WSTĘP CELE I ZADANIA PMŚ STRUKTURA FUNKCJONALNA PMŚ BLOK: PRESJE. BLOK: STAN

SPIS TREŚCI strona WSTĘP......3 1. CELE I ZADANIA PMŚ...3 2. STRUKTURA FUNKCJONALNA PMŚ...4 3. BLOK: PRESJE......5 4. BLOK: STAN...9 4.1. Podsystem monitoringu jakości powietrza...9 4.1.1. Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych...27 4.2. Podsystem monitoringu jakości wód..28 4.2.1. Monitoring jakości śródlądowych wód powierzchniowych...28 4.2.1.1. Monitoring rzek...29 4.2.1.2. Monitoring jezior...45 4.2.1.3. Monitoring wód przejściowych i przybrzeżnych...55 4.2.2. Monitoring jakości wód podziemnych...69 4.3. Podsystem monitoringu jakości gleby i ziemi...73 4.4. Podsystem monitoringu przyrody... 74 4.5. Podsystem monitoringu hałasu...75 4.6. Podsystem monitoringu pól elektromagnetycznych...81 4.7. Podsystem monitoringu promieniowania jonizującego...85 5. BLOK: OCENY I PROGNOZY... 86 6. SYSTEM JAKOŚCI W PMŚ...87 6.1. System jakości w monitoringu jakości powietrza......87 6.2. System jakości w monitoringu wód... 87 6.3. System jakości w monitoringu hałasu......88 6.4. System jakości w monitoringu pól elektromagnetycznych......88 7. SYSTEM INFORMATYCZNY PMŚ...88 8. KOSZT MONITORINGU W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM...90

WSTĘP Państwowy Monitoring Środowiska PMŚ) jest systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku Art.25 ust.2 ustawy Prawo ochrony środowiska). Zgodnie z artykułem 23 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, Państwowy Monitoring Środowiska jest realizowany na podstawie wieloletnich programów opracowanych przez GIOŚ oraz wojewódzkich programów monitoringu, zatwierdzonych przez GIOŚ i opracowanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Zadania realizowane w ramach systemu były określane w wieloletnich programach PMŚ, zatwierdzanych przez kierownictwo Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Pierwszy program PMŚ obejmował lata 1992-1993, kolejne realizowane były w latach 1994-1997, 1998 2002 i 2003-2005. W roku 2006 obowiązywał jedynie roczny program, jako pomostowy, co było podyktowane m.in. koniecznością zharmonizowania terminów PMŚ z opracowywanym nowym Narodowym Planem Rozwoju i zawartym w nim Sektorowym Programem Operacyjnym Infrastruktura i ochrona środowiska. Obecny system PMŚ składa się z trzech bloków; bloku-presje odpowiadającego dotychczasowemu blokowi-emisje), bloku-stan odpowiadającego dotychczasowemu blokowi-jakość środowiska) oraz bloku-oceny i prognozy określających rodzaje i intensywność oddziaływania na środowisko przy pomocy wybranych wskaźników środowiskowych lub jeszcze wyraźniej wskaźników zrównoważonego rozwoju. Projekt,,Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2007-2009 stanowi podstawę do opracowania wojewódzkich programów monitoringu środowiska na rok 2007. Program obejmuje przede wszystkim zadania dotyczące badania i oceny poszczególnych elementów środowiska wynikające z prawodawstwa UE przetransponowanego już do prawa krajowego. Biorąc pod uwagę fakt, iż w 2007 roku będą miały miejsce zmiany prawodawstwa dotyczącego monitoringu jakości prawie wszystkich komponentów środowiska, ewentualne zmiany i uzupełnienia Programu Monitoringu Środowiska województwa zachodniopomorskiego na lata 2007 2009 będą wprowadzane w formie aneksów do niniejszego programu. 1. CELE I ZADANIA PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA Celem PMŚ, zgodnie z art.25 ust.3 ustawy Prawo ochrony środowiska, jest wspomaganie działań na rzecz ochrony środowiska poprzez systematyczne informowanie organów administracji i społeczeństwa o: jakości elementów przyrodniczych, dotrzymywaniu standardów jakości środowiska określonych przepisami oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów; występujących zmianach jakości elementów przyrodniczych i przyczynach tych zmian, w tym powiązaniach przyczynowo skutkowych występujących pomiędzy emisjami i stanem elementów przyrodniczych. Informacje wytworzone w ramach PMŚ, a także przez WPMŚ, wykorzystywane są przez jednostki administracji rządowej i samorządowej dla potrzeb operacyjnego zarządzania środowiskiem. Wykorzystywane są także do celów monitorowania skuteczności działań i strategicznego planowania w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju na wszystkich poziomach zarządzania. W ramach PMŚ pozyskiwane są informacje niezbędne do obsługi międzynarodowych zobowiązań Polski, w tym procesu integracji z UE, jak również zadań wynikających ze współpracy z Europejską Agencją Środowiska oraz OECD. Zadania PMŚ w zakresie gromadzenia i sporządzania informacji dotyczących stanu środowiska, do przekazania których Polska jest zobowiązana, uzyskały podstawę prawną poprzez przepisy art.1 p.10 ustawy z dnia 18 maja 2005 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. PMŚ zapewnia także dane podlegające udostępnieniu w myśl przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska, regulujących sprawy swobodnego dostępu do informacji. 3

2. STRUKTURA FUNKCJONALNA PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA Państwowy Monitoring Środowiska jest systemem składającym się z bloków i podsystemów. Strukturę funkcjonalną prezentuje poniższy rysunek: informacja o środowisku Blok oceny i prognozy Blok stan Podsystemy Blok presje 1. Monitoring jakości powietrza 2. Monitoring jakości wód 3. Monitoring jakości gleby i ziemi Dane dot. czynników sprawczych np. działalności społ.-gosp., warunków meteorologicznych, hydrologicznych, napływów transgranicznych 4. Monitoring przyrody 5. Monitoring hałasu 6. Monitoring pól elektromagnetycznych 7. Monitoring promieniowania jonizującego Państwowy Monitoring Środowiska W Państwowym Monitoringu Środowiska wyróżnia się trzy podstawowe bloki: blok- presje, blok-stan oraz blok-oceny i prognozy różniące się istotnie pod względem funkcji jakie pełnią w systemie. Zadania w ramach bloku - stan będą realizowane w ramach podsystemów: monitoring jakości powietrza, monitoring jakości wód, monitoring jakości gleby i ziemi, monitoring przyrody, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych i monitoring promieniowania jonizującego. W ramach bloku presje będą pozyskiwane i gromadzone informacje o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do środowiska, a w szczególności informacje o emisjach pozyskiwane z systemu administracyjnego, statystyki publicznej oraz wytwarzane przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Podstawowym blokiem w systemie PMŚ jest blok-stan, w ramach którego będą wytwarzane i gromadzone dane pierwotne, dotyczące stanu poszczególnych elementów środowiska; w oparciu o zgromadzone dane wykonywane będą oceny dla poszczególnych komponentów. Programy pomiarowobadawcze realizowane będą w ramach siedmiu podsystemów reprezentujących poszczególne komponenty środowiska lub specyficzne oddziaływania. 4

Informacje gromadzone w ramach bloków presje i stan zasilą blok- oceny i prognozy, w ramach którego będą wykonywane zintegrowane oceny i prognozy stanu środowiska, analizy przyczynowoskutkowe wiążące istniejący stan środowiska z czynnikami kształtującymi ten stan, mającymi swoje źródło w społeczno-gospodarczej działalności człowieka. 3. BLOK PRESJE Zadania Państwowego Monitoringu Środowiska określone ustawą Prawo Ochrony Środowiska wskazują na konieczność włączenia do jego zasobów informacyjnych danych o rodzajach i ilości substancji i energii wprowadzanych do powietrza, wód, gleby i ziemi oraz informacje dotyczące wytwarzania i gospodarowania odpadami. Podobnie jak w poprzednich cyklach, również w obecnym Programie PMŚ zakłada się, iż blok-presje będzie zasilany głównie danymi wytwarzanymi w ramach innych systemów lub obowiązków wykonywanych z mocy prawa przez inne organa administracji lub podmioty gospodarcze. Istotnym źródłem danych o emisjach będzie system statystyki publicznej, ale rola systemu statystycznego będzie się stopniowo zmniejszała na rzecz systemów administracyjnych, które staną się wkrótce głównym źródłem danych o emisjach. Ponadto blok - presje w 2007 roku będzie zasilany danymi o emisjach pochodzącymi od podmiotów gospodarczych, które zgodnie z art. 149 ust. 1 oraz art. 286 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska Dz. U. nr 62, poz. 627 z późn. zm.) są zobligowane do przekazywania informacji o emisjach Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska. Istotnym źródłem informacji o presjach będą również raporty od podmiotów objętych rozporządzeniem nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń PRTR) i zmieniającego dyrektywę Rady 91/689/EWG i 91/61/WE Dz. Urz. UE L 33 z 4.02.2006, str. 1). Pozyskiwane informacje będą weryfikowane, gromadzone i wykorzystywane przede wszystkim do: analizy stanu i trendów zanieczyszczeń poszczególnych komponentów środowiska; rozwijania metod obliczeniowych i innych metod uzupełniających w systemie oceny i prognoz jakości poszczególnych komponentów środowiska; weryfikacji i rozwoju programów i sieci pomiarowych; wspomagania prac dotyczących strategii i programów ochrony poszczególnych elementów środowiska oraz oceny skuteczności działań w zakresie ochrony środowiska. W celu pozyskania możliwie szerokiej i wiarygodnej informacji o antropogenicznych presjach na środowisko, w ramach bloku - presje będą realizowane zadania związane z pozyskiwaniem informacji o: źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do powietrza dla potrzeb oceny rocznej i wstępnej jakości powietrza; źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do wód lub do ziemi oraz o poborach wód; krajowych emisjach zanieczyszczeń do powietrza i do wód; źródłach emisji energii odprowadzanych do środowiska; oraz informacji niezbędnych do oceny gospodarki odpadami. Ponadto w ramach bloku-presje będzie prowadzona ewidencja odpadów niebezpiecznych w roku 2007, oraz wykonywane będą zbiorcze zestawienia zarejestrowanych terenów, na których wystąpiło przekroczenie standardów jakości gleby i ziemi. 5

Zadanie: Pozyskiwanie informacji o źródłach i ładunkach substancji dla potrzeb rocznej i wstępnej oceny jakości powietrza W ramach bloku presje, w latach 2007 2009, gromadzone będą przez WIOŚ w Szczecinie, dane o źródłach i wielkościach emisji zanieczyszczeń objętych systemem oceny jakości powietrza, a także zanieczyszczeń określonych przez dyrektywę 2004/107/WE dotyczącą metali ciężkich As, Cd i Ni) oraz benzo-a-pirenu. Inwentaryzacja emisji zanieczyszczeń na poziomie województwa, będzie przeprowadzana przez wojewódzki inspektorat ochrony środowiska na podstawie danych zbieranych w wyniku działalności kontrolnej oraz danych przekazywanych od prowadzących instalacje, objętych obowiązkiem prowadzenia pomiarów wielkości emisji i przekazywania ich wyników do WIOŚ. Kolejnym źródłem informacji będą dane pochodzące od podmiotów gospodarczych, na podstawie art. 149 ust 1. i art. 286 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, które zobowiązane są do przekazywania danych o emisjach dla WIOŚ. Ponadto, istotną bazę informacji o emisjach stanowić będą raporty sporządzane przez prowadzących instalacje wymagające pozwolenia zintegrowanego zgodnie z wymogami dyrektywy 96/61/EC w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń IPPC). Przeprowadzenie inwentaryzacji emisji zanieczyszczeń wynika także z potrzeby wykonania oceny jakości powietrza i jest konieczne, aby wykonać obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. W latach: 2007 2009 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie, kontynuował będzie prace związane z obliczeniami modelowymi w oparciu o wymaganą inwentaryzację emisji. Do realizacji tego zadania planuje się: aktualizację baz danych o emisjach emisje: punktowa, powierzchniowa, liniowa), wykorzystując informacje z różnych źródeł: dane o opłatach, dane statystyczne Główny Urząd Statystyczny), wykorzystanie dostępnych wyników z automatycznych pomiarów emisji funkcjonujących w województwie. Informacje o emisjach ze źródeł powierzchniowych pozyskiwane z danych administracji samorządowej i instytucji zajmujących się dystrybucją ciepła. Informacje o emisjach ze źródeł liniowych natężenie ruchu pojazdów) przekazywane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, Zarządy Dróg Powiatowych, Urzędy Miejskie i inne instytucje. Pozyskiwane dane zawierać będą także zanieczyszczenia objętych dyrektywą 2004/107/WE dotyczącą metali ciężkich As, Cd i Ni) oraz benzo-a-pirenu; aktualizację baz danych o emisjach punktowych w oparciu o raporty od podmiotów objętych rozporządzeniem nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń PRTR) i zmieniającego dyrektywę Rady 91/689/EWG i 91/61/WE; uzyskiwanie niezbędnych danych meteorologicznych pochodzących z numerycznej prognozy pogody, dostępnych w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania ICM) Uniwersytetu Warszawskiego; pozyskiwanie danych o napływie emisji na obszar województwa zachodniopomorskiego z terenów Niemiec Brandenburgia i Meklemburgia Pomorze Przednie), w ramach współpracy ze stroną niemiecką. Zadanie: Pozyskiwanie informacji o źródłach emisji energii odprowadzanych do środowiska W celu zwiększenia zasobów informacji na temat stanu zanieczyszczenia środowiska, spowodowanego emisją energii do środowiska, na poziomie wojewódzkim będą gromadzone informacje dotyczące źródeł hałasu oraz sztucznie wytwarzanego promieniowania elektromagnetycznego. Pozyskane informacje będą gromadzone w wojewódzkich bazach danych, a następnie będą przekazywane do centralnej bazy danych do GIOŚ. Ust.1 ustawy Poś., źródłem danych będą także mapy akustyczne o których mowa w art. 118 ust. 4 i 5 ww. ustawy. Część opisowa mapy będzie m. in. obejmowała identyfikację i charakterystykę źródeł hałasu, a część graficzna będzie charakteryzowała hałas emitowany z poszczególnych źródeł. Mapy akustyczne będą zatem również istotnym zobrazowaniem presji na środowiska spowodowanej emisją hałasu. 6

Wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska będą również gromadziły informacje na temat źródeł promieniowania elektromagnetycznego, mogących znacząco oddziaływać na środowisko, do których zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku, w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko Dz. U. nr 257, poz. 2573) zalicza się: stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne, o napięciu znamionowym wynoszącym nie mniej niż 220 kv, o długości nie mniejszej niż 15 km; instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, emitujące pola elektromagnetyczne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 100 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 khz do 300 GHz. Dane na temat źródeł promieniowania elektromagnetycznego będą przekazywane przez WIOŚ do GIOŚ, celem sukcesywnego tworzenia bazy źródeł PEM w skali całego kraju. Dane na temat źródeł PEM będą aktualizowane raz na rok. Zadanie: Pozyskiwanie informacji o źródłach i ładunkach substancji odprowadzanych do wód lub do ziemi oraz o poborach wód. Na poziomie wojewódzkim podsystem emisji zanieczyszczeń do wód może być zasilany danymi gromadzonymi przez wojewódzkie inspektoraty, między innymi w ramach działalności kontrolnej. Do gromadzenia danych wykorzystane będą także informacje pochodzące od prowadzących instalacje, którzy są zobowiązani do prowadzenia pomiarów wielkości emisji i przekazywania ich wyników do WIOŚ, oraz wojewódzkie bazy informacji o korzystaniu ze środowiska, tworzone na podstawie ewidencji, prowadzonej przez podmioty korzystające ze środowiska, w zakresie ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej, oraz ilości, stanu i składu ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi. Zarówno na poziomie kraju, jak i na poziomie województw, do celów związanych z ogólną analizą trendów, w dalszym ciągu będą wykorzystane zagregowane dane o emisjach do wód pochodzące z systemu statystyki publicznej. Zadanie: Pozyskiwanie informacji o krajowych emisjach zanieczyszczeń do wód Celem zadania jest dokumentowanie rodzaju i ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do wód, niezbędnych do: identyfikacji głównych źródeł zanieczyszczeń, weryfikacji sieci monitoringu diagnostycznego i operacyjnego, modyfikacji programów monitoringu stosownie do stanu presji na obszarze zlewni, śledzenia zmian w obciążeniu dorzeczy ładunkami zanieczyszczeń odprowadzanych do wód, wspomagania prac dotyczących strategii i programów redukcji emisji. Do czasu pełnego wdrożenia zapisów znowelizowanego Prawa wodnego, na poziomie krajowym, kontynuowane będą prace związane z aktualizacją i rozszerzeniem informacji o punktowych i rozproszonych źródłach zanieczyszczeń. Dane te posłużą do weryfikacji sieci monitoringu wód powierzchniowych. Zbiór danych o emisjach do wód powstał w związku z realizacją projektu pod nazwą: Czwarta Okresowa Ocena Ładunków Zanieczyszczeń odprowadzanych do Morza Bałtyckiego Program PLC-4) i został zapisany w formie bazy danych i opracowań. Aktualizacja informacji i wyników pomiarów dla potrzeb kolejnego programu - PLC-5, w tym gromadzenie danych o punktowych i obszarowych zrzutach zanieczyszczeń oraz szacowanie ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do Morza Bałtyckiego za rok 2007 przewidziane są na lata 2007/2008. 7

Zadanie: Prowadzenie zbiorczych zestawień terenów, na których wystąpiło przekroczenie standardów jakości gleby i ziemi W celu zwiększenia zasobów informacji na temat stanu zanieczyszczenia gleb środowiska, spowodowanego działalnością człowieka, na poziomie wojewódzkim będą gromadzone informacje dotyczące terenów, na których występują przekroczenia standardów jakości gleb i ziemi. Identyfikacja terenów, na których wystąpiło przekroczenie standardów jakości gleby i ziemi, będzie oparta na działaniach monitoringowych o charakterze lokalnym. Prowadzenie okresowych badań jakości gleby i ziemi jest zadaniem starosty art. 109 ustawy Poś). Na poziomie województwa prowadzony będzie rejestr terenów, na których wystąpiło przekroczenie standardów jakości gleby i ziemi. Rejestr ten będzie zasilany informacjami pozyskiwanymi przez WIOŚ od starostów na temat wyników prowadzonych przez nich badań gleby i ziemi oraz informacjami uzyskiwanymi przez Inspekcję Ochrony Środowiska w ramach wojewódzkiego monitoringu gleb oraz działalności kontrolnej, a także informacjami od wojewodów w zakresie występowania szkód względem powierzchni ziemi. Zbiorcze rejestry wojewódzkie w cyklu rocznym będą przekazywane do GIOŚ. Funkcjonowanie tego mechanizmu, włączonego do zadań PMŚ, wymaga współdziałania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska ze służbami starosty oraz wojewodą. Zakres zadania obejmuje również wypełnienie zobowiązań Polski wynikających z rozporządzenia Rady 1210/90/EWG z dnia 7 maja 1990 roku w sprawie utworzenia EAŚ i Europejskiej Sieci Informacji i Obserwacji Środowiska EIONET) Dz.U.L 120 z dnia 11.05.1990 r.) oraz wieloletniego programu EAŚ na lata 2004-2008, który uwzględnia przekazywanie informacji dotyczących lokalnych skażeń gruntów. Dodatkowo informacja krajowa o terenach zanieczyszczonych będzie pomocna we wdrażaniu założeń Tematycznej Strategii Ochrony Gleb w Europie, a następnie Ramowej Dyrektywy Glebowej. Zadanie: Ocena gospodarki odpadami Pozyskiwanie danych niezbędnych do oceny gospodarki odpadami prowadzone jest na podstawie ustawy Poś oraz na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach Dz.U. z 2001 r. Nr 62, poz.628 z pózn. zm.). Ich analiza i ocena diagnozuje stan gospodarki odpadami w województwie oraz informuje o zauważalnych trendach zmian i ich przyczynach. Podstawowych źródłem danych w zakresie odpadów przemysłowych na poziomie województwa w latach 2008-2009) stanowić będzie wojewódzka baza o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami, prowadzona przez marszałka, do której dostęp ma zagwarantowany Inspekcja Ochrony Środowiska. Do czasu uzyskania wiarygodnych danych z systemu administracyjnego źródłem danych o gospodarowaniu odpadami stanowić będzie wojewódzka baza SIGOP-W prowadzona przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska pozyskanie danych za rok 2006). Na poziomie województwa stan gospodarki odpadami będzie prezentowany również w oparciu o własne dane Inspekcji Ochrony Środowiska, gromadzone w ramach działalności kontrolnej oraz informacje zgromadzone w inspekcyjnych bazach o składowiskach i spalarniach odpadów. W ramach tego zadania w Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska gromadzone są również informacje dotyczące monitoringu składowisk, które corocznie przesyłane są przez zarządzających składowiskami w zakresie określonym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 roku, w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów Dz.U. z 2002 r. Nr 220 poz. 1858). Zadanie: Ewidencja odpadów niebezpiecznych Zasadniczym celem jest dostarczenie informacji o stanie gospodarki odpadami wytwarzanie, odzysk, unieszkodliwianie) w województwie, poszczególnych powiatach i gminach zauważalnych trendach i ich przyczynach. Dane do monitoringu odpadów niebezpiecznych gromadzone będą analogicznie do lat ubiegłych) na podstawie dobrowolnych ankiet wypełnianych corocznie przez producentów odpadów. Informacje o wytwarzaniu, wykorzystaniu i unieszkodliwianiu odpadów niebezpiecznych zbierane i gromadzone będą w wojewódzkiej bazie SIGOP-W) przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, a na- 8

stępnie przekazywane za pośrednictwem GIOŚ do Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Oddziału Zamiejscowego Centrum Gospodarki Odpadami w Katowicach, celem przeprowadzenia weryfikacji oraz połączenia w bazę krajową SIGOP-K. W związku z wprowadzaniem nowego systemu zbierania danych o odpadach, opartego na źródłach administracyjnych, rok 2007 będzie ostatnim rokiem funkcjonowania bazy SIGOP zebranie danych o odpadach niebezpiecznych za rok 2006). Założenie to zostało uwzględnione w Programie Badań Statystycznych na rok 2007. W latach 2008-2009 źródłem danych o gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi będzie wojewódzka baza danych o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami, do której dostęp ustawowo zagwarantowany mają organy Inspekcji Ochrony Środowiska. 4. BLOK STAN 4.1. PODSYSTEM MONITORINGU JAKOŚCI POWIETRZA Przedstawiony poniżej program monitoringu jakości powietrza, przewidziany do realizacji w województwie zachodniopomorskim w latach 2007 2009, stanowi wariant optymalny, zgodny z wynikami ocen wstępnych. Część zadań, dotycząca monitoringu: dwutlenku siarki, dwutlenku i tlenków azotu, pyłu cząsteczkowego, ołowiu, benzenu, tlenku węgla i ozonu w powietrzu - stanowi kontynuację z lat poprzednich. W programie są też uwzględnione nowe zadania związane z rozszerzeniem obowiązków w zakresie monitoringu, oceny i zarządzania jakością powietrza o nowe zanieczyszczenia: arsen, kadm, rtęć, nikiel i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Podsystem monitoringu jakości powietrza obejmuje działania związane z pozyskiwaniem, gromadzeniem, analizowaniem i upowszechnianiem informacji o poziomach substancji zanieczyszczających w powietrzu. W ramach tego podsystemu będą wytwarzane i gromadzone dane pierwotne dotyczące stanu jakości powietrza na obszarach stref województwa zachodniopomorskiego. Programy pomiarowe oraz obliczenia modelowe realizowane będą zgodnie z wynikami oceny wstępnej dla poszczególnych zanieczyszczeń. W oparciu o zgromadzone dane wykonywane będą obowiązkowe oceny jakości powietrza. Badanie i ocena poziomu substancji w powietrzu jest zadaniem Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Pozyskiwane informacje oraz wykonywane oceny jakości powietrza przekazywane są do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, zgodnie z rozporządzeniem MŚ z dnia 5.04.2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza. Monitoring jakości powietrza zapewnia także dane podlegające udostępnianiu w myśl przepisów ustawy - Prawo ochrony środowiska, regulujących sprawy swobodnego dostępu do informacji. Podstawy prawne Przywołane w tym punkcie przepisy prawne dotyczą zarówno istniejących jak też projektowanych aktów prawnych, w przekonaniu, że projektowane akty prawne zostaną uchwalone w 2007 r. Należy jednak zaznaczyć, iż u podstaw wszystkich działań monitoringowych leżą ogólne kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska dotyczące organizowania, koordynowania i prowadzenia badań jakości środowiska oraz obserwacji i oceny jego stanu zapisane w art. 2 ustawy z dnia 20 lipca 1991r. o Inspekcji Ochrony Środowiska tj., Dz. U. z 2002 r. nr 112 poz.982 z późn. zm.). Podstawę do opracowania Wojewódzkiego Programu Monitoringu Środowiska na 2007 r. w części dotyczącej monitoringu jakości powietrza, stanowi Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2007-2009 opracowany w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska. Program wojewódzki został opracowany w porozumieniu z jednostkami uczestniczącymi w systemie oceny jakości powietrza: z Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym Województwa Zachodniopomorskiego oraz z Zespołem Elektrowni Dolna Odra. Zadania ujęte w tym programie są związane z realizacją zobowiązań w zakresie badania i oceny jakości powietrza wynikających z prawodawstwa Unii Europejskiej przetransponowanego do prawa kra- 9

jowego w latach poprzednich a także podpisanych i ratyfikowanych przez Polskę konwencji oraz innych potrzeb wynikających z polityki ekologicznej Państwa. Przedstawiony program został sformułowany w oparciu o następujące przepisy polskiego prawa, do którego implementowano prawo wspólnotowe Unii Europejskiej: ustawa z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz.U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z późn. zm.) art. 85-95; rozporządzenie MŚ z dnia 6.06.2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu Dz.U. Nr 87, poz. 798); rozporządzenie MŚ z dnia 6.06.2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji Dz. U. Nr 87, poz. 796); rozporządzenie MŚ z dnia 5.04.2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza Dz. U. Nr 63, poz. 445); rozporządzenie MŚ z dnia 1.10.2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku Dz. U. Nr 176, poz. 1453); rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza - projekt wstępny z dnia 20.11.2006 r.; Cel funkcjonowania monitoringu jakości powietrza Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości powietrza, zgodnie art. 26 ustawy Poś., jest zapewnienie informacji i danych dotyczących poziomów substancji w otaczającym powietrzu oraz wyników analiz i ocen w zakresie przestrzegania standardów jakości powietrza. Zgodnie z art. 94 ustawy Poś, uzyskane dane będą przekazywane Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska. Dane pozyskane w ramach podsystemu stanowić będą podstawę do zarządzania jakością powietrza w województwie. Wyniki badań i rocznej oceny jakości powietrza będą wykorzystane przez wojewodę od 1 stycznia 2008 zgodnie z zapisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej Dz.U. nr 175 poz.1462, art. 19 ust.2) przez marszałka) do opracowania programów ochrony powietrza w strefach wskazanych do ich wykonania oraz do monitorowania skuteczności wcześniej opracowanych programów. Wyniki ocen rocznych za 2006, 2007 i 2008 r. wykonanych przez WIOŚ posłużą GIOŚ do wykonania zbiorczych ocen jakości powietrza w Polsce dla tych lat i będą stanowić podstawę do kształtowania polityki w zakresie ochrony powietrza w kraju. Raport z oceny rocznej jakości powietrza oraz wyniki badań jakości powietrza posłużą także do wypełnienia obowiązków sprawozdawczych wynikających z: dyrektywy Rady 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego powietrza w zakresie wyników oceny i klasyfikacji stref); dyrektywy Rady 1999/30/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. w sprawie wartości dopuszczalnych dla SO 2, NO 2, NOx, pyłu cząsteczkowego i ołowiu w powietrzu atmosferycznym; dyrektywy 2000/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2000 r. w sprawie wartości dopuszczalnych benzenu i tlenku węgla w otaczającym powietrzu; dyrektywy 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ozonu w otaczającym powietrzu, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu, decyzji Komisji Europejskiej 2004/461/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustanawiającej kwestionariusz do corocznego raportowania dotyczącego oceny jakości powietrza otaczającego zgodnie z dyrektywami Rady 96/62/WE i 1999/30/WE i dyrektywami Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/69/WE i 2002/3/WE, decyzji Rady 97/101/WE z dnia 27 stycznia 1997 r. ustanawiające system wzajemnej wymiany informacji i pochodzących z sieci i poszczególnych stacji dokonujących pomiarów zanieczyszczeń otaczającego powietrza w państwach członkowskich. 10

Zadanie: Pomiary i ocena jakości powietrza Program monitoringu jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim, planowany do realizacji w latach 2007-2009 Przepisy prawne definiują system oceny jakości powietrza oparty na klasyfikacji stref w województwie. Strefami są powiaty bądź aglomeracje. Sposób funkcjonowania wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza w latach 2007-2009 uwzględnia fakt, iż począwszy od 2008 r. roczna ocena jakości będzie wykonywana w oparciu o nowy układ stref dla O 3, PM10, Pb, As, Cd, Ni i Ba)P w PM10. Obszary stref, w których od 2008 r. dokonywać się będzie ocen jakości powietrza dla poszczególnych substancji zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza - projekt wstępny z dnia 20.11.2006 r. Wprowadzenie możliwości podziału na strefy w zależności od rodzaju zanieczyszczenia ma na celu przede wszystkim optymalizację działań monitoringowych. Umożliwi to m.in. zróżnicowanie struktury sieci pomiarowych w zależności od zanieczyszczenia i jego charakterystyki. W rozporządzeniu tym, odrębnie zdefiniowano granice obszaru stref. w odniesieniu do poszczególnych grup zanieczyszczeń: Dla tlenków azotu, dwutlenku siarki, benzenu i tlenku węgla został utrzymany dotychczasowy podział na strefy, czyli dla tych zanieczyszczeń strefę stanowić będzie w dalszym ciągu aglomeracja oraz obszar powiatu nie wchodzący w skład aglomeracji. W przypadku województwa zachodniopomorskiego jest to więc 21 stref - 1 aglomeracja Szczecin) i 20 powiatów Tabela 4.1.1); Tabela 4.1.1. Lista stref województwa zachodniopomorskiego, w których dokonuje się ocen jakości powietrza pod kątem zawartości benzenu, dwutlenku azotu, tlenków azotu, dwutlenku siarki oraz tlenku węgla L.p. Województwo Nazwa strefy Kod strefy 1. zachodniopomorskie Aglomeracja Szczecińska PL.32.a.43.00 2. zachodniopomorskie powiat białogardzki PL.32.p.44.01 3. zachodniopomorskie powiat choszczeński PL.32.p.43.02 4. zachodniopomorskie powiat drawski PL.32.p.44.03 5. zachodniopomorskie powiat goleniowski PL.32.p.43.04 6. zachodniopomorskie powiat gryficki PL.32.p.43.05 7. zachodniopomorskie powiat gryfiński PL.32.p.43.06 8. zachodniopomorskie powiat kamieński PL.32.p.43.07 9. zachodniopomorskie powiat kołobrzeski PL.32.p.44.08 10. zachodniopomorskie powiat koszaliński PL.32.p.44.09 11. zachodniopomorskie powiat łobeski PL.32.p.43.18 12. zachodniopomorskie miasto Koszalin PL.32.m.44.61 13. zachodniopomorskie miasto Świnoujście PL.32.m.43.63 14. zachodniopomorskie powiat myśliborski PL.32.p.43.10 15. zachodniopomorskie powiat policki PL.32.p.43.11 16. zachodniopomorskie powiat pyrzycki PL.32.p.43.12 17. zachodniopomorskie powiat sławieński PL.32.p.44.13 18. zachodniopomorskie powiat stargardzki PL.32.p.43.14 19. zachodniopomorskie powiat szczecinecki PL.32.p.44.15 20. zachodniopomorskie powiat świdwiński PL.32.p.44.16 21. zachodniopomorskie powiat wałecki PL.32.p.44.17 Biorąc pod uwagę specyfikę zanieczyszczenia powietrza ozonem, w tym małe zróżnicowanie stężenia na sporych obszarach pozamiejskich, strefę dla oceny tego zanieczyszczenia stanowi: aglomeracja oraz pozostały obszar województwa nie wchodzący w skład aglomeracji. W przypadku województwa zachodniopomorskiego jest to więc 1 aglomeracja Szczecin) oraz pozostały obszar województwa Tabela 4.1.2); 11

Tabela 4.1.2. Strefy województwa zachodniopomorskiego, w których dokonuje się ocen jakości powietrza pod kątem zawartości ozonu Lp. Województwo Nazwa strefy Kod strefy 1. zachodniopomorskie Aglomeracja Szczecińska PL.32.a.43.00 2. zachodniopomorskie strefa zachodniopomorska PL.32.w.ba.00 Lista stref w województwie, w których od 2008 r. dokonywać się będzie ocen jakości powietrza pod kątem zawartości pyłu zawieszonego PM10 oraz ołowiu, arsenu, kadmu, niklu i benzoa)pirenu w pyle zawieszonym PM10 zawarta jest w Załączniku nr 3 rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza - projekt wstępny z dnia 20.11.2006 r. W województwie zachodniopomorskim, tak zdefiniowanych stref jest 17, w tym 1 aglomeracja Szczecin) - Tabela 4.1.3. Podział na strefy może podlegać modyfikacji zgodnie z pięcioletnim cyklem weryfikacji systemu oceny jakości powietrza w oparciu o wyniki oceny wstępnej jakości powietrza Tabela 4.1.3. Lista stref, w których dokonuje się ocen jakości powietrza pod kątem zawartości pyłu zawieszonego PM10 oraz ołowiu, arsenu, kadmu, niklu i benzoa)pirenu w pyle zawieszonym PM10 Lp. Województwo Nazwa strefy Kod strefy Nazwy powiatów, z których składa się strefa 1. Aglomeracja Szczecińska PL.32.a.43.00 powiat m.szczecin 2. powiat choszczeński PL.32.p.43.02 powiat choszczeński 3. powiat goleniowski PL.32.p.43.04 powiat goleniowski 4. strefa gryficko-kamieńska powiat gryficki PL.32.z.01.02 powiat kamieński 5. powiat gryfiński PL.32.p.43.06 powiat gryfiński 6. powiat myśliborski PL.32.p.43.10 powiat myśliborski 7. powiat policki PL.32.p.43.11 powiat policki 8. powiat pyrzycki PL.32.p.43.12 powiat pyrzycki 9. powiat stargardzki PL.32.p.43.14 powiat stargardzki 10. zachodniopomorskie powiat łobeski PL.32.p.43.18 powiat łobeski 11. miasto Świnoujście PL.32.m.43.63 powiat m. Świnoujście 12. powiat białogardzki strefa białogardzko-świdwińska PL.32.z.02.02 powiat świdwiński 13. strefa drawsko-wałecka powiat drawski PL.32.z.03.02 powiat wałecki 14. powiat kołobrzeski PL.32.p.44.08 powiat kołobrzeski 15. strefa koszalińsko-sławieńska powiat koszaliński PL.32.z.04.02 powiat sławieński 16. powiat szczecinecki PL.32.p.44.16 powiat szczecinecki 17. miasto Koszalin PL.32.m.44.61 powiat m. Koszalin W latach 2007 2009, system oceny jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim będzie funkcjonował w oparciu o następujące metody: pomiary automatyczne i manualne w stałych punktach, pomiary SO 2, NO 2 i benzenu, wykonywane metodą pasywną, obliczenia modelowe rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu w oparciu o inwentaryzację emisji model Calmet-Calpuff). 12

W strefach województwa zachodniopomorskiego kontynuowany będzie monitoring SO 2, NO 2, NO x, PM10, PM 2.5, Pb, CO, C 6 H 6, O 3. Równocześnie program pomiarowy zostanie rozszerzony o pomiary As, Cd, Ni i Ba)P w PM10 w tych strefach województwa, dla których obowiązek ich wykonywania został określony w wykonanej przez WIOŚ w Szczecinie, w czerwcu 2006 r. wstępnej ocenie jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego, pod kątem zawartości arsenu, kadmu, niklu i benzoa)pirenu w pyle PM10. Obowiązek pomiarów składu pyłu pod kątem zawartości w nim tych zanieczyszczeń wynika z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. Z powodu braku odpowiednich środków finansowych, w 2007 r. w województwie zachodniopomorskim nie będzie mógł być realizowany pełny program pomiarowy dla As, Cd, Ni i Ba)P w pyle PM10, określony w ocenie wstępnej. W roku 2006 nie zostały bowiem uruchomione nowe stanowiska pomiarowe we wskazanych w ocenie wstępnej strefach: polickiej, strgardzkiej i myśliborskiej. W tej sytuacji, pomiary zanieczyszczeń objętych dyrektywą nr 2004/107/WE będą wykonywane jedynie na istniejących już w województwie stanowiskach pyłu PM10, obsługiwanych zarówno przez WIOŚ w Szczecinie jak też Państwową Inspekcję Sanitarną. Lokalizację stacji pomiarowych: automatycznych, manualnych oraz pomiarów pasywnych, ujętych w programie monitoringu powietrza w województwie zachodniopomorskim na lata 2007 2009, przedstawiono na mapach Mapy 4.1.1-4.1.3). Lista stanowisk pomiarowych przewidziana do działania w ramach wojewódzkiego systemu oceny jakości powietrza zawarta jest w Załączniku 1, natomiast liczbę stanowisk dla poszczególnych zanieczyszczeń, według właściciela stacji, przedstawiono w Załączniku 2. Poszczególne metody funkcjonowania systemu oceny jakości w województwie zachodniopomorskim omówione zostały poniżej. 1. Pomiary automatyczne i manualne wykonywane w stałych punktach. W systemie będzie funkcjonowało 8 stacji automatycznych. Łączna liczba stanowisk pomiarów zanieczyszczeń gazowych oraz pyłowych na tych stacjach wynosi 41. Lokalizację stacji przedstawiono na Mapie 4.1.1, a szczegółowe dane dotyczące poszczególnych stacji w Tabeli 4.1.4 oraz w Załączniku 1. Na Mapie 4.1.2 przedstawiono automatyczne stanowiska pomiarów ozonu. 5 stacji obsługiwanych przez WIOŚ w Szczecinie: pomiary tła miejskiego Szczecin, ul. Andrzejewskiego), pomiary komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza Szczecin, ul. Piłsudskiego), oddziaływanie transgranicznych emisji z obszaru Niemiec, a równocześnie tło regionalne dla ozonu Widuchowa), napływ emisji na aglomerację Szczecin z obszaru Polic Szczecin, ul. Łączna), pomiary komunikacyjnych zanieczyszczeń w Koszalinie ul. Armii Krajowej). 4 z tych stacji 3 zlokalizowane w Szczecinie i stacja w Widuchowej) zostały przyjęte do raportowania do europejskiej bazy danych AIRBASE. Zobowiązuje to do prowadzenia pomiarów przynajmniej przez 5 lat. Na jednej ze stacji, zlokalizowanej w Szczecinie, ul. Piłsudskiego, kontynuowane będą, rozpoczęte w 2006 r., pomiary stężeń pyłu PM2,5 metodą automatyczną; 3 stacje obsługiwane przez Zespół Elektrowni Dolna Odra oddziaływanie dużych źródeł energetycznych. W tej liczbie są automatyczne stacje funkcjonujące w systemie od 1998 r. Są to: Gryfino, Stoki i Lipnik. Pomiary manualne wykonywane będą łącznie na 19 stanowiskach i obejmować będą zanieczyszczenia pyłowe: pył zawieszony PM10, Pb oraz arsen, kadm, nikiel i benzo-a-piren w pyle PM10. Wykonawcą tych pomiarów będą: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie 10 stanowisk pomiarowych) oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna WSSE w Szczecinie 9 stanowisk). Udział Inspekcji Sanitarnej w tej części programu pomiarowego został z nią uzgodniony. Szczegółowy zakres pomiarów manualnych dla zanieczyszczeń: PM10, As, Cd, Ni i Ba)P przedstawiono w Tabeli 4.1.5 stanowiska WIOŚ w Szczecinie) oraz w Tabeli 4.1.5a stanowiska Inspekcji Sanitarnej) oraz w Załączniku 1. Lokalizację wszystkich stanowisk manualnych i automatycznych) dla potrzeb oceny jakości powietrza pyłem oraz As, Cd, Ni i Ba)P przedstawiono na Mapie 4.1.3. 13

2. Pomiary wskaźnikowe - metoda pasywna. W latach 2007-2009 planuje się wykonywanie przez WIOŚ, miesięcznych pomiarów stężeń SO 2 i NO 2 w 34 punktach województwa. Będą one kontynuacją pomiarów wykonywanych w 2006 r. W miarę posiadanych przez WIOŚ w Szczecinie, środków finansowych, prowadzone będą pomiary stężeń benzenu 2 tygodniowa ekspozycja próbników) w 21 punktach zlokalizowanych w sposób umożliwiający ocenę tego zanieczyszczenia dla poszczególnych stref województwa, ze szczególnym uwzględnieniem większych miast: Szczecin, Koszalin, Stargard Szczeciński. Lokalizację punktów oraz zakres pomiarów przedstawiono w Tabeli 4.1.6 oraz na mapie Mapa 4.1.1). 3. Obliczenia modelowe model Calmet-Calpuff. Obliczenia te stanowią istotny element w systemie oceny jakości powietrza. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie kontynuował będzie prace związane z obliczeniami modelowymi, w oparciu o wymaganą inwentaryzację emisji. Obliczenia te zostaną wykorzystane do wykonania rocznych ocen jakości powietrza za lata: 2006, 2007 i 2008 oraz do weryfikacji oceny wstępnej z 2002 r. Do realizacji tego zadania planuje się: aktualizowanie bazy danych o emisjach emisje: punktowa, powierzchniowa, liniowa), wykorzystując informacje z różnych źródeł: dane o opłatach, dane GUS, wykorzystanie dostępnych wyników z automatycznych pomiarów emisji funkcjonujących w województwie. Dane o emisjach ze źródeł powierzchniowych pozyskiwane będą z danych administracji samorządowej i instytucji zajmujących się dystrybucją ciepła. Dane o emisji ze źródeł liniowych z danych Okręgowych Dyrekcji Dróg Publicznych, Urzędów Miejskich i innych instytucji, z których pozyskać można dane o natężeniu ruchu pojazdów. Pozyskiwane dane dotyczyć będą także zanieczyszczeń objętych dyrektywą 2004/107/WE dotyczącą metali ciężkich As, Cd i Ni) oraz benzo-a-pirenu; pozyskiwanie danych o napływie emisji na obszar województwa zachodniopomorskiego z terenów z nim sąsiadujących, w tym z obszarów Niemiec Meklemburgii Pomorze Przednie i Brandenburgii); wykonanie obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu modelem Calmet Calpuff dla aglomeracji Szczecin i dla pozostałych stref województwa zachodniopomorskiego. Obliczenia przeprowadzone zostaną dla substancji obowiązkowych do oceny: SO 2, NO 2, NOx, pył PM10, Pb w PM10, CO, benzen z uwzględnieniem 2 kryteriów: ochrony zdrowia ludzi i ochrony roślin. Obliczenia zostaną wykonane pod kątem klasyfikacji stref według zanieczyszczeń i według parametrów, z uwzględnieniem przemian chemicznych i informacji meteorologicznych z modelu UMPL. Interpretacja i wizualizacja wyników obliczeń; weryfikacja modelu matematycznego w oparciu o pomiary automatyczne, pasywne i manualne. 14

Tabela 4.1.4. Monitoring jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim przewidziany do realizacji w latach 2007-2009 pomiary automatyczne Lp. Nazwa strefy Lokalizacja stacji typ stacji) Właściciel stacji Zakres pomiarowy Uwagi 1. Szczecin, ul. Andrzejewskiego tło miejskie) WIOŚ Szczecin SO 2, NO, NO 2, NOx, pył PM10, O 3 1), parametry meteorologiczne Kontynuacja pomiarów z 2005 r. i 2006 r. Pomiary tła miejskiego lokalizacja w prawobrzeżnej części Szczecina. 2. 3. Aglomeracja Szczecińska 4. powiat m. Koszalin 5. Szczecin, ul. Piłsudskiego komunikacyjna) Szczecin, ul. Łączna oddziaływanie przemysłu) Koszalin, ul. Armii Krajowej komunikacyjna) m. Widuchowa tło regionalne) 6. Gryfino, ul. Słowackiego tło miejskie) 7. m. Stoki/k. Chojny obszar pozamiejski) 8. powiat gryfiński powiat stargardzki m. Lipnik obszar pozamiejski) O 3 1) stanowisko do oceny poziomów ozonu dla strefy Aglomeracja Szczecińska O 3 2) - stanowisko do oceny poziomów ozonu dla strefy zachodniopomorskiej WIOŚ Szczecin WIOŚ Szczecin WIOŚ Szczecin SO 2, NO, NO 2, NO x, CO, benzen, toluen, m,p-ksylen, etylobenzen, pył PM2.5; parametry meteorologiczne SO 2, NO, NO 2, NOx, CO, pył PM10, parametry meteorologiczne SO 2, NO, NO 2, NOx, pył PM10, parametry meteorologiczne WIOŚ Szczecin SO 2, NO, NO 2, NOx, O 3 2) parametry meteorologiczne Zespół Elektrowni Dolna Odra Zespół Elektrowni Dolna Odra Zespół Elektrowni Dolna Odra SO 2, NO 2, pył zawieszony TSP SO 2, NO 2, pył zawieszony TSP SO 2, NO 2, pył zawieszony TSP Kontynuacja pomiarów z 2005 r. i 2006 r. Pomiary komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza. Kontynuacja pomiarów z 2005 r. i 2006 r. Lokalizacja w obszarze wpływu transportu samochodowego na jakość powietrza w mieście. Pomiary uruchomione w październiku 2006 r. Kontynuacja pomiarów z 2005 r. i 2006 r. Wyniki pomiarów traktowane jako tło regionalne. Są także źródłem informacji o napływie zanieczyszczeń z obszaru Niemiec. Stacja uwzględniana w ocenie dla celu ochrona roślin. Kontynuacja programu pomiarowego z 2005 r. i 2006 r. Kontynuacja programu pomiarowego z 2005 r. i 2006 r. Kontynuacja programu pomiarowego z 2005 r. i 2006 r. Oddziaływanie El. Dolna Odra na obszar w rejonie Jeziora Miedwie 15

Tabela 4.1.5. Monitoring jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim przewidziany do realizacji w latach 2007-2009 pod potrzeby oceny dla zanieczyszczeń: PM10, As, Cd, Ni, Pb i Ba)P pomiary manualne WIOŚ w Szczecinie Tryb prowadzenia Lp. po- Adres stacji Nazwa strefy aglomeracja/powiacje Mierzone substan- pomiarowej miarów/czas typ stacji) uśredniania stężeń Uwagi 1. pył PM10 codziennie/24h 2. As w PM10 losowo/24h 3. Cd w PM10 losowo/24h 4. Ni w PM10 losowo/24h 5. Aglomeracja Szczecińska Szczecin, ul. Piłsudskiego komunikacyjna) Ba)P w PM10 codziennie/24h 6. pył PM10 codziennie/24h 7. powiat gryfiński m. Widuchowa As w PM10 losowo/24h 8. tło regionalne) Cd w PM10 losowo/24h 9. Ni w PM10 losowo/24h 10 Ba)P w PM10 losowo/24h metoda referencyjna pyłomierz HVS. program pomiarowy mniej intensywny 60 pomiarów w roku intensywny program pomiarowy; pomiary składu pyłu pod kątem WWA: benzoa)antracen, benzob)fluoranten, benzoj)fluoranten, bezok)fluoranten, indeno1,2,3- cd)piren, dibenzoa,h)antracen w pyle PM10 metoda referencyjna pyłomierz HVS. program pomiarowy mniej intensywny 60 pomiarów w roku 16

Tabela 4.1.5a. Lista stacji pomiarowych i zakres pomiarów zanieczyszczeń powietrza wykonywanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną WSSE w Szczecinie, ujęta w programie monitoringu jakości powietrza pod potrzeby oceny dla zanieczyszczeń: PM10, As, Cd, Ni, Pb i Ba)P Lp. Nazwa strefy aglomeracja/powiat Adres stacji pomiarowej typ stacji) Mierzone substancje Metoda pomiarowa Tryb prowadzenia pomiarów/czas uśredniania stężeń 1. pył PM10 wagowa - pyłomierz LVS codziennie/24h 2. Pb w PM10 PN-86/Z-04139/05 codziennie/24h 3. Cd w PM10 PN-86/Z-04139/05 codziennie/24h 55 pomiarów w roku Szczecin, Aglomeracja pomiary składu pyłu pod kątem WWA: ul. Wincentego Pola Szczecińska tło miejskie) benzoa)antracen, benzob)fluoranten, ben- 4. Ba)P w PM10 chromatograficzna losowo/24h zoj)fluoranten, bezok)fluoranten, indeno1,2,3- cd)piren, dibenzoa,h)antracen w pyle PM10 wagowa - pyłomierz 5. pył PM10 codziennie/24h Koszalin, ul. Zwycięstwa LVS powiat m. Koszalin 6. tło miejskie) Cd w PM10 PN-86/Z-04139/05 losowo/24h 55 pomiarów w roku 7. Ba)P w PM10 chromatograficzna losowo/24h 55 pomiarów w roku 8. Świnoujście, powiat ul. Żeromskiego m. Świnoujście tło miejskie) pył PM10 pyłomierz LVS codziennie/24h uzdrowisko 9. powiat szczecinecki Szczecinek, ul. Artyleryjska oddziaływanie zakładu) PM10 pyłomierz LVS codziennie/24h Uwagi właściciel stacji Starosta Szczecinecki 17

Tabela 4.1.6. Województwo zachodniopomorskie - lokalizacja punktów pomiarowych metody pasywnej dla SO 2, NO 2 i C6H6 planowanych w programie monitoringu w latach 2007-2009 lokalizacja stanowiska - miejscowość SO 2 NO 2 Substancja Lp. Powiat benzen 1. Brama Portowa x x 2. Plac Rodła x x x Aglomeracja Szczecińska 3. ul. Andrzejewskiego x x x 4. ul. Łączna x x 5. ul. Struga x x 6. białogardzki Białogard x x x 7. choszczeński Choszczno x x x 8. drawski Kalisz Pomorski x x x 9. goleniowski Nowogard x x x 10. Rewal x x gryficki 11. Trzebiatów x x x 12. Gryfino x x x gryfiński 13. Stoki k/chojny x x 14. kamieński Kamień Pomorski x x x 15. Dźwirzyno x x kołobrzeski 16. Kołobrzeg x x x 17. koszaliński ziemski Sianów x x x 18. Łobez x x x łobeski 19. Resko x x 20. myśliborski Barlinek x x x 21. Lubieszyn x x policki 22. Police x x x 23. Bielice x x pyrzycki 24. Warnice x x x 25. sławieński Darłowo x x x 26. Lipnik x x stargardzki 27. Stargard Szcz., ul. Kramarska x x x 28. Połczyn Zdrój uzdrowisko x x x świdwiński 29. Sławoborze x x 30. Storkowo x x szczecinecki 31. Szczecinek x x x 32. wałecki Wałcz x x x 33. Koszalin powiat ul. Armii Krajowej x x x 34. grodzki ul. Żwirowa x x Bazy danych, przekazywanie wyników badań W Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Szczecinie funkcjonuje system informatyczny, umożliwiający zbieranie i gromadzenie danych pomiarowych i danych o emisji zanieczyszczeń do powietrza, zarówno w bazach tematycznych XR-WKS, JPOAT), jak też w wojewódzkiej bazie o emisjach do powietrza. W latach 2007 2009, gromadzenie i przekazywanie wyników badań i ocen będzie się odbywało zgodnie z zasadami ujętymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza ; Stacje obsługiwane przez WIOŚ wyniki ze stacji automatycznych gromadzone i weryfikowane przy pomocy oprogramowania XR-WKS będą eksportowane do wojewódzkiej bazy danych JPOAT. Stacje obsługiwane przez WIOŚ - wyniki ze stanowisk pomiarów manualnych, po weryfikacji będą wprowadzane do wojewódzkiej bazy danych JPOAT w trybie miesięcznym PM10) oraz rocznym As, Cd, Ni, Ba)P). Stanowiska pomiarów pasywnych wyniki pomiarów miesięcznych i innych 2 tygodniowych) wprowadzane będą w cyklu rocznym do wojewódzkiej bazy danych JPOAT. 18

Wyniki pomiarów ze stacji obsługiwanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną, przekazywane będą drogą elektroniczną, w trybie miesięcznym PM10) lub rocznym Pb, As, Cd, Ni, Ba)P) do WIOŚ w Szczecinie, a następnie wprowadzane do wojewódzkiej bazy danych JPOAT. Pomiary ze stacji obsługiwanych przez Zespół Elektrowni Dolna Odra zbierane będą w dalszym ciągu w siedzibie WIOŚ Szczecin przy pomocy modemu z komputera centralnego El. Dolna Odra, skąd po merytorycznej weryfikacji, w trybie miesięcznym wprowadzane będą do wojewódzkiej bazy danych JPOAT. Wyniki pomiarów ze wszystkich stacji objętych wojewódzkim programem monitoringu środowiska oraz wyniki klasyfikacji stref, w trybie miesięcznym lub rocznym - wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza, przekazywane będą do krajowej bazy danych. Dane o przekroczeniach alarmowych poziomów substancji w powietrzu oraz przekroczenia poziomu informowania przez stężenia ozonu, przekazywane będą do GIOŚ i do Wojewody, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza ;. Wyniki rocznych ocen jakości powietrza i klasyfikacji stref za lata: 2006, 2007 i 2008 wykonanych przez WIOŚ w Szczecinie dla obszaru województwa zachodniopomorskiego, przekazane zostaną Wojewodzie w prawnie określonym terminie; W 2007 r. zostanie przeprowadzona weryfikacja wstępnej oceny jakości powietrza dla stref województwa zachodniopomorskiego dla zanieczyszczeń: SO 2, NO 2, NO x, PM10, Pb, CO, C 6 H 6, O 3. Upowszechnianie i udostępnianie wyników Zgodnie z rozporządzeniem MŚ Dz.U. Nr 176 z 2002r. poz.1453) w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku, WIOŚ w Szczecinie, w 2007 r. będzie udostępniał tego typu informacje na swojej stronie internetowej: www.wios.szczecin.pl. Informacje będą przekazywane w terminach określonych w załączniku do rozporządzenia: przedstawianie w sposób ciągły aktualnych surowych danych z pomiarów automatycznych funkcjonujących w systemie informatycznym WIOŚ dynamiczna strona internetowa), w trybie miesięcznym umieszczanie na stronie internetowej wyników pomiarów manualnych o czasie uśredniania 24 godziny, w trybie rocznym umieszczanie na stronie internetowej wyników pomiarów pasywnych i innych z rocznym czasem uśredniania, zamieszczenie na stronie internetowej wyników rocznych ocen jakości powietrza oraz klasyfikacji stref dla województwa zachodniopomorskiego za lata: 2006, 2007 i 2008, po ich wykonaniu. W zależności od potrzeb użytkowników powiaty, gminy, szkoły, uczelnie,...), tworzone będą raporty cząstkowe dotyczące jakości powietrza na danym obszarze; Na wniosek zainteresowanych, podobnie jak w latach poprzednich, wydawane będą informacje dotyczące określania tła zanieczyszczeń powietrza na danym obszarze, a także opinie ekologiczne dla tzw. zielonych szkół. WIOŚ Szczecin kontynuował będzie współpracę z landami przygranicznymi Niemiec Meklemburgią i Brandenburgią), w zakresie wymiany niezbędnych informacji do wykonania oceny jakości powietrza. Zadanie: Pomiary składu pyłu pod kątem zawartości WWA Obowiązek pomiarów składu pyłu pod kątem zawartości WWA wynika z art. 4 p. 8 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. Celem zadania jest określenie udziału benzoa)pirenu w WWA w pyle, dla którego, jako wskaźnika WWA, został określony poziom docelowy do osiągnięcia do końca 2012 r. 19