O BAŻANTACH WIEM WSZYSTKO - bank pytań do konkursu wiedzowego dla uczniów klas IV VI CZĘŚĆ I 1. Do jakiego gatunku należy bażant? Bażant jest przedstawicielem kuraków. 2. Skąd pochodzą bażanty? Bażanty wywodzą się z Azji. 3. Jaki tryb życia prowadzi bażant? Bażanty prowadzą z reguły naziemny, osiadły tryb. 4. Po czym można odróżnić samca od samicy? Samiec ma kolorowe upierzenie i długi ogon. 5. Z jakiego okresu pochodzą najstarsze szczątki bażanta? Najstarsze szczątki bażanta pochodzą sprzed 20 mln lat, z epoki miocenu. 6. Skąd pochodzą najstarsze odkryte szczątki bażanta? Najstarsze odkryte szczątki bażanta pochodzą z Chin, z prowincji Szantung. 7. Kiedy zostało zapoczątkowane wsiedlanie bażanta do Europy? Wsiedlanie bażanta do Europy zostało zapoczątkowane w starożytności. 8. Który kraj jako pierwszy prowadził hodowlę bażantów? Krajem, który jako pierwszy prowadził hodowlę bażantów była Grecja. 9. Kiedy powstały pierwsze hodowle bażantów? Około 500 lat przed naszą erą. 10. Kto, oprócz Greków, prowadził wsiedlanie bażantów? Rzymianie rozpowszechnili bażanta w Italii, 11. Dokąd przewędrował bażant z Italii? Z Italii bażant przewędrował do Francji, Niemiec i sąsiednich krajów europejskich. 12. Kiedy bażant pojawił się w obrębie krajów sąsiadujących z Polską? W XI wieku w Niemczech i Czechach, w XIV wieku w Austrii, a w XVI wieku na Węgrzech 13. Podaj cechę charakterystyczną bażanta kaukaskiego. Brak białej obroży wokół szyi 14. Kiedy sprowadzono bażanta z Chin? Około 1750 roku
15. Podaj cechę charakterystyczną bażanta z Chin. Biała obroża na szyi kogutów. 16. Jaki był główny cel sprowadzenia bażantów do krajów europejskich? Moda na prezentację tych pięknych ptaków w dworach i posiadłościach bogatych elit. 17. Z jakiego okresu pochodzą pierwsze informacje o występowaniu bażantów w Polsce? Z 1567 roku ze Śląska 18. Od kiedy bażant staje się bardziej rozpowszechniony w Polsce? Od XVII wieku staje się bardziej rozpowszechniony w posiadłościach magnackich i szlacheckich 19. Kiedy nastąpił rozwój powszechnej hodowli bażanta w Polsce? W XIX wieku. 20. Jak nazywają się hodowle bażantów? Woliery 21. Gdzie w Polsce najliczniej występują bażanty? W regionach centralnych i na południu kraju. 22. Czy bażant stanowi zagrożenie dla rodzimej fauny? Nie. 23. Czy poza Europą jeśli tak to gdzie hodowany jest i wsiedlany bażant? Tak. Przede wszystkim na obszarze Ameryki Północnej, Australii, Nowej Zelandii. 24. Czy gdziekolwiek stwierdzono negatywny wpływ bażanta na rodzimą przyrodę? Nie. 25. Wymień zasadnicze wymagania siedliskowe dla bażanta Zasadniczym wymaganiem siedliskowym dla bażanta jest dostęp do zróżnicowanego pożywienia oraz osłony przed wpływami atmosferycznymi i drapieżnikami. 26. Czy bażanty się przemieszczają? Koguty wykazują skłonność do jesienno-zimowych i wiosennych przemieszczeń. Kury są bardziej osiadłe. 27. Gdzie nocują bażanty? Na gałęziach w oddaleniu od pnia. Niekiedy za noclegowisko służą trzcinowiska. 28. Czy ptak ten chętnie lata?
Do lotu zrywa się niechętnie z łoskotem, leci nisko i szybko zapada na ziemię szukając ukrycia. 29. Jaki jest sposób ucieczki bażanta? Najchętniej ucieka na piechotę, wykorzystując każdą osłonę do ukrycia się. 30. Jak żyją bażanty? Przez cały rok zazwyczaj trzyma się w małych grupach. Stada są większe zimą. 31. Jak nazywają się bażancie zaloty Są to toki. 32. Kiedy rozpoczynają się bażancie zaloty? Trwają one od połowy marca do początkowych dni czerwca a czasem i do początku lipca. 33. Kiedy i ile przeciętnie jaj składa kura? Od kwietnia do czerwca samica składa 10 do 12 oliwkowo- brązowych jaj. (wyjątkowo do 18) w jednym gnieździe. 34. Jak długo trwa wysiadywanie jaj bażanta? Kura wysiaduje je 24 dni. 35. Czy jaja wysiadują samica i samiec? Nie. Bażanty nie prowadzą życia w parach. Samiec nie interesuje się ani budową gniazda, ani wysiadywaniem jaj, ani tak zwanym wodzeniem piskląt. 36. Jak zachowują się pisklęta po wylęgu? Po wylęgu pisklęta opuszczają gniazdo szybko nabywając zdolność poszukiwania pożywienia, ukrywania się. 37. Po jakim czasie młode bażanty próbują latać? Pod koniec drugiego tygodnia życia próbują podfruwywać, a po 3 tygodniach nocują na gałęziach drzew. 38. Jak długo pisklęta pozostają pod opieka samicy Około 80 dni. Jesienią stara rodzinne rozpadają się. 39. Po jakim czasie młode rozpoczynają pierzenie? Po 8-9 tygodniach od chwili wyklucia rozpoczynają pierzenie. 40. Więcej wykluwa się kur czy kogutów? W lęgu wykluwa się tyle samo kur co kogutów. 41. Jakiego wieku dożywa bażant?
Około 11-12 lat. 42. Jaki był wiek najstarszego, zaobserwowanego bażanta? Najstarszy bażant, którego zaobserwowano, miał 27 lat. Tak dokładne oznaczenie wieku osobnika jest rzadką możliwością w przypadku innych ptaków. 43. Ile wynosi wielkość odcisku stopy (tropu) dorosłego bażanta? 7 centymetrów 44. Ile waży dorosły bażant samiec a ile samica? Masa ciała samca do 1,5 kg, samicy do 1 kg. 45. Ile wynosi długość samca a ile samicy (z ogonem)? Długość ciała ok. 68-80 cm, kogut ok. 85-95 cm łącznie z ogonem 46. Czy bażanty należy dokarmiać? Dla bażantów buduje się podsypy. Bażant wymaga opieki zimą, gdyż nie posiada upierzenia zimowego, opierzonych nóg i ma małą warstwę podskórną tłuszczu. 47. Co to są gastrolity i do czego są potrzebne bażantom? Bażanty są ziarnojadami i do trawienia twardego ziarna potrzebują gastrolitów, czyli drobnych kamyczków żwiru. 48. Czy piasek służy bażantom tylko jako gastrolit? Nie. Jest on wykorzystywany także jako babrzysko do pozbywania się pasożytów z upierzenia. 49. Ile odmian występuje wśród bażantów? Wśród bażantów występuje około 40 odmian. CZĘŚĆ II 1. Wymień minimum trzy, oprócz bażanta, kuraki występujące w Polsce? Są to: cietrzew, głuszec, jarząbek, przepiórka, kuropatwa, W styczniu 2016 roku zaobserwowano jednego dropia w Małopolsce uważano, że ostatni drop w Polsce padł w 1989 roku. Drop to piękny, duży ptak. Największy w Europie. Jeden z najcięższych latających ptaków na świecie. 2. Jakie tereny zasiedlał bażant w czasach prehistorycznych? Środkowa Azja od Kaukazu tj.: zachodnia Gruzja, zachodnie wybrzeże Morza Kaspijskiego, Armenia, Azerbejdżan i obszary położone na wschód od północnych stoków Himalajów po Mandżurię, Koreę, Wietnam. wieku na Węgrzech 3. Jaką formę bażanta sprowadzono początkowo do Europy?
Formę kaukaską z obszarów Kalchidy tereny obecnej Gruzji, położonej na wschodnich wybrzeżach Morza Czarnego 4. Jakie są czynniki decydujące o liczebności bażantów? Są to głównie czynniki naturalne, przede wszystkim drapieżnictwo lisów, jenotów, ptaków krukowatych i coraz częściej dzików, wydr oraz niekorzystne zmiany siedliskowe. 5. Opisz wygląd bażanta koguta. Ptak wielkości zbliżonej do kuru domowej. Ma zróżnicowane, intensywne kolory upierzenia z przewagą czerwieni, mieniącej się zieleni na głowie i szyi oraz popielatymi skrzydłami. Ogon bażanta jest długi, schodkowany. Sterówki ogona jaśniejsze, poprzecinane poprzecznymi, ciemnymi kreskami. Większość bażantów ma białą obrożę na szyi. Rzadko, ale można też spotkać pochodzącego z Japonii bażanta o upierzeniu ciemno zielonym 6. Opisz wygląd bażanta kury. Samica bażanta ubarwiona jest skromnie: szaro-brązowa z ciemnymi łuskowaniami i krótszym od samca ogonem. Jest mniejsza od samca. 7. Opisz wygląd młodego ptaka bażanta. Są podobne do samicy: szaro-brązowa z ciemnymi łuskowaniami. Od około trzeciego tygodnia życia u młodych kogutów zaczynają stopniowo wyrastać barwne pióra. 8. Jakie jest optymalne siedlisko bażanta? Bażant preferuje okolice rzadziej zasiedlone przez ludzi, obfitujące w zarośla, zagajniki i świetliste lasy, często wybiera okolice podmokłych łąk z rzekami i strumieniami w krajobrazie. Lubi zarośla trzcinowe lub wiklinowe. W krajobrazie rolniczym chętni wybiera zakrzewione remizy z kępami drzew i krzewów. 9. Co jedzą bażanty? Bażant jest typowym kurakiem, niemal wszystkożernym. Potrzebuje dziennie około 70 do 130 gramów pokarmu. Dość odporny na głód w okresie braku pożywienia zimą. Rodzaj pożywienia wielce różnorodny uzależniony od dostępności w danym siedlisku i zmienny w zależności od pory roku oraz wieku. Ptak ten żywi się bardzo zróżnicowanie: lubi pokarm roślinny- nasiona, korzenie, kłącza, owoce oraz pokarm zwierzęcy- owady latające, dżdżownice, ślimaki, bardzo chętnie zjada szkodliwą dla upraw stonkę. 10. Jak wyglądają bażancie zaloty? W zajmowanym rewirze kogut w kilku miejscach pieje głośnym kokok w połączeniu z łopotaniem skrzydłami. Przesiaduje wówczas na eksponujących miejscach terenu: kretówce, kopcu mrowiska, na kamieniach. Takie zachowanie ma na celu przede wszystkim zwabienie kur, ale także odstraszenie innych kogutów. 11. Jak wygląda zakładanie gniazda?
Sanice zakładają gniazda bez udziału kogutów. Bażant swoje gniazdo buduje na ziemi w wygniecionej trawie lub pod osłoną krzewu. Jest to dołek naturalny lub wygrzebany, skąpo wysłany drobnym, suchymi trawami i ma średnicę około 24 centymetrów. Zakłada je najchętniej w zaroślach śródpolnych potoków, w rejonie oczek wodnych, zastoisk i rozlewisk łąkowych z trzcinowiskami. 12. Jak można określić wiek bażanta? Wiek bażanta poznaje się po długości pazurów i ostrodze. Młody bażant ma pazury długości do 10 mm, zaś stary nawet do 18 mm Ostroga u młodego bażanta jest mała i ruchoma, a u starego długa i ostra, sztywna (długość ok.11 mm). Ponadto na ostrodze od drugiego roku życia pojawiają się zrogowaciałe pierścienie, co roku jeden, i tak n p 2 pierścienie ma kogut trzyletni. 13. Co to jest bażantarnia? Bażantarnia ogrodzony teren, na którym hodowano bażanty. Wewnątrz, wśród drzew i krzewów, były zabudowania mieszkalne bażantarnika i ogrzewane w zimie pomieszczenia dla bażantów. 14. Czy bażanty są pod ochroną? Kury objęte są całoroczną ochroną, ale nie odnosi się to do ośrodków hodowli zwierzyny. Polowanie na bażanty-koguty dozwolone jest w okresie od 30 września do końca lutego. PYTANIA DODATKOWE NA KONKURS WIEM WSZYSTKO O BAŻANTACH 1. Jaki dźwięk wydaje kura bażanta? 2. Co to znaczy, że pisklęta bażancie nie wydzielają tzw. odwiatru? 3. Jak długo pisklęta bażancie nie wydzielają tzw. odwiatru? 4. Od czego zależy liczba jaj składanych przez samicę bażanta? 5. Czy bażant kura opuszcza gniazdo przed drapieżnikiem? 6. Czy bażant jest gatunkiem pospolitym, czy rzadkim? 7. Jaka jest obecnie populacja bażanta w Polsce? 8. Opisz wygląd podsypu dla bażantów. 9. Jak nazywają się urządzenie łowieckie służące do dokarmiania bażantów?