarodową określającą zasady współpracy dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych na świecie. Stronami konwencji jest aktualnie 195 państw. Protokół z Kioto - międzynarodowe porozumienie dotyczące przeciwdziałania globalnemu ociepleniu, które weszło w Ŝycie w 2005 r. Na mocy postanowień protokołu kraje, które go ratyfikowały, zobowiązały się do redukcji do roku 2012 własnych emisji o wynegocjowane wartości. W przypadku niedoboru bądź nadwyŝki emisji tych gazów, sygnatariusze umowy mają moŝliwość odsprzedaŝy lub odkupieniu limitów od innych krajów (tzw. jednostki AAU). Protokół z Kioto jest - jak dotąd jedynym - prawnie wiąŝącym porozumieniem ustanawiającym zobowiązania krajów rozwiniętych w sprawie ochrony klimatu, a w szczególności zobowiązania do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. 1
Jednostki AAU (Assigned Amount Unit AAU), jednostki przyznanej emisji w systemie ONZ. Umowy na sprzedaŝ AAU zawierane są na podstawie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji. Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (ang. Conference of the Parties serving as the meeting of the Parties to Kyoto Protocol - CMP) jest najwyŝszym organem Protokołu z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC). Konferencje Stron (COP) odbywają się regularnie od roku 1994. Od roku 2005 równolegle z nimi odbywają się spotkania stron Protokołu z Kioto (CMP). Ustalenia konferencji klimatycznej w Doha Konferencja klimatyczna COP 18/CMP 8 w Doha (Katar) odbyła się w dniach: 26 listopada 8 grudnia 2012 r. Funkcję prezydenta konferencji pełnił Abdullah bin Hamad Al-Attiyah. Planowano, Ŝe konferencja zakończy się 7 grudnia 2012 r., lecz podobnie jak podczas konferencji klimatycznej w Durbanie obrady zostały przedłuŝone do czasu wypracowania porozumienia końcowego. W szczycie klimatycznym w Doha wzięło udział kilkanaście tysięcy uczestników, negocjatorów, ministrów, szefów rządów, przedstawicieli agend ONZ, organizacji międzyrządowych i pozarządowych, biznesu, naukowców i aktywistów. Oprócz negocjacji politycznych podczas szczytów klimatycznych odbywa się kilkadziesiąt imprez towarzyszących: konferencji, spotkań, seminariów oraz warsztatów dotyczących tematyki zmian klimatu i ograniczania ich skutków. Polskiej delegacji, podczas szczytu w Katarze, przewodniczył Minister Środowiska, Marcin Korolec. Minister Korolec wziął udział w tzw. segmencie wysokiego szczebla (ang. High Level Segment - HLS), kończącym konferencję. Na tym etapie konferencji klimatycznej zapadają ostateczne decyzje, co do brzmienia negocjowanych porozumień. NajwaŜniejszym osiągnięciem szczytu jest zgoda w sprawie przedłuŝenia obowiązywania postanowień Protokołu z Kioto o osiem lat - do roku 2020 (tzw. drugi okres rozliczeniowy). 2
Kolejny okres zobowiązań Protokołu z Kioto ma dać negocjatorom czas na uzgodnienie nowego globalnego porozumienia o ochronie klimatu po 2020 r., które obejmie wszystkie największe gospodarki światowe. Nadal mogą funkcjonować mechanizmy rynkowe Protokołu z Kioto, takie jak Mechanizm Czystego Rozwoju (ang. Clean Development Mechanism - CDM), Mechanizm Wspólnych WdroŜeń (ang. Joint Implementation - JI) oraz międzynarodowy handel emisjami (International Emissions Trading - IET) Podczas konferencji w Doha przedstawiciele rządów doprecyzowywali sposoby mierzenia stopnia wylesienia oraz zapewnienia, Ŝe wysiłki na rzecz przeciwdziałania wycinaniu lasów będą nadal wspierane. Poszukiwano równieŝ sposobów zapewnienia efektywności oraz integralności środowiskowej projektów dotyczących sekwestracji CO 2 (ang. Carbon Capture and Storage - CCS) w ramach Mechanizmu Czystego Rozwoju (CDM). Delegaci zobowiązali się takŝe do dalszych rozmów dotyczących finansowania redukcji emisji gazów cieplarnianych w krajach rozwijających się. Podczas konferencji w Doha delegaci wyrazili ponadto zgodę na przeniesienie, na drugi okres rozliczeniowy, jednostek emisji gazów cieplarnianych (AAU), posiadanych przez poszczególne państwa. Kraje posiadające takie jednostki, w tym Polska, będą mogły dalej nimi dysponować. Dla kupców niewypełniających celów redukcyjnych wprowadzone zostały restrykcje określające ściśle, ile jednostek emisji będą mogli nabyć. Zobowiązania redukcyjne wynikające z Protokołu z Kioto obejmują zaledwie 15% światowej emisji, a to nie gwarantuje potrzebnej skali działań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Polska, dzięki znacznej redukcji emisji gazów cieplarnianych (30% redukcja 3
emisji CO 2 od roku 1988 przy podwojeniu Produktu Krajowego Brutto), posiada niewykorzystane jednostki przyznanej emisji (AAU), które moŝe sprzedać, a uzyskany dochód przeznaczyć na ochronę klimatu. Uzyskane środki jak dotąd ponad 780 mln zł - przeznaczane są na inwestycje związane z redukcją emisji CO 2, jak np. termomodernizacja oraz rozwój odnawialnych źródeł energii. Na konferencji w Doha bez rozstrzygnięcia pozostała kwestia wsparcia finansowego najbiedniejszych krajów, przeznaczonego na redukcję emisji i dostosowanie do zmian powodowanych przez zmiany klimatu. Podjęto natomiast decyzję dotyczącą finansowania strat i szkód powodowanych przez gwałtowne zjawiska atmosferyczne. Polska gospodarzem konferencji klimatycznej ONZ w roku 2013 Uczestnicy konferencji w Doha zostali zapoznani z ofertą Warszawy, jako potencjalnego gospodarza kolejnego szczytu klimatycznego COP 19. Polska przedstawiła oficjalnie swoją kandydaturę na szczycie w Doha w dniu 28 listopada 2012 r. Formalna decyzja w sprawie przyznania Polsce organizacji konferencji klimatycznej (COP 19) została ogłoszona dnia 7 grudnia 2012 r. Propozycję Polski, aby kolejne spotkanie konferencji stron odbyło się w Warszawie w końcu roku 2013 przyjęto jednogłośnie. Organizacja konferencji w Warszawie oznacza wzmocnienie polskiego stanowiska i daje moŝliwość moderowania globalnych negocjacji. Dla naszego kraju to takŝe ogromna promocja Polski wśród kilkunastu tysięcy uczestników konferencji z całego świata. Podczas COP19 w Warszawie rozpoczną się rozmowy, których celem będzie osiągnięcie globalnego porozumienia w sprawie redukcji emisji gazów cieplarnianych, które po raz pierwszy w historii obejmie wszystkie największe gospodarki świata. Jednocześnie porozumienie to zastąpi Protokół z Kioto oraz zakończy podział państw na kraje rozwinięte i rozwijające się. W Polsce omawiana będzie ponadto kwestia wsparcia finansowego dla najbiedniejszych krajów na redukcję emisji i dostosowanie do zmian powodowanych przez zmiany klimatu. Warto wspomnieć, Ŝe Polska była juŝ organizatorem konferencji klimatycznej ONZ (COP 14/CMP 4) - w roku 2008. Obrady szczytu klimatycznego odbywały się wówczas w Poznaniu. (JB) 4
Opracowano na podstawie: Boba J., Jurka T., Badania nad wpływem EU ETS (wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych) na stopień zanieczyszczenia atmosfery pyłami, gazami i substancjami chemicznymi, praca statutowa Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice, 2011, (nieopublikowana) Karski L., System handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Komentarz do ustawy, wyd. Wolters Kluwer, LEX, Warszawa, 2012 http://unfccc.int/kyoto_protocol/items/2830.php http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/19629_negocjacje_klimatyczne_w_toku.html http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/19663_cop18_protokol_z_kioto_przedluzony.html http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/19587_polska_gospodarzem_konferencji_klimatycznej_onz_co p19.html http://www.mos.gov.pl/artykul/7_aktualnosci/19565_negocjacje_klimatyczne_rozpoczete.html http://www.mos.gov.pl/artykul/7_11637.html http://www.wri.org/project/international-cooperation-climate-energy/cop-18 http://unfccc.int/files/press/press_releases_advisories/application/pdf/pr20120812_cop18_close.pdf 5