Uchwała Nr X/115/2007 Rady Miejskiej w Pułtusku z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną w Gminie Pułtusk na lata 2007 2013 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz art. 17 ust. 1 pkt. 1 i 13 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) Rada Miejska w Pułtusku uchwala, co następuje: 1 Przyjąć Gminny Program Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną w Gminie Pułtusk na lata 2007 2013, zwany dalej Programem, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierzyć Burmistrzowi Miasta Pułtusk. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Miejskiej w Pułtusku Ireneusz Purgacz
Załącznik do uchwały Nr X/115/2007 Rady Miejskiej w Pułtusku z dnia 21 czerwca 2007 r. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Pułtusku GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ na lata 2007 2013 PUŁTUSK 2007
SPIS TREŚCI Wstęp I. Diagnoza środowiska: 1. Charakterystyka miasta i gminy Pułtusk. 2. Problemy społeczne miasta. II. Cele Programu. III. Założenia Programu. IV. Adresaci Programu. V. Przewidywane efekty. VI. Podmioty realizujące Program. VII. Monitoring i ewaluacja. VIII. Harmonogram działań.
Wstęp Dokonująca się w Polsce transformacja ustrojowa stała się przyczyną wielu procesów destrukcyjnych, zagrażających społeczeństwu oraz co najważniejsze rodzinie jako naturalnej, podstawowej komórce tego społeczeństwa. Systematycznie wzrasta ilość rodzin dysfunkcyjnych i niewydolnych wychowawczo. Problemem jest bezrobocie, alkoholizm i ubóstwo, a także wzrost agresji i radykalizacja przemocy wśród dzieci i młodzieży. Powiększają się różnice społeczne i materialne. Problemy dzieci i młodzieży widziane są najlepiej w środowisku lokalnym, stąd konieczność tworzenia lokalnych systemów profilaktyczno - wychowawczych. W dzisiejszej rzeczywistości powinno się skupiać działania wszystkich instytucji i organizacji, działających na rzecz profilaktyki i pomocy dziecku i rodzinie. Dla gminy, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 13 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku jest to zadanie własne o charakterze obowiązkowym. Zakres pojęcia profilaktyka i opieka nad dzieckiem i rodziną w niniejszym opracowaniu obejmuje system zintegrowanych działań zapobiegających zagrożeniom prawidłowego rozwoju dziecka oraz prawidłowego funkcjonowania jego rodziny. Podstawą do rozwiązywania problemów społecznych jest wsparcie rodziny w odbudowywaniu prawidłowych relacji w rodzinie oraz we właściwym wypełnianiu ról społecznych przez jej członków. Wsparcie rodziny powinno być w miarę możliwości wczesne i mieć charakter profilaktyczny, ochronny. Priorytetem wspierania rodziny jest zapewnienie odpowiednich warunków rozwoju dzieci, młodzieży oraz kształtowania wartości i norm związanych z ich wychowaniem. Rodzina, w pierwszej kolejności, powinna mieć możliwość samodzielnego zmierzenia się ze swymi problemami, co pozwala zwiększyć jej szansę na prawidłowe funkcjonowanie w środowisku oraz stymuluje aktywność własną, wyzwala potencjał i pozwala na uczenie się nowych umiejętności. Pomoc powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin poprzez przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych przy wykorzystaniu własnych zasobów oraz zasobów środowiska. Pomoc powinna być nakierowana na wykorzystanie zasobów własnych rodziny, na wsparcie osoby w rodzinie, w środowisku lokalnym przy wykorzystaniu grup samopomocowych, Kościołów, organizacji pozarządowych. Pomoc powinna służyć odbudowie i podtrzymaniu umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnieniu ról społecznych. Zadanie to winno być realizowane przede wszystkim przez : wzmocnienie i wyzwalanie zasobów tkwiących w rodzinach, wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo wychowawczych, poprawę bezpieczeństwa socjalnego rodzin, poprawę jakości życia rodzin zagrożonych ubóstwem i innymi problemami społecznymi, zapewnienie równego i sprawiedliwego dostępu do socjalnej, oświatowej i kulturalnej infrastruktury gminy. Niniejszy Program opiera się na następującym stanie prawnym: 1. ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.), 2. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz.59 z późn. zm.), 3. ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr
180, poz. 1493), 4. ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i zapobieganiu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.), 5. ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz.2255 z poźn. zm.). I. DIAGNOZA ŚRODOWISKA 1. Charakterystyka Miasta i Gminy Pułtusk. Pułtusk to gmina o powierzchni 133,7 km 2 i licząca 23.600 mieszkańców, w tym miasto Pułtusk liczy około 19.050 mieszkańców. Miasto położone jest w północno wschodniej części województwa mazowieckiego w odległości około 60 km od Warszawy, na szlaku do Jezior Mazurskich, na skraju Puszczy Białej. Przez Pułtusk wiedzie również druga droga na Jeziora Mazurskie i Pojezierze Augustowskie. Jest to naturalny szlak wodny rzeka Narew. Dwa kilometry przed Pułtuskiem rzeka Narew rozwidla się, okalając stare miasto, Rynek z zamkiem i przyległymi kamieniczkami. Na terenie Pułtuska prowadzi działalność gospodarczą około 2500 firm, w tym 1450 handlowych, 200 produkcyjnych, 200 budowlanych, 50 zajmujących się transportem lub łącznością. Dobra infrastruktura miasta, tereny przygotowane pod inwestycje czynią Pułtusk korzystnym miejscem do lokalizacji przedsięwzięć gospodarczych. Miasto jest liczącym się ośrodkiem życia kulturalnego i oświatowego. Na terenie gminy funkcjonują placówki oświatowe, ukierunkowane na prawidłowy i wszechstronny rozwój dzieci, młodzieży i rodziny podstawowej komórki społeczeństwa. Należą do nich szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora. Swoją działalność prowadzi też Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, wykonująca badania diagnostyczne wśród dzieci i młodzieży, dotyczące m. in. trudności wychowawczych, kłopotów w nauce, zaburzeń zachowań. W Pułtusku funkcjonują trzy świetlice środowiskowe typu dziennego: pierwsza przy Parafii św. Józefa, dwie kolejne, przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Pułtusku. Wspierają one rodziny przez objęcie dziecka działaniami wychowawczymi, opiekuńczymi, edukacyjnymi. Zapewniają dziecku: - pomoc w nauce, - organizowanie czasu wolnego, zabaw i zajęć sportowych, - rozwój zainteresowań, - zajęcia korekcyjne, kompensacyjne, - pomoc w kryzysach szkolnych, rodzinnych, rówieśniczych, osobistych, - stałą pracę z rodziną dziecka, - codzienny, gorący posiłek. W Pułtusku znajduje się również Dom Polonii, Pułtuskie Towarzystwo Społeczno Kulturalne, Pułtuska Biblioteka Publiczna, Muzeum Regionalne, Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia, Miejski Centrum Kultury i Sztuki, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, Kino Narew, Szkoła Muzyczna Yamaha, obiekty sportowe (boiska przy placówkach oświatowych). Wszystkie te placówki swym istnieniem przyczyniają się do rozwoju młodych przedstawicieli społeczeństwa. * W diagnozie wykorzystano dane za 2006r.
2. Problemy społeczne miasta. Diagnoza problemów społecznych jednoznacznie wskazuje, że dominującymi problemami występującymi na terenie miasta i gminy Pułtusk są: ubóstwo, bezrobocie, przemoc w rodzinie, uzależnienia zwłaszcza alkoholizm. Problemy te niezależnie od ilości mieszkańców miasta, gminy, czy powiatu obejmują swym zakresem cały kraj. Najistotniejsze kwestie dotykające społeczność w naszej gminie to: 1) wzrastająca liczba nieletnich wchodzących w konflikt z prawem, 2) obniżający się wiek nieletnich popełniających przestępstwa, 3) wzrost poziomu agresji i przemocy w środowisku rodzinnym i pozarodzinnym, 4) brak zajęć pozaszkolnych, skromna oferta alternatywnych form spędzania czasu wolnego, 5) mała ilość instytucji pomagających w trudnej sytuacji, 6) brak odpowiedniej profilaktyki. Powyższe zestawienie ukazuje, iż znaczna część dzieci i młodzieży z terenu gminy Pułtusk zagrożona jest patologicznym wpływem środowiska rodzinnego i lokalnego. Dlatego też zadaniem gminy jest znalezienie odpowiednich warunków i możliwości w kierunku pomniejszenia skali tego zjawiska. II. CELE PROGRAMU Cel główny: Zapewnienie kompleksowej opieki dzieciom oraz wspieranie rodzin mających trudności w wypełnianiu swoich zadań i ról społecznych. Cel główny Programu wpisuje się w cele generalne Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych miasta i gminy Pułtusk. Zakłada się, że Program Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną zostanie zrealizowany w latach 2007 2013. Cele szczegółowe: 1. Profesjonalizacja form pomocy rodzinie dysfunkcyjnej. 2. Poprawa stanu funkcjonowania rodziny. 3. Optymalizacja procesu wychowawczego. 4. Rozwijanie warunków służących aktywności ruchowej dzieci i młodzieży, promocja form aktywnego spędzania czasu wolnego. III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU 1. Profesjonalizacja form pomocy rodzinie dysfunkcyjnej: 1.1. Zapewnienie usług poradniczych, edukacyjnych dla rodzin niewydolnych wychowawczo. 1.2. Niesienie profesjonalnej, szybkiej i skutecznej pomocy dziecku i rodzinie. 1.3. Propagowanie modelu prawidłowo funkcjonującej rodziny. 2. Poprawa stanu funkcjonowania rodziny: 2.1. Wspomaganie potencjału rozwojowego rodziny. 2.2. Poprawa jakości życia oraz wspieranie rodzin zagrożonych ubóstwem. 2.3. Rozwijanie umiejętności rodzicielskich i wspomaganie funkcji opiekuńczo
wychowawczych. 3. Optymalizacja procesu wychowawczego: 3.1. Wzmacnianie systemu norm i wartości. 3.2. Ochrona dzieci i młodzieży przed marginalizacją i wykluczeniem społecznym. 4. Rozwijanie warunków służących aktywności ruchowej dzieci i młodzieży, promocja form aktywnego spędzania czasu wolnego 4.1. Promocja form aktywnego spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież. 4.2. Wspieranie opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym. IV. ADRESACI PROGRAMU Działania programu skierowane są na: 1. rodziny niewydolne wychowawczo, 2. rodziny bezradne w sprawach opiekuńczo wychowawczych, 3. rodziny dotknięte przemocą, 4. rodziny ubogie i zagrożone ubóstwem, 5. dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. V. PRZEWIDYWANE EFEKTY 1. Skoordynowanie działań wszystkich instytucji i organizacji niosących pomoc rodzinie. 2. Uświadomienie rodziców w zakresie norm i wartości społecznych gwarantujących prawidłowy przebieg procesu wychowania. 3. Zwiększenie aktywności rodzin w celu samodzielnego rozwiązywania problemów. 4. Wzrostu świadomości dzieci i młodzieży na temat zdrowego stylu życia. przeciwdziałania uzależnieniom i biernym formom spędzania czasu wolnego. 5. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży oraz przeciwdziałanie uzależnieniom. 6. Podniesienie aktywności rodzin w zakresie poszukiwania zatrudnienia poprzez uczestnictwo w programach aktywizacji zawodowej. 7. Wzrost zaangażowania organizacji pozarządowych w zakresie podejmowania działań na rzecz rodzin. VI. PODMIOTY REALIZUJĄCE PROGRAM Społecznej w Pułtusku koordynator Programu - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pułtusku, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Pułtusku, - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pułtusku, - Sieć placówek oświatowych, - Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej przy Sądzie Rejonowym w Pułtusku, - Komenda Powiatowa Policji w Pułtusku, - Powiatowy Urząd Pracy w Pułtusku, - Organizacje,
- Kościół Katolicki, - Prasa lokalna. V. MONITORING I EWALUACJA Monitoringiem objęte będą poszczególne zadania realizowane w ramach Programu. Ewaluacja, która pozwoli ocenić stopień realizacji założonych celów, efektywność podejmowanych działań oraz umożliwi rozliczenie z zainwestowanego czasu i nakładów finansowych, będzie dokonywana raz w roku przy zastosowaniu następujących metod badawczych: - techniki ilościowej (koszty, ilość świadczeniobiorców, ilość usług), - techniki jakościowej (ankiety, obserwacje, opinie, raporty). Niniejszy Program to dokument otwarty, tzn. może podlegać okresowym weryfikacjom oraz niezbędnym modyfikacjom, związanym ze zmieniającą się rzeczywistością społecznoekonomiczną, rozeznanymi potrzebami miasta i jego mieszkańców oraz wymogami prawa.
VIII. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ L. p Założenia Sposób realizacji Realizatorzy Termin realizacji 1. Zapewnienie usług poradniczych, edukacyjnych dla rodzin niewydolnych wychowawczo. - powołanie interdyscyplinarnego zespołu do spraw oceny sytuacji problemowej w rodzinie - Komenda Powiatowa Policji, - Placówki oświatowe, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej, 2. Niesienie profesjonalnej, szybkiej i skutecznej pomocy dziecku i rodzinie. - monitorowanie i modyfikowanie planów pomocy rodzinie Społecznej 3. Propagowanie modelu prawidłowo funkcjonującej rodziny. - ograniczanie zjawisk patologicznych - Komenda Powiatowa Policji, - Placówki oświatowe, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, -Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej,
- prowadzenie treningu umiejętności wychowawczych - Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, 4. Wspomaganie potencjału rozwojowego rodziny - rozpowszechnianie materiałów edukacyjnych na temat przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie - rozwijanie środowiskowych form pomocy - Kościół Katolicki, - Prasa lokalna, Społecznej Zadania stałe od 2007r. - wdrażanie projektów edukacyjnych, profilaktycznych, terapeutycznych - Placówki oświatowe, - Kościół Katolicki, - zapewnienie opieki pedagoga i psychologa w każdej szkole - Placówki oświatowe
5. Poprawa jakości życia oraz wspieranie rodzin zagrożonych ubóstwem. - systematyczne diagnozowanie warunków życia rodzin oraz ich potrzeb - zapewnienie rodzinom pomocy finansowej - zapewnienie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich dożywiania w szkole - podniesienie aktywności rodzin w zakresie poszukiwania zatrudnienia poprzez uczestnictwo w programach aktywizacji d j - Powiatowy Urząd Pracy 6. Rozwijanie umiejętności rodzicielskich i wspomaganie funkcji opiekuńczo wychowawczych. - rozwijanie form wsparcia dziennego - Placówki oświatowe,
- organizowanie warsztatów psychologicznych dla dzieci i młodzieży oraz rodziców z zakresu rozwiązywania problemów i radzenia sobie w sytuacjach trudnych - Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, - tworzenie grup wsparcia dla rodzin niewydolnych wychowawczo - Miejski Ośrodek pomocy 7. Wzmacnianie systemu norm i wartości. - organizowanie form pomocy psychologicznej - Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna, - wspieranie idei wolontariatu oraz innych form aktywności społecznej - Miejski Ośrodek pomocy 8. Ochrona dzieci i młodzieży przed marginalizacją i wykluczeniem społecznym - wzbogacanie istniejących oraz tworzenie nowych programów profilaktycznych wspierających wychowanie dzieci i młodzieży - Komenda Powiatowa Policji, - Placówki oświatowe,
9. Promocja form aktywnego spędzania czasu wolnego - wykorzystywanie gminnej bazy sportowej na cele rekreacyjne i aktywność ruchową dzieci i młodzieży - Placówki oświatowe. - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, - stworzenie warunków do optymalnego wykorzystania obiektów sportowych w placówkach oświatowych, zwłaszcza w godzinach wieczornych i popołudniowych - Placówki oświatowe. - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji - realizacja projektów wspierających plenerowe imprezy sportowe dla dzieci i młodzieży - Placówki oświatowe. - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Kościół Katolicki,
- zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży podczas wakacji i ferii - Placówki oświatowe. - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Kościół Katolicki, - prowadzenie kampanii informacyjnych na temat inicjatyw oraz przedsięwzięć organizowanych dla dzieci i młodzieży. - Kościół Katolicki, - Prasa lokalna, 10. Wspieranie opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym - organizowanie warsztatów terapii zajęciowej - Placówki oświatowe, - Poradnia psychologiczno - Pedagogiczna, - tworzenie grup samopomocowych dla rodziców wychowujących niepełnosprawne dzieci
- likwidowanie barier architektonicznych - propagowanie działań na rzecz integracji dzieci niepełnosprawnych ze społecznością lokalną - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. - Komenda Powiatowa Policji, - Placówki oświatowe, - Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, - Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, - Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej, - Kościół Katolicki, - Prasa lokalna. Przewodniczący Rady Miejskiej w Pułtusku Ireneusz Purgacz