XXIII Konferencję Naukową z cyklu: Postęp Naukowo-Techniczny i Organizacyjny w Rolnictwie, Zakopane, 2016-02-01_05 Inspekcja opryskiwaczy w Polsce stan obecny i możliwe kierunki zmian Artur Godyń, Grzegorz Doruchowski, Ryszard Hołownicki, Waldemar Świechowski Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice
Uwarunkowania inspekcji Prawne Merytoryczne (cel opryskiwania i możliwe zagrożenia) Ekonomiczne Techniczne: Konstrukcja opryskiwaczy Możliwości pomiarowe
Uwarunkowania prawne Dyrektywa 2009/128/WE: Normy zharmonizowane (PN) EN ISO 16122 Ustawa o środkach ochrony roślin: Dz.U. z 2013 r. poz. 455, art. 48 Rozporządzenia MRiRW: z grudnia 2013 roku (Dz.U. z 2013 r. poz. 1686 i 1742) Normy PN EN 13790 (nieaktualne) z 19 maja 2015 (Dz.U. poz. 828 i 829)
Potwierdzanie sprawności technicznej Zgodnie z dyrektywą 2009/128/WE inspekcji podlega każdy sprzęt do profesjonalnego stosowania ś.o.r. (możliwe wykluczenia) Zgodnie z ustawą o środkach ochrony roślin do ich stosowania używa się sprzętu, który jest sprawny technicznie i wykalibrowany Szczegółowe wymagania i procedury kontrolne zawierają rozporządzenia MRiRW 4
Organizacja systemu badań Badania są obowiązkowe (co 3 lub 5 lat) System oparty o: stacje komercyjne (wpis do rejestru przedsiębiorców) podmioty niebędące przedsiębiorcami (wpis do rejestru) Badanie opryskiwacza musi być prowadzone: zgodnie z metodyką i wykonane właściwym sprzętem w warunkach określonych przepisami prawa miejsce: zadaszone, temp. >0 o, osłonięte od wiatru przez osoby, które ukończyły właściwe szkolenie Pozytywny wynik badania potwierdza znak kontrolny Akceptowane są pozytywne wyniki z innych państw UE 5
Potwierdzanie sprawności technicznej Badaniu podlegają elementy ważne dla: ochrony zdrowia ludzi środowiska skuteczności zabiegu Opryskiwacz musi: być szczelny działać niezawodnie zapewniać dokładne i równomierne opryskiwanie zapewniać dokładne i powtarzalne regulowanie działania Elementy opryskiwacza podlegają: oględzinom testom funkcjonalnym pomiarom 6
Zakres obowiązkowej inspekcji sprzętu ochrony roślin Rodzaj sprzętu / badany od roku 1999 2013 2015 Opryskiwacze polowe x x x Opryskiwacze sadownicze x x x Opryskiwacze kolejowe z belką (montowane na pojazdach) x x Opryskiwacze kolejowe - inne niż w/w x x Sprzęt agrolotniczy x x Opryskiwacze szklarniowe (instalacje do oprysku lub zamgławiania) Pozostały sprzęt do oprysku, o pojemności zbiornika > 30 litrów Zaprawiarki do nasion Sprzęt do stosowania ś.o.r w formie granulatu x x x x Stan na dzień 2016-02-01
Sprzęt ujęty w rozp. MRiRW z 2013 r.
Sprzęt ujęty w rozp. MRiRW z 2015 r. http://www.fotosearch.com/csp354/k3540127/
1. Badanie ogólne L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 1.1 Kompletność, stan techniczny, osłony części wirujących x x x x N x x x x 1.2 Pewność mocowania w układzie zawieszenia x x x x x x N x x 1.3 Stan zużycia części - zespołów x x x x x x N x N 1.4 Szczelność zbiornika x x x x x x x 9 x x 9 1.5 Czystość x x x x x x x x x 9 Sprawdzenia dokonuje się nie w badaniu ogólnym, tylko podczas badania stanu technicznego poszczególnych części i urządzeń
2.1. Pompa L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.1.1 Szczelność x x x x N x x N N 2.1.2 Smarowanie x x x x N x x N N 2.1.3 Tłumienie pulsacji x x x x N x N N N 2.1.4 Wydajność x x x x N N N N N 2.1.5 Zawór bezpieczeństwa x x x x N x x x 3 N 3 Sprawdzenie działania oraz stanu technicznego zaworu bezpieczeństwa gdy jest
2.3. Zbiornik L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.2.1 Pokrywa otworu wlewowego (lub zamknięcia zbiornika) x x x x N x N x x 2.2.2 System uniemożliwiający nad lub podciśnienie x x x x N x N N N 2.2.3 Mieszanie cieczy (lub substancji stałej - np. zaprawiarki) x x x N N x N x N 2.2.4 Wstępne filtrowanie w tym sito wlewowe x x x x x 1 N N N N 2.2.5 Wskaźnik poziomu cieczy x x x x N x x N N 2.2.6 Zawór spustowy zbiornika x x x x x 2 x x 2.5.3 x 2.2.7 Przepłukiwanie stan techniczny i działanie x x x x N x 7 N N N 2.2.8 Rozwadniacz stan techniczny i działanie x x x N x 1 x 7 N N N 2.2.9 Urządzenie myjące stan techn. i działanie x x x N N x 7 N N N 2.5.1 Stan komory zraszania lub komory mieszania zaprawiarki N N N N N N N x N 1 Sprawdzenie stanu technicznego instalacji do napełniania zbiornika 2 Sprawdzenie działania oraz stanu technicznego instalacji do opróżniania zbiornika 7 Urządzenia te są wymienione przy układzie cieczowym (a nie przy zbiorniku) 2.5.2 Stan dozownika środka ochrony roślin zaprawiarki N N N N N N N x N 2.5.3 Opróżnianie komory mieszania zaprawiarki N N N N N N N x N
2.3. Urz. pomiarowo sterujące lub dozujące granulaty i zabezpieczające L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.3.1 Średnica obudowy manometru x x x N N N N N N 2.3.2 Zakres wskazań, działka elementarna x x x x N x 11 x 11 x 5 N 2.3.3 Stabilność wskazań manometru x x x x N x x x 5 N 2.3.4 Błąd pomiaru x x x x N x x x 5 N 2.3.5 Stabilność i powtarzalność ciśnienia x x x x N N N N N 2.3.6 Zawory (funkcjonowanie) x x x x x x x x 4 x 10 2.3.2 Sprawdzenie działania oraz stanu manometru N N N N N x x N N 2.3.1 Układ sterujący, dozujący ś.o.r w formie granulatu N N N N N N N N x 4 Sprawdzenie działania oraz stanu zaworów i urządzeń kontrolnych gdy są 5 Sprawdzenie działania oraz stanu urządzeń kontrolnych (np. manometru) gdy są 10 Sprawdzenie działania oraz stanu technicznego zaworów i urządzeń kontrolnych 11 Sprawdzeniu podlega tylko zakres działania (bez działki elementarnej) 2.3.2 Układ doprowadzający ś.o.r w formie granulatu N N N N N N N N x 2.4.1 Mechanizm zatrzymujący dozowanie granulatu (gdy jest) N N N N N N N N x 2.4.2 Urządzenia kontrolno-pomiarowe (gdy są) N N N N N N N N x
2.4. Układ cieczowy 2.5 system filtracji L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.4.1 Szczelność, zamocowanie i stan techniczny x x x x N x x x N 2.4.2 Zabezpieczenie przed samoopryskiem x x x x N x N x N 2.5.1 Kompletność, stan techn. i wielkość oczek filtrów x x x x N x x x 6 N Stan techniczny urządzeń odpylających (tylko zaprawiarki) N N N N N N N x N 6 Sprawdzenie kompletności i stanu technicznego filtrów gdy są
2.6. Belka polowa opryskiwacza L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.6.1 Stabilność i stan techniczny x N x x N x N N N 2.6.2 Składanie i stan techniczny x N x N N x 2.7.2 N N 2.6.3 Blokada belki polowej, działanie x N x N N N N N N 2.6.4 Regulacja wysokości działanie x N x x N x N N N 2.6.5 Położenie względem powierzchni x N x N N N N N N 2.6.6 Ustawienie rozpylaczy x 2.7.1 x x N x 8 x N N 2.6.7 Mechanizm odchylania-powrotu, działanie x N x x N N N N N 2.6.8 Tłumienie wahań belki, działanie x N x N N N N N N 2.6.9 Zawory przeciwkroplowe, działanie x 2.7.2 x x N N 2.7.1 N N 2.7.1 Zawór lancy opryskowej pozostałego sprzętu (gdy jest) N N N N N N x N N 2.7.2 Elementy układu regulacji długości lanc (gdy jest) N N N N N N x N N 8 Sprawdzenie działania oraz stanu technicznego mechanizmu regulacji głowic opryskowych lub zamgławiających w poziomie i pionie
2.7. Sekcje opryskiwacz sadowniczy L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.7.1 Ustawienie rozpylaczy 2.6.6 x N N N 2.6.6 2.6.6 N N 2.7.2 Zawory przeciwkroplowe, działanie 2.6.9 x N N N N N N N
2.8. Rozpylacze - opryskiwacz polowy 2.9. Rozpylacze o. sadowniczy L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.8.1 Stan techniczny typ,rozmiar, kąt, materiał x 2.9.1 x x x x x N N 2.8.2 Filtry rozpylaczy, typ, rozmiar x N x x N x N N N 2.8.3.1 Pomiar na ręcznym stole rowkowym x N N N N N N N N 2.8.3.2 Pomiar na elektronicznym stole rowkowym x N N N N N N N N 2.8.3.3 Jednoczesny pomiar natężenia wypływu cieczy z rozpylaczy x 2.9.2 x x N x x N N 2.8.4 Pomiar spadku wartości ciśnienia x N x N N N N N N 2.9.1 Stan techniczny, typ, rozmiar, kąt, materiał 2.8.1 x 2.8.1 2.8.1 x 2.8.1 2.8.1 N N 2.9.2 Jednoczesny pomiar natężenia wypływu cieczy z rozpylaczy 2.8.3.3 x 2.8.3.3 2.8.3.3 N 2.8.3.3 2.8.3.3 N N
Badanie rozpylaczy rozkład cieczy
2.10. Wentylator L.p. Badany element Polowe Sadownicze Kolejowe-belka Kolejowe-inne Lotnicze Szklarniowe Pozostałe>30l Zaprawiarki Granulaty 2.10.1 Stan techniczny i urządzenia sterujące x x N N N N x N N
Uwarunkowania techniczne konstrukcja opryskiwaczy Elementy / układy wymagające oceny: w opryskiwaczach sadowniczych: pionowy rozkład cieczy W opryskiwaczach polowych i sadowniczych: ograniczanie znoszenia rozkład strumienia powietrza (gdy jest PSP) elektronika (przepływomierze, prędkościomierze, GPS, czujniki) pro-ekologia (napełnianie, mycie)
Pomiar pionowego rozkładu cieczy
Pomiar pionowego rozkładu cieczy
Pomiar potencjału znoszenia
Pomiar potencjału znoszenia
Pomiar strumienia powietrza
Pomiar strumienia powietrza
Uwarunkowania techniczne możliwości pomiarowe Dokładność i powtarzalność danej metody czasochłonność vs. dokładność koszt sprzętu vs. dokładność i czasochłonność Zaawansowanie techniczne i łatwość obsługi Zgodność z normami
Zgodność z normami nowe normy Zamknięty układ napełniania (CTS): Powstaje nowa grupa robocza w ISO, która ustali: bieżący stan techniki (specyfikacja działania), zagrożenia i limity strat, wymaganą jakości płukania i procedury oceny, kompatybilność pojemników i złączy na opryskiwaczach.
CTS zamknięty układ napełniania
dziękuję za uwagę
Praca została wykonana w ramach Programu Wieloletniego Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Więcej informacji: artur.godyn@inhort.pl