SPRAWOZDANIE z pilotażowej ankietyzacji pracodawcy dotyczącej oceny absolwenta Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze. Procedura, tryb, warunki i zasady ankietyzacji Zgodnie z ustaleniami Wydziałowego Zespołu ds. jakości kształcenia, zawartymi w Dokumentach: Zasady ankietyzacji pracodawcy oceniającego absolwenta Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze (zob. załącznik ), zaopiniowanymi pozytywnie dnia 7 lutego 204 roku przez Wydziałową Komisję ds. dydaktyki, w czerwcu 205 roku przeprowadzono pilotażową ankietę pracodawcy. Badania ankietowe (kwestionariusz ankiety załącznik 2, pismo przewodnie załącznik 3) przeprowadzono w grupie 5 losowo dobranych pracodawców. Ankieta pilotażowa, zorientowana była przede wszystkim na uzyskanie informacji, czy pytania w niej zawarte są zrozumiałe z punktu widzenia interesariuszy zewnętrznych Wydziału, jakimi są pracodawcy. W związku z pilotażowym charakterem badań, a tym samym niewielką liczbą ankiet (5 sztuk), oceny sformułowane w kwestionariuszach ankiet nie mogą być uogólniane na wszystkich absolwentów Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki zasilających rynek pracy. Mogą stanowić jedynie źródło informacji o stopniu jasności i czytelności, zrozumiałości pytań zawartych w ankiecie dla przedstawicieli banków, organizacji turystycznych, przedstawicieli administracji samorządowej, przedsiębiorców i menedżerów, a tym samym przydatności kwestionariusza ankietowego z punktu widzenia Wydziału (zasadniczy cel badania pilotażowego). Analiza 5 ankiet pozwala sformułować jedynie wnioski stanowiące obraz ogólny i dający warunki wyjściowe do dalszych badań nad stopniem przygotowania absolwenta Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze do potrzeb rynku pracy. 2. Ankieta pracodawcy wyniki i wnioski z badań pilotażowych Kwestionariusz ankiety składa się z trzech części:. I część odnosi się do obszaru spoza Krajowych Ram Kwalifikacji (KRK). 2. II część skorelowana jest z obszarem Krajowych Ram Kwalifikacji (KRK). 3. III część zorientowana jest na zdiagnozowanie, jakiego rodzaju specjalistów potrzebuje rynek pracy. W pilotażowym badaniu ankietowym wzięli udział pracodawcy zatrudniający od 34 do 28 pracowników (zob. wykres ). Troje ankietowanych było jednocześnie pracodawcą i absolwentem Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki. Pracodawcy z tej grupy poddając ocenie wiedzę, kompetencje i umiejętności, tak samo oceniali wartości oczekiwane, jak i wartości rzeczywiste. Pracownicy absolwenci Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki, którzy poddani zostali ocenie przez pracodawców zajmują następujące stanowiska pracy: doradca, doradca kasjer, kierownik zespołu, główny specjalista ds. zarządzania systemem, pełnomocnik zarządu ds. zintegrowanego zarządzania systemami, główny księgowy prokurent, referent, kierownik działu sprzedaży, kierownik działu logistyki, kierownik oddziału, specjalista ds. logistyki, specjalista ds. sprzedaży.
Liczba pracowników zatrudnionych w firmie: 200 28 000 850 800 600 580 400 250 200 0 2 2 34 34 53 60 2 2 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 3 4 5 Wykres. Liczba pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach biorących udział w pilotażowym badaniu ankietowym W grupie absolwentów Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki znalazło się 5 osób, które ukończyły kierunek Ekonomia i 8 osób, które ukończyły kierunek Zarządzanie. Dwóch pracodawców nie wskazało kierunku ukończenia studiów przez zatrudnionego pracownika (zob. wykres. 2). 2/3 absolwentów poddanych ocenie przez pracodawców rozpoczęło pracę w pierwszych latach drugiej dekady XXI w (zob. wykres 3). Szczegółowy raport z pilotażowych badań ankietowych w załączniku 4.
5 8 Ekonomia Zarządzanie Wykres 2. Kierunki ukończone przez absolwentów Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki, którzy poddani zostali ocenie przez pracodawców 2 0 przed 2000 2000-2004 2005-2009 200-205 Wykres 3. Czas rozpoczęcia pracy przez absolwenta Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki
2.. Część pierwsza kwestionariusza ankietowego graficzna prezentacja danych, interpretacja i wnioski Odpowiedzi na pytania zawarte w części pierwszej ankiety zorientowane były na uzyskanie informacji na następujące pytania:. Czy kierunek studiów ukończony przez Pracownika miał wpływ na zatrudnienie? 2. Czy ukończenie studiów na naszym Wydziale, a nie na innych Uczelniach o podobnym profilu, miało znaczenie przy zatrudnianiu Pracownika? 3. Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę oceny otrzymane w trakcie studiów? 4. Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę temat pracy dyplomowej? 5. Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę treść i zakres suplementu do dyplomu? 6. Czy Pracownik miał w trakcie studiów kontakt z Przedsiębiorstwem/instytucją (np. staż, praktyka, prace zlecone)? 7. Czy pracownika wykonuje pracę zgodną z posiadanym wykształceniem? 8. Czy pracownik wykonując obowiązki służbowe wykorzystuje wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie studiów? 9. Czy studia na naszym Wydziale dobrze przygotowały Pracownika do pracy w Przedsiębiorstwie/Instytucji? Ankietowani mogli udzielać odpowiedzi (tak, raczej tak, nie, zdecydowanie nie, nie mam zdania). Wyjątek stanowiło pytanie o kontakt pracownika z przedsiębiorstwem w trakcie studiów. Średnie oceny i rozkład udzielonych odpowiedzi zaprezentowano w tabeli i na wykresie 4. Tabela. Część pierwsza ankiety pracodawcy (ocena nie odnosząca się do KRK) oceny średnie Pytanie ŚREDNIA ŚREDNIA (udzielone o Czy kierunek studiów ukończony przez Pracownika miał wpływ na zatrudnienie? 3,00 Raczej tak Czy ukończenie studiów na naszym Wydziale, a nie na innych Uczelniach o podobnym profilu, miało znaczenie przy zatrudnianiu Pracownika? 2,3 Nie Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę oceny otrzymane w trakcie studiów? 2,00 Nie Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę temat pracy dyplomowej? 2,07 Nie Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę treść i zakres suplementu do dyplomu? 2,3 Nie Czy Pracownik miał w trakcie studiów kontakt z Przedsiębiorstwem/instytucją (np. staż, praktyka, prace zlecone)? 2,62 Nie Czy pracownika wykonuje pracę zgodną z posiadanym wykształceniem? 3,67 Tak Czy pracownik wykonując obowiązki służbowe wykorzystuje wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie studiów? 3,73 Tak Czy studia na naszym Wydziale dobrze przygotowały Pracownika do pracy w Przedsiębiorstwie/Instytucji? 3,3 Raczej tak
ŚREDNIA Czy studia na naszym Wydziale dobrze przygotowały Pracownika do pracy w Przedsiębiorstwie/Instytucji? 3,3 Czy pracownik wykonując obowiązki służbowe wykorzystuje wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie studiów? 3,73 Czy pracownika wykonuje pracę zgodną z posiadanym wykształceniem? 3,67 Czy Pracownik miał w trakcie studiów kontakt z Przedsiębiorstwem/instytucją (np. staż, praktyka, prace zlecone)? 2,62 Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę treść i zakres suplementu do dyplomu? 2,3 Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę temat pracy dyplomowej? 2,07 Czy zatrudniając pracownika brano pod uwagę oceny otrzymane w trakcie studiów? 2,00 Czy ukończenie studiów na naszym Wydziale, a nie na innych Uczelniach o podobnym profilu, miało znaczenie przy zatrudnianiu Pracownika? 2,3 Czy kierunek studiów ukończony przez Pracownika miał wpływ na zatrudnienie? 3,00 0,00 0,50,00,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 Wykres 4. Ocena nie odnosząca się do KRK (informacje ogólne) Wnioski: Dla badanej grupy pracodawców ukończony kierunek studiów miał nieznaczny wpływ na zatrudnienie danego pracownika (absolwenta Wydziału Ekonomii, Zarządzania i Turystyki) przez pracodawcę. Zgodnie z deklaracją pracodawcy, ukończenie Uczelni o podobnym profilu skutkowałoby taką samą decyzją. Wyniki osiągane podczas studiów przez pracownika nie miały znaczenia podczas rekrutacji, podobnie jak nie zwracano uwagi na pracę dyplomową oraz osiągnięcia wpisane do suplementu do dyplomu. Co więcej, badane przedsiębiorstwa nie współpracowały z Uczelnią, a pracownicy nie mieli kontaktu z przyszłym pracodawcą pod-
czas swoich studiów. Mimo tego, w opinii ankietowanych podmiotów gospodarczych, pracownik wykonuje pracę zgodną z posiadanym wykształceniem oraz wykorzystuje wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie studiów, wykonując swoje obowiązki służbowe. Pracodawcy uważają, że Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze raczej przygotował pracowników do pracy w ich przedsiębiorstwie. 2.2. Część druga kwestionariusza ankietowego - graficzna prezentacja danych, interpretacja i wnioski W części drugiej kwestionariusza ankietowego pracodawcy zostali zobowiązani do określenia w skali od 0 do 5 wykorzystania przez pracowników wiedzy, umiejętności i kompetencji kształtowanych w realizacji obowiązków służbowych (zob. wykres 5, wykres 6, wykres 7) OBSZAR KRK: WIEDZA Wiedza z zakresu metodologii i prowadzenia badań i analiz rynku Wiedza dotycząca nowoczesnych technologii 3,07 3,47 3,33 3,73 Wiedza o funkcjonowaniu przedsiębiorstwa 4,3 4,33 Podstawowa wiedza na temat zagadnień prawnych 3,33 3,60 Wiedza o sekorze publicznym i finansach publicznych 3,47 3,87 Wiedza o teoriach i koncepcjach ekonomicznych 2,67 3,27 Wiedza o gospodarce rynkowej 3,80 4,00 Wiedza o finansach przedsiębiorstwa 3,93 4,3 0,00 0,50,00,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 5,00 ABSOLWENT PRACODAWCA Wykres 5. Rozkład odpowiedzi odnoszących się do ocen z obszaru KRK (wiedza) oceny średnie
OBSZAR KRK: UMIEJĘTNOŚCI Znajomość języków obcych Umiejętność wdrażania zasad zarządzania Umiejętność samodzielnego krytycznego myślenia oraz rozwiązywania problemów Umiejętności organizowania i kierowania pracą zespołu Umiejętności w zakresie pracy z komputerem w obszarze popularnych systemów operacyjnych i Umiejętności w zakresie obsługi klienta Umiejętności w zakresie analizy, syntezy, wnioskowania i raportowania Umiejętności diagnozowania i prognozowania 3,53 3,60 3,33 3,67 4,27 4,47 3,67 3,93 4,60 4,73 3,47 4,33 3,93 4,27 3,87 4,20 0,00 0,50,00,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 5,00 ABSOLWENT PRACODAWCA Wykres 6. Rozkład odpowiedzi odnoszących się do ocen z obszaru KRK (umiejętności) oceny średnie OBSZAR KRK: KOMPETENCJE SPOŁECZNE Zdolność przekonywania i negocjowania dla osiągnięcia wspólnych celów Zdolność do współpracy w realizacji projektów społeczno-ekonomicznych Posługiwanie się nowoczesnymi środkami infomacji i komunikacji Odpowiedzialność i odporność na stres Kultura osobista i zdolności interpersonalne Kreatywność Komunikatywność i łatwość nawiązywania kontaktów Kierowanie się zasadami etyki w realizacji zadań zawodowych Gotowość do poszerzania i uzupełniania nabytej wiedzy i umiejętności Otwartość na zmiany i innowacje 4,20 4,60 3,80 4,27 4,53 4,93 4,40 4,80 4,33 4,73 4,3 4,60 4,60 5,00 4,33 4,87 4,47 4,87 4,20 4,53 0,00,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 ABSOLWENT PRACODAWCA Wykres 7. Rozkład odpowiedzi odnoszących się do ocen z obszaru KRK (kompetencje) oceny średnie
Wnioski:. We wszystkich analizowanych aspektach, odnoszących się do KRK (wiedza, kompetencje, umiejętności) oczekiwania pracodawców były wyższe niż kompetencje, jakimi cechują się absolwenci. Mimo to, różnice w wartości oczekiwanej oraz rzeczywistej nie są znaczące (średnia odchyleń w zakresie wiedzy, kompetencji i umiejętności łącznie wynosi 0,36. W tym średnia odchyleń w zakresie: wiedzy wynosi 0,33; w zakresie kompetencji społecznych wynosi 0,42; w zakresie umiejętności wynosi 0,32). Rozkład odchyleń zaprezentowano w tabeli 2, tabeli 3, tabeli 4. 2. Najwyższe wymagania pracodawcy stawiali: wiedzy o funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, wiedzy o gospodarce rynkowej, wiedzy o finansach przedsiębiorstwa, umiejętności samodzielnego krytycznego myślenia oraz rozwiązywania problemów, umiejętności w zakresie pracy z komputerem w obszarze popularnych systemów operacyjnych i pakietów biurowych, umiejętności w zakresie analizy, syntezy, wnioskowania i raportowania, umiejętności diagnozowania i prognozowania; wszystkim kompetencjom z obszaru KRK (kompetencje społeczne). 3. Najmniej pożądana była przede wszystkim wiedza o teoriach i koncepcjach ekonomicznych oraz wiedza z zakresu metodologii i prowadzenia badań i analiz rynku. Ponadto, średnio cenione zostały: wiedza dotycząca nowoczesnych technologii, podstawowa wiedza na temat zagadnień prawnych, wiedza o sektorze publicznym i finansach publicznych, znajomość języków obcych, umiejętność wdrażania zasad zarządzania oraz umiejętność organizowania i kierowania pracą zespołu. Tabela 2. Rozkład odchyleń pomiędzy oczekiwaniami pracodawcy w zakresie poszczególnych aspektów wiedzy a rzeczywistą wiedzą posiadana przez absolwenta PYTANIE PRACODAWCA ABSOLWENT ODCHYLENIE Wiedza o finansach przedsiębiorstwa 4,3 3,93 0,20 Wiedza o gospodarce rynkowej 4,00 3,80 0,20 Wiedza o teoriach i koncepcjach ekonomicznych Wiedza o sektorze publicznym i finansach publicznych Podstawowa wiedza na temat zagadnień prawnych Wiedza o funkcjonowaniu przedsiębiorstwa Wiedza dotycząca nowoczesnych technologii 3,27 2,67 3,87 3,47 3,60 3,33 4,33 4,3 3,73 3,33 0,60 0,27 0,20 Wiedza z zakresu metodologii i prowadzenia badań i analiz rynku 3,47 3,07
Tabela 3. Rozkład odchyleń pomiędzy oczekiwaniami pracodawcy w zakresie kompetencji społecznych a poziomem rzeczywistym kompetencji posiadanych przez absolwenta PYTANIE PRACODAWCA ABSOLWENT ODCHYLENIE Otwartość na zmiany i innowacje 4,53 4,20 0,33 Gotowość do poszerzania i uzupełniania nabytej wiedzy i umiejętności Kierowanie się zasadami etyki w realizacji zadań zawodowych 4,87 4,47 4,87 4,33 Komunikatywność i łatwość nawiązywania kontaktów 5,00 4,60 Kreatywność 4,60 4,3 0,47 Kultura osobista i zdolności interpersonalne Odpowiedzialność i odporność na stres 4,73 4,33 4,80 4,40 0,53 Posługiwanie się nowoczesnymi środkami informacji i komunikacji Zdolność do współpracy w realizacji projektów społeczno-ekonomicznych Zdolność przekonywania i negocjowania dla osiągnięcia wspólnych celów 4,93 4,53 4,27 3,80 4,60 4,20 0,47 Tabela 4. Rozkład odchyleń pomiędzy oczekiwaniami pracodawcy w zakresie umiejętności a poziomem rzeczywistym kompetencji posiadanych przez absolwenta PYTANIE PRACODAWCA ABSOLWENT ODCHYLENIE Umiejętności diagnozowania i prognozowania 4,20 3,87 0,33 Umiejętności w zakresie analizy, syntezy, wnioskowania i raportowania Umiejętności w zakresie obsługi klienta 4,27 3,93 4,33 3,47 0,33 0,87 Umiejętności w zakresie pracy z komputerem w obszarze popularnych systemów operacyjnych i pakietów biurowych Umiejętności organizowania i kierowania pracą zespołu 4,73 4,60 3,93 3,67 0,3 0,27
Umiejętność samodzielnego krytycznego myślenia oraz rozwiązywania problemów 4,47 4,27 0,20 Umiejętność wdrażania zasad zarządzania 0,33 3,67 3,33 Znajomość języków obcych 3,60 3,53 0,07 Z wyników badań, wskazanych powyżej, wynikać może, że chociaż Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki w Jeleniej Górze wprowadza na rynek pracy absolwenta o odpowiedniej wiedzy, kompetencjach i umiejętnościach, to kształtowane są one na niewystarczającym poziomie. 2.3.Część trzecia kwestionariusza ankietowego graficzna prezentacja danych, interpretacja i wnioski W części trzeciej kwestionariusza ankietowego pracodawcy mieli możliwość wskazania, jakich specjalistów, w ich opinii, poszukuje rynek pracy. Na wykresie 8 zobrazowano rozkład odpowiedzi. Liczba odpowiedzi Specjalista ds. logistyki z językami obcymi Administratywista Urzędnik państwowy/samorządowy 2 Specjalista zarządzania i wyceny nieruchomości 4 Specjalista ds. rachunkowości 5 Specjalista ds. marketingu 3 Specjalista ds. controllingu 5 Pracownik recepcji Logistyk 8 Kadrowiec 3 Kadra zarządzająca hoteli i przedsiębiorstw turystycznych 2 Handlowiec 4 Finansista 6 Doradca strategiczny 2 Broker ubezpieczeniowy Audytor jakości i projektant systemów zapewnienia Analityk/ekonomista w instytucji finansowej 2 Analityk giełdowy Agent turystyczny 0 0 0 2 3 4 5 6 7 8 9 Wykres 8. Zapotrzebowanie na specjalistów zgłaszane przez rynek pracy w opinii pracodawców
Wnioski: W opinii ankietowanych pracodawców największym zainteresowaniem na rynku pracy cechują się: logistycy i finansiści. W dalszej kolejności pracodawcy poszukują lub będą poszukiwać specjalistów ds. rachunkowości oraz controllingu.